ສະຫວັດດີການສັງຄົມໃນພື້ນຖານເສດຖະກິດຕະຫຼາດ
ກຳນົດທິດສັງຄົມນິຍົມ ຢູ່ປະເທດຫວຽດນາມປະຈຸບັນ
ກຳນົດທິດສັງຄົມນິຍົມ ຢູ່ປະເທດຫວຽດນາມປະຈຸບັນ
ວກ. - ໃນເງື່ອນໄຂປະຈຸບັນຂອງຫວຽດນາມ, ການແກ້ໄຂບັນດາເປົ້າໝາຍຢ່າງກົມກຽວ ທັງສຸມໃສ່ບັນດາບັນຫາຈຳເປັນທີ່ສຸດຂອງປະຊາຊົນ, ຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມຂອງປະຊາຊົນທັງໝົດ, ຖືເອົາຜູ້ຄົນເປັນສູນກາງ, ບໍ່ໃຫ້ຜູ້ໃດຕົກຢູ່ຂ້າງຫຼັງ, ທັງຮັບປະກັນໃຫ້ສະຫວັດດີການສັງຄົມບໍ່ລື່ນກາຍຄວາມສາມາດຂອງພື້ນຖານເສດຖະກິດ, ບໍ່ຖືກຕົກໃນທ່າຮັບແລະກໍ່ບໍ່ແຂງກະດ້າງນັ້ນ ບໍ່ແມ່ນບັນຫາງ່າຍ.
ການຮັບປະກັນສະຫວັດດີການໃຫ້ປະຊາຊົນແມ່ນບັນຫາທີ່ພັກກອມມູນິດແລະລັດຫວຽດນາມໃຫ້ຄວາມສຳຄັນເປັນປະຈຳ (ໃນພາບ: ທ່ານເລຂາທິການໃຫຍ່ ຫງວຽນຝູຈ້ອງ ຢ້ຽມຢາມແລະມອບຂອງຂວັນໃຫ້ຄົນເຈັບທີ່ປິ່ນປົວຢູ່ພະແນກໝາກໄຂ່ຫຼັງທຽມ, ໂຮງໝໍທົ່ວໄປ ບັກກ້ານ) _ພາບ: TTXVN
ສະຫວັດດີການ ແລະ ສະຫວັດດີການຢູ່ຫວຽດນາມ
ແນວຄວາມຄິດແລະຄວາມຮັບຮູ້ກ່ຽວກັບສະຫວັດດີການສັງຄົມ
ສະຫວັດດີການສັງຄົມແມ່ນສ່ວນໜຶ່ງຂອງລາຍຮັບແຫ່ງຊາດທີ່ໃຊ້ຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການດ້ານວັດຖຸແລະຈິດໃຈ ຂອງບັນດາສະມາຊິກໃນສັງຄົມ, ຕົ້ນຕໍແມ່ນໄດ້ແຈກຢາຍຄືນໃໝ່, ນອກເໜືອຈາກການແຈກຢາຍຕາມແຮງງານ. ສາມອົງປະກອບພື້ນຖານໃນການຮັບປະກັນສະຫວັດດີການສັງຄົມແມ່ນ ລັດ, ຕະຫຼາດແຮງງານ ແລະ ປະຊາກອນ (ບຸກຄົນ/ຄົວເຮືອນ).
ສະຫວັດດີການສັງຄົມປະກອບດ້ວຍຄ່າໃຊ້ຈ່າຍສັງຄົມຕ່າງໆເຊັ່ນ ເງິນບຳນານ, ເງິນອຸດໜູນປະກັນສັງຄົມປະເພດຕ່າງໆ; ທຶນການສຶກສາສໍາລັບນັກຮຽນ ນັກສຶກສາ, ຄ່າຮຽນສຳລັບຜູ້ຮຽນບໍ່ໄດ້ເສຍຄ່າ; ບັນດາບໍລິການສາທາລະນະສຸກ, ການພັກຜ່ອນ, ການບຳລຸງສຸຂະພາບ, ເຮືອນຝາກເດັກ, ໂຮງຮຽນອະນຸບານ, ນ້ຳປະປາ ແລະ ຂໍ້ມູນຂ່າວສານ. ດ້ວຍເນື້ອໃນຄືແນວນັ້ນ, ສະຫວັດດີການສັງຄົມມີເປົ້າໝາຍເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບໃນສັງຄົມ, ຮັບປະກັນໃຫ້ສະມາຊິກທຸກຄົນໃນສັງຄົມລ້ວນແຕ່ສາມາດຊົມໃຊ້ໝາກຜົນຂອງການພັດທະນາ. ໂດຍແລ້ວແຕ່ລະດັບການພັດທະນາຂອງເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ, ກອງທຶນສະຫວັດດີການສັງຄົມມັກຈະມີສາມກຸ່ມພື້ນຖານ: ກອງທຶນລວມສູນທີ່ລັດຄຸ້ມຄອງ; ກອງທຶນສະຫວັດດີການຂອງວິສາຫະກິດ ໜ່ວຍທຸລະກິດ ແລະ ກອງທຶນສະຫວັດດີການລວມໝູ່ຂອງສະຫະກອນ, ກຸ່ມການຜະລິດ(1).
ການປະຕິບັດສະຫວັດດີການສັງຄົມສຳລັບປະຊາຊົນເປັນເລື່ອງທີ່ພັກແລະລັດຫວຽດນາມໃຫ້ຄວາມສຳຄັນຢູ່ສະເໝີ. ຕັ້ງແຕ່ວັນທໍາອິດຂອງການສ້າງຕັ້ງປະເທດ, ໃນສະພາບການຄວາມອຶດຫີວ, ວັນທີ 28 ສິງຫາ 1945 ປະທານໂຮ່ຈີມິນໄດ້ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ພີ່ນ້ອງຮ່ວມຊາດທົ່ວປະເທດ “ອົດອາຫານໜຶ່ງຄາບທຸກ 10 ມື້, ສາມຄາບຕໍ່ເດືອນ. ເອົາເຂົ້ານັ້ນມາ (ໜຶ່ງກະປ໋ອງຕໍ່ຄາບ) ເພື່ອຊ່ວຍຄົນທຸກຍາກ.” ດ້ວຍວິທີລະດົມແຫຼ່ງພະລັງໃນປະຊາຊົນດັ່ງກ່າວ, ຜູ້ທຸກຍາກນັບແສນຄົນໄດ້ຮັບສະບຽງອາຫານ, ສົ້ງເສື້ອ ແລະ ໄພອຶດຫີວຖືກຍູ້ຖອຍ. ໃນປີ 1945, ລັດປະກາດໃຊ້ນະໂຍບາຍທີ່ກຳນົດໃຫ້ຄົນງານມີສິດໄດ້ຮັບເງິນອຸດໜູນເມື່ອເລີກຈ້າງງານ. ລັດຖະທຳມະນູນປີ 1946 ແລະໃນເວລາຕໍ່ມາ ໄດ້ອອກດຳລັດບາງສະບັບ ທີ່ກຳນົດລະບອບສະຫວັດດີການສັງຄົມຂອງປະຊາຊົນເຊັ່ນ ການເຈັບປ່ວຍ, ອຸປະຕິເຫດ ແລະ ການອອກບຳນານ(2). ປີ 1947, ບັນດາລະບອບ “ເງິນບຳນານຄົນບາດເຈັບ” ສຳລັບທະຫານບາດເຈັບ, ລະບອບ “ເງິນຊ່ວຍຄົນຕາຍ” ໃຫ້ຄອບຄົວທະຫານທີ່ເສຍຊີວິດ ກໍ່ໄດ້ຮັບການປະກາດໃຊ້.
ເມື່ອສັນຕິພາບກັບຕ່າວຄືນມາໃນປີ 1954, ຫວຽດນາມດຳເນີນການສ້າງພື້ນຖານເສດຖະກິດແບບແຜນການລວມສູນຢູ່ພາກເໜືອ ແລະ ຂະຫຍາຍສູ່ທົ່ວປະເທດເມື່ອປະເທດໄດ້ໂຮມເຂົ້າເປັນເອກະພາບໃນປີ 1975, ມຸ່ງສູ່ຮູບແບບ ລັດສະຫວັດດີການສັງຄົມ (ລັດອຸດໜູນເກື້ອກູນ). ໃນໄລຍະນີ້, ມີການອອກບັນດາລະບອບການປະກັນສັງຄົມສະເພາະ, ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການຮັບປະກັນລາຍໄດ້ທົດແທນໃຫ້ກັບພະນັກງານ ໃນກໍລະນີທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຂອງການເຈັບເປັນ, ອຸປະຕິເຫດໃນການເຮັດວຽກແລະພະຍາດທາງດ້ານອາຊີບ, ການສູນເສຍຄວາມສາມາດໃນການເຮັດວຽກ, ການພັກຜ່ອນເວລາເກີດລູກ, ການບຳນານ ຫຼືເສຍຊີວິດ (3); ບັນດາເປົ້າໝາຍສັງຄົມແລະຜູ້ທີ່ປະສົບກັບອຸບັດຕິເຫດສົງຄາມ ກໍ່ໄດ້ຮັບການອຸດໜູນເຊັ່ນກັນ(4). ໃນສະໄໝຕໍ່ສູ້ຕ້ານຈັກກະພັດອາເມລິກາເພື່ອກູ້ຊາດ, ຜູ້ໄດ້ຮັບເງິນບຳນານ ເງິນອຸດໜູນ, ທະຫານເສຍອົງຄະ, ຄອບຄົວຂອງທະຫານທີ່ເສຍຊີວິດ ແລະ ຜູ້ທີ່ມີສິດໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດໃນລັກສະນະດຽວກັນ ຈະໄດ້ສະໜອງໃຫ້ຢູ່ທີ່ເຮືອນ, ໂດຍກົງ, ຖືກຕາມເວລາ, ດ້ວຍຈຳນວນທີ່ພຽງພໍ.
ພາຍຫຼັງທີ່ປະເທດໄດ້ເປັນເອກະພາບ ແລະ ໃນຊຸມປີ 1980 ເມື່ອເສດຖະກິດຕົກໃສ່ວິກິດການ, ນອກຈາກນະໂຍບາຍທົ່ວໄປແລ້ວ, ລັດຫວຽດນາມຍັງໄດ້ສົ່ງເສີມວິສາຫະກິດຮັບປະກັນຊີວິດແລະສະຫວັດດີການຂອງຄົນງານ.
ເມື່ອປະຕິບັດແນວທາງການປ່ຽນແປງໃໝ່ (ແຕ່ປີ 1986), ພື້ນຖານເສດຖະກິດຈາກກົນໄກອຸດໜູນເກື້ອກູນ ຫັນສູ່ກົນໄກຕະຫຼາດກຳນົດທິດສັງຄົມນິຍົມ. ພາຍໃຕ້ແງ່ມູມຂອງການຄຸ້ມຄອງສັງຄົມ, ຮູບແບບລັດສະຫວັດດີການຄ່ອຍໆຫັນໄປສູ່ ຮູບແບບລັດສັງຄົມ ເພື່ອເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດແລະຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງບັນດາເຈົ້າພາບ (ລັດ, ວິສາຫະກິດ, ຜູ້ຄົນ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມງານທາງສັງຄົມອື່ນ) ໃນການເຂົ້າຮ່ວມ, ປະກອບສ່ວນພັດທະນາເສດຖະກິດ ແລະ ຊົມໃຊ້ຜົນງານຂອງການພັດທະນາ. ເອກະສານກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ XII ຂອງພັກກອມມູນິດຫວຽດນາມໄດ້ກຳນົດວ່າ, ຕ້ອງຮັບປະກັນໃຫ້ປະຊາຊົນໄດ້ຊົມໃຊ້ນັບມື້ນັບຫຼາຍ ໃນຜົນງານຂອງການປ່ຽນແປງໃໝ່ ສ້າງສາ ແລະ ພັດທະນາປະເທດ. ມາດຕາ 34 ຂອງລັດຖະທຳມະນູນປີ 2013 ໄດ້ລະບຸ: “ພົນລະເມືອງມີສິດໄດ້ຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມ” ແລະ ຂໍ້ 2, ມາດຕາ 59 ໄດ້ຊີ້ແຈ້ງ: “ລັດສ້າງຄວາມສະເໝີພາບທາງໂອກາດ ເພື່ອໃຫ້ພົນລະເມືອງຊົມໃຊ້ສະວັດດີການສັງຄົມ, ພັດທະນາລະບົບຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມ, ມີນະໂຍບາຍຊ່ວຍເຫຼືອຜູ້ສູງອາຍຸ, ຜູ້ພິການ, ຄົນທຸກຍາກ ແລະ ຜູ້ດ້ອຍໂອກາດອື່ນ”.
ຜັນຂະຫຍາຍແຜນນະໂຍບາຍຂອງພັກແລະລັດຖະທຳມະນູນຂອງລັດ, ບັນດາລະບອບເຊັ່ນ ການເຈັບເປັນ, ການເກີດລູກ, ອຸປະຕິເຫດແຮງງານ - ພະຍາດອາຊີບ, ການບຳນານ, ເງິນຊ່ວຍຄົນຕາຍ, ເງິນສົງເຄາະລາຍເດືອນສຳລັບຜູ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດປະກັນສັງຄົມ, ສະໜັບສະໜູນມູນຄ່າໜ້າບັດປະກັນສຸຂະພາບທັງໝົດຫຼືບາງສ່ວນ, ການຍົກເວັ້ນຫຼືຫຼຸດຄ່າຮຽນ, ການສະໜັບສະໜູນເງິນສົດ ແລະ ສິນເຊື່ອພິເສດ ແກ່ປະຊາຊົນໃນສະພາບການຫຍຸ້ງຍາກທີ່ຈະມີເຮືອນ, ທີ່ດິນຢູ່ອາໄສ, ເຂົ້າເຖິງນ້ຳສະອາດ, ຂໍ້ມູນຂ່າວສານແລະການສື່ສານ, ພາຫະນະຄົມມະນາຄົມສາທາລະນະ ແລະບັນດາໂຄງການ/ແຜນງານສິລະປະ, ສະຖານທັດສະນີຍະພາບ, ສະຖານທີ່ປະຫວັດສາດ,...ໄດ້ຮັບການກຳນົດຢ່າງລະອຽດໃນກົດມາຍ, ນະໂຍບາຍຕ່າງໆ. ໂດຍພື້ນຖານແລ້ວ, ບັນດາລະບອບສະຫວັດດີການສັງຄົມ ໄດ້ປະຕິບັດເປັນຢ່າງດີ ພາລະບົດບາດການແຈກຢາຍລາຍໄດ້ຄືນໃໝ່, ຊ່ວຍເຫຼືອປະຊາຊົນຊົມໃຊ້ຜົນງານຕ່າງໆຂອງຂະບວນການພັດທະນາ.
ຈາກນັ້ນສາມາດເຫັນໄດ້ວ່າ: 1- ສະຫວັດດີການສັງຄົມແມ່ນພາກສ່ວນໜຶ່ງຂອງລາຍໄດ້ແຫ່ງຊາດ ທີ່ໃຊ້ເພື່ອປະກອບສ່ວນຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການດ້ານວັດຖຸແລະຈິດໃຈຂອງສະມາຊິກໃນສັງຄົມ; 2- ການປະຕິບັດສະຫວັດດີການສັງຄົມແມ່ນປະຕິບັດການແຈກຢາຍຄືນໃໝ່, ນອກຈາກການແຈກຢາຍຕາມແຮງງານ; 3- ສະຫວັດດີການສັງຄົມແມ່ນມາດຕະການເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບທາງສັງຄົມ. ຢູ່ປະເທດຫວຽດນາມ, ສະຫວັດດີການສັງຄົມໄດ້ຮັບການປະຕິບັດໂດຍຜ່ານ 3 ແຫຼ່ງການເງິນຄື: 1- ງົບປະມານຂອງລັດຮັບປະກັນ; 2- ການປະກອບສ່ວນຂອງຜູ້ເຂົ້າເຂົ້າຮ່ວມຕະຫຼາດ; 3- ລະດົມຈາກຊຸມຊົນ.
ກ່ຽວກັບລະດັບການຕອບສະໜອງຂອງລະບົບສະຫວັດດີການໃນປະຈຸບັນ
ເອກະສານກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ X ຂອງພັກໄດ້ຊີ້ແຈ້ງວ່າ: ສົມທົບບັນດາເປົ້າໝາຍເສດຖະກິດ ກັບບັນດາເປົາໝາຍສັງຄົມ ໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດ, ໃນແຕ່ລະຂົງເຂດ, ທ້ອງຖິ່ນ; ປະຕິບັດຄວາມກ້າວໜ້າແລະຄວາມຍຸຕິທຳທາງສັງຄົມ ໃນແຕ່ລະບາດກ້າວ ແລະແຕ່ລະນະໂຍບາຍການພັດທະນາ; ການເຕີບໂຕເສດຖະກິດໄປຄຽງຄູ່ກັບການພັດທະນາວັດທະນະທຳ, ສາທາລະນະສຸກ, ການສຶກສາ,... ແກ້ໄຂເປັນຢ່າງດີ ບັນດາບັນຫາສັງຄົມ ເພື່ອເປົ້າໝາຍການພັດທະນາມະນຸດ. ປະຕິບັດລະບອບແຈກຢາຍຕາມຜົນການອອກແຮງງານແລະປະສິດທິຜົນເສດຖິກິດເປັນຕົ້ນຕໍ, ພ້ອມກັນກັບການອີງຕາມລະດັບຂອງການປະກອບທຶນແລະຊັບພະຍາກອນອື່ນ ແລະ ຜ່ານສະຫວັດດີການສັງຄົມ. ເອກະສານກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ XII ຂອງພັກສືບຕໍ່ຢືນຢັນ: ເຊື່ອມໂຍງຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນນະໂຍບາຍເສດຖະກິດກັບນະໂຍບາຍສັງຄົມ, ພັດທະນາເສດຖະກິດກັບການຍົກສູງຄຸນນະພາບຊີວິດຂອງປະຊາຊົນ, ຮັບປະກັນໃຫ້ປະຊາຊົນໄດ້ຊົມໃຊ້ນັບມື້ນັບຫຼາຍ ໃນໝາກຜົນຂອງການປ່ຽນແປງໃໝ່ ສ້າງສາ ແລະພັດທະນາປະເທດ. ປະຊາຊົນທຸກຄົນມີໂອກາດແລະເງື່ອນໄຂໃນການພັດທະນາຢ່າງຮອບດ້ານ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ໃນປະຈຸບັນ, ຂອບເຂດການປົກຫຸ້ມຂອງສະຫວັດດີການສັງຄົມຍັງຖືກຈຳກັດ, ສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນສຸມໃສ່ກຸ່ມຮັ່ງມີ (ຕົ້ນຕໍແມ່ນຜ່ານບັນດານະໂຍບາຍປະກັນໄພ) ແລະ ກຸ່ມທຸກຍາກ, ໃກ້ທຸກຍາກ (ຕົ້ນຕໍແມ່ນຜ່ານບັນດານະໂຍບາຍຊ່ວຍເຫຼືອທາງສັງຄົມ ທີ່ຮັບປະກັນໂດຍງົບປະມານຂອງລັດ ແລະລະດົມຈາກຊຸມຊົນ)(5). ກຸ່ມຄົນທີ່ມີລາຍຮັບປານກາງທີ່ຫາກໍພົ້ນເດັ່ນຂຶ້ນ ເບິ່ງຄືວ່າບໍ່ໄດ້ຮັບຄວາມເອົາໃຈໃສ່. ກຸ່ມຄົນນີ້ບໍ່ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມ ແລະ ຍັງບໍ່ມີສິດໄດ້ຮັບລະບອບການຊ່ວຍເຫຼືອສັງເຫຼືອສັງຄົມດ້ວຍງົບປະມານຂອງລັດ, ໃນຂະນະນັ້ນ ນີ້ແມ່ນກຸ່ມທີ່ຂະຫຍັນຂັນເຄື່ອນ ແຕ່ກໍ່ມີຄວາມສ່ຽງແລະອາດຈະຕົກໃນຄວາມທຸກຍາກໄດ້ງ່າຍ. ຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບທາງດ້ານລາຍໄດ້ ກໍ່ພາໃຫ້ເກີດຄວາມແຕກໂຕນ ໃນການເຂົ້າເຖິງບໍລິການສຸຂະພາບ, ການສຶກສາຂອງປະຊາກອນບາງກຸ່ມແລະບາງເຂດ, ພາກພື້ນ.
ລາຍຈ່າຍງົບປະມານຂອງລັດເພື່ອສະຫວັດດີການສັງຄົມໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນທຸກປີ, ແຕ່ອັດຕາສ່ວນການໃຊ້ຈ່າຍໃນລາຍຈ່າຍງົບປະມານແຫ່ງລັດທັງໝົດແລະທຽບກັບ ຈີດີພີ ແມ່ນມີທ່າອ່ຽງຫຼຸດລົງເທື່ອລະກ້າວ. ສະເພາະອັດຕາສ່ວນການໃຊ້ຈ່າຍງົບປະມານຂອງລັດເພື່ອການປະຕິບັດນະໂຍບາຍຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມ ໃນການໃຊ້ຈ່າຍງົບປະມານແຫ່ງລັດທັງໝົດໄດ້ຫຼຸດລົງຈາກ 10,58% ໃນປີ 2012 ເປັນ 5,67% ໃນປີ 2018; ເມື່ອທຽບກັບ ຈີດີພີ ໄດ້ຫຼຸດລົງຈາກ 2,95% ເປັນ 1,9% ໃນເວລາດຽວກັນ(6). ໃນຂະນະນັ້ນ, ຕາມທະນາຄານການພັດທະນາອາຊີ (ADB), ການໃຊ້ຈ່າຍເພື່ອຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມໃນບັນດາປະເທດອາຊີໃນຊຸມປີ 2009 - 2015 ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຈາກ 3,4% ເປັນ 4,2% ຂອງຈີດີພີ(7).
ໃນຂົງເຂດເອກະຊົນ (ວິສາຫະກິດ), ການປະຕິບັດສະຫວັດດີການສັງຄົມໃຫ້ຜູ້ອອກແຮງງານແລະຊຸມຊົນບໍ່ໄດ້ຮັບການເອົາໃຈໃສ່ຢ່າງພຽງພໍ.
ການກວດພະຍາດໃຫ້ຄົນຊົນເຜົ່າສ່ວນນ້ອຍ _ພາບ: ຂໍ້ມູນເອກະສານ
ວິທີການເພີ່ມທະວີສະຫວັດດີການສັງຄົມ ໃນພື້ນຖານເສດຖະກິດຕະຫຼາດ
ກຳນົດທິດສັງຄົມນິຍົມ ຢູ່ຫວຽດນາມໃນປະຈຸບັນ
ໃນຂະບວນການພັດທະນາພື້ນຖານເສດຖະກິດຕະຫຼາດກຳນົດທິດສັງຄົມນິຍົມ, ພັກແລະລັດຫວຽດນາມ ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ເປັນປະຈຳ ເຖິງການສ້າງ ແລະ ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດນະໂຍບາຍສັງຄົມ ແລະ ສະຫວັດດີການສັງຄົມ, ຖືວ່ານີ້ທັງແມ່ນເປົາໝາຍ, ທັງແມ່ນກຳລັງຂັບເຄື່ືອນເພື່ອພັດທະນາຢ່າງຍືນຍົງ, ໃຫ້ການເມືອງສັງຄົມມີຄວາມໝັ້ນຄົງ, ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງທາດແທ້ອັນດີງາມຂອງລະບອບສັງຄົມ. ເພື່ອເພີ່ມທະວີສະວັດດີການສັງຄົມໃນພື້ນຖານເສດຖະກິດປະຈຸບັນ, ຫວຽດນາມຈະສຸມໃສ່ບາງວິທີແກ້ດັ່ງນີ້:
ທີໜຶ່ງ, ຮັບຮູ້ກ່ຽວກັບໂຄງການແລະເນື້ອໃນສະຫວັດດີການຢ່າງຖືກຕ້ອງ ແລະ ປະຕິບັດໂຄງການເຫຼົ່ານີ້ຢ່າງດີ, ສ້າງສະພາບແວດລ້ອມສັງຄົມເຊິ່ງໃນນັ້ນປະຊາຊົນທຸກຄົນໄດ້ຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພ, ຄວາມໝັ້ນຄົງ ແລະ ຫຼຸດຜ່ອນຄວາມບໍ່ສະຖຽນລະພາບໃນຊີວິດ. ຊີວິດຂອງປະຊາຊົນມີຄວາມໝັ້ນຄົງ ຈະຫຼີກລ່ຽງຄວາມສ່ຽງຈາກຄວາມຂັດແຍ່ງທາງສັງຄົມໄດ້. ລະບອບສະຫວັດດີການສັງຄົມຈຳນວນໜຶ່ງມຸ່ງສູ່ຄວາມສະເໝີພາບທາງສັງຄົມ (ບັນດາສະຫວັດດີການໄດ້ແຈກຢາຍແລະແຈກຢາຍຄືນໃໝ່, ນອກຈາກການແຈກຢາຍຕາມແຮງງານ) ຈະເຮັດໃຫ້ທຸກຄົນມີຊີວິດທີ່ຍຸດຕິທຳ ແລະສະເໝີພາບຫຼາຍຂຶ້ນ (ຂຶ້ນຢູ່ກັບຂອບເຂດແລະລະດັບການນຳໃຊ້). ນີ້ເປັນສິ່ງຈຳເປັນທີ່ສຸດເພື່ອໃຫ້ມີຄວາມສໍາພັນທາງສັງຄົມທີ່ດີກວ່າ. ບໍ່ພຽງແຕ່ເທົ່ານັ້ນ, ສະຫວັດດີການສັງຄົມທີ່ດີກໍ່ຈະສ້າງພື້ນຖານ (ວັດສະດຸ, ບໍ່ມີຕົວຕົນ) ໃນການສ້າງຄຸນຄ່າການດຳລົງຊີວິດ, ມາດຕະຖານວັດທະນະທຳໃນການປະພຶດຂອງມະນຸດ ແລະ ພຶດຕິກໍາໃນສັງຄົມ ລະຫວ່າງຄົນ, ລະຫວ່າງບຸກຄົນກັບການຈັດຕັ້ງ, ກັບຊຸມຊົນ ສັງຄົມ ແລະ ລະຫວ່າງມະນຸດກັບສິ່ງແວດລ້ອມ (ທຳມະຊາດ ແລະ ສັງຄົມ).
ທີສອງ, ສະຫວັດດີການສັງຄົມໄດ້, ພວມແລະຈະເປັນໜຶ່ງໃນບັນຫາເສດຖະກິດແລະສັງຄົມໃຈກາງຂອງທຸກປະເທດ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ມັນຍັງເປັນບັນຫາທີ່ມີລັກສະນະສາກົນທົ່ວໄປສຳລັບທຸກປະເທດໃນໂລກ. ປະຕິບັດບັນດາເນື້ອໃນ, ໂຄງການ ແລະນະໂຍບາຍທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຢ່າງດີ ແມ່ນຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງລັດໃນສະພາບການປະຈຸບັນກໍຄືໃນອະນາຄົດ. ຢູ່ປະເທດຫວຽດນາມ, ລະບົບການເມືອງທັງລະບົບຕ້ອງຊາບຊຶມຢ່າງເລິກເຊິ່ງ, ເປັນເຈົ້າການຖືບົດບາດຫຼັກແຫຼ່ງ ແກ່ນສານໃນການຜັນຂະຫຍາຍປະຕິບັດແຜນນະໂຍບາຍຂອງພັກ ກ່ຽວກັບຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມ, ສະຫວັດດີການສັງຄົມ. ເພີ່ມທະວີການປະສານງານລະຫວ່າງບັນດາຂະແໜງການ, ບັນດາທ້ອງຖິ່ນ; ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດຂອງແນວໂຮມປະເທດຊາດຫວຽດນາມ, ບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງການເມືອງ-ສັງຄົມ, ການເຂົ້າຮ່ວມຂອງສັງຄົມແລະປະຊາຊົນທຸກຄົນ.
ທີສາມ, ການປະຕິບັດສະຫວັດດີການສັງຄົມຕ້ອງໄດ້ຖືວ່າເປັນພາກສ່ວນສຳຄັນໃນຍຸດທະສາດການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ. ຄວາມສຳຄັນແລະຄວາມໝາຍຂອງການປະຕິບັດດ້ານຕ່າງໆຂອງສະຫວັດດີການສັງຄົມ ຕ້ອງໄດ້ເຊີດຊູຂຶ້ນແລະປະຕິບັດໃຫ້ດີຂຶ້ນເລື້ອຍໆ ຕິດກັບຂະບວນການພັດທະນາ ແລະ ກຳນົດວ່າເປັນໜຶ່ງໃນ ເງື່ອນໄຂພື້ນຖານທີ່ສຸດທີ່ຮັບປະກັນການພັດທະນາຢ່າງຍືນຍົງ.
ທີສີ່, ທຸກກົນໄກ, ນະໂຍບາຍ ແລະ ບັນດາໂຄງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບສະຫວັດດີການສັງຄົມທີ່ຜັນຂະຫຍາຍຕ້ອງມີຄວາມເອົາໃຈໃສ່ໃຫ້ຖືກຕ້ອງກັບເປົ້າໝາຍ, ຖືກຕ້ອງກັບພາກສ່ວນ ບົນພື້ນຖານຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ລະດັບຮັບປະກັນຄວາມຕ້ອງການທີ່ຈຳເປັນ, ພື້ນຖານ, ພຽງພໍ ແລະ ທັນການ.
ທີຫ້າ, ພ້ອມກັນກັບການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ, ຈຳເປັນຕ້ອງອອກແບບໂຄງການສະໜັບສະໜູນຕາມທິດຍືດຫຍຸ່ນ, ສາມາດປັບໄດ້ທັນເວລາ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງປະຊາຊົນ ແລະຊຸມຊົນພາຍຫຼັງໂລກລະບາດ, ໄພທຳມະຊາດ; ຮັບປະກັນການຊ່ວຍເຫຼືອຢ່າງທັນເວລາ ໃຫ້ແກ່ຄົນອ່ອນແອ ຜູ້ດ້ອຍໂອກາດ ເພື່ອເອົາຊະນະຄວາມສ່ຽງ, ເພີ່ມທະວີຄວາມສາມາດຮັບມືກັບສິ່ງທ້າທາຍ ແລະ ສົ່ງເສີມຄວາມເປັນເຈົ້າການບືນຕົວຂຶ້ນ ຜ່ານຜ່າການກະທົບທາງເສດຖະກິດສັງຄົມ, ປະກອບສ່ວນຮັບປະກັນຄວາມໝັ້ນຄົງ ແລະ ຄວາມຍຸດຕິທຳທາງສັງຄົມ, ຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມ, ຄວາມມັ້ນຄົງຂອງມະນຸດ ແລະ ຮັດແຄບຊ່ອງຫວ່າງຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບ; ເປີດກວ້າງພື້ນທີ່ປົກຫຸ້ມ, ຕອບສະໜອງຢ່າງທັນການຕໍ່ຄວາມຕ້ອງການຂອງບັນດາກຸ່ມເປົ້າໝາຍຕ້ອງໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນ. ໃນການປະຕິບັດ, ເພາະວ່າຫຼາຍເນື້ອໃນປະຕິບັດຕາມຫຼັກການແຈກຢາຍຄືນໃໝ່, ນອກຈາກການແຈກຢາຍຕາມແຮງງານ ດັ່ງນັ້ນຈຶ່ງຕ້ອງມີວິທີການທີ່ເໝາະສົມ ແລະ ມີຊຸດມາດຕະຖານແລະຕົວຊີ້ວັດທີ່ເໝາະສົມ ເພື່ອປະກອບສ່ວນຢ່າງແທ້ຈິງໃນການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບໃນສັງຄົມ, ຄ່ອຍໆຫຼຸດຊ່ອງຫວ່າງດ້ານມາດຕະຖານການດຳລົງຊີດແລະຄຸນນະພາບຊີວິດ...
ທີຫົກ, ເພີ່ມທະວີບົດບາດຫຼັກຂອງພັກໃນທຸກດ້ານໃນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດສະຫວັດການສັງຄົມ. ຈຳເປັນຕ້ອງມີກົນໄກ, ສະຖາບັນ, ນະໂຍບາຍ ແລະ ບັນດາວິທີແກ້ໄຂທີ່ເໝາະສົມ ເພື່ອເພີ່ມຄວາມເຂົ້າໃຈ, ຄວາມເຫັນດີເຫັນພ້ອມທາງດ້ານຄວາມຮັບຮູ້ ແລະ ເປີດກວ້າງການເຂົ້າຮ່ວມຂອງທຸກພາກສ່ວນສັງຄົມ ໃນກິດຈະກຳຕ່າງໆຂອງສະຫວັດດີການສັງຄົມ. ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດຂອງອົງການຈັດຕັ້ງ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນວິສາຫະກິດແລະອົງກອນເສດຖະກິດອື່ນ. ເພີ່ມປະລິມານແລະປັບປຸງຄຸນນະພາບຂອງການບໍລິການສັງຄົມຂັ້ນພື້ນຖານ. ພັດທະນາລະບົບສາທາລະນະສຸກທີ່ສະເໝີພາບ, ມີຄຸນນະພາບແລະມີປະສິດທິພາບ; ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນກັບສາທາລະນະສຸກຮາກຖານ ແລະ ສາທາລະນະສຸກປ້ອງກັນ; ຮັບປະກັນການປ້ອງກັນ, ຕ້ານ ແລະ ແກ້ໄຂບັນຫາການຂາດສານອາຫານຂອງເດັກນ້ອຍເປັນຢ່າງດີ. ເພີ່ມທະວີພື້ນຖານວັດຖຸເພື່ອຮັບປະກັນຄຸນນະພາບຂອງບັນດາກິດຈະກຳການສຶກສາໃນເຂດຊົນເຜົ່າສ່ວນນ້ອຍ, ເຂດພູຜາແລະໝູ່ເກາະ. ສືບຕໍ່ການຫັນເປັນສັງຄົມເພື່ອຮັບປະກັນທີ່ຢູ່ອາໃສຂອງປະຊາຊົນ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນຜູ້ອົບພະຍົບ, ປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກໄພທໍາມະຊາດ ແລະການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດ. ເປີດຄວາມຫຼາກຫຼາຍຂອງບັນດາຮູບການລົງທຶນ, ສົ່ງເສີມການເຂົ້າຮ່ວມຂອງປະຊາຊົນເຂົ້າໃນການສະໜອງນ້ຳສະອາດ ແລະຮັກສາສະພາບແວດລ້ອມຊົນນະບົດໃຫ້ສະອາດ, ໃຫ້ເອົາໃຈໃສ່ເຖິງເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ, ເຂດທີ່ຖືກນ້ຳເຄັມ, ເຂດທີ່ມີໄພແຫ້ງແລ້ງແລະນ້ຳຖ້ວມເລື້ອຍໆ ແລະມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນບັນຫານ້ຳ. ສ້າງລະບົບສະໜັບສະໜູນການເຄື່ອນໄຫວແລະມາດຕະຖານ ເພື່ອຮັບປະກັນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໃຫ້ມີປະສິດທິຜົນສູງສຸດ./.
--------------------------
(1) ສາລານຸກົມຫວຽດນາມ, ສພຈ ສາລານຸກົມ, ຮ່າໂນ້ຍ, 2003, ເຫຼັ້ມ 3.
(2), (3) ດຳລັດສະບັບເລກທີ 218-CP, ວັນທີ 27 ທັນວາ 1961, ຂອງສະພາລັດຖະບານ “ປະກາດໃຊ້ກົດລະບຽບຊົ່ວຄາວກ່ຽວກັບບັນດາລະບອບປະກັນສັງຄົມສຳລັບກຳມະກອນ, ລັດຖະກອນຂອງລັດ”
(4) ບັນດາໜັງສືວຽນຂອງສະພາລັດຖະບານ: ສະບັບເລກທີ 157-CP, ວັນທີ 25 ສິງຫາ 1966, “ກ່ຽວກັບນະໂຍບາຍສຳລັບປະຊາຊົນຜູ້ປະສົບອຸປະຕິເຫດສົງຄາມ”; ສະບັບເລກທີ 202-CP, ວັນທີ 26 ພະຈິກ 1966, “ກ່ຽວກັບນະໂຍບາຍສຳລັບຜູ້ສູງອາຍຸ, ເດັດກຳພ້າບໍ່ມີທີ່ເພິ່ງພາອາໄສ ແລະຄົນພິການ”
(5) ກະຊວງແຜນການແລະການລົງທຶນ: ກອບນະໂຍບາຍເສດຖະກິດຫວຽດນາມ (ເດືອນທັນວາ 2018) ໃຫ້ເຫັນວ່າ, ກຸ່ມຄົນຮັ່ງມີ ຍັງໄດ້ເອີ້ນວ່າກຸ່ມຄົນກາງຂອງໂລກ ມີລະດັບການບໍລິໂພກຫຼາຍກ່ວາ 15 ໂດລາສະຫະລັດ/ຄົນ/ມື້; ກຸ່ມຄົນທຸກຍາກ, ໃກ້ຈະທຸກຍາກ ມີລະດັບການບໍລິໂພກຕ່ຳກ່ວາ 5,5 ໂດລາສະຫະລັດ/ຄົນ/ມື້; ກຸ່ມຄົນກາງທີ່ຫາກໍ່ພົ້ນເດັ່ນຂຶ້ນ ມີລະດັບການບໍລິໂພກປະມານ 5,5 - 15 ໂດລາສະຫະລັດ/ຄົນ/ມື້ (ປະຈຸບັນກວມເກືອບ 60% ຂອງປະຊາກອນ)
(6) ຈາກຂໍ້ມູນລາຍຈ່າຍງົບປະມານຂອງລັດເພື່ອຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມ ຂອງກະຊວງການເງິນ ແລະ ຂໍ້ມູນຈາກປຶ້ມສະຖິຕິ ຈີດີພີ ປະຈໍາປີ ຂອງກົມໃຫຍ່ສະຖິຕິ.
(7) ທະນາຄານພັດທະນາອາຊີ: ຄວາມທ້າທາຍທາງດ້ານການຄັງ ແລະການເງິນເພື່ອຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມ, 2018.
- ບົດນີ້ໄດ້ລົງພິມໃນວາລະສານກອມມູນິດ ສະບັບທີ 959 (ເດືອນກຸມພາ 2021)
