ສັນຍາການຄ້າເສລີຮຸ່ນໃໝ່ຊຸກຍູ້ເປົ້າໝາຍ
ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງຂອງຫວຽດນາມ
ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງຂອງຫວຽດນາມ
ດ້ວຍການລົງນາມແລະປະຕິບັດສັນຍາຄູ່ຮ່ວມມືຮອບດ້ານແລະກ້າວໜ້າຂ້າມປາຊີຟິກ (CPTPP) ແລະ ສັນຍາການຄ້າເສລີລະຫວ່າງຫວຽດນາມແລະສະຫະພາບເອຣົບ (EVFTA) ຜ່ານການເຈລະຈາເປັນເວລາຫຼາຍປີ, ຫວຽດນາມໄດ້ສຳເລັດໂດຍພື້ນຖານບັນດາເປົ້າໝາຍສຳຄັນທີ່ສຸດໃນຍຸດທະສາດການເຈລະຈາສັນຍາການຄ້າເສລີຮຸ່ນໃໝ່ໄລຍະປີ 2010-2020. ໃນສະພາບການທີ່ເສດຖະກິດໂລກຖືກຜົນກະທົບຢ່າງໜັກໜ່ວງຈາກສົງຄາມການຄ້າ ແລະການແຜ່ລະບາດໃຫຍ່ຂອງໂຄວິດ-19 ນັ້ນ, ການເຊື່ອມໂຍງເສດຖະກິດສາກົນໄດ້ປະກອບສ່ວນນຳຫວຽດນາມເຂົ້າສູ່ກຸ່ມເສດຖະກິດນ້ອຍໆທີ່ປະສົບຜົນສຳເລັດໃນການຮັກສາການເຕີບໂຕໃນທາງບວກ. ປີ 2020, ການສົ່ງອອກບັນລຸ 281 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ເພີ່ມຂຶ້ນ 6,5% ເມື່ອທຽບກັບປີ 2019, ໃນນັ້ນມີສ່ວນປະກອບສຳຄັນຂອງການຄ້າກັບຕະຫຼາດແຫ່ງສັນຍາການຄ້າເສລີ (ສຄສ) ທີ່ຫາກໍ່ລົງນາມ; ການປະຕິບັດ ສຄສ 15 ສະບັບໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ການສົ່ງອອກຂອງຫວຽດນາມມີອັດຕາພາສີພິເສດ ເມື່ອເຂົ້າເຖິງຕະຫຼາດໃນຫຼາຍກວ່າ 50 ປະເທດ, ເຊິ່ງລວມມີເກືອບທັງໝົດທຸກຄູ່ຄ້າທີ່ໄຫຍ່ທີ່ສຸດ, ກວມເອົາຫຼາຍກວ່າ 70% ຂອງການສົ່ງອອກທັງໝົດ. ຖ້າບໍ່ຖືກຜົນກະທົບຈາກປັດໄຈພາວະວິໄສເນື່ອງຈາກສະຫະລັດອາເມລິກາຖອນຕົວອອກຈາກສັນຍາຄູ່ຮ່ວມມືຂ້າມປາຊີຟິກ (TPP), ຫວຽດນາມສາມາດເປັນປະເທດດຽວທີ່ມີ ສຄສ ກັບ 10 ພື້ນຖານເສດຖະກິດທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນໂລກ. ພິເສດ, ສັນຍາຄູ່ຮ່ວມມືຮອບດ້ານແລະກ້າວໜ້າຂ້າມປາຊີຟິກ (CPTPP) ແລະສັນຍາການຄ້າເສລີລະຫວ່າງຫວຽດນາມແລະສະຫະພາບເອຣົບ (EVFTA) ຖືກຖືວ່າເປັນ ສຄສ ຮຸ່ນໃໝ່, ສອດຄ່ອງກັບທ່າອຽງການພັດທະນາຂອງການຄ້າທັນສະໄໝ. ລັກສະນະ “ໃໝ່” ຂອງສັນຍາເຫຼົ່ານີ້ລວມມີການເປີດເສລີລະດັບສູງສຳລັບການຄ້າ ແລະການລົງທຶນ ຄຽງຄູ່ກັບບັນດາຫຼັກເກນທາງການຄ້າທີ່ກ້າວໜ້າ, ມີລັກສະນະປະຕິຮູບເກີນກວ່າກົດລະບຽບຂອງອົງການການຄ້າໂລກທີ່ດຳລົງຄົງຕົວເປັນເວລາໜຶ່ງສ່ວນສີ່ຂອງສະຕະວັດ. ດັ່ງນັ້ນ, ສັນຍາເຫຼົ່ານີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ເປີດໂອກາດທາງການຄ້າທີ່ມີທ່າແຮງໃນບັນດາປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງປະກອບສ່ວນສຳຄັນເຂົ້າໃນການຊຸກຍູ້ຂະບວນການປະຕິຮູບການບໍລິຫານ, ການປັບປຸງບູລະນະສະພາບແວດລ້ອມທາງການຄ້າແລະການລົງທຶນຂອງຫວຽດນາມ. ນັ້ນແມ່ນຄຸນຄ່າທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດເຊິ່ງສັນຍາເຫຼົ່ານີ້ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການປະຕິບັດເປົ້າໝາຍຍຸດທະສາດການພັດທະນາຍາວນານຂອງຫວຽດນາມໃຫ້ປະສົບຄວາມສຳເລັດ.
ສັນຍາການຄ້າເສລີຮຸ່ນໃໝ່ສ່ອງແສງໃຫ້ເຫັນເຖິງ
ຜົນສຳເລັດຂອງ 20 ປີແຫ່ງການເຊື່ອມໂຍງຢ່າງເປັນເຈົ້າການ,
ຕໍ່ເນື່ອງ ແລະ ມຸ່ງເນັ້ນ ຂອງຫວຽດນາມກັບເສດຖະກິດໂລກ
ປີ 2000, ຫວຽດນາມແລະສະຫະລັດອາເມລິກາໄດ້ລົງນາມໃນສັນຍາການຄ້າສອງຝ່າຍ. ສັນຍາສະບັບນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ເປີດໂອກາດໃຫ້ສິນຄ້າຂອງຫວຽດນາມເຂົ້າໃນຕະຫຼາດການບໍລິໂພກທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນໂລກເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນການປະຕິຮູບທີ່ເລິກເຊິ່ງ, ມີລັກສະນະປະຕິວັດຕໍ່ສະຖາບັນການຄ້າຂອງຫວຽດນາມໃນເວລານັ້ນ. ດ້ວຍຜົນກະທົບທີ່ສັນຍາການຄ້າສອງຝ່າຍສ້າງໃຫ້ກັບສະພາບແວດລ້ອມການຄ້າຂອງຫວຽດນາມ ພ້ອມທັງການຄ້າລະຫວ່າງຫວຽດນາມແລະຄູ່ຮ່ວມມື, ສາມາດເວົ້າວ່າ ສັນຍາການຄ້າສອງຝ່າຍແມ່ນບາດກ້າວເລີ່ມຕົ້ນທີ່ມີຄວາມໝາຍແທ້ຈິງ ສຳລັບຂະບວນການຫວຽດນາມເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບເສດຖະກິດໂລກ. ອາເມລິກາເຫັນດີໃຫ້ຫວຽດນາມມີສະຖານະການຄ້າປົກກະຕິ ບົນພື້ນຖານການຕໍ່ອາຍຸທຸກປີໂດຍປະທານາທິບໍດີສະຫະລັດອາເມລິກາ. ຕາມນັ້ນ, ຫວຽດນາມມີສິດໄດ້ຮັບການປະຕິບັດຄືກັນກັບສະມາຊິກຂອງອົງການການຄ້າໂລກ (WTO), ເຖິງວ່າໃນເວລານັ້ນ, ຫວຽດນາມບໍ່ແມ່ນສະມາຊິກຂອງອົງການນີ້. ແຕ່ເພື່ອຕອບແທນ, ຫວຽດນາມຕ້ອງໃຫ້ຄຳໝັ້ນໃນການປະຕິຮູບນະໂຍບາຍການຄ້າຫຼາຍຄັ້ງ ຕາມບັນດາຫຼັກການພື້ນຖານຂອງ WTO. ຫຼັກການຊຶ່ງໄດ້ກາຍເປັນແນວປະຕິບັດທາງການຄ້າລະຫວ່າງປະເທດນັ້ນ ຍັງບໍ່ຄຸ້ນເຄີຍກັບອົງການຄຸ້ມຄອງຂອງຫວຽດນາມໃນເວລານັ້ນ, ເຊັ່ນ: ການບໍ່ຈໍາແນກປະຕິບັດ, ການກໍາຈັດມາດຕະການຄວບຄຸມປະລິມານ, ຄວາມໂປ່ງໃສໃນການອອກໃບອະນຸຍາດ, ການປະເມີນມູນຄ່າທາງສຸລະກາກອນ, ມາດຕະການລົງທຶນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການຄ້າ, ແລະອື່ນ. ອາເມລິກາໄດ້ໃຫ້ທຶນສະໜັບສະໜູນໂຄງການແຍກຕ່າງຫາກເພື່ອຊ່ວຍເຫຼືອຫວຽດນາມໃນການກວດສອບແລະກໍານົດເອກະສານທາງກົດໝາຍທີ່ຕ້ອງແກ້ໄຂຫຼືອອກໃໝ່ (1). ຈຳນວນກົດໝາຍແລະເອກະສານອະນຸກົດໝາຍຈຳນວນຫຼາຍສິບສະບັບທີ່ຈຳເປັນຕ້ອງແກ້ໄຂແລະປະກາດໃຊ້ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການປະຕິບັດສັນຍາຄ້າຫວຽດນາມ-ອາເມລິກາ ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງຂອບເຂດການກະທົບຂອງສັນຍາສະບັບນີ້ຕໍ່ກົນໄກການຄຸ້ມຄອງການຄ້າຂອງຫວຽດນາມໃນເວລານັ້ນ. ຜົນກະທົບຂອງການປະຕິຮູບ ເຊິ່ງສັນຍາການຄ້າສອງຝ່າຍສ້າງຂຶ້ນມາໃຫ້ສະພາບແວດລ້ອມທາງທຸລະກິດນັ້ນ ເກີນກວ່າມູນຄ່າທີ່ວັດແທກໄດ້ຂອງຄໍາໝັ້ນສັນຍາໃນການຫຼຸດພາສີ. ການປະຕິຮູບແນໃສ່ສ້າງຕະຫຼາດການຄ້າທີ່ໂປ່ງໃສ, ສະເໝີພາບ, ການແຂ່ງຂັນໄດ້ປະກອບໃນການຮື້ຖອນກົດລະບຽບທີ່ລ້າສະໄໝຂອງກົນໄກອຸດໜູນເກື້ອກູນທີ່ກົດໜ່ວງເສດຖະກິດຕະຫຼາດ, ສ້າງແຮງຊຸກດັນທີ່ແຂງແຮງໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາຂອງທຸກພາກສ່ວນເສດຖະກິດ. ການປະຕິຮູບເຫຼົ່ານີ້ ພ້ອມກັນກັບຂະບວນການປັບປຸງບູລະນະກອບກົດໝາຍເພື່ອການເຂົ້າຮ່ວມ WTO ໄດ້ສ້າງເງື່ອນໄຂເບື້ອງຕົ້ນໃຫ້ເສດຖະກິດແລະການສົ່ງອອກຂອງຫວຽດນາມເຕີບໂຕຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ, ແມ່ນແຕ່ໃນໄລຍະທີ່ເສດຖະກິດໂລກຊຸດໂຊມ. ຄວາມໝາຍຂອງສັນຍາການຄ້າສອງຝ່າຍບໍ່ພຽງແຕ່ຈຳກັດຢູ່ໃນຂອບເຂດການພົວພັນການຄ້າສອງຝ່າຍເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງກະທົບເຖິງການພົວພັນການຄ້າແລະການລົງທຶນທັງໝົດຂອງຫວຽດນາມກັບຄູ່ຮ່ວມມືໃນທົ່ວໂລກ.
ບາງລະບຽບການທີ່ຂ້ອນຂ້າງໃໝ່ ແລະເບິ່ງຄືວ່າຍາກທີ່ຈະປະຕິບັດໄດ້, ແຕ່ໄດ້ເຂົ້າສູ່ພາກປະຕິບັດຢ່າງໄວວາ ຊ່ວຍປ່ຽນແປງໃໝ່, ຍົກສູງປະສິດທິຜົນການຄຸ້ມຄອງລັດ ແລະໄດ້ຮັບການຍອມຮັບຈາກນັກທຸລະກິດ ເຊັ່ນ: ຍົກເລີກລະບອບສອງລາຄາ, ບໍ່ຈຳແນກການປະພຶດລະຫວ່າງບັນດາປະເພດວິສາຫະກິດ, ດຳເນີນການຄຳນວນມູນຄ່າພາສີສຸລະກາກອນ, ຄວາມໂປ່ງໃສໃນການອອກໃບອະນຸຍາດ... ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ບັນດາເງື່ອນໄຂກ່ຽວກັບການອອກແຮງງານ ເພື່ອໃຫ້ແຜ່ນແພແລະເຄື່ອງນຸ່ງຫົ່ມສາມາດສົ່ງອອກໄປໃນຕະຫຼາດສະຫະລັດເມື່ອເລີ່ມດຳເນີນການ ໄດ້ປະກອບສ່ວນປັບປຸງຊີວິດການເປັນຢູ່ ແລະການເຮັດວຽກຂອງຜູ້ອອກແຮງງານ, ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການເພີ່ມຜົນຜະລິດ ແລະປະສິດທິພາບການເຮັດວຽກ; ກໍານົດ ມາດຕະຖານໃໝ່ສໍາລັບສະພາບແວດລ້ອມການເຮັດວຽກ. ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍວິສາຫະກິດປີ 1999 ຍັງຖືວ່າເປັນໜຶ່ງໃນກົດໝາຍທີ່ປະສົບຄວາມສຳເລັດທີ່ສຸດໃນ ຫວຽດນາມ. ຂໍ້ກຳນົດໄດ້ຮັບການຍອມຮັບໂດຍກົດໝາຍເປັນຄັ້ງທຳອິດກ່ຽວກັບສິດເສລີໃນການດຳເນີນທຸລະກິດ, ສິດໃນການເຄື່ອນໄຫວທີ່ມີກຳໄລ ແລະການເປັນເຈົ້າຂອງຊັບສິນທີ່ໄດ້ມາຈາກການດຳເນີນທຸລະກິດທີ່ຖືກຕ້ອງຕາມກົດໝາຍ, ສິດເທົ່າທຽມກັນຂອງວິສາຫະກິດທຸກປະເພດຕໍ່ໜ້າກົດໝາຍ... ໄດ້ນຳໄປສູ່ການກໍ່ຕັ້ງ 20.000 ວິສາຫະກິດໃນປີທຳອິດທີ່ກົດໝາຍມີຜົນບັງຄັບໃຊ້. ຕົວເລກນີ້ເທົ່າກັບຈຳນວນວິສາຫະກິດທີ່ມີຢູ່ໃນພື້ນຖານເສດຖະກິດກ່ອນໜ້ານັ້ນ. ໃນຊຸມປີຫຼັງຈາກນັ້ນ, ຈຳນວນວິສາຫະກິດທີ່ສ້າງຕັ້ງໃໝ່ເພີ່ມຂຶ້ນໃນອັດຕາສະເລ່ຍ 117%. ປີ 2019, ຫວຽດນາມມີປະມານ 760.000 ວິສາຫະກິດທີ່ກຳລັງເຄື່ອນໄຫວ. ວິສາຫະກິດເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ນຳໜ້າໃນການໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກໂອກາດທີ່ເປີດຂຶ້ນໂດຍການເຊື່ອມໂຍງເສດຖະກິດສາກົນ ໃຫ້ກາຍເປັນການເຕີບໂຕທີ່ໜ້າປະທັບໃຈໃນການສົ່ງອອກ.
ບັນດາເງື່ອນໄຂກ່ຽວກັບການອອກແຮງງານເພື່ອໃຫ້ແຜ່ນແພແລະເຄື່ອງນຸ່ງຫົ່ມສາມາດສົ່ງອອກໄປໃນຕະຫຼາດສະຫະລັດເມື່ອເລີ່ມດຳເນີນການ ໄດ້ປະກອບສ່ວນປັບປຸງເງື່ອນໄຂດຳລົງຊີວິດແລະວຽກເຮັດງານທຳຂອງຜູ້ອອກແຮງງານ, ປະກອບສ່ວນເພີ່ມປະສິດທິພາບແລະປະສິດທິຜົນຂອງງານ _ພາບ: TTXVN
ໃນຂະບວນການເຈລະຈາເພື່ອເຂົ້າຮ່ວມອົງການການຄ້າໂລກແລະປະຕິບັດຄຳໝັ້ນສັນຍາຂອງ WTO, ກອບກົດໝາຍຄຸ້ມຄອງການຄ້າຂອງຫວຽດນາມໄດ້ຮັບການປັບປຸງບູລະນະຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ. ໄດ້ແກ້ໄຂ, ເພີ່ມເຕີມ ແລະ ປະກາດໃຊ້ກົດໝາຍເກືອບ 20 ສະບັບ ເຊິ່ງໄດ້ປະກອບສ່ວນຍົກສູງຄວາມໜ້າດຶງດູດໃຈແລະຄວາມສາມາດໃນການໃນການແຂ່ງຂັນຂອງສະພາບແວດລ້ອມການລົງທຶນ. ກາງລົງທຶນຈາກຕ່າງປະເທດພຸ່ງສູງຂຶ້ນທັນທີ ຫຼັງຈາກຫວຽດນາມສຳເລັດການເຈລະຈາເພື່ອເຂົ້າຮ່ວມ WTO ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າສະພາບແວດລ້ອມທາງການຄ້າທີ່ໂປ່ງໃສ, ການແຂ່ງຂັນທີ່ສະເໝີພາບ ແລະມີແຮງດຶງດູດໃນການລົງທຶນທີ່ແຂງແຮງກວ່ານະໂຍບາຍປ້ອງກັນຫຼືສິດທິພິເສດ.
ຄຽງຄູ່ກັບການເຈລະຈາເຂົ້າຮ່ວມ WTO, ຫວຽດນາມກໍໄດ້ລົງນາມໃນ ສຄສ ກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມມືການຄ້າຊັ້ນນຳໃນພາກພື້ນເຊັ່ນ: ສ.ເກົາຫຼີ, ຈີນ, ຍີ່ປຸ່ນ, ລັດເຊຍ... ສັນຍາເຫຼົ່ານີ້ລ້ວນແຕ່ໄດ້ອີງໃສ່ບັນດາຫຼັກການຂອງ WTO, ດັ່ງນັ້ນ ຈຶ່ງໄດ້ປະກອບສ່ວນອັນສຳຄັນເຂົ້າໃນການສົ່ງເສີມການຄ້າຂອງຫວຽດນາມກັບຜູ້ລົງນາມ. ແຕ່, ບັນດາ ສຄສ ເຫຼົ່ານີ້ບໍ່ໄດ້ສ້າງຄວາມກ້າວໜ້າໃໝ່ໃນສະຖາບັນການຄ້າ. ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ, ບັນດາ ສຄສ ເຫຼົ່ານີ້ກໍໄດ້ສຸມໃສ່ບັນດາຄູ່ຮ່ວມງານໃນພາກພື້ນ ເຮັດໃຫ້ດຸນ ການຄ້າຂອງຫວຽດນາມມີທ່າອ່ຽງບໍ່ສົມດຸນ, ອຽງໄປທາງອາຊີ. ຍຸດທະສາດການເຈລະຈາ ສຄສ ຂອງຫວຽດນາມໄລຍະປີ 2010-2020 ໄດ້ຮັບການອະນຸມັດໂດຍລັດຖະບານ ໄດ້ກໍານົດຜົນສໍາເລັດແລະຂໍ້ຄົງຄ້າງຂອງບັນດາ ສຄສ ທີ່ໄດ້ລົງນາມໃນໄລຍະຜ່ານມາ ແລະ ວາງເປົ້າໝາຍທີ່ຈະລົງນາມໃນບັນດາ ສຄສ ກັບບັນດາປະທດເສດຖະກິດພັດທະນາແລ້ວ ເພື່ອແນໃສ່ສະໜັບສະໜູນເປົ້າໝາຍຫັນເປັນອຸດສາຫະກຳຂອງຫວຽດນາມ ແລະ ຫຼຸດການພຶ່ງພາທາງການຄ້າໃນພາກພື້ນດຽວ. ຍຸດທະສາດການເຈລະຈາ ສຄສ ໄດ້ສ້າງພື້ນຖານທາງທິດທາງເພື່ອຊຸກຍູ້ ສຄສ ລະຫວ່າງຫວຽດນາມກັບບັນດາປະເທດເສດຖະກິດຊັ້ນນຳໃນໂລກເຊັ່ນ: ສະຫະລັດອາເມລິກາ, ສະຫະພາບເອີຣົບ, ຍີ່ປຸ່ນ, ການາດາ... ບັນດາສັນຍາການຄ້າເສລີຮຸ່ນໃໝ່ເຊັ່ນ ສັນຍາ CPTPP ແລະ EVFTA ໄດ້ກໍານົດມາດຕະຖານແລະກົດລະບຽບໃໝ່ສຳລັບການຄ້າສາກົນຢ່າງແທ້ຈິງ ເຊິ່ງຄາດວ່າຈະເປັນກົນໄກຂັບເຄື່ອນການເຕີບໂຕສຳລັບການຄ້າລະຫວ່າງປະເທດສະມາຊິກ. ຈາກຂະບວນການທັງປະຕິຮູບ, ທັງຮຽນຮູ້ເພື່ອເຈລະຈາປະຕິບັດຕາມບັນດາຫຼັກເກນປົກກະຕິຂອງການຄ້າສາກົນ, ຫວຽດນາມກ້າວເຂົ້າສູ່ສະໜາມແຂ່ງຂັນຊັ້ນນຳຂອງໂລກ, ຮ່ວມກຳນົດມາດຕະຖານການຄ້າຂັ້ນສູງ. ພິຈາລະນາໃນແງ່ມູມນີ້, ສັນຍາ CPTPP ແລະ EVFTA ບໍ່ພຽງແຕ່ມີຄວາມສຳຄັນທາງການຄ້າເທົ່ານັ້ນ.
ບັນດາສັນຍາການຄ້າເສລີຮຸ່ນໃໝ່ ໄດ້ກຳນົດມາດຕະຖານໃໝ່ສຳລັບການເປີດເສລີທາງການຄ້າ
ກ່ອນອື່ນໝົດ, ບັນດາ ສຄສ ຮຸ່ນໃໝ່ມຸ່ງສູ່ເປົ້າໝາຍການເປີດເສລີທາງການຄ້າຢ່າງສົມບຸນ. ໃນພາກຕົວຈິງ, ສັນຍາ CPTPP ແລະ EVFTA ໄດ້ບັນລຸລະດັບການເປີດເສລີທາງການຄ້າສິນຄ້າເກືອບ 100%. ພາສີສ່ວນໃຫຍ່ຈະຖືກຍົກເລີກຫຼັງຈາກ 5 - 7 ປີນັບຈາກວັນທີ່ສັນຍາມີຜົນບັງຄັບໃຊ້. ສິນຄ້າກະສິກຳຈຳນວນນ້ອຍທີ່ຖືວ່າອ່ອນໄຫວຢູ່ພາຍໃຕ້ການຄຸ້ມຄອງດ້ວຍໂຄຕາ ຫຼືພາສີນໍາເຂົ້າທີ່ສູງ ຈະຖືກໂອນໄປຍັງການຈັດການໂຄຕາດ້ວຍອັດຕາພາສີພາຍໃນໂຄຕາ 0%. ສິນຄ້າພື້ນເມືອງທີ່ຫວຽດນາມມີທ່າແຮງເຊັ່ນ: ແຜ່ນແພ, ເຄື່ອງນຸ່ງຫົ່ມ, ເຄື່ອງໜັງ ເກີບ, ສິນໃນນ້ຳ… ສືບຕໍ່ມີໂອກາດເພີ່ມການສົ່ງອອກ ດ້ວຍການຫຼຸດພາສີສຸລະກາກອນ ແລະກົນໄກການອຳນວຍຄວາມສະດວກທາງການຄ້າ. ພິເສດ, ການເປີດປະຕູໃຫ້ຜະລິດຕະພັນກະສິກຳເຂົ້າໃນຕະຫຼາດ ອີຢູ ມີຄວາມໝາຍສຳຄັນທີ່ສຸດຕໍ່ກັບຫວຽດນາມ. ມູນຄ່າການສົ່ງອອກຈາກຂໍ້ຕົກລົງໃໝ່ກ່ຽວກັບສິນຄ້າກະສິກຳ ເຊັ່ນ: ຂ້າວ, ກະທຽມ, ແປ້ງມັນຕົ້ນ, ເຫັດ, ນໍ້າເຜິ້ງ ... ອາດຈະບໍ່ຫຼາຍ, ແຕ່ຜະລິດຕະພັນເຫຼົ່ານີ້ມາຈາກແຫຼ່ງພະລັງພາຍໃນປະເທດ ດັ່ງນັ້ນຈຶ່ງມີຄວາມໝາຍສັງຄົມ, ຊ່ວຍເພີ່ມລາຍຮັບໃຫ້ກັບຊາວກະສິກອນສ່ວນໜຶ່ງຢູ່ໃນພື້ນທີ່ຫຍຸ້ງຍາກ. ໃນສະພາບການບັນດາປະເທດກຳລັງພັດທະນາໄດ້ນຳໃຊ້ມາດຕະການປົກປ້ອງກະສິກຳນັ້ນ, ອັດຕາພາສີໃນໂຄຕາ 0% ຮັບປະກັນໃຫ້ຫວຽດນາມມີສ່ວນແບ່ງຕະຫຼາດທີ່ແນ່ນອນ ຢູ່ໃນຕະຫຼາດຜະລິດຕະພັນກະສິກໍານໍາເຂົ້າ ຂອງບັນດາປະເທດສະມາຊິກ ສຄສ. ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ, ການຍົກເລີກອັດຕາພາສີສໍາລັບສິນຄ້າ ກະສິກໍາປຸງແຕ່ງ ຈະຊຸກຍູ້ໃຫ້ອຸດສາຫະກໍາອາຫານລົງທຶນຜະລິດຜະລິດຕະພັນໃຫ້ຕະຫຼາດນນີ້ ແລະຊຸກຍູ້ຂະບວນການປັບໂຄງສ້າງການສົ່ງອອກສິນຄ້າກະສິກໍາຕາມທິດທາງການເພີ່ມອັດຕາສ່ວນສິນຄ້າປຸງແຕ່ງ.
ລ້ຽງປາສະເຕີຈຽນໃນທະເລສາບ ດາມີ (ແຂວງບິ່ງທ້ວນ) ເພື່ອສົ່ງອອກໄປຍັງຕະຫຼາດອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້, ອາເມລິກາ, ເອີຣົບ...N _ພາບ: TTXV
ໃນຂົງເຂດການບໍລິການແລະການລົງທຶນ, ລະດັບການເປີດເສລີພາບສູງສະແດງໃຫ້ເຫັນໃນແນວທາງ “ການເລືອກບໍ່ຮັບ” ເມື່ອທຽບກັບແນວທາງ “ເລືອກສໍາລັບ” ແບບດັ້ງເດີມໃນ WTO ແລະບັນດາ ສຄສ ທີ່ພວກເຮົາໄດ້ລົງນາມໃນເມື່ອກ່ອນ. ບັນດາປະເທດທີ່ເຂົ້າຮ່ວມສັນຍາຕ້ອງໃຫ້ຕາຕະລາງເວລາຄໍາໝັ້ນສັນຍາກ່ຽວກັບການລົງທຶນ ໃນນັ້ນລະບຸມາດຕະການທີ່ບໍ່ສອດຄ່ອງ (NCM - non-conforming measures). ບັນດາປະເທດສະມາຊິກຖືກຜູກມັດດ້ວຍລະດັບການເປີດປະຕູນີ້ ແລະ ບໍ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດໃຫ້ນຳສະເໜີມາດຕະການໃໝ່ທີ່ເຂັ້ມງວດກວ່າ. ນອກຈາກນັ້ນ, ຫຼັກການ “ພຽງແຕ່ໄປຂ້າງໜ້າ, ບໍ່ຖອຍຫຼັງ” (rachet) ຈະພາໃຫ້ສະພາບແວດລ້ອມການຄ້າພຽງແຕ່ສາມາດປອດໂປ່ງຫຼາຍຂຶ້ນ. ເມື່ອສະມາຊິກລົງນາມໃນການຜ່ອນຄາຍ NCM ໂດຍສະໝັກໃຈ ພວກເຂົາຈະຕ້ອງຮັກສາລະດັບການເປີດໃໝ່ໄວ້, ບໍ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດໃຫ້ກັບໄປໃຊ້ມາດຕະການທີ່ເຂັ້ມງວດແຕ່ກ່ອນ.
ທີສອງ, ສັນຍາ CPTPP ແລະ EVFTA ບັນຈຸມີຂໍ້ກຳນົດຫຼາຍຂໍ້ທີ່ຄວບຄຸມນະໂຍບາຍການຄ້າພາຍໃນຂອງປະເທດສະມາຊິກ. ຈຸດປະສົງເພື່ອສ້າງສະພາບແວດລ້ອມການຄ້າທີ່ໂປ່ງໃສ, ແຂ່ງຂັນ, ສະເໝີພາບ; ຮັບປະກັນຄຸນຄ່າຂອງບັນດາຂໍ້ຕົກລົງກ່ຽວກັບການເປີດເສລີການຄ້າທີ່ບໍ່ຖືກຫຼຸດລົງຍ້ອມບັນດາມາດຕະການປົກປ້ອງທີ່ສ້າງຂຶ້ນໃນຕະຫຼາດພາຍໃນປະເທດ. ຄວາມໂປ່ງໃສແມ່ນຂໍ້ກໍານົດທີ່ສອດຫ້ອຍທຸກສ່ວນຂອງບັນດາສັນຍາ CPTPP ແລະ EVFTA. ໃນເກືອບທຸກໝວດຂອງສັນຍາລ້ວນແຕ່ມີມາດຕາກ່ຽວກັບຄວາມໂປ່ງໃສ: ການເປີດເຜີຍຂໍ້ມູນ, ການອັບເດດຂໍ້ມູນຢູ່ໃນເວບໄຊທາງການ, ສິດທິໃນການເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນຂອງວິສາຫະກິດແລະສັງຄົມ... ຜ່ານນັ້ນ, ບັນດາວິສາຫະກິດກໍາໄດ້ບັນດາແຜນນະໂຍບາຍ, ນະໂຍບາຍ, ມີໂອກາດສະແດງທັດສະນະຄວາມເຫັນ ແລະເຂົ້າຮ່ວມການຕິດຕາມກວດກາການປະຕິບັດ.
ການແຂ່ງຂັນແມ່ນພາກສ່ວນຫຼັກຂອງເສດຖະກິດຕະຫຼາດ, ຊ່ວຍໃຫ້ຕະຫຼາດດຳເນີນຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ. ເພື່ອສ້າງສະພາບແວດລ້ອມການແຂ່ງຂັນທີ່ສົດໃສ, ສະເໝີພາບ, CPTPP ແລະ EVFTA ມີຂໍ້ກໍານົດຕ່າງໆເພື່ອສ້າງຄວາມສະເໝີພາບລະຫວ່າງວິສາຫະກິດສັງກັດບັນດາພາກສ່ວນເສດຖະກິດກ່ຽວກັບສະຖານະທາງກົດໝາຍ ພ້ອມທັງສິດໃນການເຂົ້າຮ່ວມການເຄື່ອນໄຫວທາງການຄ້າ. ຫຼັກການບໍ່ຈຳແນກການປະປຶດ ລວມທັງຫຼັກການຊາດທີ່ນິຍົມທີ່ສຸດ (MFN - Most favoured nation) ແມ່ນຫຼັກການກົດໝາຍທີ່ສໍາຄັນທີ່ສຸດຂອງ WTO ແລະຫຼັກການການປະຕິບັດຕໍ່ຊາດ (NT - National Treatment) ເປັນທີ່ເຂົ້າໃຈວ່າ ບົນພື້ນຖານຄໍາໝັ້ນ ສັນຍາທາງການຄ້າ, ປະເທດໜຶ່ງຈະໃຫ້ກັບຜະລິດຕະພັນ, ການບໍລິການ ແລະຜູ້ສະໜອງຂອງປະເທດອື່ນ ຄວາມບຸລິມະສິດຕ່າງໆທີ່ບໍ່ຕໍ່າກວ່າ ທຽບກັບບຸລິມະສິດທີ່ປະເທດນັ້ນກໍາລັງປະຕິບັດ ແລະຈະມອບໃຫ້ກັບຜະລິດຕະພັນ, ການບໍລິການແລະຜູ້ສະໜອງ ຂອງປະເທດຕົນເອງ. ຫຼັກການການປະຕິບັດຕໍ່ຊາດຮັບປະກັນຄວາມສະເໝີພາບ ລະຫວ່າງວິສາຫະກິດທີ່ມີການລົງທຶນຈາກຕ່າງປະເທດ ກັບວິສາຫະກິດພາຍໃນປະເທດ. ບັນດາລັດວິສາຫະກິດການຄ້າຕ້ອງເຄື່ອນໄຫວຕາມກົນໄກຕະຫຼາດ; ຕ້ອງບໍ່ເຂົ້າຮ່ວມພຶດຕິກໍາຕໍ່ຕ້ານການແຂ່ງຂັນເມື່ອມີຕໍາແໜ່ງຜູກຂາດ, ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ການຄ້າແລະການລົງທຶນ. ລັດຈະບໍ່ໃຫ້ເງິນອຸດໜູນຫຼາຍເກີນຄວນ ແກ່ລັດວິສາຫະກິດການຄ້າ ເຖິງລະດັບທີ່ມັນສົ່ງຜົນກະທົບຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງ ຕໍ່ຜົນປະໂຫຍດຂອງປະເທດອື່ນ. ລະບຽບການປະມູນໄດ້ເພີ່ມຄວາມໂປ່ງໃສແລະການແຂ່ງຂັນໃນການຈັດຊື້ຈັດຈ້າງສາທາລະນະ; ສ້າງທາງເລືອກຫຼາຍຂຶ້ນໃຫ້ບັນດາອົງການນໍາໃຊ້ງົບປະມານ, ຈໍາກັດຄວາມສິ້ນເປືອງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້. ໃນຄຳໝັ້ນສັນຍາຂອງຕົນ, ຫວຽດນາມໄດ້ເປີດເຜີຍບັນຊີລາຍຊື່ຂອງ 21 ອົງການສູນກາງ, 38 ໜ່ວຍພາລະກິດ ແລະ 34 ໂຮງໝໍ ທີ່ຈະອະນຸຍາດໃຫ້ວິສາຫະກິດຂອງປະເທດສະມາຊິກເຂົ້າຮ່ວມການປະມູນຊຸດສິນຄ້າ, ການບໍລິການ, ການກໍ່ສ້າງຕິດຕັ້ງ ທີ່ມີມູນຄ່າຈາກເກນທີ່ລະບຸໄວ້ໃນສັນຍາ. ໂດຍສອດຄ່ອງກັບທ່າອຽງການພັດທະນາເສດຖະກິດພູມປັນຍາ, ບັນດາ ສຄສ ຮຸ່ນໃໝ່ລ້ວນແຕ່ເພີ່ມລະດັບການປົກປ້ອງຊັບສິນທາງປັນຍາ ທຽບກັບບັນດາຂໍ້ ກໍານົດຂອງ WTO. ເວລາແລະລະດັບການປົກປ້ອງເຈົ້າຂອງສິ່ງປະດິດທາງເພສັດຊະກໍາ, ລິຂະສິດ... ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ. ບັນດາປະເທດຕ້ອງມີມາດຕະການບັງຄັບໃຊ້ເພື່ອປົກປ້ອງສິດໃນຊັບສິນທາງປັນຍາຕໍ່ກັບເຄື່ອງໝາຍການຄ້າ, ລິຂະສິດ ແລະ ສິດທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຢູ່ຊາຍແດນ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ຈຳເປັນຕ້ອງປະຕິບັດທາງອາຍາຕໍ່ການລະເມີດສິດທິຊັບສິນທາງປັນຍາ, ໂດຍເນັ້ນໃສ່ການລະເມີດເຄື່ອງໝາຍການຄ້າ, ລິຂະສິດ ແລະສິດທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ. ນອກຈາກນັ້ນ, ການຈົດທະບຽນລິຂະສິດຕ້ອງລຽບງ່າຍ, ໂປ່ງໃສ, ສະດວກ ແລະສົ່ງເສີມການສະໝັກທາງອີເລັກໂທຣນິກ. ກົດໝາຍຄຸ້ມຄອງສິດທິໃນຊັບສິນທາງປັນຍາມີຄວາມເຂັ້ມແຂງຈະເພີ່ມປະສິດທິພາບໃນການຕໍ່ສູ້ກັບສິນຄ້າປອມແປງ, ສິນຄ້າລອກຮຽນແບບ ແລະ ສົ່ງເສີມການຄົ້ນຄວ້າ, ການນຶກຄິດປະດິດສ້າງ.
ທີສາມ, ບັນດາ ສຄສ ຮຸ່ນໃໝ່ໄດ້ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນກັບເປົ້າໝາຍການພັດທະນາແບບຍືນຍົງຢູ່ສະເໝີີ. ສິ່ງນີ້ສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນໃນລະບຽບການທີ່ບໍ່ແມ່ນການຄ້າ (ສະພາບແວດລ້ອມ, ແຮງງານ...) ແຕ່ຈະຖືກຜູກມັດໂດຍມາດຕະການການຄ້າ. ສັນຍາ CPTPP ແລະ EVFTA ບໍ່ໄດ້ກຳນົດຄວາມຕ້ອງການໃໝ່ເມື່ອທຽບກັບມາດຕະຖານສາກົນທົ່ວໄປກ່ຽວກັບແຮງງານແລະສິ່ງແວດລ້ອມ. ບັນດາປະເທດສະມາຊິກມີພັນທະທີ່ຈະເຂົ້າຮ່ວມສົນທິສັນຍາສາກົນສະເພາະທີ່ໄດ້ຮັບການຍອມຮັບຢ່າງກວ້າງຂວາງໃນດ້ານນີ້. ຄຸນຄ່າສ່ວນເກີນຂອງບັນດາ ສຄສ ຮຸ່ນໃໝ່ທີ່ນຳມາໃຫ້ຂໍ້ກໍານົດເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນ ຍົກສູງການບັງຄັບໃຊ້ໂດຍແປໃຫ້ເປັນພັນທະທີ່ບັງຄັບເຊິ່ງປະກັນໂດຍເຄື່ອງມືທາງເສດຖະກິດ, ກົນໄກແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດແລະການລົງໂທດທາງການຄ້າ.
ທີສີ່, ສັນຍາ CPTPP ແລະ EVFTA ເຊີດຊູບົດບາດຂອງວິສາຫະກິດ ແລະຄວາມສຳຄັນຂອງການສ້າງບັນດາກົນໄກອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ກັບວິສາຫະກິດໃນການເຂົ້າເຖິງປະໂຫຍດຂອງການຄ້າເສລີ. ນີ້ແມ່ນການເຂົ້າເຖິງທີ່ກ້າວໜ້າ ແລະປະຕິບັດໄດ້ຈິງ, ເພາະວ່າວິສາຫະກິດແມ່ນຜູ້ທີ່ນໍາເອົາຄໍາໝັ້ນສັນຍາເຂົ້າສູ່ຊີວິດ. ລະດັບທີ່ວິສາຫະກິດໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກຄໍາໝັ້ນສັນຍາແມ່ນຕົວວັດແທກມູນຄ່າຂອງສັນຍາ. ແນໃສ່ສະໜອງຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບສັນຍາ ຫຼືຂໍ້ມູນທີ່ມີປະໂຫຍດໃຫ້ວິສາຫະກິດເພື່ອປະຕິບັດ, ບັນດາຝ່າຍທີ່ລົງນາມ ມີພັນທະໃນການຮັກສາປະຕູຫຼືເວບໄຊສາທາລະນະ. ໃນສັນຍາ CPTPP, ຄະນະກຳມະການວິສາຫະກິດຂະໜາດນ້ອຍແລະຂະໜາດກາງ ເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍຜູ້ແທນພາກລັດຈາກທຸກຝ່າຍ ຈະປຶກສາຫາລືຢ່າງສະໝ່ຳສະເໝີເຖິງການສະໜັບສະໜູນການສ້າງຄວາມສາມາດ, ແກ້ໄຂຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຂອງວິສາຫະກິດ. ວິສາຫະກິດຕ່າງປະເທດບໍ່ຢູ່ພາຍໃຕ້ກົດລະບຽບການບັງຄັບໃຊ້ (ອັດຕາການສົ່ງອອກຕ່ຳສຸດ, ການໃຊ້ວັດຖຸດິບໃນປະເທດ, ການບັງຄັບໃຊ້ເທັກໂນໂລຍີ...) ແລະມີສິດໃຊ້ກົນໄກອະນຸຍາໂຕຕຸລາການສາກົນ ເພື່ອປົກປ້ອງຜົນປະໂຫຍດຂອງຕົນ. ພິເສດ, ບັນດາສັນຍານີ້ລ້ວນແຕ່ມີຂໍ້ບັງຄັບໂດຍລະອຽດກ່ຽວກັບການລົດຄວາມສັບສົນຂອງຂັ້ນຕອນທາງສຸລະກາກອນ ແລະແຫຼ່ງກໍາເນີດຂອງສິນຄ້າ. ບັນດາວິສາຫະກິດສົ່ງອອກໄດ້ຮັບອະນຸຍາດໃຫ້ນຳສະເໜີເອກະສານເອເລັກໂຕຣນິກ ດຳເນີນການຕາມຂັ້ນຕອນກ່ອນທີ່ສິນຄ້າຈະມາເຖິງທ່າເຮືອ, ນຳໃຊ້ກົນໄກປະຕູດຽວ, ປະຕິບັດການຄວບຄຸມຄວາມສ່ຽງແລະກວດກາພາຍຫຼັງ, ອະນຸຍາດໃຫ້ນໍາໃຊ້ກົນໄກວິສາຫະກິດຢັ້ງຢືນແຫຼ່ງກໍາເນີດຂອງສິນຄ້າດ້ວຍຕົນເອງ... ລະບຽບການອຳນວຍຄວາມສະດວກທາງການຄ້າເຫຼົ່ານີ້ມີຄວາມໝາຍດຽວກັນກັບພັນທະໃນການພິສູດ, ອະທິບາຍລາຍງານກ່ຽວກັບສິນຄ້າຂອງວິສາຫະກິດ ໄດ້ຫັນປ່ຽນເປັນຄວາມຮັບຜິດຊອບໃນການຕິດຕາມກວດກາ, ກວດກາຂອງອົງການຄຸ້ມຄອງ. ບັນດາວິສາຫະກິດປະຫຍັດຄ່າໃຊ້ຈ່າຍໃນການເຮັດທຸລະກໍາແລະເວລາສໍາລັບຂັ້ນຕອນຕ່າງໆໄດ້ຫຼາຍ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ສ້າງກົນໄກສົ່ງເສີມໃຫ້ວິສາຫະກິດປະຕິບັດຕາມລະບຽບການຄຸ້ມຄອງຢ່າງເຄັ່ງຄັດ ແລະປະຕິບັດຂະບວນການຄຸ້ມຄອງການເງິນທີ່ໄດ້ຕາມມາດຕະຖານ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ຄວາມຮັບຜິດຊອບໃນການຄຸ້ມຄອງຂອງອົງການບໍລິຫານມີຄວາມໜັກໜ່ວງກວ່າແຕ່ກ່ອນ. ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ອົງການເຫຼົ່ານີ້ຕ້ອງປັບປຸງຂະບວນການໃຫ້ທັນສະໄໝ, ຍົກສູງຄວາມສາມາດ ແລະການປ່ຽນແປງໃໝ່ແບບວິທີການຄຸ້ມຄອງ.
ຄວາມໝາຍຂອງບັນດາສັນຍາການຄ້າເສລີຮຸ່ນໃໝ່ຕໍ່ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ
ບັນດາສັນຍາການຄ້າເສລີຮຸ່ນໃໝ່ທັນທີທີ່ມີຜົນບັງຄັບໃຊ້ ໄດ້ນໍາເອົາສັນຍານທີ່ດີມາສູ່ການຄ້າ. ມູນຄ່າການສົ່ງອອກໄປຍັງຕະຫຼາດທີ່ຫວຽດນາມຍັງບໍ່ທັນມີ ສຄສ (ການາດາ, ເມັກຊິກ) ເພີ່ມຂຶ້ນແຕ່ 20% ເຖິງ 30% ໃນປີທຳອິດທີ່ສັນຍາມີຜົນບັງຄັບໃຊ້. ປີ 2020, ເຖິງວ່າຈະມີຜົນກະທົບທາງລົບ ຈາກການແຜ່ລະບາດຂອງພະຍາດໂຄວິດ-19 ກໍຕາມ ແຕ່ການສົ່ງອອກໄປຍັງຕະຫຼາດເຫຼົ່ານີ້ຍັງເພີ່ມຂຶ້ນຈາກ 12% ເປັນ 15%. ສຳລັບສັນຍາ EVFTA, 5 ເດືອນທຳອິດຂອງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ (ແຕ່ເດືອນສິງຫາເຖິງເດືອນທັນວາ 2020) ໄດ້ອອກໃບຢັ້ງຢືນແຫຼ່ງກຳເນີດສິນຄ້າ EUR.1 ເປັນຈຳນວນ 62.500 ຊຸດ; ອະນຸຍາດໃຫ້ສິນຄ້າ 2,35 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ ສາມາດສົ່ງອອກໄປຍັງຕະຫຼາດອີຢູ (ເທົ່າກັບ 15% ມູນຄ່າການສົ່ງອອກໃນໄລຍະດຽວກັນ) ໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດພິເສດ. ອາໃສສິ່ງດັ່ງກ່າວ, ມູນຄ່າສິນຄ້າສົ່ງອອກໄປຍັງຕະຫຼາດອີຢູໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ 1,6% ທຽບກັບໄລຍະດຽວກັນຂອງປີ 2019, ເວລາທີ່ຍັງບໍ່ມີການລະບາດຂອງພະຍາດ. ຜົນໄດ້ຮັບໃນທາງບວກເຖິງແມ່ນວ່າສະພາບເສດຖະກິດໂລກຕົກຕໍ່າ ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມດຶງດູດຂອງຕະຫຼາດທີ່ເປີດໃໝ່, ທ່າແຮງແລະຄວາມຄ່ອງແຄ້ວຂອງວິສາຫະກິດ. ດ້ວຍການປະຕິບັດສັນຍາ EVFTA ແນ່ນອນວ່າ ສະຫະພາບເອີຣົບຈະເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງໄວໃນບັນຊີລາຍຊື່ຄູ່ຄ້າຂອງຫວຽດນາມ. ສິນຄ້າກະສິກຳຂອງຫວຽດນາມມີໂອກາດດີທີ່ຈະແຊກຊຶມເຂົ້າໃນຕະຫຼາດທີ່ມີທ່າແຮງແລະມີລາຄາດີແຫ່ງນີ້. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ຜູ້ບໍລິໂພກຊາວຫວຽດນາມຈະສາມາດເຂົ້າເຖິງສິນຄ້າບໍລິໂພກອຸປະໂພກເອຣົບທີ່ຄຸນນະພາບສູງໃນລາຄາທີ່ຖືກກວ່າ.
ນອກຈາກນັ້ນ, ເຄືອຂ່າຍບັນດາ ສຄສ ໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ຫວຽດນາມຫຼຸດຜ່ອນຜົນກະທົບຈາກການຊຸດໂຊມຂອງລະບົບການຄ້າຫຼາຍຝ່າຍ. ສົງຄາມການຄ້າລະຫວ່າງບັນດາພື້ນຖານເສດຖະກິດໃຫຍ່, ພິເສດແມ່ນລະຫວ່າງອາເມລິກາແລະຈີນ ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບທີ່ຮ້າຍແຮງຕໍ່ບົດບາດຂອງລະບົບການຄ້າຫຼາຍຝ່າຍ. ບັນດາປະເທດໃຫຍ່ໄດ້ວາງມາດຕະການປົກປ້ອງຕາມລຳພັງໃຈ ໂດຍບໍ່ຫົວຊາຕໍ່ບັນດາຂໍ້ກຳນົດ, ຫຼັກການຂອງ WTO ແລະ ເຮັດໃຫ້ກົດໝາຍແລະກົນໄກແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດຂອງອົງການນີ້ເປັນໂມຄະ. ບັນດາພື້ນຖານເສດຖະກິດນ້ອຍແລະມີລະດັບການເປີດປະຕູສູງຄືປະເທດຫວຽດນາມ ຈະຖືກເສຍຫາຍຢ່າງງ່າຍ ເມື່ອຮາກຖານທາງກົດໝາຍສຳລັບການຄ້າລະຫວ່າງປະເທດທີ່ມີມານານຫຼາຍປີເສື່ອມໂຊມລົງ. ໃນສະຖານະການນັ້ນ, ບັນດາ ສຄສ ໄດ້ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດຂອງເວທີສົນທະນາ ກໍຄືກອບກົດໝາຍເພື່ອແກ້ໄຂບັນດາບັນຫາການຄ້າລະຫວ່າງຫວຽດນາມ ແລະບັນດາຄູ່ຮ່ວມງານອັນດັບໜຶ່ງຂອງຕົນ, ຊ່ວຍພວກເຮົາຫຼຸດຜ່ອນການຂັດແຍ້ງທີ່ມີຜົນກະທົບທາງລົບຕໍ່ການຄ້າ.
ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ຜົນປະໂຫຍດຍາວນານແລະມີຄວາມໝາຍທີ່ສຸດຕໍ່ການພັດທະນາແມ່ນ ບັນດາຫຼັກເກນທີ່ມີລັກສະນະປະຕິຮູບຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມການຄ້າໃນບັນດາສັນຍາຮຸ່ນໃໝ່. ແຕ່ເມື່ອເຂົ້າຮ່ວມ WTO, ພວກເຮົາຫາກໍ່ມີການທົບທວນຄືນລະບົບເອກະສານທາງກົດໝາຍຢ່າງຮອບດ້ານ ເພື່ອສືບຕໍ່ເຮັດໃຫ້ນະໂຍບາຍການຄ້າສົມບູນຄືທີ່ຜ່ານມາ. ກ່ຽວກັບສັນຍາ CPTPP, ກະຊວງຍຸຕິທຳໄດ້ເປັນປະທານແລະຮ່ວມກັບບັນດາກະຊວງ, ຂະແໜງການ ເພື່ອທົບທວນເອກະສານກົດໝາຍ ແລະເອກະສານອະນຸກົດໝາຍ 256 ສະບັບ, ສະເໜີປັບປຸງແກ້ໄຂເອກະສານ 12 ສະບັບ (ໃນນັ້ນມີກົດໝາຍ 8 ສະບັບ) ອອກເອກະສານໃໝ່ 5 ສະບັບ. ສຳລັບສັນຍາ EVFTA, ບົນພື້ນຖານຂອງການທົບທວນເອກະສານ 219 ສະບັບ, ລັດຖະບານໄດ້ຍື່ນສະເໜີຕໍ່ສະພາແຫ່ງຊາດເພື່ອແກ້ໄຂເອກະສານ 4 ສະບັບ (ກົດໝາຍ 2 ສະບັບ) ແລະອອກເອກະສານໃໝ່ 4 ສະບັບ. ນັ້ນບໍ່ໄດ້ເວົ້າເຖິງຂໍ້ກໍານົດຫຼາຍສິບຂໍ້ ໃນທັງສອງສັນຍາ ທີ່ຈະນໍາໃຊ້ໂດຍກົງ ເພາະວ່າມັນໄດ້ລະບຸໄວ້ຢ່າງຈະແຈ້ງພຽງພໍ ແລະບໍ່ຂັດແຍ້ງກັບກົດໝາຍປັດຈຸບັນ. ຈຳນວນເອກະສານທີ່ໄດ້ຮັບການທົບທວນ ແລະຕ້ອງການປັບປຸງແກ້ໄຂ, ອອກໃໝ່ ໄດ້ໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມໝາຍອັນເລິກເຊິ່ງ ແລະລະດັບອິດທິພົນຂອງບັນດາສັນຍານີ້ຕໍ່ກັບເສດຖະກິດ. ນອກຈາກນີ້ ຄວນສັງເກດວ່າ ການແກ້ໄຂກົດໝາຍບໍ່ໄດ້ຈຳກັດສະເພາະຫວຽດນາມເທົ່ານັ້ນ. ບັນດາປະເທດສາມາຊິກທີ່ລົງນາມໃນບັນດາ ສຄສ ຂ້າງເທິງ, ລວມມີບັນດາປະເທດຊັ້ນນໍາເຊັ່ນ ຍີ່ປຸ່ນ, ການາດາ, ປະເທດສະມາຊິກອີຢູ,... ລ້ວນແຕ່ຕ້ອງດຳເນີນການສ້າງກົດໝາຍ ເພື່ອປະຕິບັດສັນຍາໃນລະດັບທີ່ຕ່າງກັນ ເພື່ອອັບເດດບັນດາປັດໄຈນໍາໜ້າຂອງສັນຍາເຫຼົ່ານີ້ ເຂົ້າໃນກົດໝາຍພາຍໃນປະເທດ. ກອບກົດໝາຍການຄ້າທີ່ໂປ່ງໃສ, ແຂ່ງຂັນ, ຂັ້ນຕອນສະດວກດີ... ຈະສ້າງຜົນກະທົບທີ່ກວ້າງຂວາງ, ຍາວນານ ເພື່ອໃຫ້ພື້ນຖານເສດຖະກິດດຳເນີນການຢ່າງມີປະສິດທິຜົນແລະຍືນຍົງ. ລາຍງານກ່ຽວກັບຄວາມສາມາດແຂ່ງຂັນທົ່ວໂລກໃນປີ 2019-2020 ຂອງທະນາຄານໂລກໃຫ້ເຫັນວ່າ, ມີສາມອຸປະສັກທີ່ເຮັດໃຫ້ນັກທຸລະກິດເປັນກັງວົນທີ່ສຸດ ເມື່ອເຂົ້າເຖິງຕະຫຼາດບັນດາປະເທດກຳລັງພັດທະນາ, ໃນນັ້ນມີຫວຽດນາມແມ່ນ ຂັ້ນຕອນການອະນຸມັດການລົງທຶນ, ຂໍ້ກຳນົດກ່ຽວກັບເນື້ອໃນພາຍໃນ ແລະ ຂໍ້ກຳນົດກ່ຽວກັບແຮງງານຕ່າງປະເທດ. ປັດໄຈຄ່າແຮງງານຖືກຢູ່ໃນອັນດັບທີ 11 ເທົ່ານັ້ນ. ດັ່ນນັ້ນ, ການປະຕິບັດຢ່າງເຂັ້ມງວດຄຳໝັ້ນສັນຍາກ່ຽວກັບການລົງທຶນໃນບັນດາ ສຄສ ຮຸ່ນໃໝ່ທີ່ກ່າວມາຂ້າງເທິງ ພ້ອມກັນກັບຜົນປະໂຫຍດທີ່ຊ້ອນແຝງຈາກເຄືອຂ່າຍ ສຄສ ທີ່ປົກຫຸ້ມຫວຽດນາມ ຈະຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຮົາມີຄວາມໄດ້ປຽບຢ່າງຫຼວງຫຼາຍໃນການດຶງດູດກະແສການລົງທຶນມີທ່າອຽງທີ່ຈະເຄື່ອນລົງມາໃນອາຊີໃຕ້. ບັນດາຄຸນຄ່ານໍາໜ້າຂອງການຄ້າເສລີແລະການປະຕິຮູບປະກອບເປັນແຮງດຶງດູດຂອງ ສຄສ ເຫຼົ່ານີ້ຕໍ່ກັບໂລກ. ບາງພື້ນຖານເສດຖະກິດນໍາໜ້າໄດ້ສະແດງເຈດຈຳນົງພິຈາລະນາຄວາມເປັນໄປໄດ້ໃນການເຂົ້າຮ່ວມ CPTPP.
ຄວາມໝາຍໜຶ່ງທີ່ລະເລີຍບໍ່ໄດ້ຄື ຂະບວນການເຈລະຈາບັນດາ ສຄສ ຮຸ່ນໃໝ່ໄດ້ຊ່ວຍຝຶກອົບຮົມໃຫ້ຖັນແຖວຜູ້ຊ່ຽວຊານການຄ້າສາກົນເຕີບໃຫຍ່ຂະຫຍາຍຕົວ. ສັນຍາ CPTPP ແລະ EVFTA ແມ່ນບັນດາສັນຍາທີ່ມີຄວາມນໍາໜ້າໃນການເຂົ້າເຖິງບັນດາບັນຫາການຄ້າ ແລະພ້ອມກັນນັ້ນກໍມີຄວາມສັບສົນທີ່ສຸດທາງດ້ານເຕັກນິກ. ພະນັກງານເຈລະຈາຂອງພວກເຮົາໄດ້ຮຽນຮູ້ແລະເຕີບໃຫຍ່ເທື່ອລະກ້າວ ເພື່ອເຮັດວຽກຮ່ວມກັບເພື່ອນຮ່ວມງານສາກົນ ເພື່ອສ້າງມາດຕະຖານການຄ້າຂັ້ນສູງ ຕອບສະໜອງທ່າອຽງການພັດທະນາຂອງການຄ້າທັນສະໄໝ. ຄວາມຮູ້, ບົດຮຽນການເຈລະຈາ, ຈິນຕະນາການຍຸກສະໄມ ແມ່ນແຫຼ່ງພະລັງທີ່ມີຄ່າ ເພື່ອໃຫ້ຖັນແຖວພະນັກງານນີ້ສືບຕໍ່ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນວຽກງານການຄຸ້ມຄອງ, ວາງນໍານົດນະໂຍບາຍ, ເຮັດໃຫ້ຜົນປະໂຫຍດຈາກບັນດາ ສຄສ ຮຸ່ນໃໝ່ກາຍເປັນຮູບປະທຳ./.
-----------------------------
(1) ໂຄງການຊ່ວຍເຫຼືອດ້ານເຕັກນິກໃນການປະຕິບັດສັນຍາການຄ້າຫວຽດນາມ - ສະຫະລັດອາເມລິກາ (ໂຄງການ STAR)
- ບົດນີ້ໄດ້ລົງພິມໃນວາລະສານກອມມູນິດ ສະບັບທີ 963 (ເດືອນເມສາ 2021)
