ການປະກອບສ່ວນຂອງແມ່ຍິງຫວຽດນາມ
ໃນໄລຍະເກືອບ 40 ປີແຫ່ງການປ່ຽນໃໝ່ປະເທດຊາດ
ໃນໄລຍະເກືອບ 40 ປີແຫ່ງການປ່ຽນໃໝ່ປະເທດຊາດ
ວກ. - ໃນໄລຍະເກືອບ 40 ປີແຫ່ງການປ່ຽນແປງໃໝ່ປະເທດຊາດ, ແມ່ຍິງຫວຽດນາມໄດ້ເຊີດຊູມູນເຊື້ອອັນດີງາມ, ຜ່ານຜ່າຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ແລະ ສິ່ງທ້າທາຍຫຼາຍຢ່າງ, ປະກອບສ່ວນອັນໃຫຍ່ຫຼວງເຂົ້າໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ, ການເມືອງ, ວັດທະນະທຳ ແລະ ສັງຄົມ ຂອງປະເທດຊາດ, ຈາກນັ້ນ ຢືນຢັນບົດບາດ ແລະທີ່ຕັ້ງສຳຄັນຂອງຕົນ ໃນພາລະກິດການສ້າງສາ ແລະ ປົກປັກຮັກສາປະເທດຊາດ. ການປະກອບສ່ວນອັນຍິ່ງໃຫຍ່ແລະໝັ້ນຄົງຂອງແມ່ຍິງຫຼາຍລຸ້ນ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ມູນເຊື້ອອັນດີງາມຂອງແມ່ຍິງຫວຽດນາມຍິ່ງສວຍງາມຂຶ້ນ ແລະ ສືບຕໍ່ຢືນຢັນຄຳຍ້ອງຍໍຂອງລຸງໂຮ່ທີ່ຮັກແພງວ່າ: “ພູຜາແລະແມ່ນ້ຳອັນສວຍງາມຂອງຫວຽດນາມນັ້ນ ໄດ້ຮັບການທໍແລະຖັກແສ່ວໂດຍແມ່ຍິງຂອງເຮົາ ທັງເດັກນ້ອຍແລະຜູ້ໃຫຍ່ ເພື່ອໃຫ້ສວຍງາມແລະມີຊີວິດຊີວາຫຼາຍຂຶ້ນ”(1).
ແມ່ຍິງຫວຽດນາມຍາມໃດກໍມານະພະຍາຍາມ ແລະ ປະກອບສ່ວນຢ່າງຮອບດ້ານ
ເຂົ້າໃນການສ້າງສາ ແລະ ພັດທະນາປະເທດ
ແມ່ຍິງຫວຽດນາມກວມເອົາກວ່າ 50% ຂອງປະຊາກອນ ແລະ 46,8% ຂອງກຳລັງແຮງງານສັງຄົມ ແລະ ເປັນເຈົ້າການໃນການເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງຕັ້ງໜ້າ ໃນທຸກຂົງເຂດຂອງຊີວິດເສດຖະກິດ ແລະສັງຄົມ, ໃນທຸກພາກພື້ນຂອງປະເທດ. ແມ່ຍິງທຸກຊັ້ນວັນນະໄດ້ເສີມຂະຫຍາຍມູນເຊື້ອສາມັກຄີ ແລະ ປະດິດສ້າງໃນການຮ່ຳຮຽນ, ອອກແຮງງານ ແລະເຮັດວຽກ; ບັນລຸໄດ້ບັນດາຜົນງານດີເດັ່ນໃນຂົງເຂດການເມືອງ, ເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທຳ, ສັງຄົມ, ຄວາມໝັ້ນຄົງ, ການປ້ອງກັນປະເທດ, ການຕ່າງປະເທດ...
ໃນດ້ານການເມືອງ, ແມ່ຍິງນັບມື້ນັບຕັ້ງໜ້າ ແລະເປັນເຈົ້າການ ໃນການປະຕິບັດສິດທິພົນລະເມືອງ ແລະພັນທະຕໍ່ປະເທດ; ຖັນແຖວພະນັກງານນໍາພາແລະຄຸ້ມຄອງຍິງ ໄດ້ຮັບການເພີ່ມທະວີ ແລະປັບປຸງຍົກສູງຄຸນນະພາບ. ອັດຕາສ່ວນຜູ້ແທນສະພາແຫ່ງຊາດເພດຍິງໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຈາກ 18% (ໄລຍະປີ 1986-1991) ຂຶ້ນເປັນ 30,26% (ໄລຍະປີ 2021-2025), ລື່ນກາຍຄາດໝາຍທີ່ວາງໄວ້ ແລະ ສູງກວ່າຄ່າສະເລ່ຍຂອງໂລກ. ຢູ່ຂັ້ນທ້ອງຖິ່ນ, ອັດຕາສ່ວນຜູ້ແທນສະພາປະຊາຊົນເພດຍິງຢູ່ຂັ້ນແຂວງແມ່ນ 29%, ຂັ້ນເມືອງແມ່ນ 29,2% ແລະ ຂັ້ນຕາແສງແມ່ນ 28,98%. ອັດຕາສ່ວນຜູ້ນຳຍິງທີ່ສຳຄັນ ໃນຄະນະກຳມະການປະຊາຊົນທຸກຂັ້ນ ກໍ່ເພີ່ມຂຶ້ນ: ຈາກ 32,14% ເປັນ 37,7% ຢູ່ຂັ້ນແຂວງ ແລະ ຈາກ 21,95% ເປັນ 24,94% ຢູ່ຂັ້ນຕາແສງ ເມື່ອທຽບກັບໄລຍະກ່ອນ. ພິເສດ, ອັດຕາສ່ວນແມ່ຍິງດຳລົງຕຳແໜ່ງການນຳທີ່ສຳຄັນຢູ່ບັນດາກະຊວງ, ຂະແໜງການ ແລະ ອົງການພາຍໃຕ້ລັດຖະບານ ບັນລຸ 46,67% ໃນປີ 2023. ຕາມລາຍງານຂອງເວທີປາໄສເສດຖະກິດໂລກ, ຫວຽດນາມຢູ່ອັນດັບທີ 96 ຈາກທັງໝົດ 146 ປະເທດທົ່ວໂລກທີ່ເຂົ້າຮ່ວມການຈັດອັນດັບຄວາມສະເໝີພາບທາງເພດໃນທາງການເມືອງ.
ແມ່ຍິງຫວຽດນາມໄດ້ປະກອບສ່ວນສຳຄັນຫຼາຍຢ່າງ ໃນການກໍ່ສ້າງພັກ ແລະ ສ້າງລະບົບການເມືອງ. ແມ່ຍິງເຂົ້າຮ່ວມການປະກອບຄຳເຫັນໃສ່ເອກະສານຂອງກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຜູ້ແທນທົ່ວປະເທດຂອງພັກ, ເຂົ້າຮ່ວມການປຶກສາຫາລືດ້ານນະໂຍບາຍ, ເຂົ້າຮ່ວມການເລືອກຕັ້ງຜູ້ແທນສະພາແຫ່ງຊາດ ແລະ ສະພາປະຊາຊົນທຸກຂັ້ນ. ການເຂົ້າຮ່ວມນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດຂອງແມ່ຍິງ ໃນລະບົບການເມືອງເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງໄດ້ປະກອບສ່ວນສ້າງ ແລະປັບປຸງກົດໝາຍແລະນະໂຍບາຍໃຫ້ສົມບູນແບບ, ພິເສດແມ່ນບັນດານະໂຍບາຍກ່ຽວກັບແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກນ້ອຍ. ແມ່ຍິງກໍ່ເປັນເຈົ້າການໃນການສະເໜີ ແລະປະຕິບັດນະໂຍບາຍສຳຄັນ ເຊັ່ນ: ການລົບລ້າງຄວາມອຶດຫິວ, ຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກ, ການດູແລສຸຂະພາບ ແລະ ການສຶກສາຢູ່ເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ; ພ້ອມກັນນັ້ນ, ຊຸກຍູ້ໂຄງການລິເລີ່ມທຸລະກິດແລະປະດິດສ້າງ, ຢືນຢັນບົດບາດສຳຄັນໃນການວາງແຜນ ແລະປະຕິບັດຍຸດທະສາດການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມຂອງທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ຂອງປະເທດ.
ກຳມະການກົມການເມືອງ, ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ຟ້າມ ມິງ ຈິ໊ງ ເຂົ້າຮ່ວມກອງປະຊຸມອອນໄລຂອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີສົນທະນາກັບແມ່ຍິງຫວຽດນາມ ໂດຍມີຫົວຂໍ້ວ່າ: “ຊຸກຍູ້ຄວາມສະເໝີພາບທາງເພດແລະ ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດຂອງແມ່ຍິງ ໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ” _ພາບ: TTXVN
ໃນຂົງເຂດເສດຖະກິດ, ຫວຽດນາມແມ່ນໜຶ່ງໃນບໍ່ຫຼາຍປະເທດທີ່ມີອັດຕາແມ່ຍິງເຂົ້າຮ່ວມໃນກຳລັງແຮງງານສູງທີ່ສຸດໃນໂລກ, ກວມເອົາກວ່າ 46,7% ຂອງກຳລັງແຮງງານທັງໝົດທີ່ມີອາຍຸ 15 ປີຂຶ້ນໄປໃນປະເທດ. ໃນຫຼາຍຂະແໜງການເຊັ່ນ: ກະສິກຳ, ອຸດສາຫະກຳ ແລະ ການບໍລິການ, ອັດຕາສ່ວນນັ້ນຍັງສູງກວ່າ.
ໃນເກືອບ 40 ປີທີ່ຜ່ານມາ, ແຮງງານເພດຍິງໄດ້ປະກົດຕົວໃນຫຼາຍຂົງເຂດ, ນັບແຕ່ກະສິກຳ, ອຸດສາຫະກຳ ເຖິງການບໍລິການ ແລະ ພວມຂະຫຍາຍໄປສູ່ຂົງເຂດໃໝ່ຄື: ເຕັກໂນໂລຊີຂໍ້ມູນຂ່າວສານ ແລະ ການເງິນ. ພວກເຂົາໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງຕັ້ງໜ້າ ໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດແຫ່ງຊາດ, ໂດຍສະເພາະ ໃນໄລຍະການເຊື່ອມໂຍງ ແລະການພັດທະນາ. ໃນນັ້ນ, ຕົວຢ່າງສະເພາະແມ່ນການປະກອບສ່ວນສຳຄັນຂອງແມ່ຍິງເຂົ້າໃນຂະບວນການ “ປະເທດເລີ່ມຕົ້ນ” ແລະ ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ດ້ວຍອັດຕາການເປັນເຈົ້າຂອງວິສາຫະກິດບັນລຸ 26,5% ຂອງຈຳນວນວິສາຫະກິດຫວຽດນາມ. ອັດຕາດັງກ່າວຖືວ່າຂ້ອນຂ້າງສູງເມື່ອທຽບກັບປະເທດອື່ນໆໃນພາກພື້ນ ແລະໃນໂລກ, ເຊັ່ນ: ຊູແອັດ (20%), ອິນໂດເນເຊຍ (21%), ຝຣັ່ງ (24%),... ຕາມກະຊວງແຜນການແລະການລົງທຶນ, ປະຈຸບັນ, ແມ່ຍິງເປັນເຈົ້າຂອງ ແລະ ດຳເນີນທຸລະກິດປະມານ 20% ຂອງວິສາຫະກິດຂະໜາດກາງແລະຂະໜາດນ້ອຍ ຢູ່ຫວຽດນາມ. ພິເສດ, ໃນໄລຍະ 2010-2020, ຈຳນວນວິສາຫະກິດທີ່ແມ່ຍິງເປັນເຈົ້າຂອງໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນເກືອບສອງເທົ່າ, ຈາກ 21% ຂຶ້ນເປັນ 40%. ອັດຕາສ່ວນຂອງແມ່ຍິງທີ່ດຳລົງຕຳແໜ່ງບໍລິຫານ ແລະຜູ້ນຳໃນວິສາຫະກິດເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ, ໂດຍສະເພາະ ໃນຊຸມປີມໍ່ໆມານີ້. ໃນປີ 2010, ອັດຕາດັງກ່າວພຽງແຕ່ 20%, ໃນປີ 2023 ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນເປັນ 28%. ຫວຽດນາມມີອັດຕາທີ່ຂ້ອນຂ້າງສູນເມື່ອທຽບກັບຫຼາຍປະເທດໃນແງ່ຂອງແມ່ນຍິງທີ່ດຳລົງຕຳແໜ່ງຜູ້ນຳຂັ້ນສູງໃນວິສາຫະກິດ ເຊິ່ງປະຈຸບັນແມ່ນ 33%. ໃນບໍລິສັດເຕັກໂນໂລຢີສູງ, ແມ່ຍິງດຳລົງຕໍາແໜ່ງຜູ້ນໍາເຖິງ 15% ເຊິ່ງຖືເປັນຕົວເລກທີ່ໜ້າປະທັບໃຈ ເມື່ອທຽບກັບຄ່າສະເລ່ຍທົ່ວໂລກແມ່ນ 9%. ສິ່ງດັ່ງກ່າວບໍ່ພຽງແຕ່ຢືນຢັນບົດບາດຂອງແມ່ຍິງໃນການພັດທະນາທຸລະກິດເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມສາມາດບົ່ມຊ້ອນອັນໃຫຍ່ຫຼວງຂອງເຂົາໃນການຊຸກຍູ້ເສດຖະກິດແຫ່ງຊາດ. ປະຈຸບັນ, ຫວຽດນາມຢູ່ອັນດັບທີ 6 ຂອງໂລກໃນດ້ານອັດຕາສ່ວນນັກທຸລະກິດເພດຍິງ ແລະເປັນຕົວແທນອາຊີພຽງປະເທດດຽວໃນ 10 ປະເທດທຳອິດທີ່ມີອັດຕາສ່ວນວິສາຫະກິດທີ່ນຳໂດຍແມ່ຍິງສູງທີ່ສຸດ. ແມ່ຍິງຫຼາຍຄົນໄດ້ປະສົບຜົນສຳເລັດໃນການດຳເນີນທຸລະກິດ, ສ້າງເຄື່ອງໝາຍການຄ້າ ແລະ ນຳຜະລິດຕະພັນອອກສູ່ຕະຫຼາດສາກົນ, ປະກອບສ່ວນປັບປຸງຍົກສູງທີ່ຕັ້ງຂອງຫວຽດນາມໃນແຜນທີ່ທຸລະກິດໂລກ.
ຮູບແບບທຸລະກິດທີ່ນຳໂດຍແມ່ຍິງໄດ້ສ້າງວຽກເຮັດງານທຳໃຫ້ຫຼາຍລ້ານຄົນ, ປະກອບສ່ວນສຳຄັນເຂົ້າໃນ GDP ແລະຂະບວນການຫັນປ່ຽນດິຈິຕອນ ເພື່ອພັດທະນາເສດຖະກິດແບບຍືນຍົງ. ຕາມລາຍງານປີ 2023 ຂອງສະຫະພັນແມ່ຍິງຫວຽດນາມ, ການເຄື່ອນໄຫວຊຸກຍູ້ວິສາຫະກິດຂອງແມ່ຍິງ ເຊິ່ງລິເລີ່ມໂດຍສະມາຄົມ ໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ແມ່ຍິງຫຼາຍກວ່າ 200.000 ຄົນມີກາລະໂອກາດທາງທຸລະກິດ, ຍົກສູງລາຍຮັບ ແລະ ຄຸນນະພາບຊີວິດຂອງຄອບຄົວດີຂຶ້ນ, ສ້າງຕັ້ງຕົວແບບເສດຖະກິດລວມໝູ່ເກືອບ 12.000 ແຫ່ງ ແລະ ສະຫະກອນເກືອບ 800 ແຫ່ງ, ລະດົມເງິນທຶນເກືອບ 164.000 ຕື້ດົ່ງໃຫ້ແມ່ຍິງ 73.000 ຄົນເລີ່ມດຳເນີນທຸລະກິດ. ແມ່ຍິງແມ່ນກໍາລັງຕົ້ນຕໍໃນບັນດາຂະແໜງການສົ່ງອອກທີ່ສໍາຄັນເຊັ່ນ: ແຜ່ນແພແລະອາຫານທະເລ. ຕາມກົມໃຫຍ່ສະຖິຕິ, ໃນປີ 2022, ອຸດສາຫະກຳຕ່ຳແຜ່ນແລະເຄື່ອງນຸ່ງຫົ່ມ ເຊິ່ງແມ່ຍິງກວມກວ່າ 75% ຂອງແຮງງານ, ສ້າງລາຍໄດ້ຈາກການສົ່ງອອກຫຼາຍກວ່າ 40 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ. ໃນຂະແໜງອຸດສາຫະກຳປຸງແຕ່ງ, ແຜ່ນແພ, ເກີບໜັງ, ເອເລັກໂຕຣນິກ, ແມ່ຍິງໄດ້ຮັບການຍົກສູງທັກສະຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ແລະ ແທດເໝາະກັບເຕັກໂນໂລຊີໃໝ່, ປະກອບສ່ວນຊຸກຍູ້ການສົ່ງອອກ ແລະເພີ່ມຄວາມສາມາດໃນການແຂ່ງຂັນຂອງສິນຄ້າຫວຽດນາມໃນຕະຫຼາດໂລກ.
ໃນຂົງເຂດວັດທະນະທຳ, ສັງຄົມ, ກິລາ ແລະ ການທ່ອງທ່ຽວ, ແມ່ຍິງຖືບົດບາດສຳຄັນໃນການອະນຸລັກ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍບັນດາຄຸນຄ່າວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງ, ຮັກສາຮີດຄອງປະເພນີ, ອາຫານ, ສິລະປະພື້ນເມືອງ ແລະ ສຶກສາອົບຮົມລຸ້ນໜຸ່ມ ກ່ຽວກັບເອກະລັກຂອງຊາດ. ແມ່ຍິງກໍມີຕວາມຕັ້ງໜ້າໃນການພັດທະນາການທ່ອງທ່ຽວຂອງຊຸມຊົນ, ພິເສດແມ່ນ ຕິດພັນກັບມໍລະດົກວັດທະນະທຳທີ່ໄດ້ຮັບການຮັບຮູ້ຈາກອົງການສຶກສາ, ວິທະຍາສາດ ແລະ ວັດທະນະທຳແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ (UNESCO), ປະກອບສ່ວນເຮັດໃຫ້ຫວຽດນາມກາຍເປັນຈຸດໝາຍປາຍທາງດ້ານວັດທະນະທຳ ແລະ ມໍລະດົກອັນດັບໜຶ່ງໃນອາຊີ ແລະຂອງໂລກ. ບັນດາການເຄື່ອນໄຫວທາງວັດທະນະທຳ ແລະ ກິລາ ໄດ້ດຶງດູດແມ່ຍິງເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍໃຫ້ເຂົ້າຮ່ວມ, ເຊັ່ນ: ການເຄື່ອນໄຫວເຕັ້ນລຳພື້ນເມືອງ, ຂະບວນການແຂ່ງຂັນກັນ “ກໍ່ສ້າງແມ່ຍິງຫວຽດນາມໃນຍຸກໃໝ່”, “ເສື້ອຍາວ - ມໍລະດົກທາງວັດທະນະທຳຂອງຫວຽດນາມ” ປະກອບສ່ວນເສີມສ້າງຊີວິດທາງດ້ານຈິດໃຈ ແລະ ບຳລຸງສ້າງສຸຂະພາບຮ່າງກາຍ. ນັກກິລາຍິງຫວຽດນາມປະສົບຄວາມສຳເລັດຢ່າງສູງໃນຫຼາຍລະດັບ ທັງໃນປະເທດ ແລະຕ່າງປະເທດ, ເຊັ່ນ: ທິມບານເຕະຍິງແຫ່ງຊາດທີ່ໄດ້ຮັບຫຼຽນຄຳໃນການແຂ່ງຂັນຊີເກມໄດ້ 2 ຄັ້ງຕິດຕໍ່ກັນ. ແມ່ຍິງຍັງກວມອັດຕາສູງໃນຂົງເຂດວັດທະນະທໍາ, ສິລະປະ, ດົນຕີ, ເຕັ້ນລໍາ ແລະ ວັນນະຄະດີ, ມີຫຼາຍຜົນງານທີ່ໄດ້ຮັບລາງວັນລະດັບຊາດແລະສາກົນ.
ໃນດ້ານການສຶກສາ, ສາທາລະນະສຸກ ແລະ ວິທະຍາສາດເຕັກໂນໂລຊີ, ແມ່ຍິງນັບມື້ນັບມີບົດບາດສຳຄັນໃນການພັດທະນາຊັບພະຍາກອນມະນຸດ, ການບໍລິການສາທາລະນະ ແລະ ການຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດ. ໃນຂະແໜງການສາທາລະນະສຸກ, ແມ່ຍິງກວມເອົາຫຼາຍກວ່າ 70% ຂອງກໍາລັງແຮງງານ, ລວມທັງທ່ານໝໍ, ພະຍາບານ ແລະ ບຸກຄະລາກອນສາທາລະນະສຸກອື່ນໆ. ໃນໄລຍະການແຜ່ລະບາດຂອງພະຍາດໂຄວິດ-19, ແມ່ຍິງຫຼາຍຄົນໄດ້ເປັນຜູ້ນຳໜ້າໃນວຽກງານປ້ອງກັນ ແລະ ຄວບຄຸມພະຍາດ, ການດູແລຄົນເຈັບ ແລະ ການສະໜັບສະໜູນຊຸມຊົນ, ເປັນແບບຢ່າງອັນໂດດເດັ່ນຂອງຄວາມອົດທົນ, ການອຸທິດຕົນ ແລະ ຄວາມຈິງໃຈ ໃນແນວໜ້າໃນການຕໍ່ສູ້ກັບໂລກລະບາດ. ດ້ວຍທິດນຳ “ຈັນຍາບັນທາງການແພດທີ່ດີ, ຄວາມຊ່ຽວຊານທີ່ດີ” ແມ່ຍິງໄດ້ເປັນເຈົ້າການໃນການຄົ້ນຄ້ວາ, ຕັ້ງໜ້າເຂົ້າຫາເຕັກນິກໃໝ່, ຍົກສູງຄຸນນະພາບການປິ່ນປົວ ແລະ ການບໍລິການຄົນເຈັບ. ໃນຄວາມກ້າວໜ້າດ້ານການແພດຂອງຫວຽດນາມ ພ້ອມກັບຄຸນນະພາບຊີວິດຂອງປະຊາຊົນໄດ້ຮັບການຍົກສູງ, ສຸຂະພາບຂອງແມ່ຍິງກໍ່ໄດ້ຮັບການປັບປຸງຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ. ປະຈຸບັນ, ອາຍຸຍືນສະເລ່ຍຂອງແມ່ຍິງແມ່ນ 77,2 ປີ. ໃນດ້ານການສຶກສາ, ແມ່ຍິງເປັນຄົນສ່ວນໃຫຍ່ (ຫຼາຍກວ່າ 76%) ຂອງຈຳນວນຄູອາຈານທັງໝົດ. ແມ່ຍິງບໍ່ວ່າຈະຢູ່ໃນຕຳແໜ່ງໃດກໍ່ບໍ່ລົດລະການຝຶກຝົນຫຼໍ່ຫຼອມຄຸນສົມບັດສິນທຳ, ປັບປຸງຍົກສູງລະດັບວິຊາຊີບ, ວິຊາສະເພາະ, ປ່ຽນແປງໃໝ່ວິທີການສອນ, ນຳໃຊ້ເຕັກໂນໂລຊີຂໍ້ມູນຂ່າວສານ, ປະກອບສ່ວນອັນຕັ້ງໜ້າເຂົ້າໃນຂະບວນການແຂ່ງຂັນກັນປ່ຽນແປງໃໝ່ປະດິດສ້າງ ໃນການຄຸ້ມຄອງ, ການສອນ ແລະ ການຮຽນ. ນັກວິທະຍາສາດຍິງຫຼາຍຄົນປະສົບຜົນສໍາເລັດຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງດ້ວຍຜົນງານທາງວິທະຍາສາດທີ່ມີຄຸນຄ່າ. ພະນັກງານຍິງໄດ້ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດຫຼັກ ແລະບຸກເບີກໃນການສື່ສານຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ ເພື່ອສ້າງຈິດສໍານຶກໃຫ້ແມ່ຍິງແລະສັງຄົມ ກ່ຽວກັບຄວາມສະເໝີພາບທາງເພດ ແລະການມອບສິດອຳນາດໃຫ້ກັບແມ່ຍິງ. ຕາມລາຍງານປີ 2023 ຂອງສະຫະພັນແມ່ຍິງຫວຽດນາມ, ຜ່ານການຊຸກຍູ້ການສຶກສາ, ການລົບລ້າງຄວາມບໍ່ຮູ້ໜັງສື, ສະໜອງທຶນສຶກສາ, ຍົກສູງຄວາມຮັບຮູ້ກ່ຽວກັບສິດຂອງແມ່ຍິງ ແລະ ຄວາມສະເໝີພາບທາງເພດ, ພິເສດແມ່ນຢູ່ເຂດດ້ອຍໂອກາດ, ມີສະມາຊິກແມ່ຍິງຫຼາຍກວ່າ 25 ລ້ານຄົນໄດ້ຮັບການເສີມຄວາມຮູ້ດ້ານກົດໝາຍ ແລະບັນຫາທາງສັງຄົມ.
ໃນຂົງເຂດປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບ - ປ້ອງກັນປະເທດ ແລະ ການຕ່າງປະເທດ, ແມ່ຍິງຫວຽດນາມສືບຕໍ່ເສີມຂະຫຍາຍມູນເຊື້ອຮັກຊາດ, ຕັ້ງໜ້າເຂົ້າຮ່ວມຂະບວນການ “ປະຊາຊົນທຸກຄົນປົກປັກຮັກສາຄວາມໝັ້ນຄົງຂອງປະເທດຊາດ”. ກໍ່ສ້າງ “ທ່າສະໜາມຮົບໃນໃຈປະຊາຊົນ”, ພື້ນຖານການປ້ອງກັນປະເທດທົ່ວປວງຊົນທີ່ໝັ້ນຄົງ ແລະ ເປັນແນວຫຼັງທີ່ເຊື່ອຖືໄດ້ສຳລັບຜູ້ທີ່ປົກປັກຮັກສາປະເທດຊາດທັງກາງເວັນແລະກາງຄືນ. ໃນເຂດຊາຍແດນ, ແມ່ຍິງໄດ້ຕັ້ງໜ້າໃນການຄຸ້ມຄອງຕົນເອງ, ປົກປັກຮັກສາເສັ້ນຊາຍແດນ, ຫຼັກໝາຍຊາຍແດນ ແລະ ຮ່ວມມືກັບແມ່ຍິງບັນດາປະເທດບ້ານໃກ້ເຮືອນຄຽງ ເພື່ອສ້າງເສັ້ນຊາຍແດນແຫ່ງສັນຕິພາບແລະມິດຕະພາບ. ໃນກຳລັງປະກອບອາວຸດ, ແມ່ຍິງໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງເຈດຈຳນົງອັນກ້າແກ່ນ, ຮັກສາຄວາມໝັ້ນຄົງດ້ານການເມືອງ, ຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍ ແລະຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມ ແລະ ປ້ອງກັນແລະຕ້ານອາຊະຍາກຳອັນຕະລາຍ. ພິເສດ, ທະຫານຍິງຫວຽດນາມທີ່ເຂົ້າຮ່ວມພາລະກິດຮັກສາສັນຕິພາບຂອງສະຫະປະຊາຊາດກວມ 16% ຂອງກຳລັງພົນ ເຊິ່ງສູງກວ່າຄ່າສະເລ່ຍທົ່ວໂລກ (10%) ຈຶງສ້າງຄວາມປະທັບໃຈທີ່ດີກ່ຽວກັບຫວຽດນາມໄວ້ໃນໃຈເພື່ອນມິດສາກົນ. ໃນຊຸມປີທີ່ຜ່ານມາ, ແມ່ຍິງຫວຽດນາມໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມການພົວພັນຕ່າງປະເທດຢ່າງຕັ້ງໜ້າ, ປະກອບສ່ວນເພີ່ມທະວີທີ່ຕັ້ງຂອງຫວຽດນາມ, ຊຸກຍູ້ສັນຕິພາບ, ການພັດທະນາ ແລະ ການເຊື່ອມໂຍງສາກົນຢ່າງເລິກເຊິ່ງ.
ໝາກຜົນນີ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມສຳເລັດ ແລະປະສິດທິຜົນຂອງກິດຈະການປ່ຽນແປງໃໝ່ຢູ່ຫວຽດນາມ ກໍ່ຄືການປະກອບສ່ວນອັນໃຫຍ່ຫຼວງຂອງແມ່ຍິງໃນເກືອບ 40 ປີຜ່ານມາ, ສ້າງເງື່ອນໄຂໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງໃນອະນາຄົດ. ໃນຜົນສຳເລັດດັ່ງກ່າວ, ສະຫະພັນແມ່ຍິງຫວຽດນາມ ມີບົດບາດນຳໜ້າ, ເປັນຫົວຈັກຫຼັກແຫຼ່ງຊຸກຍູ້ ແລະ ປະກອບສ່ວນເສີມຂະຫຍາຍຄວາມພະຍາຍາມຂອງແມ່ຍິງຫວຽດນາມໃນການພັດທະນາຂອງປະເທດ, ຊຸກຍູ້ຄວາມສະເໝີພາບທາງເພດ ແລະ ຍົກສູງບົດບາດຂອງແມ່ຍິງໃນທຸກຂົງເຂດຂອງຊີວິດສັງຄົມ.
ໃນໄລຍະຜ່ານມາ, ແມ່ຍິງຫວຽດນາມໄດ້ມານະພະຍາຍາມຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງ ແລະ ບັນລຸບັນດາຜົນງານດີເດັ່ນແລະສຳຄັນ, ແຕ່ຍັງປະເຊີນໜ້າກັບສິ່ງທ້າທາຍຫຼາຍຢ່າງ, ເຊັ່ນ: 1- ເຖິງວ່າແມ່ຍິງຈະເປັນແຮງງານທີ່ມີອັດຕາສ່ວນຫຼາຍ, ແຕ່ກໍ່ປະເຊີນກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກດ້ານລາຍໄດ້ ແລະໂອກາດໃນການເລື່ອນຕຳແໜ່ງ. ອັດຕາສ່ວນແມ່ຍິງທີ່ດຳລົງຕຳແໜ່ງນຳພາແລະຄຸ້ມຄອງ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນໃນຂະແໜງການເຕັກໂນໂລຊີສູງ ແລະໃນວິສາຫະກິດຂະໜາດໃຫຍ່ ຍັງຕ່ຳເມື່ອທຽບກັບປະລິມານ ແລະ ທ່າແຮງຂອງກຳລັງແຮງງານເພດຍິງ ເຊັ່ນດຽວກັບຄວາມຕ້ອງການພັດທະນາຂອງປະເທດ. ອັດຕາຄົນງານເພດຍິງທີ່ໄດ້ຮັບການຝຶກອົບຮົມຢູ່ຫວຽດນາມ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຮັບການປັບປຸງຫຼາຍປານໃດ. ມີແມ່ຍິງພຽງປະມານ 25% ເທົ່ານັ້ນທີ່ມີໂອກາດເລື່ອນຕຳແໜ່ງເມື່ອທຽບກັບຜູ້ຊາຍທີ່ມີ 45%, ແລະມີແມ່ຍິງພຽງ 25% ທີ່ເຮັດວຽກໃນຂະແໜງການທີ່ມີລາຍໄດ້ສູງເມື່ອທຽບກັບຜູ້ຊາຍທີ່ກວມເຖິງ 40%. ໃນບັນດາຂະແໜງວິທະຍາສາດ, ເຕັກໂນໂລຊີ, ວິສາວະກຳສາດ ແລະ ຄະນິດສາດ (STEM), ອັດຕາສ່ວນຂອງແມ່ຍິງຍັງຕໍ່າ, ຈໍາກັດທ່າແຮງຂອງແມ່ຍິງໃນການພັດທະນາວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຊີຂອງປະເທດ. ມີແມ່ຍິງພຽງ 15% ເທົ່ານັ້ນທີ່ດຳລົງຕໍາແໜ່ງຜູ້ນໍາໃນວິສາຫະກິດຂະໜາດໃຫຍ່ແລະອົງການຂອງລັດຖະບານ. 2- ເຖິງວ່າແມ່ຍິງຈະເຂົ້າຮ່ວມການເຄື່ອນໄຫວທາງດ້ານການເມືອງຢ່າງຫ້າວຫັນກໍ່ຕາມ, ແຕ່ອັດຕາສ່ວນຂອງແມ່ຍິງໃນອົງການນຳທາງການເມືອງຍັງບໍ່ເຖິງຄວາມສົມດູນລະຫວ່າງເພດ ເຊິ່ງສົ່ງຜົນໃຫ້ສິດທິໃນການມີສຽງຂອງແມ່ຍິງໃນການຕັດສິນໃຈດ້ານດ້ານນະໂຍບາຍຖືກຈຳກັດ. 3- ແມ່ຍິງຍັງມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນການເຂົ້າຮ່ວມໃນກິດຈະກຳທາງວັດທະນະທໍາ, ກິລາ ແລະ ສິລະປະ, ໂດຍສະເພາະຢູ່ເຂດຊົນນະບົດ ເຊິ່ງພວກເຂົາຖືກຈຳກັດໃຫ້ຢູ່ໃນບົດບາດແບບດັ້ງເດີມ ແລະ ມີໂອກາດເຂົ້າເຖິງການສຶກສາ ແລະການຝຶກອົບຮົມລະດັບສູງໜ້ອຍ.
ສືບຕໍ່ຊຸກຍູ້ການເຂົ້າຮ່ວມຂອງແມ່ຍິງໃນການກໍ່ສ້າງ ແລະ ພັດທະນາປະເທດໃນປະຈຸບັນ
ເພື່ອຊຸກຍູ້ການເຂົ້າຮ່ວມຂອງແມ່ຍິງໃນການກໍ່ສ້າງ ແລະ ພັດທະນາປະເທດຊາດ, ຈຳເປັນຕ້ອງອອກແບບ ແລະ ຜັນຂະຫຍາຍປະຕິບັດບັນດາວິທີແກ້ໄຂທີ່ຮອບດ້ານ, ຄົບຊຸດ ແລະ ມີປະສິດທິຜົນ ດ້ວຍຄຳໝັ້ນສັນຍາຈາກອຳນາດການປົກຄອງທຸກລະດັບ, ວິສາຫະກິດ, ສັງຄົມ ແລະ ແມ່ຍິງເອງ.
ທີໜຶ່ງ, ສືບຕໍ່ເພີ່ມທະວີແລະເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດ, ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຄະນະພັກ, ອົງການຈັດຕັ້ງພັກໃນວຽກງານແມ່ຍິງ ແລະ ປັບປຸງນະໂຍບາຍຄວາມສະເໝີພາບທາງເພດໃຫ້ສົມບູນແບບ. ເພີ່ມທະວີແຫຼ່ງກຳລັງ ແລະ ການຮ່ວມມືກັບສາກົນ, ສະໜອງນະໂຍບາຍການເຮັດວຽກທີ່ຄ່ອງຕົວ ແລະ ຊຸກຍູ້ຄວາມສະເໝີພາບທາງເພດ ເພື່ອໃຫ້ແມ່ຍິງເຂົ້າຮ່ວມການເຄື່ອນໄຫວເສດຖະກິດ, ການເມືອງ ແລະ ສັງຄົມນັບມື້ນັບຫຼາຍຂຶ້ນ.
ທີສອງ, ປັບປຸງບູລະນະ ແລະ ດຳເນີນກິດຈະກຳຂອງຄະນະກຳມະການແຫ່ງຊາດເພື່ອຄວາມກ້າວໜ້າຂອງແມ່ຍິງລະດັບຊາດ ແລະຂັ້ນຕ່າງໆຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ, ຍົກສູງປະສິດທິຜົນແລະຄຸນນະພາບຂອງຄະນະກຳມະການ ເພື່ອຍົກສູງຄວາມສະເໝີພາບຂອງແມ່ຍິງໃນທຸກດ້ານ. ນີ້ແມ່ນບັນຫາຫຼັກແຫຼ່ງທີ່ສ້າງພື້ນຖານສຳລັບການເສີມຂະຫຍາຍຄວາມສາມາດບົ່ມຊ້ອນ ແລະຄວາມປະດິດສ້າງຂອງແມ່ຍິງຫວຽດນາມ.
ທີສາມ, ສົ່ງເສີມແມ່ຍິງທຸກຊັ້ນວັນນະໃຫ້ເປັນເຈົ້າການໃນການສຶກສາຄົ້ນຄວ້າ, ຍົກສູງຄວາມສາມາດ ແລະຄຸນສົມບັດໃນທຸກດ້ານ, ຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມໃນສະພາບການປະຕິວັດອຸດສາຫະກຳຄັ້ງທີ 4 ທີ່ພວມພັດທະນາຢ່າງແຂງແຮງໃນໂລກ ແລະ ຂະບວນການເຊື່ອມໂຍງສາກົນຢ່າງກວ້າງຂວາງ. ສ້າງແລະຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂຄງການຝຶກອົບຮົມ ເພື່ອປັບປຸງຍົກສູງຄວາມສາມາດຂອງແມ່ຍິງໃນການນຳໃຊ້ເຕັກໂນໂລຊີຂໍ້ມູນຂ່າວສານ, ການເຂົ້າເຖິງລັດຖະບານດິຈິຕອນ ແລະ ການຫັນເປັນດິຈິຕອນໃນປະຈຸບັນ. ຍູ້ແຮງການຝຶກອົບຮົມ ແລະປັບປຸງຍົກສູງຄວາມສາມາດຂອງແມ່ຍິງໃນການຮ່ວມມືສາກົນ, ການຕ່າງປະເທດ, ຄວາມໝັ້ນຄົງ ແລະ ການປ້ອງກັນປະເທດ.
ທີສີ່, ຊຸກຍູ້ວຽກງານໂຄສະນາເຜີຍແຜ່ ເຊິ່ງສຸມໃສ່ການສຶກສາອົບຮົມຍົກສູງຄວາມຮັບຮູ້, ເສີມຂະຫຍາຍຄຸນຄ່າຮີດຄອງປະເພນີອັນດີງາມຂອງແມ່ຍິງຫວຽດນາມ, ຊຸກຍູ້ຄວາມສະເໝີພາບທາງເພດ ແລະ ການເຂົ້າຮ່ວມຂອງແມ່ຍິງໃນຂົງເຂດເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ. ການຄົ້ນຄວ້າກຳນົດເປົ້າໝາຍທາງເພດ ແລະວິທີແກ້ໄຂ ເພື່ອສົ່ງເສີມໃຫ້ແມ່ຍິງມີສ່ວນຮ່ວມຫຼາຍຂຶ້ນໃນການເຄື່ອນໄຫວທາງການເມືອງ, ຮັບປະກັນວ່າ ແມ່ຍິງມີສຽງແລະສິດທິໃນການຕັດສິນໃຈທີ່ສຳຄັນ. ເອົາໃຈໃສ່ເຖິງການຝຶກອົບຮົມ, ພັດທະນາທັກສະການນຳພາ, ການເຈລະຈາ ແລະ ການກຳນົດນະໂຍບາຍ ເພື່ອເພີ່ມອັດຕາສ່ວນຜູ້ແທນເພດຍິງໃນອົງການທີ່ມາຈາກການເລືອກຕັ້ງ, ເພີ່ມອັດຕາສ່ວນຂອງແມ່ຍິງທີ່ເຂົ້າຮ່ວມໃນລະບົບການເມືອງ ແລະສະພານິຕິບັນຍັດ. ສ້າງກົນໄກສົ່ງເສີມໃຫ້ແມ່ຍິງເຂົ້າຮ່ວມການເລືອກຕັ້ງ ແລະສະໝັກຮັບເລືອກຕັ້ງຕຳແໜ່ງການນຳ. ສ້າງເຄືອຂ່າຍເຊື່ອມໂຍງແມ່ຍິງໃນຕໍາແໜ່ງຜູ້ນໍາແລະຜູ້ຄຸ້ມຄອງ, ຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຂົາແບ່ງປັນປະສົບການ ແລະສະໜັບສະໜູນເຊິ່ງກັນແລະກັນ. ສ້າງໂອກາດໃຫ້ແມ່ຍິງເຊື່ອມໂຍງກັບອົງການສາກົນ ແລະເຄືອຂ່າຍວິຊາຊີບ ເພື່ອຂະຫຍາຍອິດທິພົນ ແລະໂອກາດໃນການກ້າວໜ້າ.
ທີຫ້າ, ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດ ແລະ ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງສະຫະພັນແມ່ຍິງທຸກຂັ້ນ, ໃນນັ້ນ ເອົາໃຈໃສ່ການຊຸກຍູ້ ແລະເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດຂອງສະຫະພັນແມ່ຍິງໃນການຕິດຕາມກວດກາ, ການວິຈານສັງຄົມ ແລະ ການສະເໜີແນະນະໂຍບາຍສຳລັບແມ່ຍິງ. ສະຫະພັນແມ່ຍິງທຸກຂັ້ນຕ້ອງສືບຕໍ່ໂຄສະນາເຜີຍແຜ່, ຍົກສູງຄວາມຮັບຮູ້ ແລະ ຄວາມຮັບຜິດຊອບ, ປ່ຽນແປງໃໝ່ເນື້ອໃນ ແລະ ວິທີການດຳເນີນງານ, ພ້ອມກັນນັ້ນ ກໍ່ສ້າງຖັນແຖວພະນັກງານສະມາຄົນທີ່ມີຄວາມເປັນມືອາຊີບ ແລະມີປະສິດທິພາບ ເຊິ່ງມີຄວາມສາມາດໃນການເຊື່ອມໂຍງສາກົນ. ເອົາໃຈໃສ່ຍົກສູງຄຸນນະພາບການເຄື່ອນໄຫວໜູນຊ່ວຍໃຫ້ພະນັກງານ, ສະມາຊິກສະມາຄົມແລະແມ່ຍິງ ເຂົ້າເຖິງນະໂຍບາຍແລະໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກນະໂຍບາຍປະກັນສັງຄົມ, ສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ສະດວກໃຫ້ແມ່ຍິງໄດ້ຮັບການປົກປ້ອງສິດປະໂຫຍດ, ຍົກສູງຄວາມສາມາດ, ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນພາລະກິດການສ້າງສາ ແລະ ປົກປັກຮັກສາປະເທດຊາດ./.
-------------------------------
(1) ໂຮ່ຈີມິນ: ນິພົນຄົບຊຸດ, ສພຈ. ການເມືອງປຫ່ງຊາດ ສື້ເຖິ້ດ, ຮ່າໂນ້ຍ, 2011, ເຫຼັ້ມ 7, ໜ້າ 340
