ວກ - ການ​ປ່ຽນ​ແປງສະພາບ​ອາ​ກາດແມ່ນໜຶ່ງໃນຄວາມທ້າທາຍທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດທີ່ມະນຸດຊາດຕ້ອງປະເຊີນ. ປະກົດການນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມທໍາມະຊາດເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງສົ່ງຜົນກະທົບຢ່າງແຮງຕໍ່ຂະບວນການພັດທະນາຕົວເມືອງ. ການພັດທະນາຕົວເມືອງແບບຍືນຍົງ ແລະສາມາດປັບຕົວເຂົ້າກັບການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນໜ້າທີ່ຮີບດ່ວນເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງເປັນຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງແຕ່ລະປະເທດ, ແຕ່ລະທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ພົນລະເມືອງແຕ່ລະຄົນ.

ສະຖານະ​ການປະຈຸບັນ ​ແລະ ​ບັນຫາ​ທີ່​ຫວຽດນາມ​ປະ​ເຊີນ​

ຈາກການຮັບຮູ້ເຖິງຜົນກະທົບອັນຮ້າຍແຮງຂອງການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດຕໍ່ການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມໂດຍທົ່ວໄປ ແລະ ຕໍ່ລະບົບຕົວເມືອງໂດຍສະເພາະ, ພັກກອມມູນິດຫວຽດນາມ ແລະ ລັດຫວຽດນາມ ໄດ້ມີນະໂຍບາຍ ແລະ ຍຸດທະສາດຫຼາຍຢ່າງເພື່ອຊຸກຍູ້ການປັບຕົວເຂົ້າກັບການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດ, ໃນນັ້ນມີການພັດທະນາຕົວເມືອງ. ເອກະສານ​ກອງ​ປະຊຸມ​ໃຫຍ່​ຜູ້​ແທນ​ທົ່ວ​ປະ​ເທດ​ຄັ້ງ​ທີ XIII ຂອງ​ພັກກອມມູນິດຫວຽດນາມ ​ໄດ້​ກ່າວ​ເຖິງ​ຜົນ​ກະທົບ ​ແລະ ສິ່ງ​ທ້າ​ທາຍ​ທີ່​ເກີດ​ຂຶ້ນ​ຈາກ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງສະພາບ​ອາກາດ, ​ໂດຍ​ໄດ້ລະບຸ​ລະບົບໜ້າທີ່​ຕົ້ນຕໍ ​ແລະ ​ວິທີ​ແກ້​ໄຂ​ຕົ້ນຕໍ, ​ໃນ​ນັ້ນ​ມີ​ໜ້າ​ທີ່​: “ຄຸ້ມຄອງຢ່າງເຄັ່ງຄັດ ແລະ ນຳໃຊ້ທີ່ດິນແລະຊັບພະຍາກອນຢ່າງສົມເຫດສົມຜົນແລະມີປະສິດທິພາບ; ປົກປ້ອງແລະປັບປຸງສິ່ງແວດລ້ອມ; ດຳເນີນການແກ້ບັນຫາຢ່າງເປັນເຈົ້າການແລະຕັ້ງໜ້າ ເພື່ອປັບຕົວ​ເຂົ້າ​ກັບ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ສະພາບ​ອາກາດ”⁽¹⁾.

​ເພື່ອ​ປະຕິບັດ​ໜ້າ​ທີ່ຈຸດໜັກໃຈກາງ​ແລະວິທີ​ແກ້​ໄຂ​ບັນຫາ​ຕົ້ນຕໍ, ເອກະສານກອງ​ປະຊຸມ​ໃຫຍ່​ຜູ້​ແທນ​ທົ່ວ​ປະ​ເທດ​ຄັ້ງ​ທີ XIII ຂອງ​ພັກໄດ້ຜັນຂະຫຍາຍໃຫ້​ເໝາະ​ສົມ​ກັບ​ໄລຍະ​ການພັດທະນາ​ໃໝ່, ຄື: ກໍ່ສ້າງ​ລະບົບ​ໂຄງສ້າງພື້ນຖານ​ທີ່​ຄົບຊຸດ​ແລະທັນ​ສະ​ໄໝ ​ທັງ​ດ້ານ​ເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ, ສະພາບ​ແວດ​ລ້ອມ, ການປ້ອງ​ກັນປະເທດ ແລະ​ຄວາມໝັ້ນຄົງ, ​ໃຫ້​ບຸລິມະສິດຕໍ່ການ​ພັດທະນາ​​ໂຄງການ​ລະດັບ​ຊາດ​ທີ່ສຳຄັນຫຼາຍໂຄງການດ້ານ​ການ​ຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ, ການປັບ​ຕົວ​ເຂົ້າ​ກັບ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ສະພາບອາກາດ; ສຸມ​ໃສ່​ພັດທະນາໂຄງສ້າງ​ພື້ນຖານ​​ດ້ານ​ຂໍ້​ມູນ​ຂ່າວສານ ​ແລະ ​ໂທລະ​ຄົມມະນາຄົມ, ສ້າງ​ແພຼດຟອມການປ່ຽນແປງທາງ​ດິຈິຕອນ​ແຫ່ງ​ຊາດ, ພັດທະນາ​ເສດຖະກິດ​ດິຈິຕອນ ​ແລະ ສັງຄົມ​ດິຈິ​ຕອນ​ເທື່ອ​ລະ​ກ້າວ”⁽²⁾.

ໂດຍສະເພາະ, ຄະນະບໍລິຫານງານສູນກາງພັກໄດ້ອອກມະຕິເລກທີ 24-NQ/TW, ລົງວັນທີ 3 ມິຖຸນາ 2013 “ກ່ຽວ​ກັບ​ການ​ຕອບສະໜອງ​ຢ່າງ​ຕັ້ງໜ້າ​ຕໍ່​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ສະພາບອາກາດ, ​ເພີ່ມ​ທະວີ​ການ​ຄຸ້ມ​ຄອງ​ຊັບພະຍາກອນ ​ແລະ ການປົກ​ປັກ​ຮັກສາ​ສິ່ງ​ແວດ​ລ້ອມ”, ສະ​ເໜີ​ຄວາມ​ຕັດສິນ​ໃຈ​ສຳຄັນ​ຂອງ​ພັກ ​ໃນ​ການ​ຕອບ​ສະໜອງ​ຕໍ່​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ສະພາບ​ອາກາດ, ການ​ຄຸ້ມ​ຄອງ​ຊັບພະຍາກອນ ​ແລະ ການ​ປົກ​ປັກ​ຮັກສາ​ສິ່ງ​ແວດ​ລ້ອມ​ຢູ່​ປະ​ເທດ​ເຮົາ. ກົມ​ການ​ເມືອງສູນກາງພັກ​ຍັງ​ໄດ້​ອອກ​ຂໍ້ສະຫຼຸບ​ໝາຍ​ເລກ 56-KL/TW, ລົງ​ວັນ​ທີ 23 ສິງຫາ 2019 ວ່າດ້ວຍ “ການສືບ​ຕໍ່​ປະ​ຕິ​ບັດ​ມະຕິ​ກອງປະຊຸມສູນ​ກາງ​ພັກຄັ້ງທີ 7 ສະໄໝ​ທີ XI ກ່ຽວ​ກັບ​ການ​ຕອບສະໜອງຕໍ່​ການ​ປ່ຽນ​ແປງສະພາບ​ອາ​ກາດຢ່າງເປັນເຈົ້າການ, ເພີ່ມທະວີ​ການ​ຄຸ້ມ​ຄອງ​ຊັບ​ພະ​ຍາ​ກອນ ແລະ ການປົກ​ປັກ​ຮັກ​ສາ​ສິ່ງ​ແວດ​ລ້ອມ”.

ຂົງເຂດ​ການ​ພັດ​ທະ​ນາ​ຕົວ​ເມືອງ​ກໍ່​ໄດ້ຮັບ​ຄວາມ​ສົນ​ໃຈ ​ແລະ ​ການ​ຊີ້​ນຳ​ຢ່າງ​ໃກ້ຊິດ​ຂອງ​ພັກ ​ໃນ​ທິດ​ທາງການພັດທະນາ​ປະ​ເທດ​ໃນໄລຍະ 2021-2030 ​ໂດຍ​ສະ​ເພາະ: “ການປັບປຸງໃຫ້ສົມບູນແບບ... ການສ້າງສະຖຽນລະພາບ​ເສດຖະກິດ​ມະຫາ​ພາກ, ການປ່ຽນໃໝ່​ຮູບ​ແບບ​ການ​ເຕີບ​ໂຕຢ່າງແຂງແຮງ, ການປັບ​ໂຄງ​ສ້າງເສດຖະກິດ​, ການຊຸກຍູ້​ການ​ຫັນ​ເປັນ​ອຸດສາຫະກຳ ​ແລະ ທັນ​ສະ​ໄໝ​ຂອງ​ປະ​ເທດ; ສຸມໃສ່ກໍ່ສ້າງພື້ນຖານໂຄງລ່າງ ແລະ ພັດທະນາຕົວເມືອງ,... ຍົກສູງຄວາມສາມາດໃນການແຂ່ງຂັນທາງເສດຖະກິດ”; “ການສ້າງ​ຍຸດ​ທະ​ສາດ, ສ້າງ​ສະ​ຖາ​ບັນ​ການ​ພັດທະນາ​ຕົວ​ເມືອງ​​ ແລະ ​ເສດຖະກິດ​ຕົວ​ເມືອງໃຫ້​ສົມບູນ​ແບບ ເພື່ອ​ເປັນ​ພະລັງຂັບເຄື່ອນ​ການ​ພັດທະນາ​ໃນ​ແຕ່ລະ​ພາກ​ພື້ນ ​ແລະ ທ້ອງ​ຖິ່ນ; ເພີ່ມທະວີການຄຸ້ມຄອງຕົວເມືອງ, ພັດທະນາ​ຕົວ​ເມືອງ​ດາວ​ທຽມ, ຈຳກັດ​ທ່າ​ອຽງ​ທີ່​ຈະ​ສຸມ​ໃສ່​ຕົວ​ເມືອງ​ໃຫຍ່​ເກີນ​ໄປ. ການກໍ່ສ້າງ​ຕົວ​ເມືອງ​ທີ່​ທັນ​ສະ​ໄໝ, ມີອາລະຍະ​ທຳແລະອັດສະລິຍະ ທີ່ມີ​ຄວາມຫຼາກຫຼາຍໃນດ້ານປະເພດ ໂດຍມີເອກະ​ລັກທາງ​ສະຖາປັດຕະຍະ​ກຳ ​ແລະ ວັດທະນະທຳ​ທີ່​ເປັນ​ເອກະລັກ​ໃນ​ແຕ່ລະ​ທ້ອງ​ຖິ່ນ”.

ໃນ​ຂົງ​ເຂດ​ການ​ພັດ​ທະ​ນາ​ຕົວ​ເມືອງ, ເປັນ​ຄັ້ງ​ທຳ​ອິດ​ທີ່​ກົມ​ການ​ເມືອງ​ສູນກາງພັກໄດ້​ອອກ​ມະຕິສະເພາະ​ກ່ຽວ​ກັບ​ບັນ​ຫາ​ນີ້: ມະຕິໝາຍເລກ 06-NQ/TW, ລົງວັນທີ 24 ມັງກອນ 2022, ຂອງກົມການເມືອງສູນກາງພັກ “ກ່ຽວກັບການວາງແຜນ, ການກໍ່ສ້າງ, ການຄຸ້ມຄອງ ແລະການພັດທະນາຕົວເມືອງຫວຽດນາມຢ່າງຍືນຍົງເຖິງປີ 2030 ວິໄສທັດເຖິງປີ 2045”. ມະຕິໝາຍເລກ 06-NQ/TW ກຳນົດ​ໃຫ້​ເພີ່ມ​ທະວີ​ການ​ນຳພາ ​ແລະ ຊີ້​ນຳ​ຂອງ​ພັກ, ​ການຄຸ້ມຄອງລັດໃຫ້​ມີ​ປະສິດທິ​ພາບ​ແລະປະສິດທິ​ຜົນ​; ເປັນເອກະພາບທາງດ້ານຄວາມ​ຮັບ​ຮູ້ ​ແລະ ການ​ກະທຳ​ໃນການປັບປຸງ​ລະບຽບລະບອບສະ​ຖາ​ບັນ, ການ​ວາງ​ແຜນ, ການ​ກໍ່ສ້າງ, ການ​ຄຸ້ມ​ຄອງ ​ແລະ ການ​ພັດທະນາ​ຕົວ​ເມືອງ​ແບບ​ຍືນ​ຍົງ ຕາມທິດທາງສ້າງ​ຕົວ​ເມືອງ​ສີຂຽວ ມີອາລະຍະທຳ ມີ​ເອກະລັກ ​ແລະການບຸກເບີກ. ມະຕິໝາຍເລກ 06-NQ/TW ຍັງ​ໄດ້​ກຳນົດ​ຢ່າງ​ຈະ​ແຈ້ງ​ບັນດາ​ໜ້າ​ທີ່ ​ແລະ ວິທີ​ແກ້​ໄຂ​ຕົ້ນຕໍ, ​ໃນ​ນັ້ນ ໜ້າທີ່ທີ່ 4 ລະບຸວ່າ “ຊຸກຍູ້​ການ​ພັດທະນາ​ທີ່​ຢູ່​ອາ​ໄສ ແລະລະບົບ​ພື້ນຖານ​ໂຄງ​ລ່າງ​ຕົວ​ເມືອງທີ່ຄົບຊຸດ, ທັນ​ສະ​ໄໝ, ເຊື່ອມ​ໂຍງກັນ ແລະປັບຕົວ​ເຂົ້າ​ກັບ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ສະພາບ​ອາກາດ”.

ເພື່ອຜັນຂະຫຍາຍມະຕິໝາຍເລກ 06-NQ/TW ຂອງກົມການເມືອງສູນກາງພັກ, ລັດຖະບານໄດ້ອອກມະຕິໝາຍເລກ 148/NQ-CP, ລົງວັນທີ 11 ພະຈິກ 2022 ວ່າດ້ວຍ “ໂຄງການປະຕິບັດ​ງານ​ຂອງ​ລັດ​ຖະ​ບານໃນການ​ປະ​ຕິ​ບັດຕາມມະ​ຕິ​ໝາຍເລກ 06-NQ/TW, ເຊິ່ງມີ​ທິດ​ທາງ​ວ່າ: “ລະ​ບົບ​ຕົວ​ເມືອງ​ເຊື່ອມ​ໂຍງເປັນເຄືອຂ່າຍທີ່ສອດປະສານກັນເປັນໜຶ່ງດຽວ ແລະ ສົມ​ດູນ​ກັນ​ລະ​ຫວ່າງ​ພາກ​ພື້ນ, ມີ​ຄວາມ​ສາ​ມາດ​ຮັບ​ມື​ກັບ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ສະພາບອາ​ກາດ, ປ້ອງ​ກັນ ແລະ ຕໍ່ສູ້ກັບໄພ​ທຳ​ມະ​ຊາດແລະໂລກ​ລະ​ບາດ, ປົກ​ປັກ​ຮັກ​ສາ​ສິ່ງ​ແວດ​ລ້ອມ ແລະ ມີ​ສະ​ຖາ​ປັດ​ຕະ​ຍະ​ກຳທີ່ເປັນເອກະລັກ, ມີເອກະລັກສະເພາະຕົວ, ຂຽວ​ສົດ, ທັນ​ສະ​ໄໝ ແລະ ອັດສະລິຍະ” ແລະ ກຳນົດ 6 ໜ້າທີ່ຫຼັກ, ໃນນັ້ນມີໜ້າທີ່: “ກໍ່ສ້າງ ​ແລະ ພັດທະນາ​ຕົວ​ເມືອງ​ທີ່​ທົນ​ທານ​ຕໍ່​ການ​ປ່ຽນ​ແປງສະພາບ​ອາກາດ, ພັດທະນາ​ອາຄານ​ສີຂຽວ ​ແລະ ​ເຂດ​ຕົວ​ເມືອງ​ສີຂຽວ, ຮັບປະກັນ​ຄຸນ​ນະພາ​ບສິ່ງ​ແວດ​ລ້ອມ, ຫຼຸດຜ່ອນ​ການ​ປ່ອຍ​ອາຍ​ພິດ​ເຮືອນ​ແກ້ວ ​ແລະ ການ​ເຕີບ​ໂຕ​ສີຂຽວ”.

ສິ່ງດັ່ງກ່າວສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ພັກ ແລະ ລັດ ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ເປັນພິເສດຕໍ່ຂົງເຂດການພັດທະນາຕົວເມືອງ, ໃນນັ້ນມີຫຼາຍທິດທາງ ແລະການຊີ້ນຳ ເພື່ອຮັບປະກັນການພັດທະນາຕົວເມືອງແບບຍືນຍົງ ແລະ ການປັບຕົວເຂົ້າກັບການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດໃນໄລຍະປະຈຸບັນ.

ຂະບວນການພັດທະນາຕົວເມືອງຢູ່ຫວຽດນາມມີບາດກ້າວຂະຫຍາຍຕົວແຮງພໍຄວນນັບແຕ້ປີ 1986 ເມື່ອຫວຽດນາມດຳເນີນນະໂຍບາຍ “ປ່ຽນແປງໃໝ່”. ໃນເວລາທີ່ຜ່ານມາ, ຫວຽດນາມໄດ້ຊຸກຍູ້ການພັດທະນາເສດຖະກິດຢ່າງແຂງແຮງ ພ້ອມກັນກັບການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງຢ່າງວ່ອງໄວ, ສ້າງເງື່ອນໄຂອຳນາຍຄວາມສະດວກໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ, ຊຸກຍູ້ການປັບປ່ຽນໂຄງ​ປະ​ກອບ​ເສດ​ຖະ​ກິດ ​ແລະ​ແຮງ​ງານ​ ກ້າວ​ໄປ​ສູ່​ການ​ຫັນ​ເປັນ​ອຸດ​ສາ​ຫະ​ກຳ ແລະ ທັນ​ສະ​ໄໝ. ລະບົບຕົວເມືອງຂອງຫວຽດນາມໄດ້ຮັບການຈັດວາງຕາມຮູບແບບເຄືອຂ່າຍ, ສອດຄ່ອງກັບເງື່ອນໄຂທຳມະຊາດ, ປະຫວັດສາດ, ວັດທະນະທຳ ແລະ ກົດເກນການພັດທະນາເສດຖະກິດ. ຮອດທ້າຍເດືອນ​ທັນວາ 2023, ຫວຽດນາມ​ມີ​ຕົວ​ເມືອງ​ທັງ​ໝົດ 902 ​ແຫ່ງ, ​ໃນ​ນັ້ນ​ມີ​​ຕົວ​ເມືອງລະດັບ​ພິ​ເສດ ​2 ແຫ່ງ, ​ຕົວ​ເມືອງລະດັບ I ຈຳນວນ 22 ແຫ່ງ, ຕົວ​ເມືອງລະດັບ II ຈຳນວນ 36 ແຫ່ງ, ຕົວເມືອງລະດັບ III ຈຳນວນ 45 ແຫ່ງ, ຕົວເມືອງລະດັບ IV ຈຳນວນ 95 ແຫ່ງ ແລະ ຕົວເມືອງລະດັບ V ຈຳນວນ 702 ແຫ່ງ. ອັດຕາສ່ວນການຫັນເປັນຕົວເມືອງໃນທົ່ວປະເທດປະມານ 42,6%. ສອງເຂດຕົວເມືອງຂະໜາດໃໝ່ (ເຂດນະຄອນຫຼວງຮ່າໂນ້ຍ ແລະ ເຂດນະຄອນໂຮ່ຈີມິນ) ນຳໜ້າໃນການຫັນເປັນອຸດສາຫະກຳ ແລະ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງຂອງປະເທດ, ມີບົດບາດເປັນເສົາຄ້ຳໃນການເຕີບໂຕທາງເສດຖະກິດຕົ້ນຕໍ. 

​ໂຄງສ້າງພື້ນຖານທາງ​ເຕັກ​ນິກ​ໃນ​ຕົວ​ເມືອງ ​ແລະ ​ໂຄງສ້າງພື້ນຖານ​ສັງຄົມ ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ລົງທຶນ ເພື່ອ​ເພີ່ມຂະໜາດ​ ແລະ ປັບປຸງ​ຄຸນ​ນະພາ​ບການ​ບໍລິການ. ທາງດ່ວນແລະທາງຫຼວງແຫ່ງຊາດຫຼາຍສາຍ, ທາງວົງແຫວນຮອບຕົວເມືອງໃຫຍ່, ສະໜາມບິນ ແລະ ທ່າເຮືອທະເລທີ່ສຳຄັນ ແລະ ຂະໜາດໃຫຍ່ ໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງ ແລະ ຍົກລະດັບ, ປະກອບສ່ວນເພີ່ມທະວີການເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງພາກພື້ນ ແລະ ເຂດຕ່າງໆໃນທົ່ວປະເທດ ແລະ ການຄ້າລະຫວ່າງປະເທດເພີ່ມຂຶ້ນ. ລະບົບຂົນສົ່ງສາທາລະນະໄດ້ຮັບການພັດທະນາ, ໃນນັ້ນ ລະບົບຂົນສົ່ງສາທາລະນະຈຳນວນຫຼາຍໃນນະຄອນໃຫຍ່ໆ ກຳລັງເປັນຮູບເປັນຮ່າງຂຶ້ນ. ບັນຫາໂຄງສ້າງພື້ນຖານອື່ນໆ ເຊັ່ນ ການສະໜອງນ້ຳ, ການລະບາຍນ້ຳ, ການບຳບັດນ້ຳເສຍ, ແສງສະຫວ່າງໃນຕົວເມືອງ... ລ້ວນມີການປ່ຽນແປງໃນທາງບວກທັງດ້ານປະລິມານແລະຄຸນນະພາບ. ໂຄງສ້າງພື້ນຖານທາງສັງຄົມເຊັ່ນ ການສຶກສາແລະການຝຶກອົບຮົມ, ສາທາລະນະສຸກ, ວິທະຍາສາດ-ເຕັກໂນໂລຊີ, ວັດທະນະທຳ, ກິລາແລະການທ່ອງທ່ຽວ, ການຄ້າແລະບໍລິການ,... ໃນຕົວເມືອງໄດ້ຮັບການເອົາໃຈໃສ່ໃນການລົງທຶນ. ຫຼາຍ​ທ້ອງ​ຖິ່ນ​ໄດ້​ຜັນ​ຂະຫຍາຍ​​ໂຄງການ​ປູກ​ຕົ້ນ​ໄມ້​ໃໝ່, ປູກ​ຕົ້ນ​ໄມ້​ເພີ່ມ​ເຕີມ ​ແລະ ອະນຸລັກ​ຮັກສາ​ຕົ້ນ​ໄມ້ ​ເພື່ອ​ກໍ່ສ້າງ​ຕົວ​ເມືອງ​ເຕີບ​ໂຕ​ຂຽວ. ​ໂຄງສ້າງພື້ນຖານ​ດິ​ຈິ​ຕອນ​ຂອງ​ຫວຽດນາມ ​ໄດ້​ກ້າວ​ເຂົ້າ​ສູ່​ລະດັບ​ກ້າວໜ້າ​ໃນ​ພາກ​ພື້ນ​ອາ​ຊຽນ.

ຄຽງ​ຂ້າງ​ບັນດາ​ຜົນງານ​ທີ່​ບັນລຸ​ໄດ້​ນັ້ນ, ການ​ພັດທະນາ​ຕົວ​ເມືອງ​ຂອງ​ຫວຽດນາມ ຍັງ​ປະສົບ​ກັບ​ສິ່ງ​ທ້າ​ທາຍ​ຫຼາຍ​ຢ່າງ, ໜຶ່ງ​ໃນ​ນັ້ນ​ແມ່ນ​ການ​ກະທົບ​ຢ່າງ​ຮ້າຍ​ແຮງ​ຈາກ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ສະພາບ​ອາກາດ. ດ້ວຍ​ຊາຍ​ຝັ່ງ​ທະ​ເລ​ຍາວ 3.260 ກິ​ໂລ​ແມັດ, ທີ່​ຕັ້ງ​ພູມ​ສາດ ພູມ​ສັນ​ຖານ ​ແລະ ​ດິນ​ຟ້າ​ອາ​ກາດທີ່​ຫຼາກ​ຫຼາຍ, ຫວຽດ​ນາມ ຖື​ວ່າ​ເປັນ​ປະ​ເທດ​ໜຶ່ງ​ທີ່​ໄດ້​ຮັບ​ຜົນ​ກະ​ທົບ​ຢ່າງ​ໜັກ​ໜ່ວງ​ທີ່​ສຸດ ​ຈາກ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງສະພາບ​ອາ​ກາດ, ປະກົດ​ການສະພາບອາກາດສຸດຂົ້ວ ແລະມີຄວາມອ່ອນໄຫວເປັນພິ​ເສດຕໍ່​ລະ​ດັບ​ນ້ຳ​ທະ​ເລທີ່ສູງຂຶ້ນ ພາ​ຍຸ ແລະ ລົມ​ພັດ​ແຮງເຂດຮ້ອນໃນ​ພາກ​ພື້ນ​ອາ​ຊີ​ປາ​ຊີ​ຟິກ⁽³⁾.

ຕາມ​ສະຖານະການການ​ປ່ຽນ​ແປງ​​ສະພາບ​ອາກາດ​ແຫ່ງ​ຊາດ​ໃນ​ປີ 2020, ຖ້າ​ລະດັບ​ນ້ຳ​ທະ​ເລ​ສູງ​ຂຶ້ນ 100 ຊັງ​ຕີ​ແມັດ, ​ເຂດ​ທົ່ງພຽງ​ແມ່​ນ້ຳ ກື໋ວລອງ (ແມ່ນ້ຳຂອງ) ມີ​ຄວາມ​ສ່ຽງ​ສູງ​ທີ່​ຈະ​ເກີດ​ນ້ຳ​ຖ້ວມໃນເນື້ອທີ່ 47,29%​; ເຂດທົ່ງພຽງແມ່ນນ້ຳແດງ ແລະ ບັນດາແຂວງນະຄອນຕາມຝັ່ງທະເລພາກກາງ ກໍ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງທີ່ຈະເກີດນ້ຳຖ້ວມ ໃນລະດັບ 13,2% ແລະ 1,52% ຂອງເນື້ອທີ່. ຈາກການຄາດຄະເນລະດັບນ້ຳທະເລຂອງຫວຽດນາມ, ໃນປີ 2100 ລະດັບນ້ຳທະເລອາດຈະສູງຂຶ້ນໂດຍສະເຫຼ່ຍ 73 ຊັງຕີແມັດຈາກປະຈຸບັນ, ສົ່ງຜົນໃຫ້ເກີດນ້ຳຖ້ວມໃນ 34 ແຂວງແລະນະຄອນທົ່ວປະເທດຫວຽດນາມ ລວມທັງເນື້ອທີ່ 80% ຂອງແຂວງເຮົ້າຢາງ ແລະ ເນື້ອທີ 40% ຂອງເຂດທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳ ກື໋ວລອງ.

ປະກົດ​ການສະພາບອາກາດສຸດຂົ້ວ (ຝົນຕົກໜັກ, ພະຍຸ, ນໍ້າຖ້ວມ, ໄພແຫ້ງແລ້ງ) ຈະເກີດຂຶ້ນເລື້ອຍໆແລະຮຸນແຮງຫຼາຍຂຶ້ນ. ໃນເນື້ອທີ່ສ່ວນໃຫຍ່ຂອງປະເທດ, ປະລິມານນ້ຳຝົນລາຍປີມີແນວໂນ້ມເພີ່ມຂຶ້ນ 10-15% ໃນກາງສະຕະວັດທີ 21 ແລະເພີ່ມຂຶ້ນເປັນ 10-25% ໃນທ້າຍສະຕະວັດນີ້ (ສະຖານະການ RCP8.5). ສະເພາະເຂດຊາຍຝັ່ງທະເລຕາເວັນອອກສຽງເໜືອ, ປະລິມານນ້ຳຝົນອາດຈະເພີ່ມຂຶ້ນ 20-30% ໃນໄລຍະກາງສະຕະວັດທີ XXI ແລະອາດຈະເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍກວ່າ 40% ພາຍໃນທ້າຍສະຕະວັດນີ້ ແລະປະລິມານນ້ຳຝົນທີ່ຕົກໜັກໃນເນື້ອທີ່ສ່ວນໃຫຍ່ຂອງພາກເໜືອອາດຈະເພີ່ມຂຶ້ນ 40-50%. ອຸນ​ຫະ​ພູມ​ສະ​ເລ່ຍ​ທົ່ວ​ໂລກ​ເພີ່ມສູງ​ຂຶ້ນ​ ສົ່ງຜົນໃຫ້ເກີດ​ຄື້ນ​ຄວາມ​ຮ້ອນ​ຍາວນານ​. ຈໍານວນເດືອນທີ່ເກີດໄພແຫ້ງແລ້ງເພີ່ມຂຶ້ນໃນພື້ນທີ່ສ່ວນໃຫຍ່ຂອງພາກກາງຕອນເໜືອ, ເຂດເນີນສູງພາກກາງ ແລະ ສ່ວນໜຶ່ງຂອງເຂດທົ່ງພຽງພາກເຫນືອ ແລະ ພາກກາງຕອນໃຕ້.

ສະ​ນັ້ນ, ດ້ວຍ​ຕົວ​ເມືອງຂະໜາດ​ໃຫຍ່​ແລະຂະໜາດນ້ອຍຫຼາຍກວ່າ 900 ແຫ່ງກະຈາຍຢູ່​ທົ່ວ​ປະ​ເທດ ​ແລະ ປະກອບສ່ວນຫຼາຍ​ກ່ວາ 70% ຂອງ GDP ​ຂອງປະເທດ, ມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ຫຼາຍກວ່າ 41 ລ້ານ​​ຄົນ; ລະບົບ​ຕົວ​ເມືອງ​ຂອງ​ຫວຽດນາມ​ຖືກ​ຜົນ​ກະທົບ​ຈາກ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ສະພາບ​ອາກາດ ​ໄດ້​ແບ່ງ​ອອກ​ເປັນ 2 ກຸ່ມ​ຕົ້ນຕໍ​ຄື: ລະບົບ​ຕົວ​ເມືອງ​ຊາຍ​ຝັ່ງທະເລ ​ແຄມ​ແມ່​ນ້ຳ ​ເຂດ​ທົ່ງພຽງ​ ​ແລະ ລະບົບ​ຕົວ​ເມືອງເຂດ​ພູດ​ອຍ ​ແລະ ​ເຂດເນີນ​ສູງ. ລະບົບຕົວເມືອງຊາຍຝັ່ງທະເລ ແຄມແມ່ນ້ຳ ແລະ ເຂດທົ່ງພຽງ (28 ແຂວງ ແລະ ນະຄອນຊາຍຝັ່ງທະເລມີປະມານ 350 ຕົວເມືອງ) ມີຄວາມສ່ຽງທີ່ຈະຖືກຜົນກະທົບຈາກລະດັບນ້ຳທະເລທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນ ແລະ ໄພອັນຕະລາຍທີ່ຕິດພັນກັບການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດເຊັ່ນ: ພະຍຸ ແລະ ລົມແຮງເຂດຮ້ອນ, ນ້ຳຖ້ວມ ແລະ ດິນເຈື່ອນ. ໃນຂະນະນັ້ນ, ລະບົບຕົວເມືອງໃນເຂດພູດອຍ ແລະພູພຽງ (12 ແຂວງເຂດພູດອຍແລະເຂດພູພຽງມີຕົວເມືອງປະມານ 150 ແຫ່ງ) ມີຄວາມສ່ຽງທີ່ຈະຖືກຜົນກະທົບຈາກໄພນໍ້າຖ້ວມກະທັນຫັນ, ດິນເຈື່ອນ ແລະ ການສູນເສຍຂອງນ້ຳໃຕ້ດິນ.

​ຜົນ​ກະທົບ​ທາງ​ລົບ​ຂອງ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງສະພາບ​ອາກາດ​ທີ່ກ່າວ​ມາ​ຂ້າງ​ເທິງ​ນີ້​ຕໍ່​ລະບົບ​ຕົວ​ເມືອງ ​ຈະ​ສົ່ງ​ຜົນ​ກະທົບ​ໂດຍ​ກົງ​ເຖິງ​ເປົ້າ​ໝາຍການ​ພັດທະນາ​ສະຫັດ​ສະ​ວັດ​ຂອງ​ຫວຽດນາມ.

ບາງວິທີການພັດທະນາຕົວເມືອງເພື່ອການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ
ແລະ ການປັບຕົວເຂົ້າກັບຂອງການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດ

ປະຕິບັດແຜນນະໂຍບາຍຂອງພັກ, ນະໂຍບາຍແລະກົດໝາຍຂອງລັດ, ກະຊວງກໍ່ສ້າງໄດ້ປະຕິບັດຫຼາຍໜ້າທີ່ ແລະ ແນະນຳໃຫ້ເຈົ້າໜ້າທີ່ມີອຳນາດອອກແຜນການ, ແຜນງານພັດທະນາຕົວເມືອງ ມຸ່ງໄປເຖິງເປົ້າໝາຍການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ແລະ ປັບຕົວເຂົ້າກັບການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດ. ໃນນັ້ນລວມມີແຜນພັດທະນາຕົວເມືອງທີ່ເຕີບໂຕສີຂຽວຂອງຫວຽດນາມ (ຂໍ້ຕົກລົງເລກທີ 84/QD-TTg, ລົງວັນທີ 19 ມັງກອນ 2018, ຂອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ); ໂຄງການພັດທະນາຕົວເມືອງອັດສະລິຍະແບບຍືນຍົງຢູ່ຫວຽດນາມ ໄລຍະ 2018-2025 ແລະທິດທາງຮອດປີ 2030 (ຂໍ້ຕົກລົງເລກທີ 950/QD-TTg, ລົງວັນທີ 1 ສິງຫາ 2018, ຂອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ). ພິເສດແມ່ນໂຄງການພັດທະນາຕົວເມືອງຫວຽດນາມທີ່ສາມາດຮັບມືກັບການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດໄລຍະ 2013-2020 ທີ່ໄດ້ຮັບການອະນຸມັດຈາກນາຍົກລັດຖະມົນຕີໃນຂໍ້ຕົກລົງໝາຍເລກ 2623/QĐ-TTg, ລົງວັນທີ 31 ທັນວາ 2013 ແລະ ໂຄງການພັດທະນາຕົວເມືອງຫວຽດນາມທີ່ສາມາດຮັບມືກັບການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດໄລຍະ 2021-2030 ທີ່ໄດ້ຮັບການອະນຸມັດຈາກນາຍົກລັດຖະມົນຕີໃນຂໍ້ຕົກລົງໝາຍເລກ 438/QĐ-TTg, ລົງວັນທີ 25 ມີນາ 2021, ດ້ວຍຫຼາຍເນື້ອໃນກ່ຽວກັບທັດສະນະ, ເປົ້າໝາຍ ແລະ ວິທີແກ້ໄຂສະເພາະ ເພື່ອການພັດທະນາຕົວເມືອງແບບຍືນຍົງ, ການປັບຕົວເຂົ້າກັບການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດ.

ບັນດາ​ໂຄງການ​ດັ່ງກ່າວ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ປະຕິບັດ​ຈາກ​ກະຊວງ, ຂະແໜງການ ​ແລະ ທ້ອງ​ຖິ່ນ​ນັບ​ແຕ່​ປີ 2013. ຂອບ​ເຂດ​ການ​ປະ​ຕິ​ບັດຂອງ​ໂຄງ​ການການ​ພັດ​ທະ​ນາ​ຕົວເມືອງ​ຫວຽດ​ນາມທີ່ສາມາດ​ຮັບ​ມື​ກັບ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ສະພາບ​ອາ​ກາດ ມີ 2 ໄລ​ຍະ​ຄື: 1- ໄລຍະປີ 2013-2020 ລວມມີບັນດາແຂວງ, ນະຄອນທີ່ຕາງໜ້າໃຫ້ລະບົບຕົວເມືອງຊາຍຝັ່ງທະເລ ແຄມແມ່ນ້ຳ ແລະ ເຂດທົ່ງພຽງ (28 ແຂວງ ນະຄອນຊາຍຝັ່ງທະເລ) ແລະ ລະບົບຕົວເມືອງຢູ່ເຂດພູດອຍ ແລະພູພຽງ ທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກໄພນ້ຳຖ້ວມກະທັນຫັນ, ດິນເຈື່ອນ ແລະ ການສູນເສຍຂອງນ້ຳໃຕ້ດິນ (12 ແຂວງເຂດພູດອຍ ແລະພູພຽງ); 2- ໄລຍະປີ 2021-2030 ຈະຂະຫຍາຍຂອບເຂດຕົວເມືອງທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ, ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໃນລະບົບ 57 ຕົວເມືອງ  ໃນ 28 ແຂວງ ນະຄອນຊາຍຝັ່ງທະເລ ແລະເຂດທົ່ງພຽງ ທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຢ່າງໜັກໜ່ວງຈາກການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດ ໃນດ້ານຄວາມສ່ຽງຕໍ່ນ້ຳຖ້ວມ, ການເສື່ອມໂຊມຂອງຊັບພະຍາກອນນໍ້າ ອັນເນື່ອງຈາກການບຸກລຸກຂອງນໍ້າເຄັມ ແລະ 15 ຕົວເມືອງໃນ 12 ແຂວງພູດອຍແລະພູພຽງ ທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກໄພແຫ້ງແລ້ງ, ນໍ້າຖ້ວມກະທັນຫັນ, ດິນເຈື່ອນ ແລະ ການສູນເສຍຂອງນ້ຳໃຕ້ດິນ.

ຜ່ານ​ການ​ປະຕິບັດ​ສອງ​ໂຄງການ​ພັດທະນາ​ຕົວ​ເມືອງ ​ແລະການ​ປັບຕົວເຂົ້າກັບການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ສະພາບ​ອາກາດ​ມາ​ຮອດ​ປະຈຸ​ບັນ, ​ກົນ​ໄກ​ແລະນະ​ໂຍບາຍ​ໃນ​ຂົງ​ເຂດການ​ພັດທະນາ​ຕົວ​ເມືອງ​ແບບ​ຍືນ​ຍົງ ​ແລະ ການປັບຕົວເຂົ້າກັບ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ສະພາບ​ອາກາດ​ ໄດ້​ຮັບ​ການ​ປັບປຸງບູລະນະ. ກະຊວງການກໍ່ສ້າງເປັນປະທານ ແລະ ແນະນຳໃຫ້ລັດຖະບານສົ່ງກົດຮ່າງໝາຍທີ່ບັນຈຸເນື້ອໃນການພັດທະນາຕົວເມືອງ ເພື່ອຕອບສະໜອງຕໍ່ການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດໄປໃຫ້ລັດຖະສະພາ ເຊັ່ນ: ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການກໍ່ສ້າງປີ 2014, ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍສະຖາປັດຕະຍະກຳປີ 2019 ແລະ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການປັບປຸງ ແລະ ເພີ່ມມາດຕາຈຳນວນໜຶ່ງຂອງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການກໍ່ສ້າງປີ 2020; ຍື່ນ​ສະ​ເໜີ​ໃຫ້​ຄະນະ​ປະຈຳ​ສະພາ​ແຫ່ງ​ຊາດ​ອອກ​ມະຕິ​ກ່ຽວ​ກັບ​ການຈັດແບ່ງ​ປະເພດ​ຕົວ​ເມືອງ. ປະຈຸບັນ, ກະຊວງກໍ່ສ້າງພວມສືບຕໍ່ສ້າງ ແລະ ສໍາເລັດຮ່າງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການວາງແຜນຜັງເມືອງ ແລະ ຊົນນະບົດ ພ້ອມທັງຮ່າງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການຄຸ້ມຄອງການພັດທະນາຕົວເມືອງ ໂດຍມີການລວມເອົາເນື້ອໃນກ່ຽວກັບການປັບຕົວເຂົ້າກັບການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດ. 

ດ້ານທ້ອງຖິ່ນ, ຜ່ານໂຄງການຍັງໄດ້ຍົກສູງຄວາມຮັບຮູ້ກ່ຽວກັບການພັດທະນາຕົວເມືອງແບບຍືນຍົງ ແລະ ການປັບຕົວເຂົ້າກັບການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດ, ພ້ອມທັງກຳນົດບັນດາໜ້າທີ່ແລະວິທີແກ້ໄຂສະເພາະ ເພື່ອຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ. ມາ​ຮອດ​ປະຈຸ​ບັນ, ພາຍຫຼັງ​ສອງ​ໄລຍະ, ທັງ​ໝົດ 63/63 ​ແຂວງ ນະຄອນ​ ໄດ້​ອອກ​ແຜນປະຕິບັດງານ, ​ໂຄງການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ ເພື່ອ​ປັບ​ຕົວ​ເຂົ້າ​ກັບ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ສະພາບ​ອາກາດ​ ໃນ​ຂົງ​ເຂດ​ການພັດທະນາ​ຕົວ​ເມືອງ. ບັນດາແຂວງ ນະຄອນ ຍັງໄດ້ສຳເລັດໜ້າທີ່ ວຽກງານກວດກາທົບທວນໂຄງການວາງແຜນຜັງເມືອງ, ເສີມສ້າງ ແລະ ເຊື່ອມໂຍງເນື້ອໃນການປັບຕົວເຂົ້າກັບການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດ ສຳລັບເຂດຕົວເມືອງ ທີ່ຖືກປະເມີນວ່າໄດ້ຮັບຜົນກະທົບໜັກຈາກການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດ. ນອກຈາກນັ້ນ, ດ້ວຍ 6 ແຜນງານ ແລະ 23 ໜ້າທີ່ສະເພາະ ຂອງໂຄງການພັດທະນາຕົວເມືອງ ເພື່ອຮັບມືກັບການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດໃນໄລຍະ 2021-2030, ບັນດາກະຊວງ, ຂະແໜງການ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນຈະອີງໃສ່ເພື່ອຜັນຂະຫຍາຍການຮ່ວມມືສາກົນກັບອົງການຈັດຕັ້ງຕ່າງໆ ໃນການປະຕິບັດແຜນການ ແລະ ໂຄງການກ່ຽວກັບການປັບຕົວເຂົ້າກັບການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດຂອງທ້ອງຖິ່ນສະເພາະ.

ສາມາດເຫັນໄດ້ວ່າ ໃນປັດຈຸບັນ, ວຽກງານພັດທະນາຕົວເມືອງໂດຍທົ່ວໄປ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງເພື່ອປັບຕົວເຂົ້າກັບການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດໂດຍສະເພາະ ແມ່ນໄດ້ຖືກຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຢ່າງສອດຄ່ອງກັນ ຕັ້ງແຕ່ສູນກາງລົງຮອດທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ແຜ່ຂະຫຍາຍໄປທົ່ວທຸກພາກຂອງປະເທດ ໂດຍມີເກືອບ 80 ຕົວເມືອງທີ່ເປັນຕົວແທນຂອງລະບົບຕົວເມືອງຊາຍຝັ່ງທະເລ ແຄມແມ່ນ້ຳ ແລະ ເຂດທົ່ງພຽງ ຫຼືລະບົບຕົວເມືອງເຂດພູດອຍ ແລະພູພຽງ ທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກໄພນໍ້າຖ້ວມກະທັນຫັນ, ດິນເຈື່ອນ ແລະ ການສູນເສຍຂອງນ້ຳໃຕ້ດິນ. ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ການພັດທະນາຕົວເມືອງແບບຍືນຍົງ ແລະປັບຕົວເຂົ້າກັບການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດ ຍັງປະສົບກັບສິ່ງທ້າທາຍຫຼາຍຢ່າງ ໃນໄລຍະຈະມາເຖິງ ເນື່ອງຈາກ: 1- ແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນໃນການພັດທະນາຕົວເມືອງຍັງຈຳກັດຫຼາຍ; 2- ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ສະພາບ​ອາກາດ ​ແລະປະກົດ​ການສະພາບອາກາດສຸດຂົ້ວ​ ນັບ​ມື້​ນັບ​ສັບສົນ, ບໍ່​ສາມາດ​ຄາດ​ການ ​ແລະ ຍາກ​ທີ່​ຈະ​ຄາດ​ຄະ​ເນ.

ດັ່ງນັ້ນ, ຄຽງຄູ່ກັບການຜັນຂະຫຍາຍໜ້າທີ່ ແລະວິທີແກ້ໄຂທີ່ມີຢູ່ແລ້ວ, ອຳນາດການປົກຄອງຕົວເມືອງຕ້ອງຍຶດໝັ້ນແນວທາງແກ້ໄຂພື້ນຖານ ແລະ ຫຼັກການໃນການພັດທະນາຕົວເມືອງ ແລະ ການປັບຕົວເຂົ້າກັບການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດ ເພື່ອຮັບປະກັນການນຳໃຊ້ຊັບພະຍາກອນການພັດທະນາຕົວເມືອງຢ່າງມີປະສິດທິພາບ ແລະເໝາະສົມທີ່ສຸດ. ຕໍ່ໄປນີ້ແມ່ນວິທີແກ້ໄຂຫຼັກບາງປະການ:   

  ທີໜຶ່ງ, ຕ້ອງ​ມີ​ການ​ວາງ​ຜັງ​ເມືອງຢ່າງ​ຍືນ​ຍົງ, ສ້າງ​ແຜນ​ຜັງ​ຕົວ​ເມືອງ​ແບບບູລະນາການທີ່ຄຳນຶງເຖິງການປ່ຽນ​ແປງສະພາບ​ອາກາດ, ​ຕົວເມືອງຕ່າງໆ​ ຄວນ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ອອກ​ແບບໂດຍມີ​ລະບົບ​ລະບາຍ​ນ້ຳ​ທີ່​ມີ​ປະສິດທິ​ຜົນ, ມີພື້ນທີ່ສີຂຽວທີ່ຊ່ວຍ​ປົກ​ປັກ​ຮັກສາ​ສິ່ງ​ແວດ​ລ້ອມ ​ແລະ ມີຄວາມ​ຍືດຫຍຸ່ນ​ສູງ.

ທີສອງ, ການໃຊ້ພະລັງງານແສງຕາເວັນ - ພະລັງງານລົມ ແລະ ໄຟຟ້າພະລົງນ້ຳ, ອາຄານແລະງານສາທາລະນະ ຄວນຕິດຕັ້ງລະບົບພະລັງງານສະອາດ, ຫຼຸດຜ່ອນການປ່ອຍອາຍພິດເຮືອນແກ້ວ. 

​ທີ​ສາມ, ​ເພີ່ມ​ທະວີ​ລະບົບ​ການເຕືອນ​ໄພ ​ແລະຕອບສະໜອງຕໍ່ເຫດ​ສຸກ​ເສີນ, ສ້າງ​ລະບົບ​ເຕືອນ​ໄພ​ລ່ວງ​ໜ້າ​ ແລະ​ແຜນການ​ຕອບ​ສະໜອງຕໍ່ເຫດ​ສຸກ​ເສີນ ສຳລັບສະຖານະການການປ່ຽນແປງ​ສະພາບ​ອາກາດ​ຮ້າຍ​ແຮງ, ​ການຝຶກ​ອົບຮົມ ​ແລະ​ຍົກ​ສູງ​ຄວາມ​ຮັບ​ຮູ້​ຂອງ​ປະຊາຊົນ​ ກ່ຽວ​ກັບ​ວິທີ​ຮັບ​ມື​ກັບ​ເຫດການ​ສຸກ​ເສີນ. 

ທີ​ສີ່, ພັດທະນາ​ລະບົບ​ຄົມມະນາຄົມ​ສາທາລະນະ, ສົ່ງເສີມ​ການ​ນຳ​ໃຊ້ພາຫະນະຂົນສົ່ງ​ສາທາລະນະ, ຫຼຸດຜ່ອນ​ການ​ນຳ​ໃຊ້​ພາຫະນະ​ສ່ວນ​ຕົວ​ ເພື່ອ​ຫຼຸດຜ່ອນ​ການ​ປ່ອຍ​ອາຍ​ພິດ ​ແລະ ​ສະພາບ​ການ​ຈະລາຈອນ​ແອ​ອັດ, ລົງທຶນ​ກໍ່ສ້າງໂຄງສ່າງ​ພື້ນຖານ​​ຄົມມະນາຄົມ​ສີຂຽວ ເຊັ່ນ ​ລົດ​ເມ​ໄຟຟ້າ ​ຫຼື​ລົດ​ໄຟ​ໃຕ້​ດິນ ​ແລະ ​ລົດຖີບ​ສາທາລະນະ. 

ທີຫ້າ, ການກໍ່ສ້າງອາຄານສີຂຽວ, ການອອກແບບ ແລະ ກໍ່ສ້າງອາຄານທີ່ເປັນມິດກັບສິ່ງແວດລ້ອມ, ນຳໃຊ້ວັດສະດຸກໍ່ສ້າງທີ່ຍືນຍົງ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊີປະຢັດພະລັງງານ, ອາຄານສີຂຽວບໍ່ພຽງແຕ່ຊ່ວຍຫຼຸດຜ່ອນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງຊ່ວຍປັບປຸງຄຸນນະພາບຊີວິດຂອງຜູ້ຢູ່ອາໄສໃນຕົວເມືອງອີກນຳ./.

---------------------------------

(1), (2) ເອກະສານກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຜູ້ແທນທົ່ວປະເທດຄັ້ງທີ XIII, ສພຈ. ການເມືອງແຫ່ງຊາດ ສື້ເຖິ້ດ, ຮ່າໂນ້ຍ, 2021, ເຫຼັ້ມ 1, ໜ້າ 202, 54.

(3) ລາຍງານຂອງທະນາຄານໂລກ: ຄວາມສ່ຽງ, ການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງ ແລະ ການປັບຕົວເຂົ້າກັບການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດໃນຫວຽດນາມ ປີ  2011.