ແງ່ຫວັງໃນການເພີ່ມທະວີການແລກປ່ຽນການຄ້າ
ແລະດຶງດູດເງິນລົງທຶນຈາກຕ່າງປະເທດຂອງຫວຽດນາມ
ເມື່ອສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ-ສະຫະພາບເອີຣົບ
ມີຜົນບັງຄັບໃຊ້
ແລະດຶງດູດເງິນລົງທຶນຈາກຕ່າງປະເທດຂອງຫວຽດນາມ
ເມື່ອສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ-ສະຫະພາບເອີຣົບ
ມີຜົນບັງຄັບໃຊ້
ວກ. - ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບຖືກຕີລາຄາວ່າເປັນສັນຍາການຄ້າເສລີຮຸ້ນໃໝ່ທີ່ຮອບດ້ານ, ຄຸນນະພາບສູງ, ມີຂອບເຂດການເປີດເສລີຢ່າງກວ້າງຂວາງ. ດັ່ງນັ້ນ, ການຄົ້ນຄວ້າວິເຄາະແລະພະຍາກອນບາງຢ່າງ ກ່ຽວກັບແງ່ຫວັງການແລກປ່ຽນການຄ້າ ແລະຄວາມດຶງດູດເງິນລົງທຶນຈາກຕ່າງປະເທດຂອງຫວຽດນາມ ເມື່ອສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບມີຜົນບັງຄັບໃຊ້ ໄດ້ໃຫ້ຮູ້ວ່າ, ການເຂົ້າຮ່ວມສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບຈະສົ່ງຜົນກະທົບທີ່ຕັ້ງໜ້າເຖິງການເຕີບໂຕທາງການຄ້າ ແລະການພັດທະນາຕະຫຼາດສົ່ງອອກ-ນຳເຂົ້າ, ຊຸກຍູ້ຄວາມຫຼາກຫຼາຍ ແລະສ້າງໂຄງປະກອບຕະຫຼາດສົ່ງອອກ-ນຳເຂົ້າຄືນໃໝ່ ຕາມທິດສົມດຸນກວ່າເກົ່າ, ເປີດໂອກາດທີ່ດີເພື່ອດຶງດູດການລົງທຶນ. ແຕ່ນອກຈາກນັ້ນ, ຍັງມີຂໍ້ກຳ ນົດທີ່ເຂັ້ມງວດຈາກອຸປະສັກທີ່ບໍ່ແມ່ນພາສີ, ສິ່ງກີດຂວາງທາງເຕັກນິກ, ຂໍ້ກຳນົດແຫຼ່ງກຳເນີດສິນຄ້າ…ສຳລັບສິນຄ້າສົ່ງອອກຂອງຫວຽດນາມ.
ທ່ານຫງວຽນຊວັນຟຸກ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ເປັນສັກຂີພິຍານໃນພິທີເຊັນສັນຍາປົກປ້ອງການລົງທຶນ ລະຫວ່າງຫວຽດນາມ ແລະສະຫະພາບເອີຣົບ _ ພາບ: TTXVN
ບັນດາເນື້ອໃນຕົ້ນຕໍຂອງສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ
ພາຍຫຼັງການເຈລະຈາແລະທົບທວນກົດໝາຍເປັນເວລາຫຼາຍປີ, ເຖິງວັນທີ 17 ຕຸລາ 2018, ຄະນະກຳມາທິການເອີຣົບ (EC) ໄດ້ຮັບຮອງເອົາສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ແລະ ວັນທີ 30 ມິຖຸນາ 2019, ຜູ້ຕາງໜ້າຂອງຫວຽດນາມ ແລະ ອີຢູ ໄດ້ລົງນາມໃນສັນຍານີ້ຢ່າງເປັນທາງການ. ເຖິງວັນທີ 12 ກຸມພາ 2020, ລັດຖະສະພາເອີຣົບ (EP) ໄດ້ອະນຸມັດຜ່ານຢ່າງເປັນທາງການ ແລະ ວັນທີ 8 ມິຖຸນາ 2020 ສະພາແຫ່ງຊາດຫວຽດດນາມໄດ້ຮັບຮອງເອົາສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບຢ່າງເປັນທາງການ. ພາຍຫຼັງສອງຝ່າຍດຳເນີນຂັ້ນຕອນການແຈ້ງການຕາມທີ່ໄດ້ກຳນົດສຳເລັດແລ້ວ, ສັນຍາຈະມີຜົນບັງຄັບໃຊ້ກັບທັງສະຫະພາບເອີຣົບແລະຫວຽດນາມ (ຄາດວ່າແຕ່ເດືອນກໍລະກົດປີ 2020). ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບປະກອບມີ 17 ໝວດ, ອະນຸສັນຍາ 2 ສະບັບ ແລະ ບົດບັນທຶກຊ່ວຍຈຳຈຳນວນໜຶ່ງທີ່ມີເນື້ອໃນຕົ້ນຕໍ່ດັ່ງລຸ່ມນີ້:
ກ່ຽວກັບການຄ້າສິນຄ້າ, ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ຈະຍົກເລິກພາສີການສົ່ງອອກນຳເຂົ້າຫຼາຍກວ່າ 99% ສຳລັບສິນຄ້າທີ່ຊື້ຂາຍລະຫວ່າງສອງຝ່າຍ. ຕາມນັ້ນ, ຫວຽດນາມຈະຍົກເລີກພາສີນຳເຂົ້າ 65% ຂອງການສົ່ງອອກຂອງສະຫະພາບເອີຣົບທັນທີທີ່ສັນຍາມີຜົນບັງຄັບໃຊ້, ສ່ວນທີ່ເຫຼືອຈະຖືກລົດລົງເທື່ອລະກ້າວໃນໄລຍະເວລາ 10 ປີ. ໃນຂະນະນັ້ນ, ສະຫະພາບເອີຣົບຈະຍົກເວັ້ນພາສີສຳລັບ 71% ຂອງສິນຄ້ານຳເຂົ້າຈາກ ຫວຽດນາມ ເມື່ອສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບມີຜົນບັງຄັບໃຊ້ ແລະ ອັດຕາສ່ວນນີ້ຈະເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍກວ່າ 99% ໃນ 7 ປີຂ້າງໜ້າ(1).
ຄຳໝັ້ນສັນຍາກ່ຽວກັບອຸປະສັກທີ່ບໍ່ແມ່ນພາສີ ໄດ້ກຳນົດໄວ້ຢ່າງລະອຽດ: ອຸປະສັກດ້ານເຕັກນິກຕໍ່ການຄ້າ (TBT): 1- ສອງຝ່າຍຕົກລົງກັນຈະເພີ່ມທະວີປະຕິບັດຕາມກົດລະບຽບຂອງສັນຍາກ່ຽວກັບອຸປະສັກດ້ານເຕັກນິກຕໍ່ການຄ້າຂອງອົງການການຄ້າໂລກ (WTO), ໃນນັ້ນຫວຽດນາມໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາຈະເພີ່ມທະວີການນຳໃຊ້ບັນດາມາດຕະຖານສາກົນໃນການປະກາດໃຊ້ບັນດາຂໍ້ກຳນົດກ່ຽວກັບ TBT ຂອງຕົນ; 2- ສັນຍາດັ່ງກ່າວມີພາກຜະໜວກຂອງຕົນເອງກ່ຽວກັບອຸປະສັກທີ່ບໍ່ແມ່ນພາສີຕໍ່ຂະແໜງລົດໂອໂຕ, ໃນນັ້ນ ຫວຽດນາມໃຫ້ຄຳໝັ້ນທີ່ຈະຍອມຮັບການຮັບຮອງຄວາມສອດຄ່ອງທາງເຕັກນິກຂອງລົດໂອໂຕ ຂອງສະຫະພາບເອີຣົບທັງໝົດ ຕາມຫຼັກການຂອງສັນຍາ UNECE 1958 (ສັນຍາໃນຂອບເຂດຂອງເວທີປາໄສໂລກວ່າດ້ວຍການປະສານກັນຂອງກົດຂໍ້ບັງຄັບສຳລັບຍານຍົນ) ພາຍຫຼັງ 5 ປີນັບແຕ່ເມື່ອສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບມີຜົນບັງຄັບໃຊ້; 3- ຫວຽດນາມໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາຮັບຮອງເອົາສະແຕມແຫຼ່ງກຳເນີດ “ຜະລິດທີ່ອີຢູ” (Made in EU) ສຳລັບຜະລິດຕະພັນທີ່ບໍ່ແມ່ນກະສິກຳ (ຍົກເວັ້ນຢາ); ພ້ອມທັງ, ຮັບຮອງເອົາສະແຕມແຫຼ່ງກຳເນີດສະເພາະໃນບາງປະເທດອີຢູ.
ສຳລັບມາດຕະການຄວາມປອດໄພດ້ານສະບຽງອາຫານ ແລະ ການກັກກັນພືດແລະສັດ (SPS): ຫວຽດນາມແລະອີຢູບັນລຸຂໍ້ຕົກລົງກ່ຽວກັບຫຼາຍຫຼັກການ ເພື່ອອຳນວຍຄວາມສະດວກ ໃຫ້ແກ່ການຄ້າຂາຍຜະລິດຕະພັນພືດແລະສັດ. ພິເສດ, ສຳລັບສິນຄ້າສົ່ງອອກ-ນຳເຂົ້າຂອງຫວຽດນາມ, ອົງການຄຸ້ມຄອງຂອງຝ່າຍອີຢູແມ່ນອົງການທີ່ມີສິດອຳນາດຂອງແຕ່ລະປະເທດສະມາຊິກອີຢູ (ບ່ອນທີ່ສິນຄ້າຂອງຫວຽດນາມຖືກສົ່ງອອກແລະນຳເຂົ້າ), ບໍ່ແມ່ນອົງການຮ່ວມກັນລດັບສະຫະພາບຂອງອີຢູ.
ສຳລັບມາດຕະການທີ່ບໍ່ແມ່ນພາສີອື່ນໆ: ສັນຍາດັ່ງກ່າວຍັງລວມທັງຄຳໝັ້ນສັນຍາໃນການຫຼຸດກຳແພງພາສີອື່ນໆ (ຕົວຢ່າງວ່າ ຄຳໝັ້ນສັນຍາກ່ຽວກັບການໃຫ້ອານຸຍາດສົ່ງອອກ/ນຳເຂົ້າ, ພິທີການສຸລະກາກອນ...) ແນໃສ່ອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ແກ່ການເຄື່ອນໄຫວສົ່ງອອກ-ນຳເຂົ້າລະຫວ່າງສອງຝ່າຍ(2).
ກ່ຽວກັບການຄ້າບໍລິການ ແລະ ການລົງທຶນ, ຄຳໝັ້ນສັນຍາຂອງຫວຽດນາມແລະຂອງອີຢູ ແນໃສ່ສ້າງສິ່ງແວດລ້ອມແຫ່ງການລົງທຶນທີ່ມີຄວາມເປີດກ້ວາງ, ສະດວກດີ ໃຫ້ແກ່ເຄື່ອນໄຫວຂອງບັນດາວິສາຫະກິດຂອງສອງຝ່າຍ. ສຳລັບຫວຽດນາມ, ຄຳໝັ້ນສັນຍາເປີດປະຕູ ໃນສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ແມ່ນກວ້າງຂວາງກວ່າແລະເລິກເຊິ່ງກວ່າທຽບກັບ WTO. ໃນຂະນະນັ້ນ, ຄຳໝັ້ນສັນຍາຂອງອີຢູ ໃນ ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ແມ່ນສູງກວ່າຄຳໝັ້ນສັນຍາຂອງກຸ່ມໃນ WTO ແລະທຽບເທົ່າກັບລະດັບສຸງສຸດ ຂອງຄຳໝັ້ນສັນຍາຂອງອີຢູ ທີ່ໄດ້ກຳນົດໄວ້ໃນສັນຍາການຄ້າເສລີທີຜ່ານມາທີ່ກຸ່ມດັ່ງກ່າວໄດ້ລົງນາມ. ບັນດາຂົງເຂດທີ່ຫວຽດນາມ ໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາສ້າງເງື່ອນໄຂສະດວກໃຫ້ບັນດານັກລົງທຶນອີຢູ ລວມມີບັນດາບໍລິການສະເພາະ(3), ການບໍລິການດ້ານການເງິນ, ການບໍລິການດ້ານໂທລະຄົມມະນາຄົມ, ການບໍລິການຂົນສົ່ງ, ການບໍລິການແຈກຢາຍ. ສອງຝ່າຍຍັງໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາກ່ຽວກັບການປະພຶດຕໍ່ຊາດໃນດ້ານການລົງທຶນ; ພ້ອມທັງປຶກສາຫາລືເນື້ອໃນເພື່ອແກ້ໄຂຂໍ້ຂັດແຍ້ງລະຫວ່າງນັກລົງທຶນ ແລະລັດຖະບານ(4).
ກ່ຽວກັບການຈັດຊື້ຂອງລັດຖະບານ, ສອງຝ່າຍໄດ້ເຫັນດີເປັນເອກະພາບໃນເນື້ອໃນທີ່ເທົ່າທຽມກັນ ຂອງສັນຍາວ່າດ້ວຍການຈັດຊື້ຂອງລັດຖະບານຂອງ WTO ໃນສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ, ໂດຍມີພັນທະຈຳນວນໜຶ່ງເຊັ່ນ, ການປະມູນທາງອິນເຕີເນັດ, ການສ້າງຕັ້ງປະຕູອີເລັກໂທຣນິກເພື່ອແຈ້ງຂໍ້ມູນການປະມູນ. ຫວຽດນາມໄດ້ສ້າງແຜນການເພື່ອປະຕິບັດ. ອີຢູກໍ່ໄດ້ໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາວ່າຈະໃຫ້ຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອດ້ານເຕັກນິກໃຫ້ແກ່ຫວຽດນາມ ເພື່ອປະຕິບັດພັນທະດັ່ງກ່າວ. ນອກຈາກນັ້ນ, ຫວຽດນາມຂໍສະຫງວນສິດທີ່ຈະກຳນົດອັດຕາສ່ວນທີ່ແນ່ນອນຂອງມູນຄ່າຊອງປະມູນໃນໄລຍະໜຶ່ງ ສຳລັບຜູ້ຮັບເໝົາ, ສິນຄ້າ, ການບໍລິການ ແລະແຮງງານພາຍໃນປະເທດ(5).
ກ່ຽວກັບຊັບສິນທາງບັນຍາ, ສ່ວນຊັບສິນທາງບັນຍາໃນ ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ລວມມີບັນດາຄຳໝັ້ນສັນຍາກ່ຽວກັບລິຂະສິດ, ການປະດິດສ້າງ, ສິດທິບັດ, ຄຳໝັ້ນສັນຍາທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບຢາແລະການບົ່ງຊີ້ທາງພູມສາດ,...ໂດຍລະດັບການປົກປ້ອງສູງກວ່າເມື່ອທຽບກັບ WTO. ໂດຍພື້ນຖານແລ້ວ, ລະດັບຄຳໝັ້ນສັນຍາດັ່ງກ່າວ ແມ່ນສອດຄ່ອງກັບຂໍ້ກຳນົດຂອງກົດໝາຍຫວຽດນາມໃນປະຈຸບັນ. ລະອຽດຄື: 1- ກ່ຽວກັບຕົວບົ່ງຊີ້ທາງພູມສາດ, ເມື່ອສັນຍາມີຜົນບັງຄັບໃຊ້, ຫວຽດນາມໃຫ້ຄຳໝັ້ນ ສັນຍາປົກປ້ອງ 169 ຕົວບົ່ງຊີ້ທາງພູມສາດຂອງອີຢູ ແລະ ອີຢູຈະປົກປ້ອງ 39 ຕົວບົ່ງຊີ້ທາງພູມສາດຂອງຫວຽດນາມ. ບັນດາຕົວບົ່ງຊີ້ທາງພູມສາດຂອງຫວຽດນາມລ້ວນແຕ່ພົວພັນເຖິງຜະລິດຕະພັນກະເສດ ແລະອາຫານ. 2- ກ່ຽວກັບເຄື່ອງໝາຍການຄ້າ, ສອງຝ່າຍໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍານຳໃຊ້ລະບຽບການລົງທະບຽນທີ່ເໝາະສົມ, ໂປ່ງໃສ, ລວມທັງຄວາມຈຳເປັນຕ້ອງມີຖານຂໍ້ມູນເອເລັກໂຕຣນິກ ກ່ຽວກັບເຄື່ອງໝາຍການຄ້າທີ່ໄດ້ປະກາດ ແລະ ເຄື່ອງໝາຍການຄ້າທີ່ໄດ້ລົງທະບຽນ ເພື່ອໃຫ້ສາທາລະນະຊົນເຂົ້າເຖິງ; ພ້ອມທັງໃຫ້ອານຸຍາດຢຸດຕິຄວາມຖືກຕ້ອງຂອງເຄື່ອງໝາຍການຄ້າທີ່ໄດ້ຈົດທະບຽນ ເຊິ່ງບໍ່ໄດ້ໃຊ້ຫຼືໃຊ້ຜິດຈຸດປະສົງພາຍໃນ 5 ປີ(6).
ນອກຈາກການໃຫ້ໂອກາດທາງເສດຖະກິດທີ່ສຳຄັນແລ້ວ, ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບຍັງໄດ້ຮັບປະກັນວ່າ ການຄ້າ, ການລົງທຶນ ແລະ ເປົ້າໝາຍການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ຍາມໃດກໍ່ໄປຄຽງຄູ່ກັນ, ດ້ວຍການສ້າງບັນດາມາດຕະຖານສູງສຸດກ່ຽວກັບການປົກປ້ອງແຮງງານ, ຄວາມປອດໄພ, ປົກປັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ຜູ້ບໍລິໂພກ. ຂໍ້ຕົກລົງລະຫວ່າງສອງຝ່າຍໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາຈະເຄົາລົບແລະປະຕິບັດຕາມບັນດາຫຼັກການຂອງອົງການແຮງງານສາກົນ (ILO) ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບບັນດາສິດທິຂັ້ນພື້ນຖານໃນບ່ອນເຮັດວຽກ; ປະຕິບັດບັນດາຂໍ້ຕົກລົງກ່ຽວກັບສິ່ງແວດລ້ອມສາກົນ, ການສະຫງວນ ແລະຄຸ້ມຄອງສັດປ່າ, ຄວາມຫຼາກຫຼາຍທາງຊີວະພາບ, ການປ່າໄມ້ ແລະການປະມົງແບບຍືນຍົງ(9).
ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ກໍ່ລວມມີບັນດາໝວດທີ່ພົວພັນເຖິງການຮ່ວມມື ແລະ ການສ້າງຄວາມສາມາດ, ກົດໝາຍ-ສະຖາບັນ, ນະໂຍບາຍການແຂ່ງຂັນ ແລະການອຸດໜູນ. ເນື້ອໃນເຫຼົ່ານີ້ສອດຄ່ອງກັບລະບົບກົດໝາຍຂອງຫວຽດນາມ, ສ້າງຂອບກົດໝາຍເພື່ອໃຫ້ສອງຝ່າຍເພີ່ມທະວີການຮ່ວມມື, ຊຸກຍູ້ການພັດທະນາຂອງການຄ້າແລະການລົງທຶນ(8).
ການແລກປ່ຽນການຄ້າ ແລະ ການດຶງດູດເງິນລົງທຶນຈາກຕ່າງປະເທດ ຂອງຫວຽດນາມ
ພາຍຫຼັງສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ໄດ້ຮັບການລົງນາມ.
ຜົນປະໂຫຍດຕົ້ນຕໍ່ຈາກບັນດາສັນຍາການຄ້າເສລີ ແມ່ນຊ່ວຍຍົກເລິກບັນດາອຸປະສັກທີ່ກີດຂວາງການຄ້າລະຫວ່າງປະເທດສະມາຊິກ, ດຶງດູດບັນດາວິສາຫະກິດເຂົ້າສ້າງໂຮງງານການຜະລິດໃນຫວຽດນາມ ເພື່ອຮັບຜົນປະໂຫຍດຈາກການກຳນົດອັດຕາພາສີເມື່ອສົ່ງອອກໄປປະເທດສະມາຊິກ. ຍິ່ງກວ່ານັ້ໜ, ໂຄງປະກອບຂອງສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍຈາກບັນດາສັນຍາການຄ້າເສລີທີ່ຫວຽດນາມໄດ້ລົງນາມກ່ອນໜ້ານີ້, ມີຫຼາຍຈຸດທີ່ຄາດວ່າຈະອຳນວນຄວາມສະດວກໃນການເພີ່ມເຕີ່ມການແລກປ່ຽນການຄ້າ ແລະດຶງດູດການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດ.
ສຳລັບການແລກປ່ຽນການຄ້າ, ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ຖືກຖືວ່າເປັນສັນຍາທີ່ຮອບດ້ານ, ມີຄຸນນະພາບສູງ, ຮັບປະກັນຄວາມສົມດຸນຜົນປະໂຫຍດໃຫ້ທັງຫວຽດນາມແລະອີຢູ, ໃນນັ້ນຕ້ອງເອົາໃຈໃສ່ເຖິງຄວາມແຕກຕ່າງໃນລະດັບການພັດທະນາລະຫວ່າງສອງຝ່າຍ. ພ້ອມທັງ, ໂຄງປະກອບເສດຖະກິດລະຫວ່າງບັນດາປະເທດອີຢູແລະຫວຽດນາມ ມີການປັບປຸງ, ຊ່ວຍເຫຼືອເຊິ່ງກັນແລະກັນ ແທນທີ່ທີ່ຈະແຂ່ງຂັນກັນ. ດັ່ງນັ້ນ, ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ຈະນຳເອົາໂອກາດໃຫຍ່ມາໃຫ້ການສົ່ງອອກຂອງຫວຽດນາມ, ໂດຍສະເພາະກຸ່ມຜະລິດຕະພັນກະສິກຳເຊັ່ນ: ເຂົ້າສານ, ນ້ຳຕານ, ຊີ້ນໝູ, ຊີ້ນສັດ, ຊີ້ນສັດປີກ, ເຄື່ອງດື່ມແລະຢາສູບ, ອຸດສາຫະກຳປຸງແຕ່ງແລະຜະລິດເຊັ່ນ: ແຜ່ນແພ, ເສື້ອຜ້າ, ເກີບ... ພິເສດແມ່ນຫຼັງປີ 2025, ເມື່ອກຳແພງພາສີສ່ວນຫຼາຍຖືກຖອດອອກ.
ໃນຄວາມເປັນຈິງ, ການແລກປ່ຽນການຄ້າແລະດຶງດູດເງິນລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດຂອງຫວຽດນາມ ພາຍຫຼັງສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ໄດ້ຮັບການລົງນາມແມ່ນມີສັນຍານທີ່ຕັ້ງໜ້າ. ສິ່ງດັ່ງກ່າວສະແດງໃຫ້ເຫັນຜ່ານຫຼັກຖານທີ່ເປັນຮູບປະທຳດັ່ງລຸ່ມນີ້:
ສະຖິຕິລວມຍອດມູນຄ່າສົ່ງອອກ, ນຳເຂົ້າຂອງຫວຽດນາມ - ອີຢູ ໄລຍະ 2015 – 2019
(ຫົວໜ່ວຍ: ລ້ານໂດລາສະຫະລັດ)
|
ປີ |
ການສົ່ງອອກ |
ການນຳເຂົ້າ |
ສົ່ງອອກ-ນຳເຂົ້າ |
|||
|
|
ມູນຄ່າ |
ເພີ່ມຂຶ້ນ (%) |
ມູນຄ່າ |
ເພີ່ມຂຶ້ນ (%) |
ມູນຄ່າ |
ເພີ່ມຂຶ້ນ (%) |
|
2015 |
30.940,1 |
10,77 |
10.433,9 |
17,16 |
41.374,0 |
12,31 |
|
2016 |
34.007,1 |
9,92 |
11.063,5 |
6,03 |
45.070,7 |
8,93 |
|
2017 |
38.336,9 |
12,75 |
12.097,6 |
8,57 |
50.434,5 |
11,72 |
|
2018 |
41.885,5 |
9,42 |
13.892,3 |
13,95 |
55.777,8 |
10,59 |
|
2019 |
41.546,6 |
-0,81 |
14.906,3 |
7,30 |
56.452,9 |
1,21 |
ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ: ກົມໃຫຍ່ສຸລະກາກອນ
ສະຖິຕິສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ, ມູນຄ່າການຄ້າສອງສົ້ນລະຫວ່າງຫວຽດນາມແລະບັນດາປະເທດອີຢູ ໄດ້ຮັບການພັດທະນາຢ່າງໄວວາ, ພິເສດແມ່ນມູນຄ່າການສົ່ງອອກ. ປີ 2019, ມູນຄ່າການສົ່ງອອກ, ນຳເຂົ້າທັງໝົດລະຫວ່າງຫວຽດນາມແລະອີຢູ (28 ປະເທດ) ບັນລຸ56,4 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ກວມເອົາເກືອບ 11% ຂອງມູນຄ່າການສົ່ງອອກ, ນຳເຂົ້າທັງໝົດຂອງປະເທດ. ໃນນັ້ນ, ມູນຄ່າການສົ່ງອອກຂອງຫວຽດນາມໄປຍັງອີຢູ ບັນລຸ 41,5 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ຫຼຸດລົງ 1% ທຽບກັບປີ 2018, ກວມເອົາ 15,7% ມູນຄ່າການສົ່ງອອກທັງໝົດຂອງປະເທດ. ໃນຂະນະນັ້ນ, ການນຳເຂົ້າຈາກອີຢູ ຂອງຫວຽດນາມ ແມ່ນ 14,9 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ເພີ່ມຂຶ້ນ 7,4%, ກວມເອົາ 5,9% ມູນຄ່າການນຳເຂົ້າ (9).
ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ໃນຕົ້ນປີ 2020, ການແຜ່ລະບາດຂອງພະຍາດໂຄວິດ-19 ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບໂດຍກົງຕໍ່ການສົ່ງອອກ, ນຳເຂົ້າຂອງຫວຽດນາມເວົ້າລວມ ແລະ ການແລກປ່ຽນການຄ້າກັບບັນດາປະເທດອີຢູເວົ້າສະເພາະ. ລາຍລະອຽດດັ່ງນີ້:
ຄວາມຕ້ອງການສິນຄ້າຫຼຸດລົງຢ່າງແຮງ. ແຕ່ເດືອນມີນາ 2020, ໂລກໄດ້ເຫັນກັບຕາການແຜ່ລະບາດຂອງພະຍາດໂຄວິດ-19 ຢ່າງຮຸນແຮງໃນເອີຣົບ. ລັດຖະບານບັນດາປະເທດເອີຣົບ ຕ້ອງໄດ້ປະກາດໃຊ້ບັນດາມາດຕະການທີ່ເຂັ້ມງວດ, ຂຸ້ນຂ້ຽວທີ່ບໍ່ເຄີຍມີກ່ອນ ເພື່ອຄວບຄຸມໂລກລະບາດເຊັ່ນ ປິດໂຮງຮຽນຊົ່ວຄາວ, ເພີ່ມທະວີການຄວບຄຸມກວດກາຊາຍແດນ, ຈຳກັດການຊຸມນຸມແລະການໄປຊື້ເຄື່ອງຂອງຄົນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ, ຈຳກັດການເຄື່ອນໄຫວຂອງສູນການຄ້າ... ເຮັດໃຫ້ຄວາມຕ້ອງການຊື້ຂາຍສິນຄ້າອຸປະໂພກໃນຕະຫຼາດຫຼຸດລົງຢ່າງແຮງ.
ພິທີການສຸລະກາກອນຂອງສິນຄ້າມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ເພີ່ມເວລາແລະຄ່າໃຊ້ຈ່າຍ. ພິຈາລະນາດ້ານເສດຖະກິດບາງປະການ, ບັນດາມາດຕະການຄວບຄຸມພະຍາດໂຄວິດ-19 ຂອງບັນດາປະເທດເອີຣົບ ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ຄວາມໄວຂອງການໝູນວຽນສິນຄ້າຈາກການສົ່ງອອກ, ການຂົນສົ່ງ, ພິທີການສຸລະກາກອນ, ການຈັດເກັບ, ການຂົນຖ່າຍ ຈົນເຖິງການຈຳໜ່າຍບໍລິໂພກສິນຄ້າ; ຂັດຂວາງຫຼືເຮັດໃຫ້ການໄຫຼວຽນຂອງເສດຖະກິດ, ການຄ້າ, ການບໍລິການຊ້າລົງ, ເຮັດໃຫ້ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍເພີ່ມຂຶ້ນ.
ການຫຼຸດລົງຂອງລາຄາສິນຄ້າມີຜົນກະທົບຫຼາຍຢ່າງເຖິງການສົ່ງອອກສິນຄ້າຂອງຫວຽດນາມ. ດັ່ງນັ້ນ, ໃນ 4 ເດືອນຕົ້ນປີ 2020, ລວມຍອດມູນຄ່າການສົ່ງອອກ, ນຳເຂົ້າສິນຄ້າລະຫວ່າງຫວຽດນາມ ກັບບັນດາປະເທດເອີຣົບ ໄດ້ຫຼຸດລົງ 5,8% (ບັນລຸ 19,44 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ), ໃນຂະນະການແລກປ່ຽນການຄ້າສິນຄ້າຂອງຫວຽດນາມ ກັບຕະຫຼາດອາຊີໄດ້ຫຼຸດລົງພຽງ 0,4% ແລະບາງພາກພື້ນອື່ນພັດມີຄວາມເຕີບໂຕໃນທາງບວກເຊັ່ນ ອາເມລິກາ ແລະ ໂອເຊຍເນຍ ບັນລຸລະດັບເຕີບໂຕຕາມລຳດັບແມ່ນ 10,3% ແລະ 8,2% (10). ການສົ່ງອອກສິນຄ້າບາງກຸ່ມໄປຕະຫຼາດອີຢູ (28 ປະເທດ) ກໍ່ໄດ້ເຫັນການຫຼຸດລົງເຊັ່ນກັນ: ການສົ່ງອອກໂທລະສັບມືຖືແລະອາໄຫຼ່ບັນລຸໄດ້ 3,32 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ຫຼຸດລົງ 24,1%; ຄອມພິວເຕີ, ຜະລິດຕະພັນເອເລັກໂຕຣນິກ ແລະ ສ່ວນປະກອບບັນລຸໄດ້ 1,55 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ຫຼຸດລົງ 6,3%, ສິນຄ້າແຜ່ນແພເຄື່ອງຕັດຫຍິບບັນລຸໄດ້ 1 ຕື້ກວ່າໂດລາສະຫະລັດ, ຫຼຸດລົງ 13,5%; ກຸ່ມເກີບແຕະທຸກຊະນິດບັນລຸໄດ້ 1,38 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ຫຼຸດລົງ 6,1%; ສິນຄ້າດ້ານອາຫານທະເລບັນລຸໄດ້ 336 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດ, ຫຼຸດລົງ 14,3% ເມື່ອທຽບກັບໄລຍະດຽວກັນຂອງປີ 2019. ແຕ່ໃນ 4 ເດືອນຕົ້ນປີ 2020, ສິນຄ້າຈຳນວນໜຶ່ງທີ່ສົ່ງອອກໄປອີຢູມີມູນຄ່າສູງພໍຄວນເຊັ່ນ: ເຄື່ອງຈັກ, ອຸປະກອນ, ເຄື່ອງມື, ບັນລຸໄດ້ 1,07 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ເພີ່ມຂຶ້ນ 31,7%; ຜະລິດຕະພັນກະເສດບັນລຸ 932 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດ, ເພີ່ມຂຶ້ນ 7,9%(11). ແລະແຕ່ຕົ້ນເດືອນພຶດສະພາ 2020, ພາຍຫຼັງຫຼາຍອາທິດທີ່ນຳໃຊ້ມາດຕະການຈຳກັດແນໃສ່ປ້ອງກັນ, ຄວບຄຸມການແຜ່ລະບາດຂອງພະຍາດໂຄວິດ-19, ບາງປະເທດໃນເອີຣົບເລີ່ມແຕ່ຫຼຸດຜ່ອນການປິດລ້ອມ. ຕາມການຕີລາຄາຂອງຜູ້ຊ່ຽວຊານ, ພາຍຫຼັງການລະບາດຂອງພະຍາດໂຄວິດ-19, ຄວາມຕ້ອງການໃນບັນດາປະເທດເອີຣົບຈະເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງໄວ. ນີ້ແມ່ນທ່າໄດ້ປຽບຂອງຫວຽດນາມ ເມື່ອສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບມີຜົນບັງຄັບໃຊ້.
ກ່ຽວກັບການດຶງດູດເງິນລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດຂອງຫວຽດນາມ, ເຖິງທ້າຍປີ 2019, ເງິນລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດເຂົ້າຫວຽດນາມໃນປີບັນລຸໄດ້ 38 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ເພີ່ມຂຶ້ນ 7,2% ເມື່ອທຽບກັບໄລຍະດຽວກັນຂອງປີ 2018. ນີ້ກໍ່ແມ່ນຕົວເລກທີ່ສູງທີ່ສຸດໃນໄລຍະ 10 ປີທີ່ຜ່ານມາ. ໃນນັ້ນ, ສະສົມເຖິງປີ 2019, ອີຢູເປັນຄູ່ຮ່ວມມືໃຫຍ່ອັບດັນທີ່ສີ່ຂອງຫວຽດນາມ ດ້ວຍໂຄງການລົງທຶນຫຼາຍກວ່າ 2.240 ໂຄງການທີຍັງເຄື່ອນໄຫວຢູ່, ມີທຶນຈົດທະບຽນທັງໝົດ 24,67 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ເທົ່າກັບ 7,6% ຂອງເງິນລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດທັງໝົດເຂົ້າຫວຽດນາມ(12).
ໃນ 4 ເດືອນຕົ້ນປີ 2020, ຕ່າງປະເທດໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາຈະລົງທຶນໂດຍກົງເຂົ້າ ຫວຽດນາມ 12,3 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ຫຼຸດລົງ 15,5% ທຽບກັບໄລຍະດຽວກັນຂອງປີ 2019. ສາເຫດແມ່ນຍ້ອນການລະບາດຂອງພະຍາດໂຄວິດ-19 ໄດ້ເຮັດໃຫ້ເຄື່ອນໄຫວການຜະລິດ, ທຸລະກິດຢູ່ໃນໂລກຖືກຢຸດຊະງັກ, ພວງພະນັງການສະໜອງທົ່ວໂລກກໍ່ຖືກຂາດຕິດຂາດຕອນ, ສົ່ງຜົນກະທົບເຖິງການເຄື່ອນໄຫວຂອງນັກລົງທຶນ, ກໍ່ຄືບັນດາຂໍ້ຕົກລົງລົງທຶນໃໝ່ ແລະ ເປີດກວ້າງຂະໜາດໂຄງການລົງທຶນຈາກຕ່າງປະເທດທີ່ໄດ້ມີກ່ອນ, ເຮັດໃຫ້ການດຶງດູດ ການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດໃນຊຸມເດືອນທຳອິດຂອງປີ 2020 ຫຼຸດລົງທັງຈຳນວນໂຄງການ ແລະ ຈຳນວນທຶນຈົດທະບຽນ(13). ແຕ່ວ່າ, ກະແສເງິນລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດເຂົ້າຫວຽດນາມ ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງສັນຍານການຟື້ນຕົວຄືນນັບແຕ່ເດືອນເມສາ 2020 ເປັນຕົ້ນມາ. ສະມາຄົມວິສາຫະກິດເອີຣົບ (Eurocham) ໃຫ້ທັດສະນະວ່າ, ຫວຽດນາມກຳລັງມີຖານະບົດບາດທີ່ດີ ເພື່ອຕ້ອນຮັບໂອກາດໃໝ່. ບັນດາມາດຕະການຂອງຫວຽດນາມ ກຳລັງກາຍເປັນຕົວແບບໃຫ້ແກ່ບັນດາປະເທດອື່ນ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນໃນການປົກປັກຮັກສາສຸຂະພາບຂອງປະຊາຊົນ, ຊ່ວຍໃຫ້ການຮັກສາຄວາມເຊື່ອໝັ້ນຂອງປະຊາຄົມວິສາຫະກິດເອີຣົບ(14). ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ຄາດວ່າຈະສົ່ງຜົນກະທົບອັນຕັ້ງໜ້າເຖິງກະແສເງິນລົງທຶນຈາກຕ່າງປະເທດ ຈາກອີຢູເຂົ້າສູ່ ຫວຽດນາມ ເລີ່ມແຕ່ທ້າຍປີ 2020 ຍ້ອນວ່າ:
ທີໜຶ່ງ, ບັນດາຄຳໝັ້ນສັນຍາກ່ຽວກັບການຫຼຸດຜ່ອນພາສີແລະການອຳນວນຄວາມສະດວກດ້ານການຄ້າ ໃນສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບມີລະດັບສູງທີ່ສຸດ ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາປັດໄຈທີ່ສຳຄັນ ເພື່ອຊຸກຍູ້ການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດເຂົ້າຫວຽດນາມ. ສັນຍາສະບັບນີ້ຈະຊ່ວຍໃຫ້ການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກບັນດາປະເທດຢູ່ນອກກຸ່ມອີຢູ ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ, ເພີ່ມການລົງທຶນໂດຍກົງຕາມລວງຍາວ ແລະ ຫຼຸດການລົງທຶນໂດຍກົງຕາມລວງກວ້າງ ຈາກບັນດາປະເທດອີຢູເຂົ້າຫວຽດນາມ. ຄວາມເປັນຈິງໃນຊຸມປີທີ່ຜ່ານມາໃຫ້ເຫັນວ່າ, ການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກອີຢູເຂົ້າຫວຽດນາມ ເປັນຕົ້ນແມ່ນການລົງທຶນໂດຍກົງຕາມລວງຍາວ ໃນເມື່ອບັນດານັກລົງທຶນຂອງອີຢູ ມຸ້ງເຂົ້າສູ່ເປົ້າໝາຍຂຸດຄົ້ນຊັບພະຍາກອນ, ວັດຖຸດິບ ເຊື້ອໄຟ ແລະ ແຮງງານລາຄາຖືກ(15).
ທີສອງ, ຄຳໝັ້ນສັນຍາກ່ຽວກັບການເປີດປະຕູໃຫ້ກວ້າງຂວາງແລະເລິກເຊິ່ງກວ່າອີກ ຂອງສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ທຽບກັບ WTO ໃນການຄ້າດ້ານການບໍລິການແລະການລົງທຶນ, ເປີດໂອກາດໃຫ້ການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດຂອງບັນດາວິສາຫະກິດອີຢູເຂົ້າຫວຽດນາມ ໃນບັນດາຂະແໜງການບໍລິການເຊິ່ງຫວຽດນາມບໍ່ໄດ້ສັນຍາໄວ້ໃນ WTO ແຕ່ມີໃນສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ, ໃນບັນດາຂະແໜງການບໍລິການ ທີ່ຫວຽດນາມໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາເປີດປະຕູຢ່າງເລິກເຊິ່ງກວ່າອີກທຽບກັບຄຳໝັ້ນສັນຍາໃນ WTO, ພ້ອມທັງເປັນທ່າແຮງຂອງບັນດາປະເທດ ອີຢູເຊັ່ນ ການບໍລິການດ້ານການເງິນ, ໂລຈິສຕິກສ໌, ການບໍລິການຄອມພິວເຕີ, ການບໍລິການດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ, ການສຶກສາລະດັບສູງ, ການແຈກຢາຍ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ສາທາລະນະສຸກ...(16).
ບາງບັນຫາທີ່ເກີດຂຶ້ນກັບຫວຽດນາມ
ສະຫະພາບເອີຣົບແມ່ນຕະຫຼາດສົ່ງອອກທີ່ສຳຄັນຂອງຫວຽດນາມ. ອາດສາມາດເຫັນໄດ້ວ່າ, ບັນດາຄຳໝັ້ນສັນຍາກ່ຽວກັບການເປີດຕະຫຼາດຢ່າງແຂງແຮງ ໃນສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ຈະຊຸກຍູ້ການພົວພັນດ້ານການຄ້າຫວຽດນາມ - ອີຢູ. ແຕ່, ສຳລັບກິດຈະກຳແລກປ່ຽນສິນຄ້າຂອງຫວຽດນາມກັບສະຫະພາບເອີຣົບໃນໄລຍະຈະມາເຖິງ, ຄວນເອົາໃຈໃສ່ບາງບັນຫາດັ່ງນີ້:
ທີໜຶ່ງ, ເຖິງວ່າສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບຈະສາມາດຊຸກຍູ້ການສົ່ງອອກຂອງຫວຽດນາມເຂົ້າໃນຕະຫຼາດອີຢູ, ແຕ່ການເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງວ່ອງໄວ ໃນການສົ່ງອອກໄປສະຫະພາບເອີຣົບ ອາດຈະເຮັດໃຫ້ກຸ່ມປະເທດນີ້ນຳໃຊ້ອຸປະສັກທາງເຕັກນິກເພີ່ມຂຶ້ນຕໍ່ຜະລິດຕະພັນສົ່ງອອກຂອງຫວຽດນາມ, ໃນນັ້ນຕົ້ນຕໍແມ່ນຂໍ້ກຳນົດກ່ຽວກັບການຈຳກັດສານເຄມີທີ່ເປັນຜິດ, ຂໍ້ກຳນົດກ່ຽວກັບຄວາມປອດໄພຂອງຜະລິດຕະພັນບໍລິໂພກ, ສິ່ງແວດລ້ອມ, ຄວາມຮັບຜິດຊອບຕໍ່ສັງຄົມ ພ້ອມກັບບັນດາມາດຕະການປ້ອງກັນເຊັ່ນ ຕ້ານການຂາຍທຸ່ມຕະຫຼາດ, ຕ້ານການອຸດໜຸນ(17). ສະນັ້ນ, ກະຊວງອຸດສາຫະກຳການຄ້າ ຕ້ອງສືບຕໍ່ເປັນເຈົ້າການໃນການກໍ່ສ້າງບັນຊີລາຍຊື່ຕິດຕາມຜະລິດຕະພັນທີ່ມີຄວາມສ່ຽງທີ່ຖືກສືບສວນສອບສວນປ້ອງກັນການຄ້າ ຫຼືສືບສວນສອບສວນຕ້ານການຫຼິກເວັ້ນພາສີ ເພື່ອເຕືອນໄພໃຫ້ປະຊາຄົມວິສາຫະກິດ ແລະ ບັນດາອົງການຄຸ້ມຄອງແຫ່ງລັດ. ສຳລັບບັນດາວິສາຫະກິດ, ເພື່ອໃຊ້ປະໂຫຍດຄວາມເອື້ອອຳນວຍ ຈາກສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບຈົນສຸດຄວາມສາມາດ, ຄຽງຄູ່ກັນກັບໃຫ້ຄວາມເອົາໃຈໃສ່ຍົກສູງຄວາມສາມາດການແຂ່ງຂັນ ແລະ ຄຸນນະພາບຜະລິດຕະພັນສົ່ງອອກ, ວິສາຫະກິດຫວຽດນາມ ຕ້ອງຮັບປະກັນໃຫ້ຜະລິດຕະພັນຂອງຕົນເອງປະຕິບັດຕາມຂໍ້ກຳນົດຂອງອີຢູຢ່າງເຂັ້ມງວດ, ພິເສດແມ່ນລະບຽນການກ່ຽວກັບແຫຼ່ງກຳເນີດ, ຂໍ້ກຳນົດກ່ຽວກັບແຮງງານ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ, ກ່ຽວກັບມາດຕະຖານດ້ານເຕັກນິກ ແລະ ບັນດາມາດຕະການຄວາມປອດໄພດ້ານສະບຽງອາຫານ ແລະ ການກັກກັນສັດແລະພືດ.
ທີສອງ, ອາດຈະມີກະແສຍົກຍ້າຍການຜະລິດຂອງບັນດາຂະແໜງການ ຈາກບາງປະເທດມາຫວຽດນາມ ເພື່ອໃຊ້ປະໂຫຍດຫຼາຍສຸດຈາກການເອື້ອອຳນວຍຂອງສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ. ດັ່ງນັ້ນ, ຫວຽດນາມຕ້ອງປະເຊິນໜ້າກັບຄວາມສ່ຽງຂອງການເພີ່ມທະວີການຫຼີກລ່ຽງມາດຕະການປ້ອງກັນການຄ້າ, ການສໍ້ໂກງແຫຼ່ງກຳເນີດຂອງສິນຄ້າ, ຢືມແຫຼ່ງກຳເນີດສິນຄ້າເພື່ອຫຼີກເວັ້ນພາສີ ແລະ ສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ຈະສົ່ງຜົນກະທົບຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງເຖິງການສົ່ງອອກຂອງຫວຽດນາມ. ດັ່ງນັ້ນ, ຄຽງຄູ່ກັບການເພີ່ມທະວີບັນດາມາດຕະການຄຸ້ມຄອງຂອງລັດກ່ຽວກັບການຕ້ານການຫຼີກລ່ຽງມາດຕະການປ້ອງກັນການຄ້າ ແລະ ການສໍ້ໂກງແຫຼ່ງນຳເນີດຂອງສິນຄ້າ, ຕ້ອງມີການເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງຕັ້ງໜ້າຂອງບັນດາວິສາຫະກິດຫວຽດນາມ, ໂດຍຜ່ານຄວາມພະຍາຍາມຊອກຮູ້ກົນໄກ, ຂໍ້ກຳນົດ, ລະບຽບການສືບສວນສອບສວນຂອງບັນດາປະເທດອີຢູ, ເປັນເຈົ້າການປັບປຸງບູລະນະລະບົບການຄຸ້ມຄອງແລະຂໍ້ມູນ ເພື່ອຮັບປະກັນຕອບສະໜອງບັນດາຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການກ່ຽວກັບຂໍ້ມູນຂ່າວສານ, ການຮ່ວມມືສູງສຸດກັບອົງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໃນປະເທດນຳເຂົ້າໃນຄະດີແລະການສືບສວນ. ດ້ານອື່ນ, ວິສາຫະກິດຕ້ອງມີແຜນການເປັນເຈົ້າການປ້ອງກັນສະກັດກັ້ນ ແລະແກ້ໄຂບັນດາການຮ້ອງຟ້ອງກ່ຽວກັບປ້ອງກັນການຄ້າ ເມື່ອກໍ່ສ້າງຍຸດທະສາດການສົ່ງອອກ.
ກ່ຽວກັບການລົງທຶນ, ການດຶງດູດການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດຈາກອີຢູ ໃນສະພາບການສອງຝ່າຍໄດ້ລົງນາມໃນສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບແລ້ວ ແມ່ນດີທີ່ສຸດ ແລະ ມີແງ່ຫວັງຈະດັດແປງຄຸນນະພາບຂອງກະແສການລົງທຶນໂດຍກົງເຂົ້າຫວຽດນາມ ເມື່ອສັນຍາມີຜົນບັງຄັບໃຊ້ເປັນທາງການ. ແຕ່, ຫວຽດນາມກໍ່ຕ້ອງເອົາໃຈໃສ່ບາງບັນຫາໃນການດຶງດູດການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກອີຢູ ໃນເວລາຕໍ່ໄປນີ້ເຊັ່ນ:
1. ຫວຽດນາມໄດ້ລົງນາມໃນສັນຍາການຄ້າເສລີກັບອີຢູໂດຍໄວ ໃນຂະນະທີ່ບັນດາຄູ່ແຂ່ງຂັນທີ່ສຳຄັນດ້ານການຄ້າແລະການລົງທຶນໃນພາກພື້ນ ຍັງບໍ່ມີສັນຍາການຄ້າເສລີກັບອີຢູ (ຍົກເວັ້ນສິງກະໂປ) ຖືເປັນຂໍ້ໄດ້ປຽບຢ່າງຫຼາຍສຳລັບຫວຽດນາມ ໃນການດຶງດູດເງິນທຶນຈາກບັນດາປະເທດເອີຣົບ. ແຕ່, ຂໍ້ໄດ້ປຽບນີ້ອາດຈະມີຢູ່ໃນໄລຍະເວລາສັ້ນເທົ່ານັ້ນ ຍ້ອນທິດຂອງອາຊຽນແລະອີຢູ ແມ່ນກ້າວສູ່ສັນຍາການຄ້າເສລີລະຫວ່າງສອງພາກພື້ນ. ເພື່ອປະຕິບັດໄດ້ເປົ້າໝາຍດັ່ງກ່າວ, ອີຢູຈະສືບຕໍ່ການເຈລະຈາກ່ຽວກັບສັນຍາການຄ້າເສລີ ສອງຝ່າຍ ກັບແຕ່ລະປະເທດສະມາຊິກຂອງອາຊຽນ ທີ່ຍັງບໍ່ທັນມີສັນຍາການຄ້າເສລີ ກັບ ອີຢູ ເພື່ອດຶງດູດການນລົງທຶນໂດຍກົງຈາກບັນດາປະເທດອີຢູ, ໂດຍຜ່ານການສືບຕໍ່ປົວແປງສະພາບແວດລ້ອມແຫ່ງການທຸລະກິດຢ່າງໄວວາ ແລະ ມີປະສິດທິຜົນກວ່າອີກ, ພິເສດແມ່ນຍູ້ແຮງການປະຕິຮູບບັນດາຂໍ້ກຳນົດຂອງກົດໝາຍ, ຫຼຸດຜ່ອນຄ່າໃຊ້ຈ່າຍ, ເວລາ, ລະບຽບການບໍລິຫານ... ຕໍ່ວິສາຫະກິດແລະນັກລົງທຶນ. ເນື້ອໃນຂອງສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽກນາ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ກໍ່ໄດ້ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຫວຽດນາມດັດແປງ, ປັບປຸງບັນດາເອກະສານກົດໝາຍພາຍໃນປະເທດທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ເພື່ອຕອບສະໜອງພັນທະຕາມສັນຍາ.
2. ໜຶ່ງໃນບັນດາບັນຫາທີ່ນັກລົງທຶນອີຢູໃຫ້ຄວາມເອົາໃຈໃສ່, ໂດຍສະເພາະແມ່ນຂົງເຂດທີ່ພົວພັນເຖິງເຕັກໂນໂລຊີ, ແມ່ນບັນຫາປົກປ້ອງສິດທິຊັບສິນທາງປັນຍາ. ດ້ວຍຄຳໝັ້ນສັນຍາໃນລະດັບສູງພໍສົມຄວນກ່ຽວກັບຊັບສິນທາງປັນຍາ, ຄາດວ່າ ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ຈະສ້າງຄວາມທ້າທາຍທີ່ສຳຄັນກ່ຽວກັບການປັບປຸງກົດໝາຍພາຍໃນປະເທດ. ດ້ວຍເຫດນັ້ນ, ຫວຽດນາມຕ້ອງກວດຄືນກົດໝາຍວ່າດ້ວຍຊັບສິນທາງປັນຍາ ເພື່ອດັດປັບໃຫ້ເໝາະສົມກັບບັນດາຄຳໝັ້ນສັນຍາທີ່ເລິກເຊິ່ງໃນ ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ແລະສັນຍາການຄ້າເສລີລຸ້ນໃໝ່ອື່ນໆ; ຍູ້ແຮງການປັບປຸງບູລະນະກົນໄກຄຸ້ມຄອງ ແລະຕິດຕາມກວດກາການເຄື່ອນໄຫວໃນການລົງທຶນ, ປົກປ້ອງສິດທິຊັບສິນທາງປັນຍາ ເຊິ່ງຫວຽດນາມໄດ້ໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາໃນສັນຍາດັ່ງກ່າວ, ກໍ່ຄືຍົກສູງຄວາມຮັບຮູ້ສັງຄົມເວົ້າລວມ ແລະ ຄວາມຮັບຮູ້ຂອງວິສາຫະກິດເວົ້າສະເພາະ ເພື່ອສ້າງວັດທະນະທຳເຄົາລົບສິດທິຊັບສິນທາງປັນຍາ.
3. ເຖິງວ່າສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ຈະສົ່ງຜົນກະທົບຢ່າງກວ້າງຂວາງເລິກເຊິ່ງ ແລະໄດ້ຮັບຄວາມເອົາໃຈໃສ່ຈາກປະຊາຄົມວິສາຫະກິດກໍຕາມ, ແຕ່ຈຳນວນວິສາຫະກິດທີ່ມີຄວາມເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ກໍ່ຍັງມີຄວາມຈຳກັດ. ປີ 2018, ຫຼາຍກວ່າ 15% ຂອງຈຳນວນວິສາຫະກິດທີ່ຖືກສຳຫຼວດກ່າວວ່າ ພວກເຂົາບໍ່ເຄີຍໄດ້ຍິນກ່ຽວກັບສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ, 80% ໄດ້ຍິນກ່ຽວກັບສັນຍານີ້ ແຕ່ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຊອກຮູ້ຢ່າງເລິກເຊິ່ງ(18). ສິ່ງດັ່ງກ່າວສາມາດຈຳກັດຄວາມສາມາດຂອງວິສາຫະກິດໃນການໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກໂອກາດ ແລະກຽມພ້ອມຮັບມືກັບສິ່ງທ້າທາຍຕ່າງໆ ທີ່ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ນຳມາໃຫ້.. ດັ່ງນັ້ນ, ຕ້ອງສືບຕໍ່ຍູ້ແຮງການໂຄສະນາເຜີຍແຜ່ຂໍ້ມູນຂ່າວສານໂດຍຜ່ານຫຼາຍຮູບການ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນຮູບການອອນໄລ ກ່ຽວກັບສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ແລະ ບັນດາວິທີໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກໂອກາດທີ່ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ນຳມາໃຫ້, ພິເສດສຳລັບວິສາຫະກິດຂະໜາດກາງ ແລະ ຂະໜາດນ້ອຍຂອງຫວຽດນາມ.
*
* *
ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພັນເອີຣົບ ໄດ້ຮັບການໃຫ້ສັດຕະຍາບັນ ແລະ ຖືວ່າມີຄວາມສາມາດຊຸກຍູ້ການສົ່ງອອກຂອງຫວຽດນາມໄປຍັງອີຢູ, ກໍ່ຄືເພີ່ມຄວາມສາມາດດຶງດູດການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກອີຢູເຂົ້າຫວຽດນາມ. ເຖິງວ່າຖືກຮັບຜົນກະທົບຢ່າງໜັກໜ່ວງຈາກການແຜ່ລະບາດຂອງພະຍາດໂຄວິດ-19 ກໍຕາມ, ແຕ່ສະຖິຕິໃຫ້ເຫັນວ່າ ການເຄື່ອນໄຫວເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ຮັບການປົວແປງພໍສົມຄວນ ໃນຊຸມເດືອນມໍ່ໆມານີ້ ເມື່ອຫວຽດນາມຄວບຄຸມໄດ້ເປັນຢ່າງດີການລະບາດຂອງພະຍາດໂຄວິດ-19 ຢູ່ໃນປະເທດ ແລະ ບັນດາປະເທດເອີຣົບຈຳນວນໜຶ່ງໄດ້ຍົກເລິກການປິດລ້ອມ. ການເຈລະຈາແລະລົງນາມສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ສອດຄ່ອງກັບແຜນນະໂຍບາຍກ່ຽວກັບເພີ່ມທະວີການພົວພັນຫຼາຍດ້ານ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນການພົວພັນດ້ານເສດຖະກິດ, ການຄ້າ ແລະ ການລົງທຶນ ລະຫວ່າງຫວຽດນາມແລະອີຢູ. ນີ້ແມ່ນພື້ນຖານອັນໜັກແໜ້ນເພື່ອຢືນຢັນຄວາມສາມາດບົ່ມຊ້ອນຂອງການພັດທະນາການຄ້າ, ການລົງທຶນ ແລະ ຮ່ວມມືລະຫວ່າງສອງຝ່າຍພາຍຫຼັງສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບມີຜົນບັງຄັບໃຊ້. ສຳລັບຝ່າຍຫວຽດນາມ, ສິ່ງນີ້ກໍ່ຍົກອອກຫຼາຍບັນຫາທີ່ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ບັນດາອົງການລັດ ແລະວິສາຫະກິດຫວຽດນາມ ຕ້ອງສຸມໃສ່ແກ້ໄຂ ເພື່ອໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກໂອກາດ ແລະເອົາຊະນະສິ່ງທ້າທາຍຕ່າງໆທີ່ເກີດຈາກສັນຍາສະບັບນີ້./.
------------
- Eurocham: “EVFTA Report”, https://www.eurochamvn.org/The-EVFTA-Report, 2019
(2) WTO Center - VCCI: “ສະຫຼຸບຫຍໍ້ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ, http://trungtamwto.vn/download/19285/ttwto-tom-luoc-evfta.pdf
(3) ບໍລິການວິຊາຊີບລວມມີ: ບໍລິການດ້ານກົດໝາຍ, ບໍລິການບັນຊີ, ການກວດສອບບັນຊີແລະການເຮັດບັນຊີ; ບໍລິການພາສີ; ບໍລິການສະຖາປັດຕະຍະກຳ; ບໍລິການໃຫ້ຄຳປຶກສາດ້ານເຕັກນິກ; ບໍລິການໃຫ້ຄຳປຶກສາດ້ານເຕັກນິກຄົບຊຸດ; ບໍລິການແຜນຜັງເມືອງ ແລະສະຖາປັດຕະຍະກຳພູມສັນຖານໃນຕົວເມືອງ; ບໍລິການສັດຕະວະແພດ; ບໍລິການພະຍາບານ, ນັກກາຍຍະພາບບຳບັດ ແລະແພດ.
(4) ກະຊວງອຸດສາຫະກຳການຄ້າ: “ການແນະນຳທົ່ວໄປກ່ຽວກັບສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ແລະ IPA”, http://evfta.moit.gov.vn/?page=overview&category_id=fb203c7b-54d6-4af7-85ca-c51f227881dd
(5) ກະຊວງອຸດສາຫະກຳການຄ້າ: “ການແນະນຳທົ່ວໄປກ່ຽວກັບ ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ແລະ IPA”, http://evfta.moit.gov.vn/?page=overview&category_id=fb203c7b-54d6-4af7-85ca-c51f227881dd
(6) ກະຊວງອຸດສາຫະກຳການຄ້າ: “ການແນະນຳທົ່ວໄປກ່ຽວກັບ ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ແລະ IPA”, http://evfta.moit.gov.vn/?page=overview&category_id=fb203c7b-54d6-4af7-85ca-c51f227881dd
(7) European Commission: “Commission presents EU-Vietnam trade and investment agreements for signature and conclusion”, http://trade.ec.europa.eu/doclib/press/index.cfm?id=1921
(8) ກະຊວງອຸດສາຫະກຳການຄ້າ: “ການແນະນຳທົ່ວໄປກ່ຽວກັບ ສັນຍາການຄ້າເສລີຫວຽດນາມ - ສະຫະພາບເອີຣົບ ແລະ IPA”, http://evfta.moit.gov.vn/?page=overview&category_id=fb203c7b-54d6-4af7-85ca-c51f227881dd
(9) ກະຊວງອຸດສາຫະກຳ ການຄ້າ: “ການພົວພັນສອງຝ່າຍ ຫວຽດນາມ - ອີຢູ”, http://evfta.moit.gov.vn/default.aspx?page=news&do=detail&category_id=13caec66-a1f8-4b9c-9066-b25657f4d36d&id=fe64a293-2b69-4c37-b1e0-cdd062451769
(10) ກົມໃຫຍ່ພາສີ: “ສະພາບການສົ່ງອອກ, ນຳເຂົ້າສິນຄ້າຂອງ ຫວຽດນາມ ໃນເດືອນເມສາ ແລະ 4 ເດືອນ ປີ 2020", https://www.customs.gov.vn/Lists/
ThongKeHaiQuan/ViewDetails.aspx?ID= 1773&Category=Ph%C3%A2n%2 t%C3%ADch%20%C4%91%E1%BB%8Bnh%2 k%E1%BB%B3&Group=Ph%C3%A2n%2 t%C3%ADch
(11) ກົມໃຫຍ່ພາສີ: “ສະພາບການສົ່ງອອກ, ນຳເຂົ້າສິນຄ້າຂອງ ຫວຽດນາມ ໃນເດືອນເມສາ ແລະ 4 ເດືອນ ປີ 2020", ເອກະສານທີ່ໄດ້ແນະນຳ.
(12) ຫວຽດຮວ່າງ: “ແງ່ຫວັງຂອງການດຶງດູດການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກສະຫະພາບເອີຣົບເຂົ້າຫວຽດນາມ”, http://tapchitaichinh.vn/nghien-cuu-trao-doi/trien-vong-thu-hut-fdi-tu-eu-vao-viet-nam-319058.html
(13) ກະຊວງແຜນການ ແລະ ການລົງທຶນ: “ບົດລາຍງານກ່ຽວກັບສະພາບການການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດໃນເດືອນເມສາ ແລະ 4 ເດືອນ ປີ 2020", http://www.mpi.gov.vn/Pages/tinbai.aspx?idTin=46093&idcm=208
(14) ຮວ່າງນາມ: “ຫວຽດນາມຕໍ່ໜ້າໂອກາດເປັນຈຸດສະຫວ່າງໃນການດຶງດູດການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດ ພາຍຫຼັງການແຜ່ລະບາດຂອງພະຍາດໂຄວິດ-19”, https://doanhnhansaigon.vn/thoi-su-trong-nuoc/viet-nam-truoc-co-hoi-thanh-diem-sang-hut-fdi-hau-covid-19-1098667.html
(15) ຫງວຽນທິມິນເຟືອງ: “ການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກສະຫະພາບເອີຣົບເຂົ້າຫວຽດນາມ: ສະພາບຕົວຈິງ ແລະ ແງ່ຫວັງ’” http://www.tapchicongsan.org.vn/tin-binh-luan/-/asset_publisher/DLIYi5AJyFzY/content/thu-hut-au-tu-truc-tiep-nuoc-ngoai-tu-lien-minh-chau-au-vao-viet-nam-thuc-trang-va-trien-vong
* ບົດນີ້ໄດ້ລົງພິມໃນວາລະສານກອມມູນິດ ສະບັບທີ 945 (ເດືອນກໍລະກົດ 2020)
