ປັບປຸງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍຕະຫຼາດຄາບອນໃຫ້ສົມບູນແບບ
ເພື່ອພັດທະນາເສດຖະກິດສີຂຽວ
ເພື່ອພັດທະນາເສດຖະກິດສີຂຽວ
ການພັດທະນາຕະຫຼາດຄາບອນ _ແຫຼ່ງ: ໜັງສືພິມຊັບພະຍາກອນແລະສິ່ງແວດລ້ອມ
ຕະຫຼາດຄາບອນ ແລະກົດໝາຍວ່າດ້ວຍຕະຫຼາດຄາບອນ
“ຕະຫຼາດຄາບອນ” ແມ່ນຄຳສັບທຳອິດທີ່ຖືກສ້າງຂຶ້ນໃນອະນຸສັນຍາກຽວໂຕ ປີ 1997 ຂອງສົນທິສັນຍາຂອບຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ກ່ຽວກັບການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ (ອະນຸສັນຍາກຽວໂຕ).
ຜ່ານການລົງນາມ ແລະ ເຂົ້າເປັນສະມາຊິກອະນຸສັນຍາກຽວໂຕ ໃນວັນທີ 25 ກັນຍາ 2002 ແລະ ຂໍ້ຕົກລົງປາຣີ ໃນວັນທີ 22 ເມສາ 2016, ເຊັ່ນດຽວກັບການທາບທາມບົດຮຽນປະສົບການຂອງບັນດາປະເທດພັດທະນາແລ້ວ, ນັບແຕ່ປີ 2005, ຫວຽດນາມ ໄດ້ອອກເອກະສານນິຕິກຳຈຳນວນໜຶ່ງ ເພື່ອເປັນພື້ນຖານໃຫ້ແກ່ການປະຕິບັດໂຄງການກົນໄກການພັດທະນາສະອາດ (CDM).
ໃນກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການປົກປັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ໄດ້ຮັບຮອງໃນປີ 2020, ລະບຽບການກ່ຽວກັບຕະຫຼາດຄາບອນໄດ້ລະບຸໄວ້ເປັນພິເສດໃນມາດຕາ 139. ສະນັ້ນ, ເປັນຄັ້ງທຳອິດໃນປະຫວັດສາດຂອງກົດໝາຍຫວຽດນາມ, ລະບຽບການພື້ນຖານສ້າງກອບກົດໝາຍຂອງຕະຫລາດຄາບອນພາຍໃນປະເທດ ໄດ້ຮັບການຍົກອອກ ແລະ ລະບຸຢ່າງຈະແຈ້ງ. ໃນນັ້ນ, ກຳນົດຢ່າງຈະແຈ້ງເປົ້າໝາຍທີ່ໄດ້ຮັບການຈັດສັນໂຄຕາການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ ແລະ ມີສິດແລກປ່ຽນ, ຊື້-ຂາຍຢູ່ຕະຫຼາດຄາບອນພາຍໃນປະເທດ; ພື້ນຖານການກຳນົດໂຄຕ້າການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ; ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງອົງການຄຸ້ມຄອງ ແລະ ອົງການຈັດສັນໂຄຕາການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ; ແຜນທີ່ ແລະ ກຳນົດເວລາດຳເນີນງານຕະຫຼາດຄາບອນພາຍໃນປະເທດໃຫ້ເໝາະສົມກັບສະພາບເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງປະເທດ ແລະ ສົນທິສັນຍາສາກົນທີ່ ຫວຽດນາມ ເຂົ້າເປັນສະມາຊິກ.
ແນວໃດກໍດີ, ເພື່ອໃຫ້ລະບຽບການສະບັບນີ້ໄດ້ຮັບການປະຕິບັດໃນພາກປະຕິບັດ ແລະ ແນໃສ່ບັນລຸເປົ້າໝາຍຫຼຸດຜ່ອນການລະບາຍອາຍພິດ, ໄດ້ປະກາດໃຊ້ເອກະສານສະບັບຕໍ່ມາໂດຍລັດຖະບານ ແລະ ກະຊວງຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ເພື່ອຮັບປະກັນໃຫ້ຕະຫຼາດສິນເຊື່ອຄາບອນດຳເນີນໄປຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ, ວັນທີ 18 ມັງກອນ 2022, ທ່ານນາຍົກລັດຖະມົນຕີໄດ້ອອກມະຕິສະບັບເລກທີ 01/2022/QD-TTg, “ໃນບັນຊີລາຍຊື່ບັນດາຂົງເຂດ, ພື້ນຖານທີ່ປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວຕ້ອງເຮັດບັນຊີລາຍການອາຍແກັດເຮືອນແກ້ວ”. ຮອດເດືອນພະຈິກ 2022, ຫວຽດນາມມີໂຄງການ CDM ທັງໝົດ 276 ໂຄງການ ດ້ວຍປະລິມານການປ່ອຍສິນເຊື່ອຄາບອນເກືອບ 29,4 ລ້ານໜ່ວຍ(1). ທີ່ກອງປະຊຸມຄັ້ງທີ 26 ຂອງບັນດາຝ່າຍເຂົ້າຮ່ວມອະນຸສັນຍາຂອບຂອງສະຫະປະຊາດກ່ຽວກັບການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ (COP26), ຫວຽດນາມໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາຈະຫຼຸດຄວາມເຂັ້ມຂອງການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວຕໍ່ GDP ຢ່າງໜ້ອຍ 15% ໃນປີ 2030 ເມື່ອທຽບໃສ່ປີ 2014 ແລະ ຊຸກຍູ້ການຜະລິດພະລັງງານທົດແທນ ແລະ ເພີ່ມທະວີການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ. ໃນເວລາດຽວກັນ ທີ່ກອງປະຊຸມ COP26, ຫວຽດນາມ ແລະ ບັນດາປະເທດປຶກສາຫາລື ແລະ ເຫັນດີເປັນເອກະພາບ ບັນດາມາດຕະການສະເພາະ ເພື່ອຫຼຸດການປ່ອຍອາຍພິດ ແລະ ບັນລຸເປົ້າໝາຍຫຼຸດການປ່ອຍອາຍພິດສຸດທິໃຫ້ເປັນ “ສູນ” ພາຍໃນປີ 2050. ເພື່ອຮັປະຕິບັດຄຳໝັ້ນສັນຍາທີ່ COP26, ທ່ານນາຍົກລັດຖະມົນຕີໄດ້ລົງນາມ ແລະ ອອກຄຳສັ່ງເລກທີ 13/CT-TTg, ລົງວັນທີ 2 ພຶດສະພາ 2024, “ກ່ຽວກັບການເພີ່ມທະວີການຄຸ້ມຄອງສິນເຊື່ອຄາບອນ ເພື່ອປະຕິບັດການປະກອບສ່ວນທີ່ກຳນົດໂດຍປະເທດ” ພ້ອມບັນດາມາດຕະການແກ້ໄຂທີ່ຕ້ອງຜັນຂະຫຍາຍຢ່າງຮີບດ່ວນ, ລວມ: 1- ອອກແຜນການຫຼຸດຜ່ອນການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວຂັ້ນຂົງເຂດຕາມດຳລັດສະບັບເລກທີ 06/2022/ND-CP; 2- ຄົ້ນຄວ້າສ້າງລະບົບທະບຽນສິນເຊື່ອຄາບອນລະດັບຊາດ; 3- ສ້າງຖານຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບສະພາບປັດຈຸບັນ ແລະ ປະເມີນທ່າແຮງການຫຼຸດຜ່ອນການປ່ອຍອາຍພິດ ແລະ ການດູດຊຶມຄາບອນຈາກປ່າໄມ້ໃນລະດັບຊາດ, ພາກ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນ ຮອດປີ 2030 ແລະ ຮອດປີ 2050; 4- ສໍາເລັດໂຄງການພັດທະນາຕະຫຼາດຄາບອນຢູ່ຫວຽດນາມ.
ບາງເນື້ອໃນພື້ນຖານຂອງຕະຫຼາດຄາບອນຕາມກົດໝາຍຂອງຫວຽດນາມ
ກ່ຽວກັບແນວຄວາມຄິດຂອງຕະຫຼາດຄາບອນ, ຂໍ້ 35, ມາດຕາ 3 ຂອງກົດຫມາຍວ່າດ້ວຍການປົກປ້ອງສິ່ງແວດລ້ອມປີ 2020 ໄດ້ກໍານົດວ່າ: "ສິນເຊື່ອຄາບອນແມ່ນໃບຢັ້ງຢືນທີ່ສາມາດຊື້ຂາຍໃນການຄ້າ ແລະເປັນຕົວແທນຂອງສິດທິໃນການປ່ອຍອາຍແກັສຄາບອນໄດອອກໄຊ (CO2). ຫຼືໜຶ່ງໂຕນຄາບອນໄດອອກໄຊ (CO2) ທຽບເທົ່າ”.
ຂໍ້ 1, ມາດຕາ 139 ຂອງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການປົກປ້ອງສິ່ງແວດລ້ອມປີ 2020 ກຳນົດວ່າ: “ຕະຫຼາດຄາບອນພາຍໃນປະເທດລວມມີການເຄື່ອນໄຫວແລກປ່ຽນໂຄຕ້າການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ ແລະ ສິນເຊື່ອຄາບອນທີ່ໄດ້ຮັບຈາກກົນໄກແລກປ່ຽນ, ຊົດເຊີຍສິນເຊື່ອຄາບອນພາຍໃນປະເທດ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ຕາມຂໍ້ກຳນົດຂອງກົດໝາຍ ແລະ ອະນຸສັນຍາສາກົນທີ່ສາທາລະນະລັດສັງຄົມນິຍົມຫວຽດນາມເປັນສະມາຊິກ.
ແນວຄວາມຄິດສອງປະການ “ສິນເຊື່ອຄາບອນ” ແລະ “ຕະຫຼາດຄາບອນ” ໃນກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການປົກປ້ອງສິ່ງແວດລ້ອມຂອງຫວຽດນາມ ປີ 2020 ສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມຮັບຮູ້ເຖິງຄວາມສຳຄັນຂອງການຄວບຄຸມ ແລະ ຫຼຸດຜ່ອນການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ ເພື່ອຕອບສະໜອງຕໍ່ການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ. ສິນເຊື່ອຄາບອນເປັນວິທີການບັນທຶກ ແລະການຄ້າສິດທິການປ່ອຍອາຍແກ໊ດ CO2 ໃນລະດັບສາກົນ ແລະພາຍໃຕ້ກົດໝາຍຂອງປະເທດອື່ນໆໃນທົ່ວໂລກ.
ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ການສ້າງແນວຄວາມຄິດ, ເຖິງແມ່ນວ່າມີຄວາມສໍາຄັນ, ແມ່ນພຽງແຕ່ຂັ້ນຕອນທໍາອິດໃນການຕອບສະຫນອງຕໍ່ການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ ແລະການຄຸ້ມຄອງການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ. ການດຳເນີນການຊື້ຂາຍສິນເຊື່ອຄາບອນ ແລະ ສ້າງຕັ້ງຕະຫຼາດຄາບອນແມ່ນສັບສົນ ແລະ ເປັນສິ່ງທ້າທາຍໃຫຍ່ສຳລັບທຸກປະເທດ, ໃນນັ້ນມີຫວຽດນາມ.
ກ່ຽວກັບບັນດາອັດຕະພາບໃນຕະຫລາດຄາບອນ, ກົດໝາຍຫວຽດນາມບໍ່ມີລະບຽບສະເພາະກ່ຽວກັບບັນດາອັດຕະພາບໃນຕະຫລາດຄາບອນ. ຢ່າງໃດກໍຕາມ, ຜ່ານການຄົ້ນຄວ້າ ແລະ ສັງລວມສົນທິສັນຍາສາກົນທີ່ ຫວຽດນາມເຂົ້າເປັນສະມາຊິກ ແລະ ບັນດາລະບຽບກົດໝາຍທີ່ກ່າວມາຂ້າງເທິງນີ້, ພວກເຮົາສາມາດຄັດເລືອກເອົາບັນດາອັດຕະພາບຕົ້ນຕໍຄື:
ທີໜຶ່ງ, ບັນດາອົງການຂອງລັດທີ່ມີອຳນາດ. ຂໍ້ 8, 9, 10, 11, ມາດຕາ 139, ມາດຕາ 8, ມາດຕາ 164 ຂອງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການປົກປ້ອງສິ່ງແວດລ້ອມປີ 2020 ແລະ ດຳລັດເລກທີ 06/2022/ND-CP ໄດ້ກຳນົດສະເພາະ ພາລະບົດບາດ ແລະໜ້າທີ່ຂອງອົງການຂອງລັດໃນການກໍ່ສ້າງ ແລະດຳເນີນການຕະຫຼາດຄາບອນ. ຕາມນັ້ນ, ລັດເປັນເຈົ້າການຈັດຕັ້ງ ແລະ ດຳເນີນທຸລະກິດຕະຫຼາດຄາບອນພາຍໃນປະເທດ; ປະຕິບັດກົນໄກແລກປ່ຽນສິນເຊື່ອ ແລະ ບັນດາຄຳໝັ້ນສັນຍາສາກົນ ເພື່ອຫລຸດຜ່ອນການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ. ກະຊວງການເງິນ ເປັນປະທານ ແລະ ສົມທົບກັບກະຊວງຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດແລະສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ບັນດາກະຊວງ ແລະ ອົງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ເພື່ອສ້າງຕະຫຼາດຄາບອນພາຍໃນປະເທດ. ກະຊວງຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດແລະສິ່ງແວດ ມີໜ້າທີ່ຫຼັກໃນການດຳເນີນງານຕະຫຼາດຄາບອນ, ເຊັ່ນ ຍື່ນສະເໜີຕໍ່ນາຍົກລັດຖະມົນຕີເພື່ອອະນຸມັດໂຄຕາການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວທັງໝົດ ຕາມແຕ່ລະໄລຍະ ແລະ ແຕ່ລະປີ, ຈັດຕັ້ງການຈັດແບ່ງໂຄຕາການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວໃຫ້ກັບໜ່ວຍງານທີ່ໄດ້ຮັບການຄວບຄຸມ; ຈັດຕັ້ງການດຳເນີນງານຂອງຕະຫຼາດຄາບອນພາຍໃນປະເທດ ແລະເຂົ້າຮ່ວມຕະຫຼາດຄາບອນໂລກ. ພ້ອມກັນນັ້ນ ບັນດາກະຊວງ, ຄະນະ, ຂະແໜງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງອື່ືນໆ, ຄະນະກຳມະການປະຊາຊົນແຂວງ, ເຊັ່ນ ກະຊວງກະສິກໍາແລະພັດທະນາຊົນນະບົດ, ກະຊວງອຸດສາຫະກຳແລະການຄ້າ, ກະຊວງຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ - ແມ່ນບັນດາກະຊວງທີ່ຄຸ້ມຄອງຂົງເຂດພະລັງງານ, ກະສິກຳ, ໃຊ້ທີ່ດິນ ແລະ ປ່າໄມ້, ການຄຸ້ມຄອງສິ່ງເສດເຫຼືອ, ຂະບວນການອຸດສາຫະກຳຍັງຕ້ອງສົມທົບກັບກະຊວງຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດແລະສິ່ງແວດລ້ອມ ເພື່ອດຳເນີນງານຕະຫຼາດຄາບອນຢ່າງມີປະສິດທິພາບ.
ທີ່ສອງ, ບັນດາອົງການ ແລະ ບຸກຄົນເຂົ້າຮ່ວມການເຄື່ອນໄຫວແລກປ່ຽນສິນເຊື່ອຄາບອນ. ອີງຕາມ ຂໍ້ 2, ມາດຕາ 139 ຂອງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການປົກປ້ອງສິ່ງແວດລ້ອມປີ 2020, ສະຖານປະກອບການທີ່ປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວຕ້ອງປະຕິບັດການເກັບກູ້ອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວຕາມລາຍການທີ່ໄດ້ລະບຸໄວ້ໃນຂໍ້ 3, ມາດຕາ 91 ຂອງກົດໝາຍສະບັບນີ້, ໄດ້ຮັບການຈັດສັນໂຄຕ້າການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ ແລະ ມີສິດແລກປ່ຽນແລະຊື້ໃນຕະຫຼາດຄາບອນພາຍໃນປະເທດ. ຕາມນັ້ນ, ບັນຊີລາຍຊື່ແມ່ນໄດ້ອອກແລະປັບປຸງໂດຍນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ທຸກໆ 2 ປີ ໂດຍອີງໃສ່ອັດຕາສ່ວນການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວຕໍ່ຈຳນວນການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວແຫ່ງຊາດ; ເງື່ອນໄຂ ແລະ ສະພາບການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ; ການບໍລິໂພກນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ແລະ ພະລັງງານຕໍ່ຫົວໜ່ວຍຜະລິດຕະພັນ ແລະການບໍລິການສໍາລັບການຜະລິດ, ທຸລະກິດ ແລະ ການບໍລິການ. ປະຈຸບັນ, ບັນດາລາຍການນຳໃຊ້ລະບຽບການໃນມະຕິເລກທີ 01/2022/QD-TTg ລວມມີບັນດາວິສາຫະກິດໃນ 4 ຂະແໜງການຄື: ອຸດສາຫະກຳແລະການຄ້າ, ຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ, ກໍ່ສ້າງ ແລະ ຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ-ສິ່ງແວດລ້ອມ.
ນອກຈາກ 2 ກຸ່ມເປົ້າໝາຍທີ່ກ່າວມານັ້ນ, ຫວຽດນາມຍັງນຳໃຊ້ກົນໄກແລກປ່ຽນສິນເຊື່ອຄາບອນຕາມຕົວແບບຂອງອະນຸສັນຍາກຽວໂຕ ແລະ ດ້ວຍເຫດນັ້ນ, ບັນດາເປົ້າໝາຍ, ໃນນັ້ນມີບັນດາອົງການຕ່າງປະເທດທີ່ປາດຖະໜາຢາກກໍ່ສ້າງ ແລະ ຜັນຂະຫຍາຍໂຄງການ, ແຜນງານຢູ່ໃນດິນແດນຫວຽດນາມ ກໍ່ສາມາດເຂົ້າຮ່ວມ. ນອກນີ້, ຍັງອາດຈະມີການເຂົ້າຮ່ວມຂອງບັນດາອົງການ, ອົງການສາກົນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເຖິງການເຄື່ອນໄຫວແລກປ່ຽນກາກບອນ. ນີ້ແມ່ນອົງການ ແລະ ອົງການສາກົນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເຖິງບັນດາການເຄື່ອນໄຫວແລກປ່ຽນສິນເຊື່ອກາກບອນ, ລວມທັງບັນດາອົງການ ແລະ ບັນດາໂຄງການຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ, ອົງການບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ ແລະ ບັນດາອົງການການເງິນສາກົນ.
ກ່ຽວກັບແຜນງານການພັດທະນາແລະດຳເນີນງານຕະຫຼາດຄາບອນຢູ່ຫວຽດນາມ ໄດ້ກຳນົດຢ່າງລະອຽດໃນມາດຕາ 17 ຂອງດໍາລັດສະບັບເລກທີ 06/2022/ND-CP. ແຜນງານນີ້ສາມາດແບ່ງອອກເປັນສອງໄລຍະ:
ໄລຍະທີ 1 ແຕ່ປີ 2022 ຫາທ້າຍປີ 2027: ນີ້ແມ່ນໄລຍະກະກຽມ ແລະ ທົດລອງ, ມີເນື້ອໃນຄື: ສ້າງລະບຽບການກ່ຽວກັບການຄຸ້ມຄອງສິນເຊື່ອຄາບອນ ແລະ ການເຄື່ອນໄຫວແລກປ່ຽນໂຄຕາການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ ແລະ ສິນເຊື່ອຄາບອນ; ສ້າງລະບຽບການປະຕິບັດການແລກປ່ຽນສິນເຊື່ອຄາບອນ; ສ້າງແລະຈັດຕັ້ງການທົດລອງການແລກປ່ຽນສິນເຊື່ອຄາບອນແຕ່ປີ 2025.
ໄລຍະທີ 2 ນັບແຕ່ປີ 2028 ເປັນຕົ້ນໄປ: ຫວຽດນາມຈະຈັດຕັ້ງ ແລະດຳເນີນງານຕະຫຼາດນັດແລກປ່ຽນສິນເຊື່ອຄາບອນຢ່າງເປັນທາງການໃນປີ 2028. ນອກຈາກນັ້ນ, ລະບຽບການເຊື່ອມຕໍ່ ແລະ ແລກປ່ຽນສິນເຊື່ອຄາບອນພາຍໃນປະເທດ ແລະ ໃນພາກພື້ນ ແລະທົ່ວໂລກ ກໍ່ຈະໄດ້ຮັບການເສີມສ້າງ ແລະ ກໍ່ສ້າງ. ສິ່ງດັ່ງກ່າວສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງຄຳໝັ້ນສັນຍາຂອງຫວຽດນາມ ໃນການເຊື່ອມໂຍງ ແລະ ເຂົ້າຮ່ວມເຄືອຂ່າຍຕະຫຼາດສິນເຊື່ອຄາບອນທົ່ວໂລກ, ພ້ອມທັງຊຸກຍູ້ການຫຼຸດຜ່ອນຜົນກະທົບຈາກການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ ແລະ ປົກປັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ.
ສາມາດເຫັນໄດ້ວ່າ, ເງື່ອນໄຂຂອງລະບຽບການນີ້ແມ່ນເສັ້ນທາງໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງໃຫ້ເໝາະສົມກັບສະພາບການຢູ່ຫວຽດນາມ. ການແບ່ງອອກເປັນໄລຍະໃຫ້ເວລາຫວຽດນາມໃນການກະກຽມ, ດັດປັບ ແລະ ນຳໃຊ້. ເວລານີ້ບໍ່ດົນເກີນໄປ ແລະ ສອດຄ່ອງກັບເປົ້າໝາຍການປ່ອຍອາຍພິດສຸດທິເປັນສູນຂອງຫວຽດນາມ ໃນປີ 2050.
ກ່ຽວກັບການເຄື່ອນໄຫວຂອງຕະຫຼາດຄາບອນ, ເຖິງວ່າຈະບໍ່ມີກົດລະບຽບສະເພາະກ່ຽວກັບວິທີການດຳເນີນການຂອງຕະຫຼາດຄາບອນ, ແຕ່ຕາມດຳລັດສະບັບເລກທີ 06/2022/ND-CP, ຂໍ້ມູນພື້ນຖານບາງປະການສາມາດສາມາດສະຫຼຸບໄດ້ດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້:
ທີໜຶ່ງ, ວັດຖຸພັນທີ່ໄດ້ຮັບການຊື້ຂາຍໃນຕະຫຼາດແລກປ່ຽນຄາບອນພາຍໃນປະເທດລວມມີສິນເຊື່ອຄາບອນ ແລະ ໂຄຕ້າການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ. ວັດຖຸພັນເຫຼົ່ານີ້ຕ້ອງໄດ້ຮັບການຮັບຮອງຈາກກະຊວງຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ ແລະສິ່ງແວດລ້ອມ ຕາມແບບຟອມທີ່ໄດ້ອອກພ້ອມດຳລັດເລກທີ 06/2022/NĐ-CP. ປະລິມານສິນເຊື່ອຄາບອນທີ່ໄດ້ຮັບຈາກໂຄງການ, ແຜນງານຕາມກົນໄກແລກປ່ຽນສິນເຊື່ອ ແລະ ຊົດເຊີຍຄາບອນພາຍໃນປະເທດ ແລະຕ່າງປະເທດ ແມ່ນສອດຄ່ອງກັບບັນດາຂໍ້ກຳນົດຂອງກົດໝາຍ ແລະ ສົນທິສັນຍາສາກົນ ທີ່ຫວຽດນາມເປັນສະມາຊິກ; ໃນຂະນະນັ້ນ, ໂຄຕາການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ 1 ຫົວໜ່ວຍຍັງຕ້ອງສອດຄ່ອງກັບການຈັດສັນ. ຢູ່ຫວຽດນາມ, ວິທີຈັດແບ່ງໂຄຕາທີ່ນຳໃຊ້ເຂົ້າຕະຫຼາດຄາບອນພາຍໃນປະເທດຈະອີງໃສ່ “ມາດຕະຖານການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວຕໍ່ຫົວໜ່ວຍຜະລິດຕະພັນ”(2).
ທີສອງ, ການປ່ຽນແປງໂຄຕ້າການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວແລະສິນເຊື່ອຄາບອນໄດ້ລະບຸໄວ້ໃນຂໍ້ 2, ມາດຕາ 19, ຂອງດຳລັດເລກທີ 06/2022/NĐ-CP. ຕາມນັ້ນ, ໂຄຕາການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວແມ່ນເທົ່າກັບ 1 ໂຕນຂອງ CO2 ທຽບເທົ່າ 1 ສິນເຊື່ອຄາບອນທີ່ໄດ້ຮັບຈາກບັນດາໂຄງການ, ແຜນງານພາຍໃຕ້ກົນໄກການແລກປ່ຽນແລະຊົດເຊີຍການປ່ອຍສິນເຊື່ອຄາບອນໄດ້ຖືກອະນຸຍາດໃຫ້ປ່ຽນເປັນໜ່ວຍງານຊົດເຊີຍໂຄຕາການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວໃນການແລກປ່ຽນ ແລະ ທຽບເທົ່າກັບ 1 ໂຕນຂອງ CO2.
ກົດລະບຽບຍັງອະນຸຍາດໃຫ້ສະຖານທີ່ປະມູນສາມາດເປັນເຈົ້າຂອງໂຄຕ້າການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວເພີ່ມເຕີມ, ໂອນໂກຕ້າທີ່ບໍ່ໄດ້ໃຊ້, ໂກຕ້າກູ້ຢືມສໍາລັບປີຕໍ່ໄປ ແລະນໍາໃຊ້ສິນເຊື່ອຄາບອນເພື່ອຊົດເຊີຍການປ່ອຍອາຍແກ໊ດ ໂດຍມີຫຼັກການດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້: 1- ສະຖາທີ່ສາມາດປະມູນເພື່ອເປັນເຈົ້າຂອງໂກຕ້າການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວເພີ່ມເຕີມ; 2- ສະຖາທີ່ສາມາດໂອນໂກຕ້າການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວທີ່ບໍ່ໄດ້ນໍາໃຊ້; 3- ສະຖານທີ່ສາມາດກູ້ຢືມໂກຕ້າການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວໃນປີຕໍ່ໄປ; 4- ສະຖານທີ່ສາມາດນໍາໃຊ້ສິນເຊື່ອຄາບອນຈາກໂຄງການ ເພື່ອຊົດເຊີຍການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເກີນໂກຕ້າການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ; 5- ໂກຕ້າການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວຈະຖືກຖອນຄືນໂດຍອັດຕະໂນມັດເມື່ອໂຮງງານຢຸດການໃຊ້ງານ, ຍຸບຕົວ ຫຼື ລົ້ມລະລາຍ; 6- ສະຖານທີ່ຈ່າຍການຊໍາລະເງິນສຳລັບການປ່ອຍອາຍພິດເກີນໂກຕ້າ.
ທີສາມ, ກົດລະບຽບກ່ຽວກັບການຂຶ້ນທະບຽນ, ປະເມີນຜົນ ແລະ ອະນຸມັດໂຄງການ, ແຜນງານເຂົ້າຮ່ວມການເຄື່ອນໄຫວຄາບອນຕາມກົນໄກແລກປ່ຽນ ແລະຊົດເຊີຍສິນເຊື່ອຄາບອນຢູ່ຫວຽດນາມ. ຕາມນັ້ນ, ຜູ້ປະຕິບັດໂຄງການແລະແຜນງານ ກວມດ້ວຍບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງໃນປະເທດ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ຕ້ອງຍື່ນເອກະສານຂຶ້ນທະບຽນໃຫ້ກະຊວງຊັບພະຍາກອນແລະສິ່ງແວດລ້ອມ. ເອກະສານນີ້ຕ້ອງປະກອບດ້ວຍຄໍາຮ້ອງສະໝັກ, ເອກະສານໂຄງການແລະແຜນງານ, ບົດລາຍງານດ້ານວິຊາການ, ໃບອະນຸຍາດແລະເອກະສານທີ່ກ່ຽວຂ້ອງອື່ນໆ. ກະຊວງຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດແລະສິ່ງແວດລ້ອມຈະຕີລາຄາເອກະສານພາຍໃນເວລາກຳນົດ ແລະ ຕົກລົງອະນຸມັດ ຫຼື ປະຕິເສດໂຄງການ ແລະ ແຜນງານ.
ຜ່ານກົດລະບຽບຂ້າງເທິງ, ສາມາດເຫັນໄດ້ວ່າ ຫວຽດນາມພວມມຸ່ງໄປເຖິງການເຮັດໃຫ້ຕະຫຼາດຄາບອນມີຄວາມໂປ່ງໃສ ດ້ວຍບັນດາລະບຽບການສະເພາະ, ງ່າຍດາຍ ແລະ ໂປ່ງໃສໃນການກຳນົດວັດຖຸພັນທີ່ຈະຄ້າຂາຍ ແລະ ວິທີການຊື້ຂາຍ.
ທິດທາງປັບປຸງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍຕະຫຼາດຄາບອນຢູ່ຫວຽດນາມໃຫ້ສົມບູນແບບໃນປະຈຸບັນ
ໃນສະພາບການທີ່ການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດໄດ້ກາຍເປັນສິ່ງທ້າທາຍທີ່ຮ້າຍແຮງຕໍ່ທົ່ວໂລກ, ການພັດທະນາຕະຫຼາດຄາບອນຢູ່ຫວຽດນາມ ມີບົດບາດສຳຄັນໃນການຫຼຸດຜ່ອນການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ ແລະ ຊຸກຍູ້ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ. ເຖິງວ່າດຳລັດສະບັບເລກທີ 06/2022/ND-CP ເປັນພຽງກອບກົດໝາຍເບື້ອງຕົ້ນສໍາລັບການເຄື່ອນໄຫວນີ້, ແຕ່ຍັງຕ້ອງໄດ້ສືບຕໍ່ປະຕິບັດບັນດາເອກະສານທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ເພື່ອຮັບປະກັນຄວາມໂປ່ງໃສ, ປະສິດທິຜົນ ແລະ ຄວາມຍືນຍົງຂອງຕະຫຼາດນີ້. ຕາມນັ້ນ, ເພື່ອປັບປຸງກົດໝາຍກ່ຽວກັບຕະຫຼາດຄາບອນຢູ່ຫວຽດນາມໃຫ້ສົມບູນແບບ, ຕ້ອງສຸມໃສ່ແກ້ໄຂບັນດາບັນຫາດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້:
ທີໜຶ່ງ, ພັດທະນາລະບຽບການສະເພາະກ່ຽວກັບວິທີການດໍາເນີນງານຂອງຕະຫຼາດຄາບອນ. ປະຈຸບັນ, ເຖິງວ່າມີດຳລັດເລກທີ 06/2022/ND-CP, ແຕ່ຍັງບໍ່ທັນມີບັນດາລະບຽບການລະອຽດກ່ຽວກັບວິທີການແລກປ່ຽນ, ການຕີລາຄາ, ການຢືນຢັນ ແລະ ການຄຸ້ມຄອງສິນເຊື່ອຄາບອນ. ສິ່ງນີ້ເຮັດໃຫ້ການເຂົ້າສູ່ຕະຫຼາດບໍ່ຊັດເຈນ ແລະເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມບໍ່ແນ່ນອນສໍາລັບວິສາຫະກິດ. ດັ່ງນັ້ນ, ຈຳເປັນຕ້ອງມີການແນະນໍາທີ່ຊັດເຈນແລະລະອຽດກວ່າອີກ ເພື່ອສ້າງສະພາບແວດລ້ອມການແລກປ່ຽນທີ່ໝັ້ນຄົງແລະໂປ່ງໃສ.
ທີສອງ, ເພີ່ມເຕີມລະບຽບການກ່ຽວກັບການກຳມະສິດ ແລະການຄຸ້ມຄອງສິນເຊື່ອຄາບອນປ່າໄມ້. ຫວຽດນາມ, ດ້ວຍຂະໜາດປ່າໄມ້ທີ່ກວ້າງໃຫຍ່ພໍຄວນ, ເປັນປະເທດທີ່ມີຄວາມສາມາດພັດທະນາສິນເຊື່ອຄາບອນປ່າໄມ້ ແຕ່ຍັງບໍ່ມີຂອບກົດໝາຍການຄຸ້ມຄອງທີ່ເໝາະສົມ. ສະນັ້ນ, ຕ້ອງຄົ້ນຄ້ວາ ແລະ ປັບປຸງລະບຽບກົດໝາຍດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້ໃຫ້ສົມບູນແບບ ເພື່ອສ້າງພື້ນຖານໃຫ້ແກ່ການດຳເນີນງານຕະຫຼາດສິນເຊື່ອຄາບອນປ່າ(9): 1-ເພີ່ມເຕີມລະບຽບການກ່ຽວກັບການກຳມະສິດສິນເຊື່ອຄາບອນປ່າໄມ້ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການເປັນເຈົ້າຂອງປ່າໄມ້; 2- ເພີ່ມເຕີມລະບຽບການຢັ້ງຢືນສິນເຊື່ອຄາບອນປ່າໄມ້ເປັນຊັບສິນຂອງປ່າໄມ້ ແລະ ດັ່ງນັ້ນ ຈຶ່ງຖືເປັນສິນຄ້າຂອງປ່າໄມ້, ຄ້າຍຄືກັນກັບໄມ້ ຫຼື ຜະລິດຕະພັນຈາກປ່າ; 3- ສ້າງສະຖາບັນທີ່ເປັນເອກະພາບສຳລັບສິນເຊື່ອຄາບອນປ່າໄມ້ ໃນທິດທາງທີ່ສາມາດນໍາໄປໃຊ້ໃນການຖ່າຍໂອນຜ່ານຂໍ້ຕົກລົງຫຼຸດການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ, ການແລກປ່ຽນ, ການໂອນ ແລະການຊົດເຊີຍ ຕາມກົດລະບຽບໃນປະຈຸບັນ. 4- ສ້າງລະບຽບການຄຸ້ມຄອງຂອງລັດກ່ຽວກັບສິນເຊື່ອຄາບອນປ່າໄມ້. ການປະເມີນມູນຄ່າສິນເຊື່ອຄາບອນປ່າໄມ້ແມ່ນການປະຕິບັດການຄົ້ນຄວ້າແລະການວິເຄາະເພື່ອກໍານົດມູນຄ່າທີ່ແທ້ຈິງຂອງສິນເຊື່ອຄາບອນປ່າໄມ້. ສິ່ງດັ່ງກ່າວສາມາດຮັບປະກັນວ່າ ມູນຄ່າສິນເຊື່ອຄາບອນຂອງປ່າໄມ້ຖືກລວມເຂົ້າໃນມູນຄ່າທັງໝົດຂອງປ່າໄມ້ ແລະ ເຮັດໃຫ້ມັນມີຄວາມດຶງດູດໃນການປົກປັກຮັກສາປ່າໄມ້ ແລະ ເພີ່ມທະວີການດູດຊຶມຄາບອນ.
ທີສາມ, ເພີ່ມເຕີມແລະປັບປຸງລະບຽບການໃຫ້ສົມບູນແບບ ເພື່ອແນໃສ່ຫຼຸດການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ. ປະຈຸບັນ, ກະຊວງອຸດສາຫະກຳແລະການຄ້າ ໄດ້ອອກໜັງສືວຽນກຳນົດມາດຕະຖານສະເພາະຫຼາຍສະບັບ ກ່ຽວກັບການໃຊ້ພະລັງງານຕໍ່ຫົວໜ່ວຍການຜະລິດ ສຳລັບຂະແໜງການສຳຄັນເຊັ່ນ: ເຫຼັກ, ເຫຼັກ້າ, ຢາງພລາສະຕິກ... ລະບຽບການເຫຼົ່ານີ້ ພ້ອມການອອກແຜນງານບັງຄັບໃຊ້ແລ້ວ ຈະເຮັດໃຫ້ວິສາຫະກິດຕ້ອງຄ່ອຍໆປ່ຽນແປງເພື່ອປັບຕົວ. ຖ້າວິສາຫະກິດບໍ່ບັນລຸມາດຕະຖານ ພວກເຂົາຈະຖືກດໍາເນີນຄະດີການລະເມີດທາງການບໍລິຫານ. ໃນໄລຍະຍາວ, ບັນດາມາດຕະຖານດັ່ງກ່າວຈະຊ່ວຍໃຫ້ວິສາຫະກິດລົບລ້າງເຕັກໂນໂລຊີທີ່ລ້າສະໄໝ, ນຳໃຊ້ເຕັກໂນໂລຢີທີ່ກ້າວໜ້າ ແລະ ແຜນງານຮອດປີ 2025, ກາຍເປັນວິສາຫະກິດທີ່ມີທ່າແຮງໃນການເຂົ້າຮ່ວມຕະຫຼາດຄາບອນ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ເພື່ອຮັບປະກັນໃຫ້ວິສາຫະກິດປະຕິບັດຢ່າງເຂັ້ມງວດນັບແຕ່ຫົວທີ່, ຕ້ອງເພີ່ມລະບຽບການເພີ່ມທະວີການຕິດຕາມກວດກາ ແລະ ປະຕິບັດຕາມການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ. ເພື່ອຮັບປະກັນຄວາມໂປ່ງໃສ ແລະຄວາມໜ້າເຊື່ອຖືຂອງຕະຫຼາດ, ຈໍາເປັນຕ້ອງມີການຕິດຕາມກວດກາ ແລະການປະເມີນການປະຕິບັດຕາມກົດລະບຽບເພີ່ມຂຶ້ນ.
ທີສີ່, ພັດທະນາ ແລະ ປະກາດໃຊ້ກົນໄກສະເພາະ ເພື່ອຊຸກຍູ້ການລົງທຶນ ແລະ ພັດທະນາໂຄງການຫຼຸດຜ່ອນການປ່ອຍອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ. ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການລົງທຶນປີ 2020 ໄດ້ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນ ເພື່ອສ້າງກົນໄກຕ່າງໆທີ່ສະດວກໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາໂຄງການລົງທຶນພະລັງງານສະອາດ. ແນວໃດກໍດີ, ຍ້ອນສະພາບເສດຖະກິດຖົດຖອຍ ແລະຜົນກະທົບອັນຮ້າຍແຮງຈາກການລະບາດຂອງໂຄວິດ-19, ສະພາບການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດຢູ່ຫວຽດນາມເວົ້າສະເພາະ ແລະ ໃນທົ່ວໂລກເວົ້າລວມ ມີການເຕີບໂຕຊ້າ. ຂະນະທີ່ໄລຍະທົດລອງດຳເນີນທຸລະກິດຕະຫຼາດຄາບອນໃກ້ຈະຮອດປີ 2025, ລັດຖະບານຕ້ອງສ້າງກົນໄກຊຸກຍູ້ການລົງທຶນຈາກບັນດາວິສາຫະກິດ ແລະ ບັນດາອົງການພາກເອກະຊົນ ໃນບັນດາໂຄງການຫຼຸດຜ່ອນອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ. ນີ້ຈະສ້າງແຫຼ່ງສະໜອງທີ່ໝັ້ນຄົງສໍາລັບຕະຫຼາດ, ຈາກນັ້ນ ຮັບປະກັນຄວາມໝັ້ນຄົງ ແລະຄວາມໜ້າເຊື່ອຖື ສໍາລັບການເຮັດທຸລະກໍາ. ການລົງທຶນໃນໂຄງການຫຼຸດຜ່ອນອາຍແກ໊ດເຮືອນແກ້ວ, ລວມທັງໂຄງການພະລັງງານທົດແທນ, ການຄຸ້ມຄອງປ່າໄມ້ແບບຍືນຍົງ ແລະວິທີແກ້ໄຂເຕັກໂນໂລຊີອື່ນໆ, ຈະຊ່ວຍສ້າງໂອກາດທາງທຸລະກິດ ແລະຫຼຸດຜ່ອນການປ່ອຍອາຍພິດໃນເວລາດຽວກັນ. ການເພີ່ມທະວີການລົງທຶນຈາກຕ່າງປະເທດ ກໍ່ແມ່ນໂອກາດເພື່ອຊ່ວຍເຊື່ອມຕໍ່ຕະຫຼາດຄາບອນຂອງຫວຽດນາມ ກັບຕະຫຼາດສາກົນ. ການເຂົ້າຮ່ວມຕະຫຼາດສາກົນຍັງຈະສ້າງໂອກາດໃຫ້ຫວຽດນາມ ໄດ້ຮຽນຮູ້ ແລະ ແບ່ງປັນປະສົບການ, ຜ່ານນັ້ນ ຍົກສູງປະສິດທິຜົນການເຄື່ອນໄຫວຂອງຕະຫຼາດພາຍໃນປະເທດ.
