ບົດບາດຂອງລັດວິສາຫະກິດໃນການກໍ່ສ້າງ ພື້ນຖານເສດຖະກິດຫວຽດນາມ
ທີ່ເປັນເອກະລາດ, ເປັນເຈົ້າຕົນເອງ ແລະ ຕິດພັນກັບການເຊື່ອມໂຍງສາກົນ

ໃນສະພາບການໂລກາພິວັດ ແລະ ສະຖານະການໂລກມີການຜັນຜວນຫຼາຍຢ່າງ ທີ່ຄາດ​ບໍ່​ໄດ້​ຄືໃນ​ປັດ​ຈຸ​ບັນ​, ເພື່ອຢືນຢັນຄວາມເປັນ​ເອກະລາດ​ແຫ່ງ​ຊາດ ​ແລະ ຄວາມ​ເປັນ​ເຈົ້າ​ຕົນ​ເອງຂອງຊາດ, ຮຽກ​ຮ້ອງ​ໃຫ້​ຫວຽດ​ນາມຕ້ອງ​ກະ​ກຽມ​​ຊັບ​ພະ​ຍາ​ກອນ​ພາຍ​ໃນ ​ໃຫ້​ແກ່​ການ​ເປັນ​ເຈົ້າ​ຕົນ​ເອງ​ໃນ​ຫຼາຍ​ດ້ານ, ​ໃນ​ນັ້ນ​ມີ ​ການ​ຮັບປະກັນ​ຄວາມເປັນເອກະລາດ​ແລະເປັນເຈົ້າຕົນເອງທາງດ້ານ​ເສດຖະກິດ. ນັ້ນແມ່ນພື້ນຖານເສດຖະກິດທີ່​ສາມາດ​ປັບ​ຕົວ​ໄດ້​ສູງ ​ຕໍ່​ການ​ຜັນ​ແປຂອງສະຖານະການສາກົນ, ມີ​ຄວາມ​ສ່ຽງ​ໜ້ອຍ ​ຕໍ່​ການ​ຜັນ​ແປ​ທາງ​ລົບ ແລະ ​ຮັບປະກັນ​​ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ເປັນປົກກະຕິ​ ເພື່ອ​ພັດທະນາ​ເສດຖະກິດແລະສັງຄົມ ​ແລະ ຮັບ​ໃຊ້​ໜ້າທີ່​ປ້ອງ​ກັນ​ປະ​ເທດ​ - ປ້ອງກັນຄວາມໝັ້ນຄົງຂອງຊາດ​ຢ່າງໄດ້ການໄດ້ງານ. 

ເອກະສານກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ 13 ຂອງພັກໄດ້ຊີ້ແຈ້ງ: “ຮັກສາຄວາມເປັນເອກະລາດແລະເປັນເຈົ້າຕົນເອງ ໃນການກຳນົດແຜນນະໂຍບາຍ ແນວທາງ ຍຸດທະສາດການພັດທະນາປະເທດ. ພັດທະນາວິສາຫະກິດຫວຽດນາມໃຫ້ເຂັ້ມແຂງ ກາຍເປັນແກ່ນສານຂອງເສດຖະກິດຂອງປະເທດ; ຮັກສາບັນດາຄວາມສົມດຸນທີ່ສຳຄັນ, ເນັ້ນການຮັບປະກັນ​ຄວາມ​ໝັ້ນຄົງ​ດ້ານ​ເສດຖະກິດ; ເສີມ​ສ້າງ​ທ່າ​ແຮງ​ດ້ານ​ເສດຖະກິດ​ແຫ່ງ​ຊາດ​ຢ່າງ​ບໍ່​ຢຸດ​ຢັ້ງ”⁽¹⁾. ດັ່ງ​ນັ້ນ, ທີ່​ກອງ​ປະຊຸມ​ໃຫຍ່​ຄັ້ງ​ທີ 13, ການ​ກໍ່ສ້າງ​ພື້ນຖານ​ເສດຖະກິດຫວຽດນາມທີ່ເປັນ​ເອກະລາດ, ເປັນເຈົ້າຕົນເອງ ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ເນັ້ນ​ໜັກ​ຢ່າງ​ເປັນ​ທາງ​ການວ່າ ​ເປັນພາລະກິດ​ສຳຄັນ ​ເພື່ອ​ປະຕິບັດ​ຄວາມ​ມຸ່ງ​ມາດ​ປາຖະໜາ​ພັດທະນາ​ຂອງ​ຫວຽດນາມ ​ໃນ​ສະພາບ​ການ​ໃໝ່, ໃນນັ້ນ ການຮັບປະກັນບັນດາຄວາມສົມດຸນທີ່ສຳຄັນ ກາຍເປັນໜຶ່ງໃນບັນດາມາດຕະການ ເພື່ອຮັບປະກັນຄວາມເປັນເອກະລາດ, ເປັນເຈົ້າຕົນເອງ ຂອງພື້ນຖານເສດຖະກິດ. ເມື່ອບັນດາຄວາມສົມດຸນທີ່ສຳຄັນບໍ່ໄດ້ຮັບປະກັນ, ຄວາມສ່ຽງຈາກການເພິ່ງພາອາໄສ ຫຼືໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກປັດໄຈພາຍນອກ ທີ່ສາມາດເຮັດໃຫ້ເກີດຜົນສະທ້ອນທີ່ບໍ່ສາມາດຄາດເດົາໄດ້. ການຖືເອົາບັນດາຄວາມສົມດຸ່ນທີ່ສໍາຄັນ ແມ່ນເນື້ອໃນຂອງມາດຕະການກໍ່ສ້າງພື້ນຖານເສດຖະກິດ ທີ່ເປັນເອກະລາດ, ເປັນເຈົ້າຕົນເອງນັ້ນ ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງ ການພັດທະນາຄວາມຮູ້ທາງດ້ານທິດສະດີ ຂອງພັກເຮົາ ໃນເອກະສານຂອງກອງປະຊຸມໃຫຍ່ ຜູ້ແທນທົ່ວປະເທດ ຄັ້ງທີ 13 ເມື່ອທຽບໃສ່ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງກ່ອນໆ.

ເພື່ອໃຫ້ມີພື້ນຖານເສດຖະກິດທີ່ເປັນເອກະລາດ, ເປັນເຈົ້າຕົນເອງໄດ້ຕາມແຜນນະໂຍບາຍຂອງພັກ, ໜຶ່ງໃນບັນດາໜ້າທີ່ທີ່ມີລັກສະນະບຸກທະລຸທີ່ສຳຄັນອັນດັບໜຶ່ງ ແມ່ນ ຕ້ອງແກ້ບັນດາ “ຈຸດອຸດຕັນ” ຢ່າງໄວວາ ເພື່ອຊ່ວຍໃຫ້ວິສາຫະກິດຫວຽດນາມ ສາມາດຂະຫຍາຍຕົວກ້າວກະໂດດ, ເຕີບໃຫຍ່ແຂັ້ມແຂງ ແລະ ກາຍເປັນແກ່ນສານຂອງພື້ນຖານເສດຖະກິດ. ໃນນັ້ນ, ລັດວິສາຫະກິມີພາລະກຳ, ທີ່ຕັ້ງ ແລະ ບົດບາດສຳຄັນ, ນຳພາ, ສ້າງກຳລັງໜູນ, ປູ​ທາງ, ຊີ້​ນຳ, ດຶງ​ດູດ ​ແລະ ຊຸກຍູ້ ບັນດາ​ວິ​ສາ​ຫະກິດ​ຂອງພາກສ່ວນເສດຖະກິດ​ອື່ນ​ ໃຫ້​ພັດທະນາ​ຮ່ວມ​ກັນ; ສົ່ງເສີມການເຊື່ອມໂຍງລະບົບຕ່ອງໂສ້ມູນຄ່າເພີ່ມ; ປະຕິບັດບັນດານະໂຍບາຍພັດທະນາເສດຖະກິດ, ຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມ, ລົບລ້າງຄວາມອຶດຫີວ ຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກ, ຮັກສາແລະພັດທະນາ ຊັບພະຍາກອນທີ່ສຳຄັນຂອງປະເທດໂດຍກົງ; ຖື​ຕໍາ​ແໜ່ງຊີ້ຂາດ​ໃນ​ຫຼາຍຂະແໜງການ, ຂົງເຂດ​ທີ່​ສໍາ​ຄັນ ​ຂອງພື້ນຖານ​ເສດ​ຖະ​ກິດ​. ລັດວິສາຫະກິດຕ້ອງຮັບປະກັນບັນດາຄວາມສົມດຸນທີ່ສຳຄັນ ຂອງພື້ນຖານເສດຖະກິດ ເຊັ່ນ: ໄຟຟ້າ, ຖ່ານຫີນ, ສານເຄມີພື້ນຖານ, ແອັດຊັງ, ນ້ຳມັນ, ອາຍແກັສ, ໂຄງສ້າງພື້ນຖານການບິນ, ທາງລົດໄຟ, ຖະໜົນ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ລັດວິສາຫະກິດຕ້ອງນຳໜ້າໃນການຊ່ວຍໜູນ ແລະ ຍົກສູງແຮງແຂ່ງຂັນ ຂອງພື້ນຖານເສດຖະກິດ ແລະ ຂອງພາກທຸລະກິດຫວຽດນາມເວົ້າລວມ. ລັດ​ວິ​ສາ​ຫະ​ກິດ​ໃນ​ສະ​ພາບ​ການ​ໃໝ່, ກ່ອນ​ອື່ນ​ໝົດ, ຕ້ອງ​​ກ້າວ​ຢ່າງໄວເຂົ້າ​ສູ່ບັນດາຂະແໜງ​ເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຊີ​ສູງ​, ບັນດາຂະແໜງການທີ່ມີຄວາມສາມາດນຳພາ ແລະ ປ່ຽນແປງໂຄງປະກອບເສດຖະກິດ ຕາມທິດຫັນເປັນອຸດສາຫະກຳ ຫັນເປັນທັນສະໄໝ ເຊັ່ນ: ໂຄງສ້າງພື້ນຖານດິຈິຕອນ, ກົນຈັກແມ່ນຍຳທີ່ທັນສະໄໝ, ການຜະລິດ ປະດິດເຄື່ອງຈັກ, ສ່ວນປະກອບ ແລະ ອຸປະກອນທີ່ສົມບູນສໍາລັບອຸດສາຫະກໍາການຜະລິດ; ເຕັກໂນໂລຊີແຫຼ່ງ, ວັດສະດຸໃໝ່, ພະລັງງານໃໝ່, ​ບັນດາຂະແໜງອຸ​ປະ​ກອນການບິນອະວະກາດ, ການເດີນທະເລ, ອຸປະກອນອັດສະລິຍະ ແລະອືນໆ.

ຄຽງຄູ່ກັບຂະບວນວິວັດການປ່ຽນແປງໃໝ່ຈິນຕະນາການ, ການພັດທະນາຂອງພື້ນຖານເສດຖະກິດ, ຂອງວິສາຫະກິດຂຶ້ນກັບບັນດາພາກສ່ວນເສດຖະກິດທີ່ແຕກຕ່າງກັນ ໃນຂະບວານການເຊື່ອມໂຍງສາກົນ, ໃນແຕ່ລະໄລຍາທີ່ແນ່ນອນ, ທັດສະນະຂອງພັກກ່ຽວກັບທີ່ຕັ້ງ ແລະ ບົດບາດ ຂອງລັດວິສາຫະກິດໃນພື້ນຖານເສດຖະກິດ ໄດ້ສົມບູນຂຶ້ນເລື້ອຍໆ.     

ຕັ້ງແຕ່ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ 6 ຂອງພັກ, ພັກໄດ້ຢືນຢັນວ່າ ເສດຖະກິດລັດວິສາຫະກິດ “ມີບົດບາດນຳພາ, ແຊກຄຸມບັນດາພາກສ່ວນເສດຖະກິດອື່ນ... ເປັນເຈົ້າການໃນການເປີດກວ້າງ ການເຊື່ອມໂຍງກັບບັນດພາກສ່ວເສດຖະກິດອື່ນ, ພາບັນດາພາກສ່ວນເສດຖະກິດນັ້ນ ເຂົ້າສູ່ວິຖີໂຄຈອນ ຂອງລັດທິສັງຄົມນິຍົມ”⁽²⁾. ທັດສະນະນີ້ ໄດ້ຮັບການຢືນຢັນຕໍ່ໄປ ໃນເອກະສານກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ 7 ຂອງພັກ ວ່າ: ເສດຖະກິດລັດວິສາຫະກິດກຳບັນດາຂົງເຂດ ແລະ ບັນດາຂະແໜງການຫຼັກ ເພື່ອເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດເປັນເຈົ້ານຳພາ ໃນພື້ນຖານເສດຖະກິດ. ເຖິງກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ 8, ບົນ​ພື້ນ​ຖານ​ຜົນ​ການສະຫຼຸບ​ສັງ​ລວມ​ທິດ​ສະ​ດີ ແລະ ພຶດຕິກຳ​ຂະ​ບວນ​ການປ່ຽນແປງໃໝ່, ຄໍາວ່າ “ເສດຖະກິດຂອງລັດ” ຖືກນຳມາໃຊ້ເພື່ອແທນທີ່ແນວຄວາມຄິດ “ເສດຖະກິດລັດວິສາຫະກິດ” ດ້ວຍຄວາມໝາຍໃໝ່. ກ່ຽວກັບທີ່ຕັ້ງ, ເສດຖະກິດຂອງລັດຖືກພັກຂອງພວກເຮົາຢືນຢັນຢ່າງສະເໝີຕົ້ນສະເໝີປາຍວ່າ “ມີບົດບາດເປັນເຈົ້ານຳພາ”.

ບົນພື້ນຖານສະຫຼຸບສັງລວມພຶດຕິກຳການເຄື່ອນໄຫວຂອງລັດວິສາຫະກິດ, ມະຕິກອງປະຊຸມຄັ້ງທີສາມ ຄະນະບໍລິຫານງານສູນກາງພັກສະໄໝທີ 9, “ວ່າດ້ວຍການສືບຕໍ່ຈັດວາງສັບຊ້ອນ, ປ່ຽນແປງໃໝ່, ພັດທະນາ ​ແລະ ຍົກ​ສູງ​ປະສິດທິ​ຜົນ​ ຂອງ​ລັດ​ວິ​ສາ​ຫະກິດ” ໄດ້ຊີ້ແຈ້ງບົດບາດຂອງລັດວິສາຫະກິດ: “ມີທີ່ຕັ້ງສຳຄັນໃນພື້ນຖານເສດຖະກິດ, ເປັນເຄື່ອງມືວັດຖຸທີ່ສຳຄັນ ເພື່ອໃຫ້ລັດກຳນົດທິດແລະດັດສົມມະຫາພາກ, ເປັນກຳລັງຫຼັກແຫຼ່ງ, ປະກອບສ່ວນສຳຄັນ ເພື່ອໃຫ້ເສດຖະກິດຂອງລັດປະຕິບັດບົດບາດເປັນເຈົ້ານຳພາ ໃນພື້ນຖານເສດຖະກິດຕະຫຼາດກຳນົດທິດສັງຄົມນິຍົມ, ເປັນກຳລັງຫຼວງ ໃນການເຊື່ອມໂຍງເສດຖະກິດສາກົນ”⁽³⁾. 

ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ 10 ຂອງພັກມີການດັດປັບບາງຢ່າງ ກ່ຽວກັບທີ່ຕັ້ງຂອງລັດວິສາຫະກິດ: “ຍົກເລີກການຜູກຂາດ ແລະ ສິດທິພິເສດດ້ານການຜະລິດ ແລະ ທຸລະກິດຂອງລັດວິສາຫະກິດ... ຕົ້ນຕໍ​ແມ່ນ ​ສຸມ​ໃສ່ບາງຂົງເຂດ​ການ​ກໍ່ສ້າງ​ພື້ນຖານ​ໂຄງ​ລ່າງ, ຜະລິດ​ພາຫະນະ​ການ​ຜະລິດ ​ແລະ ການ​ບໍລິການ​ທີ່​ສຳຄັນ ​ຂອງພື້ນຖານ​ເສດຖະກິດ, ເຂົ້າ​ໃນຂົງເຂດ​ສາທາລະນະ​ປະໂຫຍດຈຳນວນໜຶ່ງ”⁽⁴⁾. ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ 11 ຂອງພັກສືບຕໍ່ໃຊ້ແຜນນະໂຍບາຍນີ້.  

ທີ່ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ 12, ພັກສືບຕໍ່ເນັ້ນໜັກ ແລະ ຊີ້ແຈງບົດບາດຂອງລັດວິສາຫະກິດ, ສຸມໃສ່ບັນດາຂົງເຂດສຳຄັນແລະຈຳເປັນ; ບັນດາພື້ນທີສຳຄັນ ແລະ ການປ້ອງ​ກັນ​ປະ​ເທດ ​ແລະ ຄວາມ​ໝັ້ນຄົງ; ບັນດາຂົງເຂດທີ່ວິສາຫະກິດຂຶ້ນກັບພາກສ່ວນເສດຖະກິດອື່ນ ບໍ່ລົງທຶນ. ມະຕິສະບັບເລກທີ 12-NQ/TW, ລັງວັນທີ 3 ມິຖຸນາ 2017, ຂອງກອງປະຊຸມສູນກາງພັກຄັ້ງທີ 5 ສະໄໝທີ 12, “ວ່າດ້ວຍການສືບຕໍ່ປັບໂຄງສ້າງຄືນໃໝ່, ປ່ຽນແປງໃໝ່ ແລະ ຍົກສູງປະສິດທິຜົນຂອງລັດວິສາຫະກິດ”, ໄດ້ຫັນທັດສະນະຂອງກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ 12 ຂອງພັກເປັນອັນລະອຽດ, ເຮັດໃຫ້ບົດບາດຂອງລັດວິສາຫະກິດເດັ່ນຊັດກວ່າອີກ: “ລັດວິສາຫະກິດມີທີ່ຕັ້ງສຳຄັນ ແລະ ​ເປັນ​ກຳລັງ​ວັດຖຸ​ທີ່​ສຳຄັນ​ ຂອງ​ເສດຖະກິດ​ແຫ່ງ​ລັດ, ປະກອບສ່ວນຊຸກຍູ້ການພັດທະນາເສດຖະກິດ ແລະ ປະຕິບັດຄວາມກ້າວໜ້າ ແລະ ຄວາມຍຸຕິທຳທາງສັງຄົມ; ລັດວິສາຫະກິດປະຕິບັດບົດບາດນຳໜ້າພາທາງໃນການພັດທະນາວິສາຫະກິດທີ່ຂຶ້ນກັບພາກສ່ວນເສດຖະກິດອື່ນ, ຮັບປະກັນໃຫ້ວິສາຫະກິດຫວຽດນາມກາຍເປັນກຳລັງຫຼັກແຫຼ່ງທີ່ແທ້ຈິງ ໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ, ປະຕິບັດການຫັນເປັນອຸດສາຫະກຳ ຫັນເປັນທັນສະໄໝ, ກໍ່ສ້າງພື້ນຖານເສດຖະກິດທີ່ເປັນເອກະລາດ, ເປັນເຈົ້າຕົນເອງ ໃນສະພາບການໂລກາພິວັດ ແລະ ການເຊື່ອມໂຍງສາກົນ”⁽⁵⁾.

ສືບທອດບັນດາທັດສະນະທີ່ກ່າວມາຂ້າງເມິງ, ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ 13 ຂອງພັກສືບຕໍ່ເນັ້ນໜັກ: “ເສດຖະກິດຂອງລັດແມ່ນເຄື່ອງມື, ກຳລັງວັດຖຸທີ່ສຳຄັນ ເພື່ອໃຫ້ລັດຮັກສາ​ສະຖຽນ​ລະ​ພາບ​ເສດຖະກິດ​ມະຫາ​ພາກ, ກຳນົດທິດ​ທາງ, ດັດສົມ, ນຳພາ ​ແລະ ຊຸກຍູ້​ການ​ພັດທະນາ​ເສດຖະກິດແລະສັງຄົມ, ແກ້ໄຂຂໍ້ບົກຜ່ອງຂອງກົນໄກຕະຫຼາດ... ລັດວິສາຫະກິດສຸມໃສ່ບັນດາຂົງເຂດຫຼັກ, ບັນດາພື້ນທີ່ທີ່ສຳຄັນ, ການປ້ອງກັນປະເທດ ແລະຄວາມໝັ້ນຄົງ; ເຄື່ອນໄຫວຕາມກົນໄກຕະຫຼາດ, ການ​ຄຸ້ມ​ຄອງ​ທີ່​ທັນ​ສະ​ໄໝ ​ຕາມ​ມາດ​ຕະ​ຖານ​ສາ​ກົນ; ຖືເອົາປະສິດທິຜົນທາງເສດຖະກິດເປັນເກນຫຼັກໃນການປະເມີນ, ແຂ່ງຂັນຢ່າງສະເໝີພາບກັບບັນດາວິສາຫະກິດຂອງພາກສ່ວນເສດຖະກິດອື່ນ”⁽⁶⁾.  

ລັດຖະບານໄດ້ຫັນແຜນນະໂຍບາຍ ທັດສະນະຂອງພັກເປັນນິຕິກຳ ແລະ ໄດ້ປະກາດໃຊ້ນະໂຍບາຍຫຼາຍສະບັບ ກ່ຽວກັບການປ່ຽນແປງໃໝ່, ການສັບຊ້ອນ ແລະ ພັດທະນາລັດວິສາຫະກິດ. ຕາມນັ້ນ, ຂະບວນການປ່ຽນແປງໃໝ່ ແລະ ສັບຊ້ອນລັດວິສາຫະກິດ ຈຶ່ງໄດ້ດຳເນີນການມາຕັ້ງແຕ່ຕົ້ນທົດສະວັດທີ 90 ຂອງສະຕະວັດທີ 20.

ພາບລວມການເຄື່ອນໄຫວຂອງລັດວິສາຫະກິດ ໃນປະຈຸບັນ

ພາຍໃຕ້ການນຳພາຂອງພັກ, ການຊີ້ນຳຢ່າງໃກ້ຊິດຂອງລັດຖະບານ, ພ້ອມກັບຄວາມພະຍາຍາມຂອງລັດວິສາຫະກິດ, ການຫັນເປັນຫຸ້ນສ່ວນ, ຈັດວາງສັບຊ້ອນ, ປ່ຽນແປງໃໝ່, ຍົກສູງປະສິດທິຜົນ ຂອງລັກວິສາຫະກິດໃນປະຈຸບັນ ໄດ້ຮັບຜົນທາງບວກບາງຢ່າງທີ່ສຳຄັນ ດັງຕໍ່ໄປນີ້:

ທີໜຶ່ງ, ຈຳນວນລັດວິສາຫະກິດຄ່ອຍໆເຂົ້າໃກ້ຄວາມສົມເຫດສົມຜົນກັບຄວາມຕ້ອງການພັດທະນາ ຂອງພື້ນຖານເສດຖະກິດ.

ມາ​ຮອດ​ວັນ​ທີ 31 ທັນວາ 2020, ໃນທົ່ວປະເທດມີ​ວິ​ສາ​ຫະກິດ 646 ​ແຫ່ງ​ທີ່​ລັດ​ຖືຫຸ້ນຫຼາຍ​ກວ່າ 50% ຂອງທຶນຈົດທະບຽນ ​ລວມມີ: ວິ​ສາ​ຫະກິດ 459 ແຫ່ງ​ທີ່​ລັດ​ຖືທຶນຈົດທະບຽນ 100%, ໃນນັ້ນມີກຸ່ມເສດຖະກິດ 6 ກຸ່ມ, ສະຫະບໍລິສັດ 52 ແຫ່ງ, ບໍລິສັດຈຳກັດແບບສະມາຊິກດຽວ 15 ບໍລິສັດທີ່ດໍາເນີນທຸລະກິດຕາມຮູບແບບຂອງບໍລິສັດແມ່ - ບໍລິສັດຍ່ອຍ ແລະ ບໍລິສັດຈຳກັດແບບສະມາຊິກດຽວເອກະລາດ 386 ແຫ່ງ; ວິສາຫະກິດ 187 ແຫ່ງທີ່ລັດຖືຫຸ້ນຫຼາຍກວ່າ 50% ຂອງທຶນຈົດທະບຽນ ລວມມີ ກຸ່ມເສດຖະກິດ 3 ແຫ່ງ, ສະຫະບໍລິສັດ 15 ແຫ່ງ, ບໍລິສັດຫຸ້ນສ່ວນ 2 ແຫ່ງທີ່ເຄື່ອນໄຫວຕາມຮູບແບບຂອງບໍລິສັດແມ່ - ບໍລິສັດຍ່ອຍ ແລະ ບໍລິສັດເອກະລາດ 167 ແຫ່ງ (162 ບໍລິສັດຫຸ້ນສ່ວນ ແລະ 5 ບໍລິສັດທີ່ດຳເນີນການໃນຮູບແບບບໍລິສັດຈຳກັດທີ່ມີສະມາຊິກຕັ້ງແຕ່ສອງຄົນຂຶ້ນໄປ)⁽⁷⁾.

ດັ່ງນັ້ນ, ພິຈາລະນາທາງດ້ານປະລິມານ, ຜ່ານ​ຄວາມ​ມານະ​ພະຍາຍາມ​ຫຼາຍ​ຢ່າງ​ໃນ​ການ​ປ່ຽນແປງໃໝ່, ຈັດວາງສັບຊ້ອນ​ ແລະ ປັບໂຄງສ້າງຄືນ​ໃໝ່, ​ເຮັດ​ໃຫ້​ຈຳນວນລັດວິສາຫະກິດ​ຫຼຸດ​ລົງ​ຢ່າງ​ວ່ອງ​ໄວ, ບັນດາຂົງເຂດ ​ແລະ ​ພື້ນທີ່​ດຳ​ເນີນ​ງານກໍ່ໄດ້​​ຮັດ​ແຄບ​ກວ່າ​ແຕ່​ກ່ອນ. ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ຈຸດ​ທີ່​ຕ້ອງ​ເນັ້ນ​ໜັກ​ນັ້ນ​ແມ່ນ ​ເຖິງ​ວ່າ​ຈະ​ມີ​ຈຳນວນ​ຫຼຸດ​​ລົງຢ່າງໄວ​ກໍ່ຕາມ, ​ແຕ່​ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ຂອງລັດວິສາຫະກິດກໍ່ບໍ່​ໄດ້​ຫຼຸດ​ລົງ​ຕາມນຳ, ​ໃນທາງກົງກັນຂ້າມ, ລັດວິສາຫະກິດກຳລັງ​ດຳ​ເນີນ​ການໃນທິດທາງກະທັດລັດ ແລະ ມີປະສິດທິພາບ.   

ທີສອງ, ໂດຍ​ລວມ​, ຜົນການຜະລິດແລະທຸລະກິດ ແມ່ນສົມຄວນໄດ້ຮັບການຍອມຮັບ.

ຮອດທ້າຍປີ 2020, ຊັບສິນລວມຂອງລັດວິສາຫະກິດທັງໝົດແມ່ນ 3.573.698 ຕຶ້ດົ່ງ, ເພີ່ມຂຶ້ນ 1% ເມື່ອທຽບໃສ່ປີ 2019. ອັດຕາສ່ວນຂອງຊັບສິນຄົງທີ່ໂດຍສະເລ່ຍກວມເອົາ 36% ຂອງຊັບສິນລວມ. ທຶນຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນແມ່ນ 1.680.303 ຕື້ດົ່ງ, ເພີ່ມຂຶ້ນ 1% ເມື່ອທຽບໃສ່ປີ 2019. ຍອດ​ມູນ​ຄ່າ​ທຶນ​ຂອງ​ລັດ ​ທີ່​ລົງ​ທຶນ​​ໃນລັດວິສາຫະກິດ ແມ່ນ 1.573.471 ຕື້​ດົ່ງ, ເພີ່ມຂຶ້ນ 2% ເມື່ອທຽບໃສ່ປີ 2019.

ໂດຍສະເພາະສໍາລັບ 19 ກຸ່ມເສດຖະກິດແລະສະຫະບໍລິສັດພາຍໃຕ້ຄະນະກໍາມະການຄຸ້ມຄອງ, ​ໃນ​ໄລຍະ​ຜ່ານ​ມາ, ​ເຖິງ​ວ່າ​ຈະ​ໄດ້​ຮັບ​ຜົນ​ກະທົບ​ຢ່າງ​ໜັກ​ໜ່ວງ​ຈາກການແຜ່ລະບາດຂອງ​ໂຄ​ວິດ-19 ກໍຕາມ, ແຕ່ບັນດາ​ກຸ່ມເສດຖະກິດແລະສະຫະບໍລິສັດ​ນັ້ນ ຍັງຄົງຮັກສາ​ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ຜະລິດແລະ​ທຸລະ​ກິດ​ຢ່າງ​ຕໍ່ເນື່ອງ ​ແລະ ປະສົບຄວາມສຳເລັດທີ່ໜ້າພໍໃຈ. ສະຫຼຸບການຜະລິດແລະທຸລະກິດໃນປີ 2021 ຂອງ 19 ກຸ່ມເສດຖະກິດແລະສະຫະບໍລິສັດ ຄື: ລາຍຮັບລວມຍອດບັນລຸ 99% ຂອງແຜນການ (821.295 ຕື້ດົ່ງ, ເທົ່າກັບ 108% ເມື່ອທຽບໃສ່ປີ 2020); ກຳໄລລວມຍອດກ່ອນຫັກພາສີລື່ນກາຍ 70% ຂອງແຜນການ (34.179 ຕື້ດົ່ງ, ເທົ່າກັບ 93% ເມື່ອທຽບໃສ່ປີ 2020). ​ໃນ​ນັ້ນ 13 ໃນ 19 ກຸ່ມເສດຖະກິດ​ແລະສະຫະບໍລິສັດ ​ໄດ້ສຳ​ເລັດ​ແລະລື່ນ ​ແຜນການ​ລາຍ​ຮັບ; 14 ໃນ 19 ກຸ່ມເສດຖະກິດ​ແລະສະຫະບໍລິສັດ ​ໄດ້ສຳ​ເລັດ​ແລະລື່ນ ​ແຜນການມອບເງິນໃສ່​ງົບປະມານ; 4 ກຸ່ມເສດຖະກິດ​ແລະສະຫະບໍລິສັດ ມອບເງິນໃສ່ງົບປະມານສູງກວ່າແຜນການ ແລະຫຼາຍກວ່າປີ 2020.  

ມີ​ການດຳເນີນໂຄງການ​ລົງທຶນ​ຂະໜາດ​ໃຫຍ່ຫຼາຍໂຄງການ ທີ່ສ້າງປະຖົມປັດໄຈໃຫ້​ແກ່​ການ​ຊຸກຍູ້​ການ​ພັດທະນາ​ເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ​ຂອງ​ທັງ​ປະ​ເທດ ເຊັ່ນ: ການເປີດກວ້າງໂຮງງານໄຟຟ້າ​ນ້ຳຕົກ​ ຮ່ວາ​ບິ່ງ, ການເປີດກວ້າງໂຮງງານໄຟຟ້ານ້ຳຕົກ ອີອາລີ, ໂຮງງານໄຟຟ້າພະລັງຄວາມຮ້ອນ ກວ໋າງແຈັກ 1, ສະໜາມບິນສາກົນລອງແທ່ງ, ອາຄານຜູ້ໂດຍສານ ທ3 ສະໜາມບິນເຕີນເຊີນເຍີ້ດ, ອາຄານຜູ້ໂດຍສານ ທ2 ສະໜາມບິນກ້າດບີ, ການເປີດກວ້າງສະໜາມບິນດ້ຽນບຽນ,... ກຸ່ມ​ໄປສະນີ​ໂທລະຄົມມະນາຄົມຫວຽດນາມ ​ແລະ ​ບໍລິສັດ​ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ໂມບາຍໂຟນ ​ໄດ້​ລົງທຶນ​ເຂົ້າ​ໃນ​ສະຖານີ 4G 6.061 ​ແຫ່ງ ​ແລະ ພື້ນຖານ​ໂຄງ​ລ່າງ​ໂທລະຄົມມະນາຄົມແລະເຕັກໂນໂລຊີຂໍ້ມູນຂ່າວສານ 3.675 ​ແຫ່ງ.

ຄວາມສຳຄັນແລະບັນດາຜົນງານ, ການປະກອບສ່ວນອັນໃຫຍ່ຫຼວງຂອງ ລັດວິສາຫະກິດ ເຂົ້າໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງປະເທດ ແມ່ນບໍ່ສາມາດປະຕິເສດໄດ້ ເຊິ່ງສະແດງອອກໃນດ້ານຕ່າງໆດັ່ງນີ້:

ທີໜຶ່ງ, ບັນດາລັດວິສາຫະກິດໄດ້​ຖື​ບົດບາດ​ເປັນ​ກຳລັງ​ແຮງ​ອັນ​ສຳຄັນ​ ຂອງ​ພື້ນຖານ​ເສດຖະກິດ, ປະກອບສ່ວນ​ເຂົ້າ​ໃນ​ການ​ດັດສົມ, ຮັກສາສະຖຽນ​ລະ​ພາບ​ຂອງ​ເສດຖະກິດ​ມະຫາ​ພາກ, ຮັບປະກັນ​ບັນດາຄວາມສົມດຸນທີ່ສຳຄັນ​ ຂອງພື້ນຖານ​ເສດຖະກິດ ແລະ ຊຸກຍູ້​ການ​ພັດທະນາ​ເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ.

ທີສອງ, ບັນດາລັດວິສາຫະກິດຖື​ບົດບາດ​ເປັນແກນກາງ, ນຳພາໃນບາງຂະແໜງການ ຂົງເຂດຫຼັກ ຂອງພື້ນຖານເສດຖະກິດ ເຊັ່ນ: ການເງິນ-ທະນາຄານ, ນ້ຳມັນອາຍແກັສ, ພະລັງງານໄຟຟ້າ, ຖ່ານຫີນ, ການຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດ, ສາເຄມີພື້ນຖານ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ, ພື້ນຖານການປ່ຽນດິຈິຕອນ, ຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ, ສະໜອງນ້ຳມັນ ແອັດຊັງ, ສະບຽງອາຫານ... ເພື່ອຮັບປະກັນພື້ນຖານຮັບໃຊ້ການຜະລິດ ທຸລະກິດຂອງບັນດາວິສາຫະກິດແລະຂະແໜງເສດຖະກິດອື່ນ ພ້ອມທັງຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການບໍລິໂພກຂອງປະຊາຊົນ ແລະ ການສົ່ງອອກ.

ທີສາມ, ປີ 2020, ບັນດາລັດວິສາຫະກິດໄດ້ພ້ອມກັນກັບປະຊາຊົນທົ່ວປະເທດປ້ອງກັນແລະຕ້ານການແຜ່ລະບາດຂອງພະຍາດໂຄວິດ-19 ຢ່າງມີປະສິດທິພາບ, ປະຕິບັດໜ້າທີ່ຕ່າງໆ ໃນການຊ່ວຍເຫຼືອພີ່ນ້ອງຮ່ວມຊາດ ຈາກພື້ນທີ່ທີ່​ມີ​ການ​ແຜ່​ລະ​ບາດ​ໃນ​ທົ່ວ​ໂລກ, ສະໜອງສານເຄມີ, ວັດສະດຸ ແລະ ອຸປະກອນເພື່ອປ້ອງກັນ ແລະ ຄວບຄຸມການລະບາດ; ພິເສດ, ປະຕິບັດການຍົກເວັ້ນ, ຫຼຸດຜ່ອນຄ່າທຳນຽມ ຄ່າບໍລິການ ແລະລາຄາສິນຄ້າ ເພື່ອຮັກສາສະຖຽນລະພາບຂອງຕະຫຼາດ, ສະໜັບສະໜູນຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນ ແລະ ການເຄື່ອນໄຫວຂອງວິສາຫະກິດຂຶ້ນກັບບັນດາພາກສ່ວນເສດຖະກິດ ດ້ວຍ​ມູນ​ຄ່າ​ເຖິງ 24.000 ຕື້​ດົ່ງ. ບັນດາລັດວິສາຫະກິດກໍໄດ້ນຳໜ້າໃນການປະຕິບັດວຽກງານຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມ ຕາມແຜນນະໂຍບາຍຂອງພັກແລະລັດ. ໃນ 5 ປີທີ່ຜ່ານມາ, ຍອດ​ຈຳນວນ​ທຶນ​ເພື່ອ​ໜູນ​ຊ່ວຍ​ການ​ປະຕິບັດ​ບັນດາ​ໂຄງການປະກັນຄວາມປອດ​ໄພທາງ​ສັງຄົມ​ ແລະ ໂຄງການ​ໜູນ​ຊ່ວຍ​ການ​ຫຼຸດຜ່ອນ​ຄວາມທຸກ​ຍາກ​ຢ່າງ​ວ່ອງ​ໄວ ​ແລະ ຍືນ​ຍົງ​ ແມ່ນ​ກວ່າ 9.000 ຕື້​ດົ່ງ; ພ້ອມກັນນັ້ນ ກໍໄດ້ສະໜັບສະໜູນແລະຊ່ວຍເຫຼືອໂດຍກົງໃຫ້ 54 ເມືອງໃນ 62 ເມືອງທຸກຊາກໃນທົ່ວປະເທດ.  

ຂໍ້ມູນສະຖິຕິໃຫ້ເຫັນວ່າ, ພາກລັດວິສາຫະກິດມີປະສິດທິພາບການໃຊ້ແຮງງານສູງສຸດແມ່ນ 18,9 ເທົ່າ, ໃນຂະນະທີ່ວິສາຫະກິດນອກພາກລັດແມ່ນ 17 ເທົ່າ ແລະ ວິສາຫະກິດທີ່ມີການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດແມ່ນ 13 ເທົ່າ; ດັດຊະນີໜີ້ສິນສູງສຸດແມ່ນ 3,6 ເທົ່າ, ຂົງເຂດອື່ນໆແມ່ນ 2 ເທົ່າ ແລະ 1,6 ເທົ່າຕາມລໍາດັບ; ດັດຊະນີການໝູນວຽນຂອງເງິນທຶນຕ່ຳສຸດແມ່ນ 0,4 ເທົ່າ, ຂົງເຂດອື່ນໆແມ່ນ 0,6 ເທົ່າແລະ 1 ເທົ່າຕາມລຳດັບ. ປະສິດທິພາບການສ້າງກຳໄລຂອງພາກລັດວິສາຫະກິດນັ້ນ ສູງກວ່າວິສາຫະກິດນອກພາກລັດ ແຕ່ຕ່ຳກວ່າຂອງວິສາຫະກິດທີ່ມີການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດ. ເບິ່ງລວມ, ​ເມື່ອ​ທຽບ​ໃສ່​ຄວາມ​ຄາດ​ຫວັງ, ປະສິດທິພາບ​ການ​ຜະລິດ​ແລະ​ທຸລະ​ກິດ​ຂອງບັນດາ​ລັດວິສາຫະກິດ ແມ່ນ​ບໍ່​ສອດຄ່ອງ​ກັບ​ທ່າ​ແຮງ ​ແລະ ຊັບພະຍາກອນ​ທີ່​ມີຢູ່, ​ແຕ່ກໍ່​ມີ​ຄວາມ​ຫວັງ​ທີ່​ແນ່ນອນ.

ເມື່ອທຽບກັບວິສາຫະກິດນອກພາກລັດ ແລະ ວິສາຫະກິດທີ່ມີການລົງທຶນຈາກຕ່າງປະເທດແລ້ວ, ຄຸນນະພາບແລະປະສິດທິຜົນການເຄື່ອນໄຫວຂອງລັດວິສາຫະກິດ ຍັງຕ່ຳ. ເວົ້າອີກຢ່າງໜຶ່ງ, ລັດວິສາຫະກິດຕ້ອງໃຊ້​ທຶນ​ຫຼາຍ​ກວ່າ​ ເພື່ອ​ຜະ​ລິດ 1 ມູນ​ຄ່າ​ການ​ຜະ​ລິດ, ແມ່ນ​ປັດ​ໄຈ​ທີ່​ຫຼຸດ​ຜ່ອນ​ປະ​ສິດ​ທິ​ພາບ​ການ​ລົງ​ທຶນ​ຂອງ​ລັດ​ວິ​ສາ​ຫະ​ກິດ.

ໃນເວລາທີ່ຜ່ານມາ, ພາກລັດວິສາຫະກິດ ໄດ້ຮັບການຈັດວາງສັບຊ້ອນ ແລະ ປ່ຽນແປງໃໝ່ຕາມທິດຄ່ອຍໆຫົດຕົວ ຫຼຸດຜ່ອນໃນຫຼາຍຕຳແໜ່ງທີບໍ່ຕ້ອງການມີໜ້າຂອງລັດວິສາຫະກິດ, ລວມທັງຂອບເຂດການດໍາເນີນງານ (ຂອບເຂດຂະແໜງການ ແລະ ຂົງເຂດທີ່ມີລັດວິສາຫະກິດ) ແລະ ຄວາມໜາແໜ້ນຂອງການມີລັດວິສາຫະກິດ (ຈຳນວນລັດວິສາຫະກິດ ພ້ອມກັນທຸລະກິດໃນຂະແໜງການ ແລະ ຂົງເຂດ). ດັ່ງນັ້ນ, ໃນເວດລາທີ່ຜ່ານມາ ຈຳນວນລັດວິສາຫະກິດຫຼຸດລົງຢ່າງໄວ ພ້ອມກັບການປັບໂຄງສ້າງ, ການຫັນເປັນຫຸ້ນສ່ວນ, ການຖອນທຶນຂອງລັດອອກຈາກວິສາຫະກິດ. ເຖິງທ້າຍປີ 2020, ເຖິງວ່າລັດວິສາຫະກິດກວມເອົາພຽງເກືອບ 0,08% ຂອງຈຳນວນວິສາຫະກິດທີ່ກຳລັງເຄື່ອນໄຫວ, ແຕ່ ລັດວິສາຫະກິດຍັງຄົງຖືຄອງ ຊັບພະຍາກອນທີ່ສຳຄັນ ຂອງລະບົບເສດຖະກິດ ຈຳນວນຫຼາຍ, ກວມ 25,78% ຂອງຍອດ​ຈຳ​ນວນ​ທຶນ​ຂອງພາກ​ວິ​ສາ​ຫະ​ກິດ​ທັງ​ໝົດ⁽⁸⁾. ໃນພາກລັດວິສາຫະກິດ ມີແຮງງານ 1,1 ລ້ານຄົນ, ກວມເອົາ 7,3% ຈຳນວນ​ແຮງ​ງານ​ຂອງ​ພາກ​ວິ​ສາ​ຫະ​ກິດ​ທັງ​ໝົດ. ເຖິງວ່າການປະກອບສ່ວນຂອງລັດວິສາຫະກິດເຂົ້າໃນງົບປະມານຂອງລັດໄດ້ຫຼຸດລົງໃນປີທີ່ຜ່ານມາ, ແຕ່ສິ່ງນີ້ຍັງເປັນແຫຼ່ງລາຍຮັບທີ່ສໍາຄັນແລະໝັ້ນຄົງສໍາລັບງົບປະມານຂອງລັດ.

ຄຽງຄູ່ກັບບັນດາຜົນງານທີ່ບັນລຸໄດ້ນັ້ນ, ລັດວິສາຫະກິດຍັງມີຂໍ້ຈຳກັດ ແລະ ຈຸດອ່ອນຫຼາຍຢ່າງ ເຊັ່ນ: ປະສິດທິຜົນການເຄື່ອນໄຫວ ແລະ ຄວາມສາມາດແຂ່ງຂົນຍັງຈຳກັດ, ບໍ່ສົມກັບຊັບພະຍາກອນທີ່ມີຢູ່. ​ເຖິງ​ວ່າ​ແຫຼ່ງກຳລັງ​ສັງຄົມ​ປະມານ 60% ລວມສູນໃນ​ບັນດາ​ລັດ​ວິ​ສາ​ຫະກິດ⁽⁹⁾, ແຕ່​ຂະ​ແໜງ​ນີ້​ພຽງ​ແຕ່​ປະກອບສ່ວນ​ເກືອບ 40% ຂອງຈີດີພີ, ສ່ວນ​ຍັງ​ເຫຼືອ 60% ຂອງຈີດີພີ ​ແມ່ນ​ຂອງບັນດາ​ວິ​ສາ​ຫະກິດ​ເອກະ​ຊົນ ​ແລະ ວິ​ສາ​ຫະກິດທີ່ມີການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດ. ສິ່ງດັ່ງກ່າວໃຫ້ເຫັນວ່າ, ພາກລັດ​ວິ​ສາ​ຫະກິດ​ນຳໃຊ້​ທຶນ​ບໍ່ດີ, ​ມີ​ປະສິດທິ​ຜົນຕ່ຳ.

 ລັດວິສາຫະກິດ​ຍັງ​ບໍ່​ທັນ​ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ​ຢ່າງ​ຈະ​ແຈ້ງ​ເຖິງ ​ບົດ​ບາດ​ທີ່​ພົ້ນ​ເດັ່ນ ​ໃນ​ການ​ຊີ້​ນຳ, ຊຸກ​ຍູ້ ແລະ ສົ່ງ​ເສີມ​ພາກສ່ວນເສດ​ຖະ​ກິດ​ອື່ນໆ​ ໃຫ້​ພັດ​ທະ​ນາ. ລັດວິສາຫະກິດຍັງບໍ່ທັນເຂັ້ມແຂງໃນຂະແໜງການ, ຂົງເຂດທີ່ມີຜົນສະທ້ອນແລະຊີ້ຂາດ ການສະໜັບສະໜູນຍົກສູງຄວາມສາມາດແຂ່ງຂັນ ຂອງພື້ນຖານເສດຖະກິດ ແລະ ຂອງວິສາຫະກິດຫວຽດນາມ.  

ຂໍ້ຈຳກັດເຫຼົ່ານີ້ຖືກຊີ້ໃຫ້ເຫັນໂດຍກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ 13 ຂອງພັກວ່າ: “ລັດວິສາຫະກິດຫຼາຍແຫ່ງຍັງ​ຊັກ​ຊ້າ​ໃນ​ການ​ປັບ​ໂຄງສ້າງ ​ແລະ ປ່ຽນ​ແປງໃໝ່​ກົນ​ໄກ​ບໍລິຫານຄຸ້ມຄອງ; ການຖອນທຶນ ແລະ ການຫັນລັດວິສາຫະກິດເປັນຫຸ້ນສ່ວນ ຍັງພົບບັນຫາບາງປະການ ທັງໃນລະບຽບລະບອບ ແລະ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ; ປະສິດທິຜົນການຜະລິດແລະທຸລະກິດຍັງຕ່ຳ; ພາວະໜີ້ສິນ ຂາດທຶນ ສິ້ນເປືອງຍັງຫຼາຍຢູ່”^(10).   

ສືບຕໍ່ປ່ຽນແປງໃໝ່ ແລະ ຍົກສູງປະສິດທິຜົນການເຄື່ອນໄຫວ
ຂອງລັດວິສາຫະກິດຕາມຈິດໃຈມະຕິກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ 13 ຂອງພັກ  

ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ 13 ຂອງພັກກອມມູນິດຫວຽດນາມໄດ້ກຳນົດທັດສະນະຊີ້ນຳ ເພື່ອສືບຕໍ່ຍົກສູງປະສິດທິຜົນການເຄື່ອນໄຫວຂອງລັດວິສາຫະກິດ: “ຍູ້ແຮງ​ການ​ແກ້​ໄຂ​ໜີ້​ສິນ, ການ​ຖອນ​ທຶນ, ​ການຫັນເປັນຫຸ້ນສ່ວນ ແລະ ການປັບໂຄງສ້າງລັດວິສາຫະກິດ; ຊຸກຍູ້ການປ່ຽນແປງໃໝ່, ຍົກສູງລະດັບເຕັກໂນໂລຊີ, ນຳ​ໃຊ້​ລະບອບການ​ຄຸ້ມ​ຄອງບໍລິຫານບໍລິສັດ​ທີ່​ທັນ​ສະ​ໄໝ ເພື່ອຍົກສູງປະສິດທິຜົນ, ພ້ອມກັນນັ້ນ ດຳເນີນການກວດກາ, ຕິດຕາມກວດກາ ການເຄື່ອນໄຫວຂອງວິສາຫະກິດຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນ, ບໍ່ໃຫ້ສູນເສຍ, ສິ້ນເປືອງທຶນແລະຊັບສິນຂອງລັດ”⁽¹¹⁾. ເພື່ອປະຕິບັດ, ຜັນຂະຫຍາຍທັດສະນະທີ່ກ່າວມາເທິງນີ້, ມີວິທີແກ້ໄຂຈໍານວນໜຶ່ງໄດ້ຖືກສະເໜີຄື:

ທີໜຶ່ງ, ຍູ້ແຮງການປັບໂຄງສ້າງລັດວິສາຫະກິດ.

ສືບຕໍ່ປັບປຸງກົນໄກ ນະໂຍບາຍໃຫ້ສົມບູນ ເພື່ອຊຸກຍູ້ຂະບວນວິວັດການປັບໂຄງສ້າງລັດວິສາຫະກິດຄືນໃໝ່; ປັບປຸງກົນໄກ​ນຳ​ໃຊ້​ລາຍ​ຮັບ​ຈາກ​ການ​ປ່ຽນກຳມະສິດຂອງ​ວິ​ສາ​ຫະກິດ, ໜ່ວຍບໍລິການພາກລັດ ​ແລະ ການ​ໂອນ​ທຶນ​ຂອງ​ລັດ; ປ່ຽນແປງໃໝ່ກົນໄກຕິດຕາມກວດກາການເງິນ, ການປະເມີນຜົນການເຄື່ອນໄຫວ ສຳລັບກຸ່ມເສດຖະກິດ, ສະຫະບໍລິສັດຂອງລັດ ແລະ ລັດວິສາຫະກິດ; ​ຄົ້ນຄວ້າເຮັດທົດ​ລອງ ​ການຫັນປ່ຽນ​ກຸ່ມເສດຖະກິດແລະບໍລິສັດຂອງລັດຈຳນວນໜຶ່ງ​ທີ່ລັດຖືຫຸ້ນ 100% ​ໃຫ້​ດຳ​ເນີນການ​ໃນ​ຮູບ​ແບບ​ວິ​ສາ​ຫະກິດຮ່ວມຫຸ້ນ ​ໂດຍ​ມີ​ຜູ້​ຖື​ຫຸ້ນ​ເປັນ​ອົງການ​ເສດຖະກິດ​ຂອງ​ລັດ, ລັດວິສາຫະກິດມີໜ້າທີ່ລົງທຶນ ແລະ ທຸລະກິດທຶນຂອງລັດ. 

ຍູ້ແຮງການຈັດການແກ້ໄຂໜີ້ສິນ, ການຖອນທຶນ, ການຫັນລັດວິສາຫະກິດເປັນຫຸ້ນສ່ວນ ຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ, ເປີດເຜີຍ ແລະ ໂປ່ງໃສ; ມີກົນໄກຕິດຕາມກວດກາ, ຄົ້ນເຜີຍ, ຈັດການແກ້ໄຂຢ່າງທັນການ ຕໍ່ການລະເມີດ ໃນຂະບວນການຜັນຂະຫຍາຍປະຕິບັດ. ເພີ່ມທະວີການກວດກາ, ຕິດຕາມກວດກາຂະບວນການນຳໃຊ້ທຶນໃນລັດວິສາຫະກິດ. ຈັດການແກ້ໄຂໂຄງການທິ່ຂາດທຶນ ບໍ່ມີປະສິດທິຜົນຢ່າງຂາດຕົວ, ຮັບປະກັນຫຼັກການເປີດເຜີຍ ແລະ ໂປ່ງໃສ, ຕາມກົນໄກຕະຫຼາດ ແລະ ຂໍ້ກຳນົດຂອງກົດໝາຍ. ລັດ​ບໍ່​​ລົງ​ທຶນ ຫຼື​ເສີມ​ທຶນ​ຈາກ​ງົບ​ປະ​ມານ​ແຫ່ງ​ລັດ ໃນ​ໂຄງ​ການ​ທີ່​ຂາດທຶນ ແລະ ​ບໍ່​ມີ​ປະ​ສິດ​ທິ​ຜົນ. ການ​ຈັດການແກ້​ໄຂ​ດ້ວຍ​ຮູບ​ແບບການ​ຍຸບ​ເລີກ ຫຼື​ ການລົ້ມ​ລະ​ລາຍ ຕ້ອງ​ຮັບປະກັນ​ຜົນ​ປະ​ໂຫຍ​ດສູງ​ສຸດ​ຂອງ​ລັດ ​ແລະ ຜົນ​ປະ​ໂຫຍ​ດອັນ​ຊອບ​ທຳ​ຂອງຜູ້ອອກແຮງງານ ​ແລະ ນັກ​ລົງທຶນ.  

ເພີ່ມທະວີການແບ່ງຂັ້ນ, ການມອບສິດໃຫ້ສະມາຊິກແລະຄະນະກຳມະການບໍລິຫານຂອງກຸ່ມເສດຖະກິດ, ສະຫະບໍລິສັກຂອງລັດ, ພ້ອມກັນນັ້ນກໍເພີ່ມທະວີການເຄື່ອນໄຫວກວດກາ, ຕິດຕາມກວດກາຂອງອົງການຕົວແທນຂອງເຈົ້າຂອງ ເພື່ອປ້ອງກັນ, ກວດຈັບ ແລະ ຈັດການລົງໂທດການລະເມີດກົດໝາຍໂດຍທັນທີ.

ທີສອງ, ຍົກສູງປະສິດທິຜົນການເຄື່ອນໄຫວ ແລະ ຄວາມສາມາດແຂ່ງຂັນຂອງ ລັດວິສາຫະກິດ. 

ໝູນໃຊ້ເຕັກໂນໂລຊີທັນສະໄໝ, ຄວາມສາມາດປ່ຽນແປງໃໝ່ປະດິດສ້າງ, ການບໍລິຫານຄຸ້ມຄອງຕາມມາດຕະຖານສາກົນ ເພື່ອຍົກສູງປະສິດທິຜົນການເຄື່ອນໄຫວ ແລະ ແຮງແຂ່ງຂັນຂອງລັດວິສາຫະກິດ. ມີກົນໄກສົ່ງເສີມການຄົ້ນຄວ້າ, ພັດທະນາ, ນຳໃຊ້ວິທະຍາສາດເຕັກນິກທີ່ກ້າວໜ້າ ເຂົ້າໃນການເຄື່ອນໄຫວຜະລິດ ທຸລະກິດ ແລະ ຄຸ້ມຄອງ, ຕິດຕາມວິສາຫະກິດ. ດຳເນີນການປ່ຽນດິຈິຕອນ, ຊຸກຍູ້ການເປີດ​ເຜີຍ​ແລະ​ຄວາມ​ໂປ່ງ​ໃສ​ຂອງ​ຂໍ້​ມູນ​ຂ່າວ​ສານ​ການ​ເງິນ​, ເພີ່ມທະວີຄວາມຮັບຜິດຊອບອະທິບາຍລາຍງານຂອງວິສາຫະກິດ. ພັດທະນາກຸ່ມເສດຖະກິດຂອງລັດຂະໜາດໃຫຍ່ຈຳນວນໜຶ່ງ ທີ່ເຄື່ອນໄຫວມີປະສິດທິຜົນ, ມີຄວາມສາມາດແຂ່ງຂັນລະດັບພາກພື້ນແລະໂລກ ໃນບາງຂະແໜງການ, ຂົງເຂດທີ່​ສຳຄັນ​ຂອງພື້ນຖານ​ເສດຖະກິດ.

ທີສາມ, ປ່ຽນແປງໃໝ່ ແລະ ຍົກສູງປະສິດທິຜົນການເຄື່ອນໄຫວຂອງ ຮູບ​ແບບ​ອົງການ​ຕົວແທນ​ເຈົ້າ​ຂອງ​ລັດ ​ສຳລັບ​ລັດ​ວິ​ສາ​ຫະກິດ ​ແລະ ທຶນ​​ຂອງ​ລັດ​ໃນ​ວິ​ສາ​ຫະກິດ.

ປັບປຸງ, ບູລະນະຮູບແບບຄະນະກຳມະການ ​ເພື່ອ​ເສີມຂະຫຍາຍຢ່າງ​ຖືກຕ້ອງຕາມ​ບົດບາດ​ຄຸ້ມ​ຄອງ​ທຶນ​ຂອງ​ລັດ ​ທີ່​ລົງທຶນ​ໃນ​ວິ​ສາ​ຫະກິດ​. 

ທີສີ່, ສ້າງ​ຮູບ​ແບບ​ການ​ຄຸ້ມ​ຄອງ​ວິສາຫະກິດ​ທີ່​ທັນ​ສະ​ໄໝ.

ການຍົກສູງຄວາມຮັບຮູ້ ແລະ ການປ່ຽນແປງໃໝ່ການຄຸ້ມຄອງບໍລິຫານຕາມມາດຕະຖານລວມຂອງໂລກ ຕ້ອງຕິດພັນກັບເປົ້າໝາຍການຍົກສູງປະສິດທິຜົນ ຂອງ​ການ​ມອບ​ສິດເປັນເຈົ້າຕົນເອງທາງ​ດ້ານ​ການ​ເງິນ ແລະ ຄວາມ​ຮັບຜິດຊອບ​ດ້ວຍ​ຕົນ​ເອງ ​ໃຫ້​ແກ່​ລັດ​ວິ​ສາ​ຫະກິດ ເພື່ອຮັບປະກັນການແຂ່ງຂັນ, ຄວາມສະເໝີພາບ ແລະ ການເຊື່ອມໂຍງ ເມື່ອລັດວິສາຫະກິດເຂົ້າຮ່ວມໃນຕະຫຼາດ.  

ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ, ຈໍາເປັນຕ້ອງແຍກສອງອົງປະກອບຄື ການເປັນເຈົ້າຂອງ (ກຳມະສິດ) ແລະ ການຄຸ້ມຄອງ. ເພາະວ່າ, ປະສິດທິຜົນການເຄື່ອນໄຫວຂອງວິສາຫະກິດບໍ່​ໄດ້​ຂຶ້ນ​ກັບ​ປັດ​ໄຈ​ການ​ເປັນ​ເຈົ້າ​ຂອງ, ແຕ່​ມັນຂຶ້ນ​ກັບ​ປັດ​ໄຈ​ການ​ຄຸ້ມ​ຄອງ​ວິ​ສາ​ຫະ​ກິດ. ຖ້າການຄຸ້ມຄອງບໍ່ດີ, ປະສິດທິຜົນກໍຈະບໍ່ດີ. ສຳລັບປັດໄຈກຳມະສິດ, ບັນຫາແມ່ນຕ້ອງກຳນົດແຈ້ງເນື້ອໃນການຕິດຕາມກວດກາຂອງລັດ, ບົດບາດຄຸ້ມຄອງຂອງລັດ ແລະ ບົດບາດຂອງເຈົ້າຂອງ, ກໍຄືບົດບາດຂອງເຈົ້າຂອງທີ່ມີອຳນາດຕັດສິນຕົກລົງການທຸລະກິດ. ເຊື່ອມ​ຕໍ່​ຜົນ​ການ​​ຈັດວາງສັບຊ້ອນ, ການປ່ຽນແປງໃໝ່, ການຍົກສູງ​ປະ​ສິດ​ທິຜົນ​ຂອງລັດວິສາຫະກິດ ກັບ​ການ​ປະ​ເມີນ​ຄວາມ​ຮັບ​ຜິດ​ຊອບ​ຂອງ​ຫົວ​ຫນ້າ. ວຽກງານພະນັກງານ, ນະໂຍບາຍເງີນເດືອນ, ເງິນລາງວັນຂອງລັດວິສາຫະກິດ ຕ້ອງຕິດກັບປະສິດທິຜົນການເຄື່ອນໄຫວຂອງວິສາຫະກິຕາມກົນໄກຕະຫຼາດ.

ພ້ອມກັນນັ້ນ, ຈຳເປັນຕ້ອງມີກົນໄກຕິດຕາມກວດກາຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນ ຕໍ່ຄວາມຮັບຜິດຂອງຂອງຫົວໜ້າລັດວິສາຫະກິດ. ນອກຈາກນັ້ນ, ຈໍາເປັນຕ້ອງອອກຫຼັກເກນການປະເມີນປະສິດທິຜົນການເຄື່ອນໄຫວຂອງລັດວິສາຫະກິດແຕ່ລະປະເພດ ຕາມຈຸດປະສົງທີ່ກໍານົດໄວ້. ເມື່ອມີເກນກຳນົດກໍ່ຈະຮູ້ປະສິດທິຜົນການເຄື່ອນໄຫວຂອງລັດວິສາຫະກິດແຕ່ລະປະເພດ.

ທີຫ້າ, ແຍກກິດຈະກໍາທາງທຸລະກິດ ອອກຈາກກິດຈະກໍາສາທາລະນະ.    

ໃນພື້ນຖານເສດຖະກິດຕະຫຼາດ, ການແຍກລະຫວ່າງ​ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ສາທາລະນູປະໂພກຂອງ​ລັດ ​ແລະ ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ທຸລະ​ກິດ ​ແມ່ນ​ຄວາມ​ຕ້ອງການພາວະວິໄສ. ທາງດ້ານຫຼັກການ, ວິ​ສາ​ຫະ​ກິດ​ດຳ​ເນີນ​ທຸ​ລະ​ກິດ​ດ້ວຍ​ເປົ້າ​ໝາຍ​ກຳ​ໄລ​ສູງ​ສຸດ, ວິ​ສາ​ຫະ​ກິດ​ສາ​ທາ​ລະ​ນູປະໂພກ​ມີ​ເປົ້າ​ໝາຍ​ສ້າງ​ຜົນ​ປະ​ໂຫຍດ​ໃຫ້​ສັງ​ຄົມ​ສູງ​ສຸດ. ຖ້າ​ຫາກ​ມີ​ການ​ແບ່ງ​ແຍກ, ທຸກ​ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ຂອງ​ວິ​ສາ​ຫະ​ກິດ​ຈະ​ມີ​ຄວາມ​ໂປ່​ງ​ໃສ, ຜົນງານ ແລະ ປະສິດທິຜົນການເຄື່ອນໄຫວຂອງວິສາຫະກິດ​ ຈະໄດ້ຮັບການ​ປະ​ເມີນ​ຢ່າງ​ຖືກ​ຕ້ອງ. ຖ້າວິສາຫະກິດໄດ້ຮັບອະນຸຍາດໃຫ້ເຮັດທັງທຸລະກິດ ແລະ ມີບົດບາດທາງສັງຄົມ ຈະນໍາໄປສູ່ຄວາມລົ້ມເຫຼວໃນການບັນລຸເປົ້າຫມາຍຜົນກໍາໄລ ຫຼື ຄວາມລົ້ມເຫຼວໃນການປະຕິບັດບົດບາດທາງສັງຄົມໃຫ້ໄດ້ດີ. ການຂາດຄວາມໂປ່ງໃສນີ້ ຈະຖືກລັດວິສາຫະກິດສວຍໃຊ້ໄດ້ຢ່າງງ່າຍດາຍ ເພື່ອພິສູດວ່າການທຸລະກິດທີ່ບໍ່ມີປະສິດທິພາບນັ້ນ ເພາະວ່າເປົ້າຫມາຍຂອງສັງຄົມຕ້ອງໄດ້ຮັບການປະຕິບັດ ແລະ ໃນທາງກັນຂ້າມ. ດັ່ງນັ້ນ, ພຽງແຕ່ຄວນປ່ອຍໃຫ້ອົງການສາທາລະນະປະໂຫຍດປະຕິບັດເປົ້າໝາຍທາງສັງຄົມເທົ່ານັ້ນ; ​ແລະ ​ວິ​ສາ​ຫະກິດທຸລະກິດ​ຕ້ອງ​ເຮັດ​ສຳ​ເລັດ, ມີ​ປະສິດທິ​ຜົນ​ການ​ດຳ​ເນີນ​ທຸລະ​ກິດ​ທີ່​ດີ ​ແລະ ​ໄດ້​ຢູ່ໃນ​​ເງື່ອນ​ໄຂທີ່ເທົ່າທຽມ​ກັບ​ວິ​ສາ​ຫະກິດ​ປະ​ເພດ​ອື່ນ.

ທີຫົກ, ຍູ້ແຮງການຫັນປ່ຽນດິຈິຕອນໃນບັນດາລັດວິສາຫະກິດ.

ປະຕິບັດ​ການ​ຫັນປ່ຽນ​ດິຈິຕອນ​ແຫ່ງ​ຊາດ, ພັດທະນາ​ເສດຖະກິດ​ດິ​ຈິ​ຕອນ, ຍົກສູງສະມັດຖະພາບ ຄຸນນະພາບ ແລະ ແຮງແຂ່ງຂັນ ຂອງພື້ນຖານເສດຖະກິດ ແມ່ນໜຶ່ງໃນ 6 ໜ້າທີ່ຈຸດໜັກໃຈກາງຂອງປະເທດ ເຊິ່ງໄດ້ລະບຸໄວ້ໃນມະຕິກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຜູ້ແທນທົ່ວປະເທດຄັ້ງທີ 13 ຂອງພັກ. ບັນດາລັດວິສາຫະກິດມີຄວາມສາມາດ ແລະ ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບນຳໜ້າ ໃນການປະຕິບັດການຫັນປ່ຽນດິຈິຕອນ, ເພື່ອຮັບປະກັນບົດບາດນຳພາ ແລະ ການພັດທະນາທີ່ຍືນຍົງຂອງວິສາຫະກິດ ທັງປະກອບສ່ວນແຜ່ກະຈາຍ ແລະ ປະຕິບັດການຫັນປ່ຽນດິຈິຕອນແຫ່ງຊາດປະສົບຄວາມສຳເລັດ.

ທີເຈັດ, ຍົກສູງຄວາມສາມາດແລະຄຸນ​ນະ​ພາບ​ຂອງ​ຖັນແຖວພະ​ນັກ​ງານ​ຄຸ້ມ​ຄອງ​ທີ່ ລັດວິສາຫະກິດ.

ປັບປຸງລະບົບສົ່ງເສີມແລະໄມ້ງັດເສດຖະກິດໃຫ້ສົມບູນແບບ ໄປຄຽງຄູ່ກັບການປັບປຸງຄວາມຮັບຜິດຊອບ ແລະ ລະບຽບວິໄນໃນລັດວິສາຫະກິດ. ປະຕິບັດ​ກົນ​ໄກ​ຮັບ​ສະໝັກ​ພະນັກງານຢ່າງກວ້າງຂວາງ ​ຜ່ານ​ການ​ສອບຄັດເລືອກທີ່ແຂ່ງຂັນໄດ້, ເປີດເຜີຍ​ແລະ ​ໂປ່​ງ​ໃສ ​ສຳລັບ​ທຸກ​ຕຳ​ແໜ່​ງຄຸ້ມຄອງ, ບໍລິຫານ ​ແລະ ຕຳ​ແໜ່​ງງານອື່ນໆ ໃນ​ວິ​ສາ​ຫະກິດ. ຮັບປະກັນຄວາມເປີດເຜີຍ ແລະ ຄວາມໂປ່ງໃສຂອງລັດວິສາຫະກິດ ແລະ ຄວາມຮັບຜິດຊອບອະທິບາຍລາຍງານຂອງຜູ້ບໍລິຫານວິສາຫະກິດ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນ ກ່ຽວກັບການເງິນ, ການລົງທຶນ, ການຈັດຊື້ຈັດຈ້າງ, ການໃຊ້ທຶນຂອງລັດ, ການໃຊ້ຈ່າຍເງິນທຶນ, ຜົນການທຸລະກິດ, ການແຈກຢາຍຜົນກຳໄລ, ວຽກງານພະນັກງານ, ທຸລະກໍາທີ່ສຳຄັນ, ຊັບສິນແລະລາຍໄດ້ຂອງຜູ້ບໍລິຫານວິສາຫະກິດ./.

--------------------

(1) ເອກະສານກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຜູ້ແທນທົ່ວປະເທດຄັ້ງທີ 13, ສພຈ ການເມືອງແຫ່ງຊາດ ສື້ເຖິ້ດ, ຮ່າໂນ້ຍ, 2021, ເຫຼັ້ມ 1, ໜ້າ 135.

(2) ເອກະສານຂອງພັກ: ຄົບຊຸດ, ສພຈ ການເມືອງແຫ່ງຊາດ ສື້ເຖິ້ດ, ຮ່າໂນ້ຍ, 2006, ເຫຼັ້ມ 47, ໜ້າ 392.

(3) ເອກະສານຂອງພັກ: ຄົບຊຸດ, ປຶ້ມທີ່ໄດ້ແນະນຳ, 2016, ເຫຼັ້ມ 60, ໜ້າ 602.

(4) ເອກະສານຂອງພັກ: ຄົບຊຸດ, ປຶ້ມທີ່ໄດ້ແນະນຳ, 2018, ເຫຼັ້ມ 65, ໜ້າ 189.

(5) ມະຕິສະບັບເລກທີ 12-NQ/TW, ລັງວັນທີ 3 ມິຖຸນາ 2017, ກອງປະຊຸມສູນກາງພັກຄັ້ງທີ 5 ສະໄໝທີ 12, “ວ່າດ້ວຍການສືບຕໍ່ປັບໂຄງສ້າງ, ປ່ຽນແປງໃໝ່ ແລະ ຍົກສູງປະສິດທິຜົນຂອງລັດວິສາຫະກິດ”.

(6) ເອກະສານກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຜູ້ແທນທົ່ວປະເທດຄັ້ງທີ 13, ປຶ້ມທີ່ໄດ້ແນະນຳ, ເຫຼັ້ມ 1, ໜ້າ 129.

(7) ຕາມລາຍງານສະບັບທີ 399/BC-CP, ອອກວັນທີ 12 ຕຸລາ 2021, ຂອງລັດຖະບານ, “ວ່າດ້ວຍການເຄື່ອນໄຫວລົງທຶນ, ການຄຸ້ມຄອງ ແລະ ການນຳໃຊ້ທຶນຂອງລັດໃນວິສາຫະກິດ ໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດປີ 2020”.

(8) ກະຊວງແຜນການແລະການລົງທຶນ: ປຶ້ມ​ປົກ​ຂາວ​ວິ​ສາ​ຫະ​ກິດ​ຫວຽດ​ນາມ ປີ 2021.

(9) ຫວູ ວັນຮ່າ: “ສ້າງ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດຂອງລັດວິສາຫະກິດ ໃນເງື່ອນໄຂປະຈຸບັນ”, ວາລະສານກອມມູນິດເອເລັກໂຕຮນິກ, ວັນທີ 25-12-2020, https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/kinh-te/-/2018/820756/xay-dung%2C-phat-huy-vai-tro-cua-doanh-nghiep-nha-nuoc-trong-dieu-kien-hien-nay.aspx.

(10), (11) ເອກະສານກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຜູ້ແທນທົ່ວປະເທດຄັ້ງທີ 13, ປຶ້ມທີ່ໄດ້ແນະນຳ, ເຫຼັ້ມ 1, ໜ້າ 81, 133 – 134.