ໂລກໃນປີ 2020 ແລະບາງບັນຫາທີ່ເກີດຂຶ້ນກັບຫວຽດນາມ ເມື່ອເຂົ້າຮ່ວມສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ ໄລຍະປີ 2020-2021
ວກ. - ຫວຽດນາມສະໝັກຮັບຕຳແໜ່ງສະມາຊິກບໍ່ຖາວອນ ຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງແຫ່ງສະປະປະຊາຊາດ ຄັ້ງທີສອງ, ໄລຍະປີ 2020-2021 ແມ່ນການຕັດສິນຕົກລົງທີ່ສຳຄັນ, ແມ່ນການຜັນຂະຫຍາຍປະຕິບັດແນວທາງການຕ່າງປະເທດເວົ້າລວມ ແລະ ແຜນນະໂຍບາຍເພີ່ມທະວີການຕ່າງປະເທດຫຼາຍຝ່າຍຂອງພັກແລະລັດ ໃນສະພາບການໃໝ່. ການຮັບຮູ້ແຈ້ງທາດແທ້ຂອງສະພາບການສາກົນ ແລະບັນດາການກະທົບເຖິງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງໃນຊຸມປີຕໍ່ໜ້າ, ຈາກນັ້ນ ປະກອບສ່ວນກຳນົດຍຸດທະສາດຂອງຫວຽດນາມໃນການເຂົ້າຮ່ວມອົງການຈັດຕັ້ງນີ້ ແມ່ນຄວາມຕ້ອງການທີ່ຈຳເປັນ.
ໃນຖານະປະທານສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ ໃນເດືອນມັງກອນ 2020, ທ່ານເອອັກຄະລັດຖະທູດ ດັ້ງດິ່ງກວີ, ຫົວໜ້າຄະນະຜູ້ແທນຖາວອນຫວຽດນາມປະຈຳສະຫະປະຊາຊາດ ເຄາະຄ້ອນເພື່ອເປີດກອງປະຊຸມສົນທະນາຢ່າງເປີດເຜີຍ ກ່ຽວກັບສະພາບການປາແລສະຕີນ - ອິດສະຣາແອນ, ວັນທີ 21 ມັງກອນ 2020, ທີ່ສຳນັກງານໃຫຍ່ຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ໃນນິວຢອກ (ສະຫະລັດອາເມລິກາ) _ພາບ: TTXVN
ໂລກກຳລັງມີການປ່ຽນແປງຢ່າງເລິກເຊິ່ງ, ດ້ວຍການພົວພັນສຳຜັດກັນລະຫວ່າງຈຸດພິເສດທີ່ມີຢູ່ແລະຈຸດພິເສດໃໝ່. ອາດຈະເຫັນວ່າ ໃນປະຈຸບັນມີຈຸດພິເສດຈຳນວນໜຶ່ງດັ່ງນີ້:
ໂລກາພິວັດສືບຕໍ່ເປັນທ່າອ່ຽງຂອງຍຸກສະໄໝ ເພາະວ່າ ອົງປະກອບພື້ນຖານຂອງໂລກາພິວັດນັບແຕ່ສົງຄາມເຢັນບໍ່ມີການປ່ຽນແປງ, ຊ້ຳຍັງໄດ້ຮັບການປັບປຸງ. ລະບຽບສາກົນໄດ້ປ່ຽນຈາກຂົ້ວດຽວ ເປັນໜຶ່ງອະພິອຳນາດ, ຫຼາຍມະຫາອຳນາດ, ຫຼາຍສູນກາງ, ຫຼາຍຊັ້ນ. ເສດຖະກິດໂລກນັບມື້ນັບເປັນເອກະພາບດ້ວຍການເຊື່ອມໂຍງທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນລະຫວ່າງບັນດາປະເທດ ແລະຜູ້ມີບົດບາດອື່ນໆ, ສ້າງລະບົບການຜະລິດແລະລະບົບຕ່ອງໂສ້ຄຸນຄ່າທົ່ວໂລກ. ການພັດທະນາຂອງວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຊີ ໄດ້ສ້າງກຳລັງການຜະລິດ ແລະ ຄວາມຮູ້ທົ່ວໂລກໃໝ່(1). ບັນດາເຄືອຂ່າຍເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງບັນດາອັດຕະພາບ, ບັນດາຊັ້ນຂັ້ນ ໃນແຕ່ລະຂົງເຂດ ແລະລະຫວ່າງຂົງເຂດຂອງຊີວິດ ແມ່ນມີການປະຕິສຳພັນກັນແລະແຊກຊ້ອນກັນຫຼາຍຂຶ້ນ(2).
ສັນຕິພາບ, ການຮ່ວມມື ແລະການພັດທະນາຍັງແມ່ນທ່າອ່ຽງຕົ້ນຕໍ, ແຕ່ຄວາມສ່ຽງຂອງສົງຄາມແລະການປະທະພາກສ່ວນໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ. ໃນໂລກໃນຊຸມປີມໍ່ໆມານີ້, ໄດ້ເກີດມີ “ຈຸດຮ້ອນ” ພາກພື້ນຢູ່ຫຼາຍແຫ່ງເຊັ່ນ: ສົງຄາມຢູ່ຊິຣີ, ຄວາມເຄັ່ງຕຶງເພີ່ມຂຶ້ນໃນຫຼາຍປະເທດຢູ່ໃນເຂດຕາເວັນອອກກາງ, ອາຟຣິກກາ, ອາເມລິການລາຕີນ. ສິ່ງທ້າທາຍດ້ານຄວາມໝັ້ນຄົງແບບດັ້ງເດີມແລະບໍ່ເປັນແບບດັ້ງເດີມ ນັບມື້ນັບມີຄວາມຫຼາກຫຼາຍ, ສັບສົນ, ບໍ່ສາມາດຄາດເດົາໄດ້, ມີລັກສະນະຂ້າມຊາດ ແລະສົ່ງຜົນກະທົບໄລຍະຍາວ, ຮ້າຍແຮງ, ຂະໜາດໃຫຍ່ ສຳລັບຫຼາຍປະເທດ ແລະ ບໍ່ມີປະເທດໃດທີ່ສາມາດຮັບມືແກ້ໄຂໄດ້. ຫຼາຍບັນຫາຄວາມໝັ້ນຄົງໃໝ່ກຳລັງເກີນຂຶ້ນເຊັ່ນ ຄວາມໝັ້ນຄົງຂອງເຄືອຂ່າຍ, ຄວາມໝັ້ນຄົງດ້ານແຫຼ່ງນ້ຳ, ຄວາມໝັ້ນຄົງດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ, ການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ ແລະ ສະພາບອາກາດທີ່ຮຸນແຮງ, ພະຍາດແຜ່ລາມຢ່າງໄວວາ, ຄວາມໝັ້ນຄົງດ້ານການເງິນກໍ່ມີບັນຫາຕ່າງໆເຊັ່ນ: ເງິນສະເໝືອນ, ການເງິນເຕັກໂນໂລຊີ, ອາດຊະຍາກຳເຕັກໂນໂລຊີສູງໃນຂົງເຂດເງິນຕາ - ທະນາຄານ...
ບັນດາປະເທດໃຫຍ່ຍັງແມ່ນກຳລັງຕົ້ນຕໍ ໃນການສ້າງຮູບແບບສະຖານະການສາກົນ, ເຖິງວ່າບັນດາປະເທດຂະໜາດກາງແລະນ້ອຍມີບົດບາດໃຫຍ່ຂຶ້ນເລື້ອຍໆ. ຄວາມແຕກຕ່າງໃນປະຈຸບັນເມື່ອທຽບກັບໄລຍະເວລາລະຫວ່າງແລະທັນທີຫຼັງສົງຄາມເຢັນ (3) ແມ່ນ “ສະໂມສອນປະເທດໃຫຍ່” ມີສະມາຊິກຫຼາຍກວ່າ, ນອກຈາກສະຫະລັດອາເມລິກາ, ຈີນ ແລະ ລັດເຊຍ, ຍັງມີບາງສູນກາງອຳນາດອື່ນອີກເຊັ່ນ: ສະຫະພາບເອີຣົບ (EU), ອິນເດຍ, ຍີ່ປຸ່ນ ທີ່ກຳລັງບືນຕົວຂຶ້ນ ເພື່ອເປົ້າໝາຍເຂົ້າຮ່ວມໃນ “ສະໂມສອນ” ນີ້, ແລະການແຂ່ງຂັນຍຸດທະສາດລະຫວ່ງບັນດາປະເທດໃຫຍ່ກຳລັງເພີ່ມຂຶ້ນ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນ ລະຫວ່າງອາເມລິກາແລະຈີນ. ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ, ທ່າອ່ຽງທີ່ຈະດຳເນີນນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດຝ່າຍດຽວ, ອຳນາດບາດໃຫຍ່ ແລະ ລັດທິຊາດນິຍົມ, ລັດທິປົກປ້ອງການຜະລິດພາຍໃນ ໄດ້ພົ້ນເດັ່ນຂຶ້ນ, ເລີ່ມຕົ້ນຈາກບັນດາປະເທດໃຫຍ່, ຫຼັງຈາກນັ້ນແຜ່ຂະຫຍາຍໄປສູ່ເຂດຕ່າງໆ. ບັນດາຈຸດພິເສດແລະທ່າອ່ຽງການເມືອງເຫຼົ່ານີ້ ບໍ່ໄດ້ປີ້ນກັບແຕ່ມັນຍັງສ້າງສິ່ງກີດຂວາງຕໍ່ໂລກາພິວັດ; ສ້າງຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃຫ້ແກ່ການເຊື່ອມໂຍງ ແລະການຮ່ວມມືລະຫວ່າງປະເທດຕ່າງໆ; ຈຳກັດຄວາມພະຍາຍາມໃນການເປີດປະຊາທິປະໄຕໃນຊີວິດສາກົນ ແລະ ການປົກປ້ອງສິດຜົນປະໂຫຍດອັນຊອບທຳ, ສະເໝີພາບຂອງບັນດາປະເທດ.
ລັດທິຫຼາຍຝ່າຍນັບມື້ນັບມີບົດບາດສຳຄັນໃນການເມືອງສາກົນ, ແຕ່ກໍປະເຊີນໜ້າກັບສິ່ງທ້າທາຍຫຼາຍຢ່າງ. ຫຼັງຈາກສົງຄາມເຢັນ, ການຮ່ວມມືຫຼາຍຝ່າຍໄດ້ຮັບຄວາມເອົາໃຈໃສ່ ແລະ ການທູດຫຼາຍຝ່າຍມີສ່ວນສຳຄັນເພີ່ມຂຶ້ນ ໃນນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດຂອງບັນດາປະເທດ, ຂະໜານກັບຂະບວນການໂລກາພິວັດ. ມາເຖິງປະຈຸບັນ, ມີການຈັດຕັ້ງລະບົບກົດໝາຍ, ສະຖາບັນ ແລະ ກົນໄກຂຶ້ນໃນຫຼາຍຂົງເຂດ, ຫຼາຍລະດັບທີ່ຕ່າງກັນ ດ້ວຍການເຂົ້າຮ່ວມຂອງເກືອບທຸກປະເທດ, ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການແກ້ໄຂຫຼາຍບັນຫາໂລກແລະພາກພື້ນທີ່ສຳຄັນ. ໂລກາພິວັດ, ດ້ວຍການກະຈາຍອຳນາດ, ການເປີດປະຊາທິປະໄຕ, ເພີ່ມການເພິ່ງພາເຊິ່ງກັນແລະກັນລະຫວ່າງປະເທດຕ່າງໆ, ພ້ອມກັນກັບບັນດາບັນຫາຂ້າມຊາດທີ່ເກີດຂຶ້ນ, ເຮັດໃຫ້ການທູດຫຼາຍຝ່າຍກາຍເປັນຄວາມຕ້ອງການພາວະວິໄສ ເພື່ອໃຫ້ບັນດາປະເທດຮ່ວມມື, ແຂ່ງຂັນ ແລະ ແກ້ໄຂຂໍ້ຂັດແຍ້ງດ້ານຜົນປະໂຫຍດ. ປະເທດສ່ວນໃຫຍ່, ລວມທັງປະເທດທີ່ສຳຄັນເຊັ່ນ: ສະຫະລັດອາເມລິການ ແລະ ຈີນ, ລ້ວນແຕ່ມີຄວາມຕ້ອງການທີ່ຈະໃຊ້ນະໂຍບາຍການທູດຫຼາຍຝ່າຍ ເພື່ອສາມາດຮັບປະກັນຄວາມໝັ້ນຄົງແລະຜົນປະໂຫຍດແຫ່ງຊາດຂອງຕົນເອງໄດ້. ໃນນະໂຍບາຍການທູດຂອງຫຼາຍປະເທດໃນປະຈຸບັນ, ການທູດຫຼາຍຝ່າຍແລະການທູດສອງຝ່າຍມີຄວາມສຳຄັນເທົ່າກັນ. ແຕ່, ບາງປະເທດ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນປະເທດໃຫຍ່, ມີທ່າອ່ຽງທີ່ຈະໃຊ້ການທູດຫຼາຍຝ່າຍເພື່ອສະແຫວງຫາຜົນປະໂຫຍດຝ່າຍດຽວ, ເຮັດໃຫ້ບັນດາສະຖາບັນຫຼາຍຝ່າຍ ມີທ່າອ່ຽງທີ່ຈະດຳເນີນການບໍ່ແມ່ນເພື່ອຜົນປະໂຫຍດສ່ວນລວມຂອງລັດສະມາຊິກທັງໝົດ (4). ປະສິດທິຜົນຂອງການທູດຫຼາຍຝ່າຍໃນການແກ້ໄຂການພົວພັນລະຫວ່າງປະເທດນັ້ນ ບໍ່ທັນສູງ. ຜູ້ນຳຫຼາຍຄົນທີ່ໄປຕາມແນວທາງປະຊານິຍົມຫຼືຊາດນິຍົມ ມີທ່າອ່ຽງບໍ່ເອົາໃນໃສ່ເຖິງການທູດຫຼາຍຝ່າຍ(5).
ບັນດາຈຸດພິເສດຂອງສະຖານະການສາກົນດັ່ງກ່າວຂ້າງເທິງ ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບໂດຍກົງແລະຫຼາຍດ້ານເຖິງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ ໃນໄລຍະປີ 2020-2021 ເຊິ່ງຫວຽດນາມເປັນສະມາຊິກບໍ່ຖາວອນ, ຕາມທິດ:
ທີໜຶ່ງ, ສະຫະປະຊາຊາດຍັງຢູ່ໃນອັນດັບໜຶ່ງໃນບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງຫຼາຍຝ່າຍ ແລະມີບົດບາດສຳຄັນທີ່ສຸດ ໃນຊີວິດສາກົນ. ສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງແມ່ນສະຖາບັນທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ແລະ ປະຈຸບັນບໍ່ມີອົງການໃດສາມາດແຂ່ງຂັນຫຼືປ່ຽນແທນໄດ້. ສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງມີທີ່ຕັ້ງທີ່ສຳຄັນນີ້ ແມ່ນຍ້ອນອຳນາດແລະການເຄື່ອນໄຫວຂອງມັນ ຕອບສະໜອງໄດ້ກັບຄວາມຕ້ອງການຂອງປະຊາຄົມສາກົນ ໃນການປ້ອງກັນແລະແກ້ໄຂສິ່ງທ້າທາຍດ້ານຄວາມໝັ້ນຄົງທົ່ວໂລກ. ທາງດ້ານກົດໝາຍ, ສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງແມ່ນອົງການໜຶ່ງດຽວຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ເພື່ອຮັກສາສັນຕິພາບແລະຄວາມໝັ້ນຄົງສາກົນ ແລະ ສາມາດອອກມະຕິທີ່ມີລັກສະນະຜູກມັດກັບທຸກໆປະເທດສະມາຊິກຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ເຊິ່ງລວມເຖິງການໃຊ້ກຳລັງອາວຸດ. ສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງໄດ້ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການຢຸດຕິການປະທະກັນທີ່ຍືດເຍື້ອໃນຫຼາຍພາກພື້ນຂອງໂລກເຊັ່ນ: ເຊຍຣາເລອອນ, ກົດດິວົວ, ມາລີ, ລິບີ, ຊາຮາຣາຕາເວັນຕົກ; ເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງຕັ້ງໜ້າໃນການເຄື່ອນໄຫວກໍ່ສ້າງແລະຮັກສາສັນຕິພາບ ແລະ ກຳລັງຜັນຂະຫຍາຍຄະນະປະຕິບັດພາລະກິດຮັກສາສັນຕິພາບ 14 ຄະນະຢູ່ບັນດາເຂດທີ່ມີການປະທະກັນ (6); ການຊ່ວຍເຫຼືອທີ່ມີປະສິດທິຜົນໃຫ້ປະເທດຕ່າງໆໃນການຮັບມືກັບສົງຄາມນິວເຄຼຍ, ການກໍ່ການຮ້າຍ, ວິກິດການດ້ານມະນຸດສະທຳ... ການເຂົ້າຮ່ວມໃນສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ ນັບມື້ນັບກາຍເປັນເປົ້າໝາຍນະໂຍບາຍຂອງຫຼາຍປະເທດ ເພື່ອຊຸກຍູ້ຜົນປະໂຫຍດ ແລະເພີ່ມທະວີຄວາມໝັ້ນຄົງແຫ່ງຊາດ.
ທີສອງ, ປະລິມານແລະລັກສະນະວຽກງານຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດນັບມື້ນັບໜັກໜ່ວງ, ສັບສົນ. ນັບຕັ້ງແຕ່ກໍ່ຕັ້ງຈົນເຖິງປະຈຸບັນ, ພາລະບົດບາດແລະໜ້າທີ່ຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງໄດ້ລະບຸໄວ້ໃນມາດຕາ 24 ຂອງກົດບັດສະຫະປະຊາຊາດ, ໂດຍພື້ນຖານແລ້ວບໍ່ມີການປ່ຽນແປງ. ແຕ່ວ່າ, ໃນຄວາມເປັນຈິງ, ຂອບເຂດການເຄື່ອນໄຫວຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງນັບມື້ນັບໄດ້ຮັບການເປີດກວ້າງ. ສາເຫດຕົ້ນຕໍ່ແມ່ນຍ້ອນສິ່ງທ້າທາຍດ້ານຄວາມໝັ້ນຄົງທົ່ວໂລກ ທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນແລະສັບສົນ, ແລະ ສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງມີສິດແກ້ໄຂສິ່ງທ້າທາຍເຫຼົ່ານີ້. ໃນວາລະການປະຊຸມຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ, ບັນດາບັນຫາຄວາມໝັ້ນຄົງແບບດັ້ງເດີມເຊັ່ນ: ການປ້ອງກັນແລະການແກ້ໄຂຂໍ້ຂັດແຍ່ງ, ສົງຄາມ, ຕ້ານການກໍ່ການຮ້າຍ... ຍັງຄົງມີຢູ່, ພ້ອມນັ້ນຍັງມີຫຼາຍບັນຫາຄວາມໝັ້ນຄົງທີ່ບໍ່ເປັນແບບດັ້ງເດີມເຊັ່ນ: ການຊ່ວງເສັງກຳລັງອາວຸດ, ສິດທິມະນຸດ, ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ, ຄວາມໝັ້ນຄົງດ້ານເຄືອຂ່າຍ, ວິກິດການດ້ານມະນຸດສະທຳ (ທັງຍ້ອນໄພພິບັດທາງທຳມະຊາດ ແລະ ທັງຍ້ອນການປະທະກັນ), ການເຂົ້າເມືອງຜິດກົດໝາຍ (ໂດຍສະເພາະແມ່ນຢູ່ໃນກຸ່ມເອີຣົບ ແລະ ຈາກປະເທດໃນອາເມລິກາໃຕ້ໄປອາເມລິກາ) ຖືກນຳອອກມາເພື່ອປຶກສາຫາລື. ທັດສະນະກ່ຽວກັບຄວາມປອດໄພແລະໄພຂົ່ມຂູ່/ສິ່ງທ້າທາຍດ້ານຄວາມປອດໄພ ສຳລັບຊີວິດສາກົນ ກໍ່ຄືແຕ່ລະປະເທດ ໄດ້ມີການປ່ຽນແປງຕາມທິດເປີດກວ້າງ, ຮອບດ້ານກວ່າເກົ່າ, ເຮັດໃຫ້ຫຼາຍຂົງເຂດ/ບັນຫາເຊັ່ນ ເສດຖະກິດ, ສັງຄົມ, ວັດທະນະທຳ, ສິ່ງແວດລ້ອມ, ເຕັກໂນໂລຊີ ກໍ່ໄດ້ຮັບການພິຈາລະນາຈາກທັດສະນະນີ້. ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ, ບາງປະເທດມີທ່າອ່ຽງຫັນເປັນການເມືອງ ແລະ ນຳເອົາບັນຫາສັງຄົມແລະແພ່ງທີ່ລ້ວນໆ ມາສະເໜີຕໍ່ສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ ເພື່ອຮັບໃຊ້ຜົນປະໂຫຍດຝ່າຍດຽວ. ດັ່ງນັ້ນ, ວາລະການປະຊຸມຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງມີຄວາມໜາແໜ້ນເພີ່ມຂຶ້ນ (7), ປະລິມານແລະຄວາມເຂັ້ມຂອງວຽກງານເພີ່ມຂຶ້ນທຸກມື້, ບັນດາສະມາຊິກສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງຈະມີເວລາໜ້ອຍທີ່ສຸດ ເພື່ອກະກຽມການປະຊຸມຫຼືການສົນທະນາເປັນທາງການ.
ທີສາມ, ໂຄງສ້າງແລະວິທີການເຮັດວຽກຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ ສ່ອງແສງເຖິງໂຄງສ້າງອຳນາດໃນການພົວພັນສາກົນໃນປະຈຸບັນ ເຊິ່ງຈຸດເດັ່ນຄືປະເທດໃຫຍ່ຄອບງຳ, ແຕ່ບັນດາປະເທດຂະໜາດກາງແລະນ້ອຍກໍມີບົດບາດສູງຂຶ້ນ. ເວົ້າຢ່າງອື່ນຄື, ທ່າອ່ຽງການເມືອງອຳນາດບາດໃຫຍ່ ແລະ ທ່າອ່ຽງເປີດກວ້າງປະຊາທິປະໄຕໃນຊີວິດການເມືອງສາກົນ ໃນເວລາດຽວກັນສົ່ງຜົນກະທົບຢ່າງເລິກເຊິ່ງຕໍ່ສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ. ຫ້າປະເທດສະມາຊິກຖາວອນຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ ແມ່ນກຸ່ມປະເທດທີ່ຕັດສິນຊີ້ຂາດ ຕໍ່ທຸກດ້ານການເຄື່ອນໄຫວ ຂອງອົງການນີ້. ບັນຫາປະຕິຮູບສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ ຕາມທິດເພີ່ມຈຳນວນສະມາຊິກຖາວອນ ເພື່ອຍົກສູງລັກສະນະເປັນຕົວແທນ ໄດ້ຖືກວາງອອກມາເປັນເວລາຫຼາຍປີແລ້ວ ແລະຍັງເປັນບັນຫາທີ່ເປີດຢູ່. ມາຮອດປະຈຸບັນ, ມະຕິທີ່ສຳຄັນສ່ວນໃຫຍ່ຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ ຖືກປະນີປະນອມແລະໄດ້ຮັບການຕັດສິນໂດຍບັນດາປະເທດສະມາຊິກຖາວອນ ກ່ອນທີ່ຈະມີການລົງຄະແນນຢ່າງເປັນທາງການ. ແຕ່, ສິດປະຕິເສດຫ້າມຂອງບັນດາປະເທດສະມາຊິກຖາວອນແມ່ນເທົ່າທຽມກັນ, ເຮັດໃຫ້ບໍ່ມີປະເທດສະມາຊິກຖາວອນໃດ, ນັບທັງສະຫະລັດອາເມລິກາ, ສາມາດກຳນົດວາລະການປະຊຸມຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງຕາມເຈດຕະນາຂອງຕົນເອງ.
ໃນຂະນະນັ້ນ, ບັນດາປະເທດສະມາຊິກບໍ່ຖາວອນຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ ບໍ່ຕັດສິນຕົກລົງການສ້າງວາລະການປະຊຸມ ຫຼືຜ່ານມະຕິຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ. ແຕ່ວ່າ, ກຸ່ມປະເທດເຫຼົ່ານີ້ຍັງມີບົດບາດໃນສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ ຍ້ອນການແຂ່ງຂັນກັນເຕົ້າໂຮງກຳລັງລະຫວ່າງບັນດາປະເທດສະມາຊິກຖາວອນ. ຕາມນັ້ນ, ບັນດາປະເທດສະມາຊິກບໍ່ຖາວອນມີໂອກາດເພີ່ມທະວີສຸລະສຽງໃນສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ, ສ້າງພາລະບົດບາດຕື່ມອີກສຳລັບບັນດາປະເທດໃຫຍ່. ບັນດາປະເທດສະມາຊິກບໍ່ຖາວອນຍັງມີພື້ນທີ່ຫຼາຍຂຶ້ນໃນການຊຸກຍູ້ບັນຫາທີ່ມີຄວາມສົນໃຈຮ່ວມກັນ, ມີການແບ່ງແຍກໜ້ອຍລົງ ເຊັ່ນ: ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ, ການປົກປ້ອງເດັກນ້ອຍ, ການປົກປ້ອງສາມັນຊົນ, ການປົກປ້ອງມໍລະດົກວັດທະນະທຳ ໃນການປະທະກັນດ້ວຍກຳລັງປະກອບອາວຸດ, ແກ້ໄຂຜົນຮ້າຍຕາມມາ ແລະການສ້າງສາຄືນໃໝ່ຫຼັງສົງຄາມ...
ໂຄງສ້າງຂອງບັນດາປະເທດສະມາຊິກບໍ່ຖາວອນຈະມີຜົນກະທົບສ່ວຍໃດສ່ວນໜຶ່ງ ຕໍ່ການຊັ່ງຊາອຳນາດໃນສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງໃນໄລຍະປີ 2020-2021 (8). ສະຫະລັດອາເມລິກາ, ອັງກິດ, ຝຣັ່ງ ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນຈາກບັນດາປະເທດສະມາຊິກບໍ່ຖາວອນທີ່ເປັນພັນທະມິດ ກໍ່ຄືບັນດາປະເທດກຳລັງພັດທະນາທີ່ຂຶ້ນກັບການຊ່ວຍເຫຼືອ ແລະ ການພົວພັນດ້ານເສດຖະກິດກັບສະຫະລັດອາເມລິກາ ແລະປະເທດຕາເວັນຕົກ. ຈີນໄດ້ຄອບງຳນັບມື້ນັບຫຼາຍຕໍ່ບັນດາປະເທດສະມາຊິກບໍ່ຖາວອນ ທີ່ຕາງໜ້າພາກພື້ນອາຟຣິກກາ ຜ່ານການເພີ່ມທະວີການພົວພັນທາງການຄ້າແລະການລົງທຶນໃນພາກພື້ນນີ້. ລັດເຊຍຍັງຮັກສາອິດທິພົນຂອງຕົນຕໍ່ບັນດາປະເທດສະມາຊິກບໍ່ຖາວອນ ໃນເຂດອິດທິພົນດັ້ງເດີມ ແລະ ໃນກຸ່ມປະເທດຝ່າຍຊ້າຍຢູ່ພາກພື້ນອາເມລິກາລາຕີນ.
ທີສີ່, ທ່າອ່ຽງຂອງການປະນີປະນອມຍັງເປັນພື້ນຖານ, ສອດຮ້ອຍຕະຫຼອດ, ແຕ່ການແຂ່ງຂັນ, ການຂັດແຍ້ງປະທະກັນຈະເພີ່ມຂຶ້ນພາຍໃນຂອບເຂດສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ. ການແຂ່ງຂັນຍຸດທະສາດລະຫວ່າງອາເມລິກາແລະຈີນເພີ່ມຂຶ້ນ ຈະເຮັດໃຫ້ບັນຫາຕ່າງໆຢູ່ທີ່ສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງມີຄວາມສັບສົນຍິ່ງຂຶ້ນ. ອາເມລິກາມີທ່າອ່ຽງເປັນຝ່າຍດຽວແລະປະໂຫຍດນິຍົມຫຼາຍຂຶ້ນ; ຫຼຸດຜ່ອນການເຂົ້າຮ່ວມໃນບາງກົນໄກຂອງສະຫະປະຊາຊາດທີ່ພວກເຂົາຄິດວ່າບໍ່ແທດຈິງ. ໃນຂະນະນັ້ນ, ຈີນພວມພະຍາຍາມສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງຖານະບົດບາດຂອງປະເທດໃຫຍ່, ຍູ້ແຮງການເຂົ້າຮ່ວມໃນບັນດາກົນໄກຫຼາຍຝ່າຍ; ເພີ່ມອິດທິພົນຕໍ່ສະຫະປະຊາຊາດໃນທັງ 3 ເສົາຫຼັກ: ສັນຕິພາບ - ຄວາມໝັ້ນຄົງ, ການພັດທະນາ ແລະ ສິດທິມະນຸດ. ບັນດາປະເທດສະມາຊິກຖາວອນຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງທີ່ຍັງເຫຼືອ ກໍ່ມີການປັບປ່ຽນນະໂຍບາຍ. ລັດເຊຍມີຄວາມເດັດດ່ຽວທີ່ສຸດ ໃນບັນດາບັນຫາທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເຖິງພື້ນທີ່ແຫ່ງການດຳລົງຄົງຢູ່ ແລະຜົນປະໂຫຍດຍຸດທະສາດຂອງຕົນເຊັ່ນ: ອູແກຣນ, ເວເນຊູເອລາ, ຊິຣີ... ອັງກິດ, ຝຣັ່ງເປັນເອກະລາດກວ່າໃນບາງບັນຫາສະເພາະເຊັ່ນ: ອີຣານ, ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ, ຄວາມຂັດແຍ້ງອິດສະຣາແອນ - ປາແລັດສະຕີນ ແລະ ມີການຄິດໄລ່ຮອບຄອບກວ່າໃນການສະແດງຫຼັກໝັ້ນຂອງຕົນ ຍ້ອນມີຜົນປະໂຫຍດທາງເສດຖະກິດແລະການຄ້າກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມມືທີ່ສຳຄັນ.
ຜົນທີ່ຕາມມາຄື, ການຮ່ວມມືໃນບັນດາບັນຫາທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບຜົນປະໂຫຍດທີ່ສຳຄັນຂອງບັນດາປະເທດສະມາຊິກຖາວອນຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ ແລະບັນດາບັນຫາຮ້ອນຢູ່ໃນສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງເຊັ່ນ: ຊິຣີ, ເວເນຊູເອລາ, ອີຣານ, ມຽນມາ, ຄວາມຂັດແຍ້ງອິດສະຣາແອນ - ປາແລັດສະຕີນ... ຈະຫຍຸ້ງຍາກກວ່າອີກ, ຊ້ຳຍັງຖືກປຶກຕັນບໍ່ມີທາງອອກ, ຍ້ອນຫຼັກໝັ້ນກົງກັນຂ້າມ. ບັນດາປະເທດສະມາຊິກຖາວອນຈະເພີ່ມທະວີການນຳໃຊ້ບັນດາມາດຕະການສອງຝ່າຍແລະຝ່າຍດຽວ, ລວມທັງການໃຊ້ສິດປະຕິເສດຫ້າມ. ໃນສະພາບການນັ້ນ, ບັນດາປະເທດສະມາຊິກບໍ່ຖາວອນຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງຈະພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍກວ່າອີກ ແລະ ຖ້າແກ້ໄຂບັນຫາບໍ່ດີກໍ່ຈະສົ່ງເສີມບົດບາດບໍ່ໄດ້, ຊ້ຳບໍ່ໜຳ, ຖ້າຄິດໄລ່ຜິດອາດຈະກໍ່ຄວາມເສຍຫາຍໃຫ້ແກ່ຜົນປະໂຫຍດແຫ່ງຊາດ.
ສະພາບການສາກົນ ແລະ ສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ ດ້ວຍບັນດາຈຸດພິເສດສຳຄັນດັງກ່າວຂ້າງເທິງ ຈະສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ຂະບວນການຂອງຫວຽດນາມທີ່ເຂົ້າຮັບບົດບາດສະມາຊິກບໍ່ຖາວອນຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງໄລຍະປີ 2020-2021 ໃນທັງສອງທິດທາງ, ພາໃຫ້ເກີດສິ່ງທ້າທາຍ ແຕ່ກໍ່ນຳມາເຊິ່ງຄວາມສະດວກຕ່າງໆ. ກ່ອນອື່ນໝົດ, ຫວຽດນາມຕ້ອງແບກຫາບຄວາມຮັບຜິດຊອບສາກົນທີ່ໜັກໜ່ວງ, ຈັດການແກ້ໄຂຈຳນວນວຽກງານທີ່ໃຫຍ່ຫຼວງ, ເສຍເວລາຫຼາຍ. ວາລະການປະຊຸມຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງໃນເວລາຕໍ່ໜ້າມີຫຼາຍບັນຫາໃໝ່ສຳລັບຫວຽດນາມ (9). ເກືອບທຸກຂໍ້ຂັດແຍ້ງແລະການປະທະກັນ ທີ່ສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງໃຫ້ຄວາມສົນໃຈໃນປະຈຸບັນ ລ້ວນແຕ່ມີຕົ້ນເຫດມາຈາກຄວາມຂັດແຍ້ງທາງດ້ານຜົນປະໂຫຍດ ລະຫວ່າງບັນດາປະເທດໃຫຍ່, ສັບສົນ ແລະ ແກ້ໄຂຍາກທີ່ສຸດ. ການແບ່ງແຍກແລະຄວາມຂັດແຍ້ງລະຫວ່າງບັນດາປະເທດມະຫາອຳນາດກຳລັງເພີ່ມຂຶ້ນ ຈະເປັນແຮງກົດດັນໃຫຍ່ທີ່ສຸດສຳລັບຫວຽດນາມ ໃນການກຳນົດແລະສະແດງຫຼັກໝັ້ນ ຕໍ່ບາງບັນຫາທີ່ສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ. ໃນຂະນະນັ້ນ, ອາຍຸການ 2 ປີຂອງສະມາຊິກບໍ່ຖາວອນແມ່ນຂ້ອນຂ້າງສັ້ນ, ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຫວຽດນາມຕ້ອງມີຄວາມພະຍາຍາມສູງທີ່ສຸດ ໃນການກຳນົດແລະຊຸກຍູ້ບັນຫາຈຳນວນໜຶ່ງທີ່ສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ ເພື່ອປະກອບສ່ວນທີ່ມີປະສິດທິຜົນໃຫ້ແກ່ປະຊາຄົມສາກົນ ພ້ອມທັງຢືນຢັນບົດບາດຂອງປະເທດໄດ້. ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ, ຫວຽດນາມກໍ່ມີຄວາມສະດວກຈຳນວນໜຶ່ງ, ສ້າງເທສະແລະພື້ນທີ່ໃຫ້ຕົວເອງສະແດງບົດບາດຂອງຕົນທີ່ສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ. ຍິ່ງກວ່ານັ້ນ, ຫວຽດນາມດ້ວຍທ່າແຮງພາຍໃນຂອງຕົນເອງ (10), ຄາດຫວັງຈະແກ້ໄຂຄວາມທ້າທາຍໄດ້ດີ ແລະໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກຂໍ້ໄດ້ປຽບທັງໝົດ ເພື່ອສຳເລັດບົດບາດເປັນສະມາຊິກບໍ່ຖາວອນ ຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ ໄດ້ຢ່າງດີເດັ່ນ.
ດ້ວຍແນວທາງ ນະໂຍບາຍທີ່ຖືກຕ້ອງຂອງພັກແລະລັດ, ຄວາມຕັດສິນໃຈສູງ ແລະ ການກະກຽມຢ່າງຮອບຄອບ ກ່ຽວກັບທຸກດ້ານຂອງລະບົບການເມືອງທັງໝົດ, ພວກເຮົາມີພື້ນຖານອັນໜັກແໜ້ນ ເພື່ອເຊື່ອໝັ້ນວ່າ ຫວຽດນາມຈະສຳເລັດເປັນຢ່າງດີບົດບາດສະມາຊິກບໍ່ຖາວອນຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ ໄລຍະປີ 2020-2021, ຜ່ານນັ້ນ ຍົກສູງລະດັບວຽກງານການຕ່າງປະເທດຫຼາຍຝ່າຍ, ຍົກສູງຖານະຂອງຊາດ, ກະຊັບຄວາມສຳພັນສອງຝ່າຍກັບບັນດາປະເທດໃຫຍ່ ແລະບັນດາຄູ່ຮ່ວມມືທີ່ສຳຄັນ, ປະກອບສ່ວນຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມສັນຕິພາບ ແລະສະຖຽນລະພາບ, ຮັບໃຊ້ໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາ ແລະປົກປັກຮັກສາເອກະລາດ, ອຳນາດອະທິປະໄຕໃນແຜ່ນດິນຂອງປະເທດ./.
------------------------------
(1) ໂລກກຳລັງຢູ່ໃນໄລຍະຕົ້ນຂອງການປະຕິວັດອຸດສາຫະກຳຄັ້ງທີ່ສີ່ ດ້ວຍອິນເຕີເນັດເຊື່ອມຕໍ່ທຸກສິ່ງ (IOT), ປັນຍາປະດິດ, ເຕັກໂນໂລຊີມືຖື, ການພິມ 3D, ຄຼາວດ໌ຄອມພິວຕິ້ງ (cloud computing)...
(2) ມີຫຼາຍຂົງເຂດປະສົມແລະຮູບແບບການຈັດຕັ້ງໃໝ່ປະກົດຂຶ້ນ.
(3) ໃນສົງຄາມເປັນ, ສະຫະລັດອາເມລິກາແລະສະຫະພາບໂຊວຽດນຳພາກອງກຳລັງສອງກຸ່ມ, ສ້າງລະບຽບໂລກສອງຂົ້ວທີ່ປະເຊີນໜ້າກັນ. ພາຍຫຼັງສົງຄາມເຢັນ, ອາເມລິກາກາຍເປັນປະເທດມະຫາອຳນາດໜຶ່ງດຽວ ແລະໂລກໄດ້ຜ່ານລະບຽບຂົ້ວດຽວໃນໄລຍະສັ້ນ.
(4) ອາເມລິກາໄດ້ຖອນຕົວອອກຈາກສະພາສິດທິມະນຸດແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ, ສັນຍາປາຣີກ່ຽວກັບການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ, ສົນທິສັນຍາກຳລັງນິວເຄຼຍລະດັບກາງ (INF), ສັນຍານິວເຄຼຍ 5+1 ກັບອີຣານ, ອົງການການສຶກສາ, ວິທະຍາສາດແລະວັດທະນະທຳແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ (UNESCO), ແລະຂູ່ວ່າຈະຖອນຕົວອອກຈາກອົງການການຄ້າໂລກ (WTO)... ຈີນໄດ້ສ້າງບັນດາຂໍ້ລິເລີ່ມແລະກົນໄກຫຼາຍຝ່າຍໃໝ່ເຊັ່ນ: “ແລວທາງແລະເສັ້ນທາງ” (BRI), ທະນາຄານລົງທຶນໂຄງສ້າງພື້ນຖານອາຊີ (AIIB)... ເພື່ອຖ່ວງດຸນກັບສະຖາບັນທີ່ນຳໂດຍອາເມລິກາ.
(5) ສິ່ງທີ່ເດັ່ນຄື ນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດທີ່ມັກວິທີເຂົ້າເຖິງສອງຝ່າຍ ຂອງອຳນາດການປົກຄອງຂອງປະທານາທິບໍດີອາເມລິກາ ໂດນັນ ທຣັມ ໃນປະຈຸບັນ, ຫຼືວິທີເຂົ້າເຖິງ “ຝ່າຍດຽວເມື່ອເປັນໄປໄດ້, ຫຼາຍຝ່າຍເມື່ອຈຳເປັນ” ຂອງອຳນາດການປົກຄອງຂອງອະດີດປະທານາທິບໍດີອາເມລິກາ ຈ.ເບິດ (George Walker Bush) ກ່ອນໜ້ານີ້.
(6) 14 ຄະນະປະຕິບັດພາລະກິດຮັກສາສັນຕິພາບຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ກຳລັງປະຕິບັດງານຢູ່: ຊາຮາຣາຕາເວັນຕົກ (MINURSO), ເຂດດາຟົວຂອງຊູດັງ (UNAMID), ສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕກົງໂກ (MON-4-USCO), ຊູດັງ (UNISFA), ຊູດັງໃຕ້ (UNMISS), ລິບີ (MINUSMA), ມາລີ (MINUSMA), ສາທາລະນະລັດອາຟຣິກກາກາງ (MINUSCA), ໄຮຕີ (MINUJUSTH), ໄຊປຣັດ (UNFICYP), ໂກໂຊໂວ (UNMIK), ຕາເວັນອອກກາງ (UNDOF, UNTSO, UNIFIL)
(7) ຈຳນວນກອງປະຊຸມຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງໃນປະຈຸບັນແມ່ນປະມານ 400 ຄັ້ງຕໍ່ປີ, ເຊິ່ງສູງກ່ວາ 2 ເທົ່າເມື່ອທຽບໃສ່ໄລຍະ 2008-2009, ແລະຄາດວ່າຈະຢູ່ໃນຈຳນວນ 410-430 ຄັ້ງຕໍ່ປີໃນໄລຍະ 2020–2021
(8) ອີງຕາມຜົນການລົງຄະແນນສຽງໃນວັນທີ 7 ມິຖຸນາ 2019, ຫວຽດນາມ, ແອັດສະໂຕນີ, ຕຸຍນີຊີ, ນິເຊຣີ, ແຊັງແວັງຊັງ ໄດ້ກາຍເປັນສະມາຊິກບໍ່ຖາວອນຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງໄລຍະປີ 2020-2021. ປະຈຸບັນມີ 6 ປະເທດ ການາດາ, ນອກແວ, ອຽກລັງ, ເຄັນຍາ, ຈີບູຕີ, ອິນເດຍ ກຳລັງຂົນຂວາຍຫາສຽງ 5 ຕຳແໜ່ງສະມາຊິກບໍ່ຖາວອນຂອງສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງ ໄລຍະປີ 2021-2022 (ແທນທີ່ໃຫ້ ເຢຍລະມັນ, ແບນຊິກ, ອາຟຣິກກາໃຕ້, ອິນໂດເນເຊຍ ແລະ ໂດມີນິກ)
(9) ບັນດາບັນຫາການປົດອາວຸດຂອງເລຂາທິການໃຫຍ່ສະຫະປະຊາຊາດ, ຄວາມໝັ້ນຄົງດ້ານເຄືອຂ່າຍ... ແລະບາງກົນໄກກົດໝາຍທີ່ຫວຽດນາມຍັງບໍ່ທັນເຂົ້າຮ່ວມ (ເຊັ່ນ ສານອາຍາສາກົນ)
(10) ເຊັ່ນ: ແນວທາງ ນະໂຍບາຍທີ່ຖືກຕ້ອງ, ການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງຖານະຕຳແໜ່ງແລະກຳລັງແຮງສັງລວມຂອງປະເທດ, ປະສົບການແຫ່ງການເຊື່ອມໂຍງສາກົນເວົ້າລວມ ແລະ ການເຂົ້າຮ່ວມໃນສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດເວົ້າສະເພາະ, ທີ່ຕັ້ງທາງພູມສາດ-ການເມືອງທີ່ສຳຄັຍ...
- ບົດນີ້ໄດ້ລົງພິມໃນວາລະສານກອມມູນິດ ສະບັບທີ 937 (ເດືອນມີນາ 2020)
