ວາງແຜນຍຸດທະສາດການພົວພັນຕ່າງປະເທດເພື່ອເປົ້າໝາຍ
ການພັດທະນາ, ຄວາມໝັ້ນຄົງແລະຍົກສູງຖານະແໜ່ງ
ຂອງຫວຽດນາມ ແຕ່ນີ້ຮອດປີ 2030, ວິໄສທັດເຖິງປີ 2045
ການພັດທະນາ, ຄວາມໝັ້ນຄົງແລະຍົກສູງຖານະແໜ່ງ
ຂອງຫວຽດນາມ ແຕ່ນີ້ຮອດປີ 2030, ວິໄສທັດເຖິງປີ 2045
ວກ. - ການວາງແຜນຍຸດທະສາດມີຄວາມສໍາຄັນຫຼາຍຂຶ້ນ ສໍາລັບການບໍລິຫານປົກຄອງລະດັບຊາດ, ພາກພື້ນ ແລະ ທົ່ວໂລກ ໃນສະພາບການທີ່ປັດໄຈນຳເຂົ້າ, ສົ່ງອອກ ແລະ ຂະບວນການມີການປ່ຽນແປງຫຼາຍຢ່າງ. ໃນຂົງເຂດການພົວພັນຕ່າງປະເທດ, ການວາງແຜນຍຸດທະສາດຖືເປັນຂໍ້ກຳນົດທີ່ບັງຄັບສະເໝີ ເນື່ອງຈາກມັນກ່ຽວຂ້ອງກັບຜົນປະໂຫຍດພື້ນຖານຂອງປະເທດເຊັ່ນ: ການຮັບປະກັນຄວາມໝັ້ນຄົງ, ການຊຸກຍູ້ການພັດທະນາ ແລະ ຍົກສູງຖານະຕຳແໜ່ງຂອງຊາດ. ຄ້າຍຄືກັນກັບຄວາມຕ້ອງການ ສໍາລັບການວາງແຜນຍຸດທະສາດແຫ່ງຊາດ, ການວາງແຜນຍຸດທະສາດການພົວພັນຕ່າງປະເທດຕ້ອງມີການປັບປ່ຽນທີ່ຈໍາເປັນ ໃນສະພາບການຂອງໂລກທີ່ມີຄວາມບໍ່ແນ່ນອນຫຼາຍຢ່າງ, ການປະຕິວັດອຸດສາຫະກຳຄັ້ງທີສີ່ ທີ່ກຳລັງສ້າງຜົນກະທົບຢ່າງເລິກເຊິ່ງກວ້າງຂວາງ, ການແຂ່ງຂັນລະຫວ່າງປະເທດໃຫຍ່ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ.
ການພົວພັນຕ່າງປະເທດທັງປະກອບສ່ວນຮັບປະກັນສັນຕິພາບ, ສະຖຽນລະພາບ ທັງປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ, ຍົກສູງຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນ ພ້ອມທັງຍົກລະດັບບົດບາດ ແລະຖະນະຕຳແໜ່ງຂອງປະເທດ (ໃນພາບ: ກຳມະການກົມການເມືອງ, ປະທານປະເທດ ຫງວຽນຊວັນຝຸກ ຢ້ຽມຢາມຫ້ອງວາງສະແດງມູນເຊື້ອຂອງຂະແໜງການການທູດ) _ພາບ: TTXVN
ຍຸດທະສາດ, ຍຸດທະສາດການພົວພັນຕ່າງປະເທດ ແລະ ການວາງແຜນຍຸດທະສາດ
ຄວາມສຳນຶກທົ່ວໄປກ່ຽວກັບຍຸດທະສາດ ແມ່ນຊຸດມາດຕະການ ແລະການຈັດວາງ, ສັບຊ້ອນຊັບພະຍາກອນ ເພື່ອໃຫ້ບັນລຸເປົ້າໝາຍທີ່ສຳຄັນໃນໄລຍະຍາວ ເຊິ່ງມີຜົນກະທົບພໍສົມຄວນ ເຖິງອົງການຈັດຕັ້ງ, ຊຸມຊົນ, ປະເທດ ຫຼືພາກພື້ນ. ເຖິງວ່າມີການຕີຄວາມໝາຍແລະວິທີການເຂົ້າເຖິງທີ່ແຕກຕ່າງກັນກໍ່ຕາມ, ແຕ່ຄວາມສຳນຶກກ່ຽວກັບຍຸດທະສາດມັກຈະປະກອບດ້ວຍສາມອົງປະກອບພື້ນຖານເຊັ່ນ: 1- ເປົ້າໝາຍ (ຕາມປົກກະຕິແມ່ນໄລຍະກາງ ແລະໄລຍະຍາວ); 2- ພາຫະນະ (ຊັບພະຍາກອນ); 3- ວິທີການ (ການປະຕິບັດ). ກ່ຽວກັບລະດັບ, ຍຸດທະສາດແຕກຕ່າງກັບຍຸດທະວິທີທາງດ້ານເປົ້າໝາຍ, ມາດຕະການ ແລະ ຊັບພະຍາກອນ. ຄວາມຜິດພາດໜຶ່ງທາງດ້ານຍຸດທະວິທີສາມາດແກ້ໄຂໄດ້. ຄວາມຜິດພາດທາງດ້ານຍຸດທະສາດຈະມີຜົນກະທົບທາງລົບ (ຄວາມຫຍໍ້ທໍ້) ທີ່ໜັກໜ່ວງ ແລະ ບໍ່ງ່າຍທີ່ຈະແກ້ໄຂ. ໂດຍຕ່າງກັນກັບຍຸດທະວິທີ, ຍຸດທະສາດສຸມໃສ່ບັນດາເປົ້າໝາຍໄລຍະຍາວ ແລະ ກຳນົດການຜັນແປໃນອະນາຄົດແທນທີ່ຈະຕອບສະໜອງຕໍ່ເຫດການທີ່ເກີດຂຶ້ນທັນທີ(1).
ທຸກປະເທດລ້ວນມີຍຸດທະສາດ (ເຖິງວ່າຈະບໍ່ມີການເຜີຍແຜ່ກໍຕາມ), ຖ້າມີການວາງແຜນຢ່າງມີປະສິດທິພາບ, ກໍ່ສາມາດຊີ້ວິທີການໃນການໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກໂອກາດ ແລະເອົາຊະນະສິ່ງທ້າທາຍໄດ້. ຍຸດທະສາດຢູ່ທີ່ນີ້ສາມາດເປັນຕົວແທນຂອງຍຸດທະສາດລວມຂອງປະເທດ, ຫຼືອາດຈະເປັນຍຸດທະສາດຂອງຂະແໜງການໜຶ່ງ, ອາຊີບໜຶ່ງ, ບັນຫາສະເພາະ, ເຊັ່ນຍຸດທະສາດດ້ານການປ້ອງກັນປະເທດ, ເສດຖະກິດ, ຫຼືການພົວພັນຕ່າງປະເທດ. ການວາງແຜນຍຸດທະສາດສາມາດເຂົ້າໃຈໄດ້ງ່າຍໆວ່າເປັນຂະບວນການສ້າງຍຸດທະສາດ. ຍຸດທະສາດຈະຕອບຄຳຖາມວ່າອັນໃດແລະຍ້ອນຫຍັງ, ສ່ວນການວາງແຜນຈະຕອບຄຳຖາມວ່າຄືແນວໃດ.
ຈາກຄວາມສຳນຶກຍຸດທະສາດເວົ້າລວມ, ສາມາດເຂົ້າໃຈໄດ້ວ່າ ຍຸດທະສາດການພົວພັນຕ່າງປະເທດແມ່ນຜະລິດຕະພັນຂອງການກຳນົດເປົ້າໝາຍການພົວພັນຕ່າງປະເທດແມ່ນສຳຄັນ, ທິດທາງ ແລະ ວິທີການປະຕິບັດ ເພື່ອບັນລຸໄດ້ບັນດາເປົ້າໝາຍດັ່ງກ່າວໃນໄລຍະກາງແລະໄລຍະຍາວຂອງປະເທດໜຶ່ງ(2). ໃນການເມືອງສາກົນສະໄໝໃໝ່, ການວາງແຜນຍຸດທະສາດຂອງບັນດາອັດຕະພາບການພົວພັນສາກົນທີ່ເຄີຍອີງໃສ່ການຊັ່ງຊາຫຼາຍປັດໄຈ ກໍ່ຄືແງ່ມຸມຂອງບັນຫາ, ເຊິ່ງມີຜົນກະທົບອັນໃຫຍ່, ບໍ່ພຽງແຕ່ເຖິງກຸ່ມເປົ້າໝາຍໃຈກາງ ຫາກຍັງມີຫຼາຍເປົ້າໝາຍ “ບໍລິວານ” ຢູ່ອອ້ມຂ້າງ, ແນໃສ່ປະຕິບັດບາງເປົ້າໝາຍທີ່ສຳຄັນຂອງອັດຕະພາບ (ຫຼິ້ນໝາກຮຸກທັງເກມແທນທີ່ການເຄື່ອນຍ້າຍຕົວໝາກຮຸກແຕ່ລະຄັ້ງ).
ຍ້ອນສະພາບການປ່ຽນແປງຢ່າງໄວວາ, ມີຫຼາຍປັດໄຈໃໝ່ທີ່ເກີດຂຶ້ນ, ຄວາມບໍ່ໜັກແໜ້ນກ່ຽວກັບນະໂຍບາຍນັບມື້ນັບເພີ່ມຂຶ້ນ, ເອກະສານກ່ຽວກັບຍຸດທະສາດສະບັບໜຶ່ງທີ່ມີລັກສະນະສະໜິດຕິດພັນ ແລະ ເຊື່ອມຕໍ່ກັນແມ່ນມີຄວາມຕ້ອງການຫຼາຍກວ່າແຕ່ກ່ອນ(3). ດ້ວຍລັກສະນະຂອງສະພາບການຄືແນວນັ້ນ, ບາງຄົນອ້າງເຫດຜົນວ່າ, ການດຳເນີນນະໂຍບາຍທີ່ບໍ່ອີງຕາມການວາງແຜນຍຸດທະສາດຈະບໍ່ບັນລຸປະສິດທິຜົນສູງສຸດ, ຊ້ຳຍັງຖືກລົ້ມເຫຼວອີກດ້ວຍ(4). ນັ້ນແມ່ນການຖືກດຶງດູດຕາມບັນດາເຫດການ ທີ່ບໍ່ມີຫຼັກການ “ບໍ່ປ່ຽນແປງ” ເພື່ອຮັບມື. ທ່ານ ປອ. ມີນາ ໂບ, ຫົວໜ້າພະແນກວິຊານະໂຍບາຍສາທາລະນະແລະການບໍລິການສາທາລະນະ ທີ່ໂຮງຮຽນລັດຖະບານ, ນະໂຍບາຍສາທາລະນະແລະການພົວພັນສາກົນ ປີເຕີ ສ. ກາລີໂກ, ຂຶ້ນກັບມະຫາວິທະຍາໄລ ໂຮສຕາ (ອາເມລິກາ) ໃຫ້ທັດສະນະວ່າ, ບັນດາລຳດັບການດຳເນີນການວາງແຜນຍຸດທະສາດໄດ້ອອກແບບຢ່າງມີແບບມີແຜນ ສາມາດຊ່ວຍໃຫ້ການພິຈາລະນາຢ່າງທຸ່ນທ່ຽງ ແລະ ມີລະບົບ ບັນດາການຄັດເລືອກປ່ຽນແທນ ແລະ ຊ່ວຍໃຫ້ບັນດາການນຳສຸມໃສ່ບັນດາເປົ້າໝາຍໃຫຍ່(5).
ເນື່ອງຈາກໂລກທີ່ບໍ່ແນ່ນອນແລະປ່ຽນແປງຢ່າງໄວ ຈຶ່ງມີຄວາມເຫັນວ່າການວາງແຜນຍຸດທະສາດຄວນມີຄວາມຍືດຫຍຸ່ນເປັນແຕ່ລະກໍລະນີ. ກໍ່ມີກະແສຄຳຄິດເຫັນໃຫ້ທັດສະນະວ່າການວາງແຜນກຳນົດຍຸດທະສາດຕາມແຕ່ລະກໍລະນີທີ່ລະອຽດຢ່າງມີຄວາມເຄື່ອນທີ່(6). ແທນທີ່ຈະວາງແຜນຍຸດທະສາດທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ທີ່ໝັ້ນຄົງ ຄວນໃຊ້ວິທີການທີ່ຍືດຫຍຸ່ນກວ່າ. ການວາງແຜນບໍ່ແມ່ນຂະບວນການທີ່ມີຢູ່ກ່ອນແລ້ວແລະແຍກຈາກກັນ ເຊິ່ງເກີດຂຶ້ນພ້ອມກັບການຜັນຂະຫຍາຍການປະຕິບັດ(7). ດ້ວຍເຫດນັ້ນ, ຍຸດທະສາດດັ່ງກ່າວສາມາດປັບຕົວເຂົ້າກັບຍຸກສະໄໝໄດ້ຫຼາຍຂຶ້ນ. ຖ້າສິ່ງຕ່າງໆບໍ່ເປັນໄປຕາມທີ່ຄາດຄະເນ/ຄາດຫວັງ, ເປົ້າໝາຍທີ່ວາງແຜນໄວ້ກ່ອນໜ້ານີ້ກໍ່ອາດຈະປ່ຽນໄປເຊັ່ນກັນ(8). ຊ້ຳບໍ່ໜຳ, ໃນບາງກໍລະນີ, ເປົ້າໝາຍແລະການອອກແບບເບື້ອງຕົ້ນຂອງຍຸດທະສາດອາດຈະຕ້ອງປ່ຽນແປງຢ່າງຫຼາຍ ແລະ ຄວາມສຳເລັດຂອງນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດໃນຂະນະນີ້ຂຶ້ນກັບຜູ້ກຳນົດນະໂຍບາຍທີ່ຮຽນຮູ້ຈາກພຶດຕິກຳຕົວຈິງ ແລະປັບຕົວເຂົ້າກັບລະບົບສາກົນທີ່ຄາດເດົາບໍ່ໄດ້(9). ແຕ່ວ່າ, ການຮັບມືກັບການປ່ຽນແປງ ຫຼືຈະບໍ່ປ່ຽນແປງ ລ້ວນແຕ່ຕ້ອງມີການຄິດໄລ່ຢ່າງຮອບຄອບເຖິງຖອງຈາກແງ່ມຸມຍຸດທະສາດ.
ການວາງແຜນຍຸດທະສາດແມ່ນຂະບວນການຈິນຕະນາການທີ່ໃຊ້ໂປຣແກມ ແລະວິເຄາະຊຸດຂໍ້ມູນຂະໜາດໃຫຍ່ທີ່ມີຄວາມໜ້າເຊື່ອຖືສູງ. ຂະບວນຈິນຕະນາການນັ້ນແມ່ນວິທີທີ່ກວມລວມ, ຕັກກະພິນິດ, ມີເຫດຜົນ, ຫຼາຍຂັ້ນຫຼາຍຊັ້ນ ແລະ ປະດິດສ້າງ ໃນການຖາມຄຳຖາມ ເພື່ອໃຫ້ໄດ້ຜົນສຳເລັດໃຫຍ່, ສຳຄັນ ແລະຍາວນານ(10). ຈຸດປະສົງຂອງການວາງແຜນຍຸດທະສາດ ແມ່ນເພື່ອຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຍຸດທະສາດທີ່ພັດທະນາຜ່ານຂະບວນການຈິນຕະນາການຍຸດທະສາດ.
ສາຍພົວພັນລະຫວ່າງບັນດາດາເປົ້າໝາຍຍຸດທະສາດ
ການພັດທະນາ, ຄວາມໝັ້ນຄົງ ແລະ ຖານະຕຳແຫນ່ງ
ບັນດາເປົ້າໝາຍສັນຕິພາບ, ສະຖຽມລະພາບ, ເອກະລາດ, ອຳນາດອະທິປະໄຕ, ການພັດທະນາ ແລະ ການຍົກສູງຖານະຕຳແໜ່ງ ແມ່ນບັນດາເປົ້າໝາຍຍຸດທະສາດ ເຊິ່ງທຸກປະເທດລ້ວນແຕ່ພະຍາຍາມທີ່ຈະປະຕິບັດແລະບັນລຸ. ໂດຍສະເພາະ, ມີຄວາມຮັບຮູ້ທີ່ນັບມື້ນັບແຈ້ງ ກ່ຽວກັບສາຍພົວພັນທີ່ໃກ້ຊິດແລະປະຕິສຳພັນ ໃນຂະບວນການປະຕິບັດບັນດາເປົ້າໝາຍດັ່ງກ່າວ. ຕົວຢ່າງ, ຄວາມໝັ້ນຄົງສ້າງຮາກຖານທີ່ຈຳເປັນສຳລັບການພັດທະນາ ແລະ ການພັດທະນາຊ່ວຍສ້າງເງື່ອນໄຂທີ່ພຽງພໍໃຫ້ຄວາມໝັ້ນຄົງ. ບົດຮຽນຈາກຫຼາຍປະເທດທີ່ປະສົບ “ຄວາມບໍ່ໝັ້ນຄົງ” ໃນອະດີດສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ, ຖ້າບໍ່ບັນລຸເປົ້າໝາຍການພັດທະນາ, ໂດຍສະເພາະ ການພັດທະນາທີ່ຍືນຍົງແລະກວມລວມ, ຈະບໍ່ມີສະຖຽນລະພາບ. ຄວາມໝັ້ນຄົງປອດໄພແມ່ນເງື່ອນໄຂທີ່ຈຳເປັນ ແຕ່ຖ້າມີຄວາມໝັ້ນຄົງພໍສົມຄວນ ການພັດທະນາຈະກາຍເປັນເປົ້າໝາຍບຸລິມະສິດ (ນີ້ແມ່ນເຫດຜົນຂອງທ່າອຽງບຸລິມະສິດການພັດທະນາ ຕັ້ງແຕ່ຫຼັງສົງຄາມເຢັນຈົນເຖິງປະຈຸບັນ). ໂດຍເຫັນແຈ້ງຜົນກະທົບເຊິ່ງກັນແລະກັນ ລະຫວ່າງບັນດາຂົງເຂດຫຼັກແຫຼ່ງ, ອົງການສະຫະປະຊາຊາດໄດ້ປະກາດແລະດຳເນີນການຕາມວາລະລະດັບໂລກເພື່ອການພັດທະນາເຖິງປີ 2030 (SDGs) ໂດຍມີ 17 ເປົ້າໝາຍການພັດທະນາທີ່ຍືນຍົງ ເພື່ອເປັນແນວທາງໃນການຢຸດຕິຄວາມທຸກຍາກ, ຕໍ່ສູ້ກັບຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບ ແລະ ຈັດການແກ້ໄຂຄວາມທ້າທາຍດ້ານຄວາມໝັ້ນຄົງທີ່ບໍ່ເປັນແບບດັ້ງເດີມ (ຄວາມໝັ້ນຄົງດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ, ຄວາມໝັ້ນຄົງດ້ານສະບຽງອາຫານ, ການປ່ຽນແປງສະພາບດິນຟ້າອາກາດ...) ໃນ 15 ປີຂ້າງໜ້າ. ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງແມ່ນການພັດທະນາເພື່ອຕອບສະໜອງບັນດາຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການໃນປະຈຸບັນ ເຊິ່ງບໍ່ມີຜົນສະທ້ອນເຖິງຄວາມສາມາດຕອບສະໜອງຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການສະເພາະຂອງບັນດາຮຸ່ນຄົນໃນອະນາຄົດ (ໝາຍຄວາມວ່າ ເຂົ້າເຖິງຢ່າງມີຍຸດທະສາດ, ຍາວນານ).
ຜົນການຄົ້ນຄວ້າສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ, ຖ້າບໍ່ມີສັນຕິພາບ, ຄວາມໝັ້ນຄົງ ແລະຄວາມປອດໄພ, ປະເທດຕ່າງໆຕ້ອງ “ຈ່າຍລາຄາແພງ” ເພື່ອການພັດທະນາ. ຕົວຊີ້ວັດຕ່າງໆເຊັ່ນ: ການເຕີບໂຕ, ການສົ່ງອອກ-ການນຳເຂົ້າ, ລາຍໄດ້, ການບໍລິໂພກສ່ວນບຸກຄົນ ແລະ ການໃຊ້ຈ່າຍຂອງລັດຖະບານເພື່ອເປົ້າໝາຍການພັດທະນາ ຈະຖືກຜົນກະທົບຈາກການຕ້ອງສຸມໃສ່ຕອບໂຕ້ກັບຄວາມບໍ່ສະຫງົບ. ໃນທາງກົງກັນຂ້າມ, ສາເຫດທີ່ເຮັດໃຫ້ຫຼາຍປະເທດຖືກຕົກຢູ່ໃນຄວາມຂັດແຍ້ງແລະຄວາມບໍ່ໝັ້ນຄົງນັ້ນ ແມ່ນເກີດຈາກການບໍ່ເອົາໃຈໃສ່ຢ່າງພຽງພໍເຖິງບັນດາເປົ້າໝາຍການພັດທະນາ, ການພັດທະນາບໍ່ເທົ່າທຽມກັນ, ຄວາມແຕກໂຕນກັນເພີ່ມຂຶ້ນ (ໄດ້ຖືວ່າເປັນແຫຼ່ງກຳເນີດຂອງແນວຄິດສຸດຂົ້ວ ຈັດໂພດ, ການກໍ່ການຮ້າຍ...)
ສາຍພົວພັນລະຫວ່າງ “ເປົ້າໝາຍຖານະຕຳແໜ່ງ” ກັບບັນດາເປົ້າໝາຍການພັດທະນາ ແລະ ຄວາມໝັ້ນຄົງນັ້ນ ກໍ່ໄດ້ຮັບການກວດສອບໃນທາງປະຕິບັດພາກຕົວຈິງ. ປະເທດຕ່າງໆເຊັ່ນ ສິງກະໂປ, ວາຕິກັນ, ສະວິດເຊີແລນ..., ເຫັນໄດ້ແຈ້ງວ່າມີອິດທິພົນເໜືອຄວາມສາມາດຂອງເຂົາ ຖ້າພຽງແຕ່ເບິ່ງຕົວຊີ້ວັດເຊັ່ນ “ພະລັງແຂງ” (ສຳຄັນທີ່ສຸດສຳລັບເປົ້າໝາຍຄວາມໝັ້ນຄົງ) ຫຼື “ພະລັງອອ່ນ” (ຜົນກະທົບຕໍ່ເປົ້າໝາຍການພັດທະນາ). ນີ້ກໍ່ແມ່ນສາຍພົວພັນລະຫວ່າງ “ທ່າ ແລະ ພະລັງ”. ໃນບົດກະວີ “ຮຽນຫຼິ້ນໝາກຮຸກ”, ປະທານໂຮ່ຈີມິນໄດ້ຂຽນວ່າ: “ຫາກຫຼົງທິດຜິດຜັ້ງ / ສອງລົດເສິກກໍ່ເສຍເປົ່າ / ຜູ້ດຽວເອົາໂອກາດໄດ້ / ກໍ່ພາໃຫ້ສຳເລັດຜົນ”. ຈິນຕະນາການຂອງຄົນຈີນຖືເປັນສຳຄັນປັດໄຈ “ທ່າ”, ໃນຄຳ “ທ່າ” (勢) ມີຄຳ “ພະລັງ” (力). ໃນໄລຍະປະຈຸບັນ “ຮູບພາບຂອງຊາດ” ຫຼື “ເຄື່ອງໝາຍການຄ້າແຫ່ງຊາດ” ກໍ່ແມ່ນຊັບສິນຍຸດທະສາດອັນໜຶ່ງ”.
ສົມທົບບັນດາເປົ້າໝາຍໃນເງື່ອນໄຂຫວຽດນາມ ແຕ່ນີ້ເຖິງປີ 2030, ວິໄສທັດເຖິງປີ 2045
ໃນຂະບວນວິວັດການເຊື່ອມໂຍງສາກົນທີ່ເລິກເຊິ່ງກວ້າງຂວາງ, ການວາງແຜນຍຸດທະສາດການພົວພັນຕ່າງປະເທດຂອງຫວຽດນາມ ແນ່ນອນຕ້ອງຮັບປະກັນລັກສະນະສະຫະຂະແໜງການ ແລະ ການເຊື່ອມໂຍງຂົງເຂດ. ການພົວພັນຕ່າງປະເທດທັງປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການຮັບປະກັນສັນຕິພາບ, ສະຖຽມລະພາບ, ທັງປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ, ຍົກສູງຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນ, ທັງຍົກສູງພາລະບົດບາດ, ຖານະຕຳແໜ່ງຂອງປະເທດ. ອະດີດຮອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ຫວູຄວານ ເຄີຍຮັບຮູ້ກ່ຽວກັບບັນດາເປົ້າໝາຍພື້ນຖານຂອງການພົວພັນຕ່າງປະເທດວ່າ: “ຮັບໃຊ້ສາມເປົ້າໝາຍພື້ນຖານແມ່ນ ເປົ້າໝາຍຄວາມໝັ້ນຄົງ (ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການຮັບປະກັນເອກະລາດ, ອຳນາດອະທິປະໄຕ, ຄວາມໝັ້ນຄົງຂອງຊາດ ແລະ ຜືນແຜ່ນດິນອັນຄົບຖ້ວນ); ເປົ້າໝາຍການພັດທະນາ (ຍາດແຍ່ງກຳລັງແຮງພາຍນອກ ແລະ ສ້າງເງື່ອນໄຂສາກົນໃຫ້ສະດວກແກ່ການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມຂອງປະເທດ); ແລະເປົ້າໝາຍມີອິດທິພົນ (ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການຍົກສູງຖານະຕຳແໜ່ງຂອງຊາດ, ເສີມຂະຫຍາຍອິດທິພົນໃນເວທີສາກົນ)”(11).
ໂດຍສະເພາະກ່ຽວກັບພາລະບົດບາດຂອງຂະແໜງການພົວພັນຕ່າງປະເທດຫວຽດນາມ, ໃນຂໍ້ຄວາມເຖິງຂະແໜງການການທູດເນື່ອງໃນໂອກາດສະເຫຼີມສະຫຼອງວັນສ້າງຕັ້ງຂະແໜງການການທູດຄົບຮອບ 75 ປີ (ວັນທີ 28 ສິງຫາ 2020) ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ຫງວຽນຊວັນຝຸກ ເນັ້ນໜັກວ່າ: ການທູດປະຕິວັດຫວຽດນາມມີຄວາມພາກພູມໃຈທີ່ໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງ, ຊີ້ນຳ ແລະຝຶກອົບຮົມໂດຍກົງ ໂດຍປະທານໂຮ່ຈີມິນ. ໃນ 75 ປີທີ່ຜ່ານມາ, ຂະແໜງການການທູດຍາມໃດກໍ່ສະແດງພາລະບົດບາດເປັນກຳລັງນຳໜ້າໃນການປົກປັກຮັກສາຜົນງານປະຕິວັດ, ສ້າງຕັ້ງແນວໂຮມປະຊາຊົນໂລກ ທີ່ສະໜັບສະໜູນ ຫວຽດນາມ, ສ້າງກຳລັງແຮງສັງລວມ ນຳເອົາຜົນສຳເລັດມາໃຫ້ການຕໍ່ຕ້ານເພື່ອປົດປ່ອຍປະເທດຊາດ, ປົກປ້ອງເອກະພາບແຫ່ງຊາດ ແລະ ປົກປັກຮັກສາປະເທດຊາດກ່ອນນີ້, ກໍ່ຄືໃນການປະສົມປະສານກຳລັງແຮງຂອງປະເທດ ກັບກຳລັງແຮງຍຸກສະໄໝ, ສ້າງເງື່ອນໄຂອັນສະດວກໃຫ້ແກ່ພາລະກິດການປ່ຽນແປງໃໝ່, ການພັດທະນາ ແລະເຊື່ອມໂຍງກັບສາກົນໃນປະຈຸບັນ(12). ກຳລັງແຮງສັງລວມທີ່ມີໄດ້ແມ່ນດ້ວຍການວາງແຜນຍຸດທະສາດບົນພື້ນຖານມີການປະສົມປະສານລະຫວ່າງຂະແໜງການແລະການຮ່ວມຈິດຮ່ວມໃຈ, ແມ່ນຜົນງານແຫ່ງຄວາມພະຍາຍາມຖືເອົາເປົ້າໝາຍສັງລວມເປັນກຳນົດທິດ.
ເອກອັກຄະລັດຖະທູດ ດັ້ງດິ່ງກຸ໋ຍ, ຫົວໜ້າຄະນະຜູ້ແທນຫວຽດນາມທີ່ອົງການສະຫະປະຊາຊາດ ຕາງໜ້າບັນດາປະເທດ ອາຊຽນ ແນະນຳມະຕິກ່ຽວກັບການຮ່ວມມື ອາຊຽນ - ສະຫະປະຊາຊາດ _ພາບ: TTXVN
ຍ້ອນການເສີມຂະຫຍາຍກຳລັງແຮງສັງລວມ, ປະສົມປະສານກັບກຳລັງຕ່າງໆ, ຫວຽດນາມໄດ້ມີບັນດາບາດກ້າວຫັນປ່ຽນໂດຍພື້ນຖານກ່ຽວກັບທ່າ ແລະ ກຳລັງແຮງ. ຈາກປະເທດທີ່ທຸກຍາກ, ຫຼ້າຫຼັງ, ຫວຽດນາມໃນປະຈຸບັນໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມກຸ່ມປະເທດທີ່ມີລາຍໄດ້ປານກາງຕ່ຳ ແລະ ຄາດວ່າຈະຢູ່ໃນບັນຊີລາຍຊື່ 20 ປະເທດທີ່ມີຂະໜາດເສດຖະກິດທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນໂລກ ໃນກາງສະຕະວັດທີ 21. ຈາກການຖືກປິດລ້ອມ ຄວ້ຳບາດຫ້າມສົ່ງສິນຄ້າໃນເມື່ອກ່ອນ, ໃນປະຈຸບັນ ຫວຽດນາມມີການພົວພັນທາງການທູດກັບ 189 ປະເທດ, ມີການພົວພັນທາງເສດຖະກິດ-ການຄ້າກັບກວ່າ 230 ປະເທດແລະດິນແດນ, ມີການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມມືຍຸດທະສາດແລະຮອບດ້ານກັບ 30 ປະເທດ; ຖ້ານັບທັງບັນດາຄູ່ຮ່ວມມືທີ່ມີການເຊັນສັນຍາການຄ້າເສລີຮຸ່ນໃໝ່, ຈຳນວນຄູ່ຮ່ວມມີແມ່ນ 59, ກວມເອົາ 59% ຂອງປະຊາກອນ, 61% ຂອງຈີດີພີ, 68% ຂອງການຄ້າທົ່ວໂລກ. ໃນຫຼາຍປີທີ່ຫວຽດນາມໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອຈາກຕ່າງປະເທດ, ແຕ່ໃນເວລາທີ່ມີການລະບາດຂອງພະຍາດໂຄວິດ-19, ຫວຽດນາມໄດ້ໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອແກ່ 51 ປະເທດແລະອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນ...
ຄຽງຄູ່ກັບໂອກາດແລະຄວາມສຳເລັດປະຫວັດສາດ, ຈາກມຸມມອງການວາງແຜນຍຸດທະສາດແລ້ວ, ຫວຽດນາມນັບແຕ່ນີ້ເຖິງສອງສາມທົດສະວັດຂ້າງໜ້າຈະຍັງປະເຊີນກັບຄວາມທ້າທາຍທີ່ໃຫຍ່ຫຼວງຫຼາຍຢ່າງ ເຊິ່ງຕ້ອງການວິທີແກ້ໄຂໄລຍະຍາວ ແລະມີບາດກ້າວບຸກທະລຸ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນ:
ກ່ຽວກັບການພັດທະນາ, ເຖິງແມ່ນວ່າມີການເຕີບໂຕເສດຖະກິດໄວ ແລະ ບາງສ່ວນໄດ້ເຂົ້າສູ່ການເຕີບໂຕຄຸນນະພາບ, ແຕ່ເພື່ອພົ້ນອອກຈາກລາຍໄດ້ປານກາງ, ຕາມການຄິດໄລ່, ຫວຽດນາມຕ້ອງຮັກສາຄວາມໄວໃນການເຕີບໂຕແຕ່ 7% - 7,5% ຕໍ່ປີໃນໄລຍະຂ້າມຜ່ານ 2021 - 2030, ນັ້ນແມ່ນລະດັບສູງກວ່າທີ່ທຽບກັບລະດັບ 6,3% ໃນ 10 ປີທີ່ຜ່ານມາ. ເພື່ອກ້າວເຂົ້າສູ່ “ໂລກທີໜຶ່ງ”, ສ. ເກົາຫຼີ ມີການເຕີບໂຕເກືອບ 10% ໃນຕະຫຼອດ 37 ປີ. ປັດໃຈໜຶ່ງທີ່ຕັດສິນການເຕີບໂຕແມ່ນປະສິດທິພາບການອອກແຮງງານ. ເຖິງວ່າຈະມີອັດຕາການເຕີບໂຕທີ່ໄວທີ່ສຸດໃນສະມາຄົມບັນດາປະເທດອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ໃນຊຸມປີທີ່ຜ່ານມາ, ແຕ່ມາຮອດປະຈຸບັນ ສະມັດຕະພາບແຮງງານຂອງຫວຽດນາມເທົ່າກັບ 7,2% ຂອງສິງກະໂປ, 36,2% ຂອງໄທ, 43% ຂອງອິນໂດເນເຊຍ. ຕາມຂໍ້ມູນຂອງເວທີປາໄສເສດຖະກິດໂລກປີ 2018, ຫວຽດນາມໄດ້ຄະແນນພຽງ 43/100 ຄະແນນໃນລະດັບໝູນໃຊ້ເຕັກໂນໂລຊີຂໍ້ມູນຂ່າວສານແລະການສື່ສານ, ມີຄວາມຄືບໜ້າແຕ່ຍັງຢູ່ໃນລະດັບຕ່ຳ ໂດຍຢູ່ໃນອັນດັບທີ 95/140 ປະເທດ. ຄວາມພ້ອມຂອງຫວຽດນາມສຳລັບການປະຕິວັດອຸດສາຫະກຳຄັ້ງທີສີ່ແມ່ນເບື້ອງຕົ້ນ ໂດຍຢູ່ໃນອັນດັບທີ 92 ຈາກ 100 ປະເທດໃນດ້ານເຕັກໂນໂລຊີພື້ນຖານ ແລະ 77/100 ໃນດ້ານຄວາມສາມາດທາງດ້ານນະວັດຕະກໍາ. ຫວຽດນາມຢູ່ໃນກຸ່ມອັນດັບໜຶ່ງໃນບັນດາປະເທດກໍາລັງພັດທະນາກ່ຽວກັບດັດຊະນີນະວັດຕະກໍາ (GII), ເພີ່ມຂຶ້ນ 16 ອັນດັບຕັ້ງແຕ່ປີ 2016 ແຕ່ຍັງຢູ່ໃນອັນດັບພຽງແຕ່ 42/129 ປະເທດ. ໃນຂະນະທີ່ປັນຍາປະດິດສ້າງນັບມື້ນັບມີຄວາມໝາຍຕັດສິນ, ອັດຕາການລົງທຶນຂອງຫວຽດນາມໃຫ້ພະນັກງານຄົ້ນຄວ້າຄົນໜຶ່ງພຽງແຕ່ເທົ່າກັບ 1/3 ຂອງປະເທດໄທ, 1/4 ຂອງມາເລເຊຍ ແລະ 1/7 ຂອງສິງກະໂປ. ຈາກແງ່ມຸມເສດຖະກິດການຕ່າງປະເທດ, ຫວຽດນາມຈະກ້າວເຂົ້າສູ່ທົດຕະວັດໃໝ່ດ້ວຍໜ້າທີ່ອັນລະອຽດຄື: ໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກຂໍ້ຕົກລົງສາກົນທີ່ມີມາດຕະຖານສູງ ເຊິ່ງ ຫວຽດນາມໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາຕໍ່ບັນດາຄູ່ຮ່ວມມືຂອງຕົນ. ເວົ້າອີກຢ່າງໜຶ່ງ, ຖ້າ 10 ປີທີ່ຜ່ານມາເປັນໄລຍະຂອງການສ້າງກອບງານແລະ "ສະໜາມແຂ່ງຂັນ", ອີກ 10 ປີຂ້າງ ໜ້າຈະເປັນໄລຍະຂອງ "ການຕໍ່ສູ້" ທີ່ແທ້ຈິງ. ຕາມການຈຳລອງຫວ່າງມໍ່ມານີ້, ຖ້າວິທະຍາສາດ-ເຕັກໂນໂລຊີ ແລະການປ່ຽນແປງໃໝ່ປະດິດສ້າງ ຖືກຫັນເປັນເຄື່ອງມືທາງເສດຖະກິດ, ຫວຽດນາມສາມາດບັນລຸອັດຕາການເຕີບໂຕ ຈີດີພີ ສະເລ່ຍ 7,5% ຕໍ່ປີ.
ກ່ຽວກັບຄວາມໝັ້ນຄົງ, ຫວຽດນາມຈະຕ້ອງຮັບມືກັບຄວາມທ້າທາຍທັງແບບດັ້ງເດີມ ແລະ ບໍ່ເປັນແບບດັ້ງເດີມຕໍ່ໄປ. ທະເລຕາເວັນອອກຍັງແມ່ນບັນຫາທີ່ແກ້ໄຂໄດ້ຍາກ, ໃນແງ່ຂອງອຳນາດອະທິປະໄຕ, ສິດອະທິປະໄຕ, ສິດຕັດສິນ, ບັນດາສິດແລະຜົນປະໂຫຍດອັນຊອບທຳ, ຄວາມໝັ້ນຄົງ, ສັນຕິພາບ, ສະຖຽມລະພາບ, ເສລີພາບ, ຄວາມປອດໄພແລະຄວາມໝັ້ນຄົງທາງທະເລແລະການບິນ, ການຄຸ້ມຄອງຊັບພະຍາກອນແລະສິ່ງແວດລ້ອມທາງທະເລ, ການແຂ່ງຂັນຍຸດທະສາດລະຫວ່າງປະເທດໃຫຍ່... ຄວາມໝັ້ນຄົງທາງນໍ້າຂອງແມ່ນໍ້າຂອງ ຕ້ອງການການແກ້ໄຂຢ່າງຮອບດ້ານ ແລະຍາວນານ ໃນສະພາບທີ່ຫວຽດນາມເປັນປະເທດລຸ່ມແມ່ນໍ້າຕໍ່າສຸດ ແລະມີທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳກິວລອງທີ່ມີຄວາມສຳຄັນພິເສດໃນແງ່ມຸມຄວາມໝັ້ນຄົງທາງດ້ານແຫຼ່ງນ້ຳ, ການພັດທະນາເສດຖະກິດ, ປົກປັກຮັກສາຄຸນຄ່າ, ມູນເຊື້ອວັດທະນະທຳ, ປະເພນີ ແລະ ການປະພຶດໃນການພົວພັນກັບບັນດາປະເທດຢູ່ອະນຸພາກພື້ນ. ພະຍາດແລະວິກິດການດ້ານສຸຂະພາບເກີດຂຶ້ນເລື້ອຍໆ. ໃນ 20 ປີທີ່ຜ່ານມາ, ໂລກປະສົບກັບພະຍາດຕິດແປດຢ່າງໜ້ອຍ 5 ຄັ້ງ ເຊິ່ງລວມທັງການລະບາດຂອງພະຍາດໂຄວິດ-19. ຫວຽດນາມແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາປະເທດຖືກຜົນປະທົບຫຼາຍທີ່ສຸດຈາກການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ. ໃນຖານະເປັນພື້ນຖານເສດຖະກິດເປີດ ແລະ ເຊື່ອມຕໍ່ເຂົ້າກັບໂລກນັບມື້ນັບຫຼາຍຂຶ້ນ, ຫວຽດນາມກໍ່ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາປະເທດທີ່ມີຄວາມສ່ຽງທີ່ສຸດຢູ່ໃນພາກພື້ນ ໃນຊ່ອງທາງອິນເຕີເນັດ ໃນຂະນະທີ່ເສດຖະກິດດິຈິຕອນມີທ່າແຮງທີ່ອາດຈະປະກອບສ່ວນ ເຂົ້າໃນການເຕີດໂຕໄດ້ສອງສາມເປີເຊັນ. ການຕອບສະໜອງຕໍ່ຄວາມທ້າທາຍທີ່ຫຼາກຫຼາຍເຮັດໃຫ້ເກີດແຮງກົດດັນເພີ່ມຂຶ້ນຕໍ່ກັບຊັບພະຍາກອນຂອງປະເທດ, ເຊິ່ງເປັນສູນກາງຂອງການພັດທະນາເສດຖະກິດ.
ກ່ຽວກັບສັກສີແລະຖານະຕຳແໜ່ງ, ເຖິງວ່າຫວຽດນາມໄດ້ຮັບການຕີລາຄາສູງຈາກປະຊາຄົມສາກົນແລະພາກພື້ນກໍ່ຕາມ, ແຕ່ດ້ວຍວຽກງານເພີ່ມທະວີ “ເຄື່ອງໝາຍການຄ້າແຫ່ງຊາດ” ຫວຽດນາມຍັງມີຫຼາຍວຽກທີ່ຕ້ອງເຮັດ. ຫວຽດນາມຕ້ອງກ້າວຂ້າມຂອບ “ຄວາມຕັ້ງໜ້າ, ເປັນເຈົ້າການ” ເພື່ອ “ສ້າງ”, ເສີມຂະຫຍາຍພາລະບົດບາດສາກົນຢ່າງຕັ້ງໜ້າກວ່າອີກ ໃນບັນດາບັນຫາທີ່ຫວຽດນາມມີຄວາມສົນໃຈ, ມີຄວາມສາມາດ ແລະ ມີຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມກັນກັບຄູ່ຮ່ວມມືຕ່າງໆ ເຊິ່ງຕ້ອງໃຊ້ວິທີເຂົ້າເຖິງລະບົບ ຕັ້ງແຕ່ຊັບພະຍາກອນ ໄປຈົນເຖິງການກໍ່ສ້າງຖັນແຖວພະນັກງານ, ຕັ້ງແຕ່ການສ້າງເອກະສານຈົນເຖິງການຂົນຂວາຍການສະໜັບສະໜູນຂອງປະເທດຕ່າງໆ. ເປັນອັນຈະແຈ້ງວ່າ, ເພື່ອມຸ່ງສູ່ເປົ້າໝາຍໃຫຍ່ຕໍ່ໄປ, ຂະບວນການວາງແຜນຍຸດທະສາດຕ້ອງສືບຕໍ່ປ່ຽນແປງໃໝ່ຈິນຕະນາການ, ພ້ອມທີ່ຈະກ້າວຂ້າມ “ດິນແດນທີ່ຄຸ້ນເຄີຍ” ເພື່ອສໍາຫຼວດພື້ນທີ່ໃໝ່. ດ້ານພຶດຕິກຳ ຄວາມທ້າທາຍແມ່ນການຊຸກຍູ້ທ່າອຽງຫຼາຍຝ່າຍ ແລະ ກົດໝາຍສາກົນໃນສະຖານະການລັດທິຊາດນິຍົມ, ອຳນາດບາດໃຫຍ່ ແລະປະຊາລາດນິຍົມ ທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນ, ພຶດຕິກຳຫຼາຍຢ່າງໃນການພົວພັນສາກົນຍັງຈະດຳເນີນຕໍ່ໄປ ໂດຍເລີ່ມຕັ້ງແຕ່ການຄິດໄລ່ຜົນປະໂຫຍດສ່ວນຕົວທີ່ຄັບແຄບ.
ເພີ່ມປະສິດທິພາບຂອງຂະບວນການວາງແຜນຍຸດທະສາດການພົວພັນຕ່າງປະເທດ
ຈາກວິທີເຂົ້າເຖິງດັ່ງກ່າວໃນການວາງແຜນຍຸດທະສາດການພົວພັນຕ່າງປະເທດ, ຄຳຖາມທີ່ວາງອອກແມ່ນ ເຮັດແນວໃດເພື່ອໃຫ້ບັນລຸເປົ້າໝາຍການພັດທະນາ, ຄວາມໝັ້ນຄົງ ຖານະຕຳແໜ່ງ. ເພື່ອຂະບວນການວາງແຜນຍຸດທະສາດການພົວພັນຕ່າງປະເທດທີ່ມີປະສິດທິພາບຫຼາຍຂຶ້ນ ໃນອະນາຄົດອັນໃກ້ນີ້, ຫວຽດນາມຕ້ອງ:
ທີໜຶ່ງ, ສືບຕໍ່ຄວາມພະຍາຍາມໃນການຈັດຕັ້ງ, ປະສານສົມທົບ ແລະວາງລະບົບການຕັດສິນໃຈລະດັບຊາດ ເພື່ອໃຫ້ຂົງເຂດການພັດທະນາ, ຄວາມໝັ້ນຄົງ ແລະ ຖານະຕໍາແໜ່ງ ບໍ່ພຽງແຕ່ເສີມສ້າງເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງສາມາດຊຸກຍູ້ເຊິ່ງກັນແລະກັນ, ສ້າງການປະສານງານກັນ.
ທີສອງ, ບົນພື້ນຖານຜົນປະໂຫຍດແຫ່ງຊາດ - ປະເທດຊາດ, ບັນດາທ້ອງຖິ່ນຕ້ອງຮັບປະກັນການເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງຂະແໜງການ ໃນຂະບວນການໃຫ້ຄໍາປຶກສາ, ການວາງແຜນ ແລະ ການປະຕິບັດຍຸດທະສາດການຕ່າງປະເທດ, ກໍານົດຜົນປະໂຫຍດຂອງພາກສ່ວນຕ້ອງຮັບໃຊ້ຜົນປະໂຫຍດລວມ, “ການເຊື່ອມໂຍງຂະແໜງການ” ນອນຢູ່ໃນ “ການເຊື່ອມໂຍງທົ່ວໄປ”, ໃນນັ້ນການພົວພັນຕ່າງປະເທດ (ລວມມີການພົວພັນຕ່າງປະເທດຂອງຂະແໜງການ, ຂົງເຂດຕ່າງໆ) ມີບົດບາດນຳໜ້າ(14).
ທີສາມ, ກຳນົດເປົ້າໝາຍ, ມາດຕະການຢ່າງຖືກຕ້ອງ, ລວມທັງມາດຕະການທີ່ມີລັກສະນະບຸກທະລຸ ໃນລະດັບຄວາມສາມາດແຂງ ແລະ ການຈັດວາງແຫຼ່ງພະລັງໃຫ້ເໝາະສົມ (ຂາດແຫຼ່ງພະລັງ, ນະໂຍບາຍຈະເປັນພຽງອຸດົມການແລະເປັນໄປໄດ້ໜ້ອຍ) ສຳລັບໜ້າທີ່ຕົ້ນຕໍ່ໃນການຊຸກຍູ້ການພັດທະນາ, ຮັບປະກັນຄວາມໝັ້ນຄົງ ແລະ ຍົກສູງບົດບາດ, ຖານະຕຳແໜ່ງຂອງຊາດໃນເວທີສາກົນ.
ການສ້າງຄວາມອາດສາມາດຂອງຊັບພະຍາກອນມະນຸດມີຄວາມສຳຄັນຫຼາຍ, ໂດຍສະເພາະໃນລະດັບການນຳພາ ແລະ ຕັດສິນຕົກລົງ. ການອົບຮົມສຶກສາແລະການສ້າງຖັນແຖວພະນັກງານຂັ້ນຍຸດທະສາດ “ເທົ່າທຽມກັບໜ້າທີ່” ຄວນໄດ້ບຸລິມະສິດຊຸກຍູ້ຢ່າງແຂງແຮງກວ່າອີກໃນໄລຍະທີ່ຈະມາເຖິງ.
ໃນ 35 ປີແຫ່ງການປ່ຽນແປງໃໝ່ ຫວຽດນາມໄດ້ບັນລຸຜົນງານອັນໃຫຍ່ຫຼວງ, ມີຄວາມໝາຍປະຫວັດສາດ ໃນບັນດາຂົງເຂດການພັດທະນາ, ຄວາມໝັ້ນຄົງ ແລະ ຖານະຕຳແໜ່ງຂອງປະເທດໃນເວທີສາກົນ. ບັນດາຜົນງານດັ່ງກ່າວແມ່ນຜົນສຳເລັດຂອງການໝູນໃຊ້ຈິນຕະນາການຍຸດທະສາດ ເຂົ້າໃນພາກຕົວຈິງການວາງແຜນກຳນົດແນວທາງ, ນະໂຍບາຍ. ແນໃສ່ສືບຕໍ່ຍົກສູງປະສິດທິຜົນ ແລະ ມຸ່ງສູ່ເປົ້າໝາຍໃຫຍ່ກວ່າອີກ, ລຳດັບການດຳເນີນການວາງແຜນຍຸດທະສາດ, ລວມທັງຂົງເຂດການພົວພັນຕ່າງປະເທດ, ຕ້ອງສືບຕໍ່ຍົກສູງປະສິດທິພາບ. ອັນນີ້ຍັງພົວພັນກັບຄວາມຕ້ອງການສ້າງການທູດຮອບດ້ານແລະທັນສະໄໝ(15), ມີບົດບາດນຳໜ້າ, ສອດຄ່ອງກັບຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການຕົວຈິງ, ປະສານສົມທົບຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນກັບກຳລັງ, ກະຊວງ, ຂະແໜງການແລະທ້ອງຖິ່ນ ໃນໄລຍະທີ່ສຳຄັນ ແຕ່ນີ້ເຖິງປີ 2030, ວິໄສທັດຮອດປີ 2045./.
-------------
(1) Andrew W. Marshall: “Strategy as a profession for future generations”, On Not Confusing Ourselves: Essays on National Security Strategy in Honor of Albert and Roberta Wohlstetter, 1991, pp. 302 – 311.
(2) ເລດິ່ງຕິ້ງ, ດັ້ງເກີມຕູ໋, ຫງວຽນຫວູຕຸ່ງ: “ຄວາມສຳນຶກກ່ຽວກັບຍຸດທະສາດການພົວພັນຕ່າງປະເທດ”, ວາລະສານຄົ້ນຄວ້າສາກົນ, ສະບັບເລກທີ 3 (108), ເດືອນກັນຍາ 2019, ໜ້າ 204.
(3) James Goldgeier và Jeremi Suri: “Revitalizing the U.S. National Security Strategy”, The Washington Quarterly38, No. 4 (2015), pp. 35 - 55, https://doi.org/10.1080/0163660X.2015.1125828.
(4) Aaron L. Friedberg: “Strengthening US strategic planning”, Washington Quarterly 31, No.1 (2008), pp. 47 – 60.
(5) Meenekshi Bose: Shaping and Signaling Presidential Policy: The National Security Decision Making of Eisenhower andKennedy, Texas A&M University Press, 1998.
(6) Ronald Krebs và David Edelstein: “Delusions of Grand Strategy: The Problem with Washington’s Planning Obsession”, Foreign affairs (Council on Foreign Relations) No. 94 (11-2015), pp109 – 116.
(7) ຍ້ອນຄວາມກ້າວໜ້າຂອງວິທະຍາສາດ-ເຕັກໂນໂລຊີ ເຊິ່ງປະຈຸບັນໃນຫຼາຍຂົງເຂດ, ການຕັດສິນຕົກລົງເກືອບຄືວ່າອອກພ້ອມກັນກັບເວລາແທ້ຈິງ. ຕົວຢ່າງ, ຂໍ້ມູນທີ່ປ້ອນຈະໄດ້ຮັບການອັບເດດໂດຍປັນຍາປະດິດ (AI), ປະມວນຜົນໂດຍສູດການຄິດໄລ່ທີ່ຊັບຊ້ອນ ແລະ ແນະນຳທິດທາງ ຫຼືປັບທິດທາງການປະມວນຜົນຕາມເວລາຈິງ (ໜ່ວຍງານຕຳຫຼວດທະເລອາເມລິກາ ໄດ້ໝູນໃຊ້ເຕັກໂນໂລຊີນີ້ ເພື່ອຊອກຫາບຸກຄົນທີ່ສູນຫາຍໃນທະເລ).
(8) Lawrence Freedman: Strategy: A History, Oxford University Press, 2015.
(9) Ionut Popescu: “Grand Strategy vs. Emergent Strategy in the conduct of foreign policy”, Journal of Strategic Studies 41 (12-2017): https://doi.org/10.1080/01402390.2017.1288109.
(10) ເບິ່ງຕື່ມ: ເລດິ່ງຕິ້ງ: “ສົນທະນາກ່ຽວກັບຈິນຕະນາການຍຸດທະສາດ: ທິດສະດີ, ພຶດຕິກຳຕົວຈິງ ແລະ ກໍລະນີຂອງຫວຽດນາມ”, ວາລະສານຄົ້ນຄວ້າສາກົນ, ສະບັບເລກທີ 4 (111), ເດືອນທັນວາ 2017, ໜ້າ 17-35.
(11) ຫວູຄວານ: “ຄວາມໝັ້ນຄົງ, ການພັດທະນາ ແລະ ຜົນກະທົບໃນການເຄື່ອນໄຫວພົວພັນຕ່າງປະເທດ”, ວາລະສານຄົ້ນຄວ້າສາກົນ, ເດືອນທັນວາ 1993.
(13) ຫງວຽນນັງນາມ: "ແກ້ໄຂການພົວພັນລະຫວ່າງການປ້ອງກັນປະເທດ, ການປ້ອງກັນຄວາໝັ້ນຄົງ ແລະ ການພົວພັນຕ່າງປະເທດ - ສິລະປະການນຳພາການປະຕິວັດ”, ວາລະສາກອມມູນິດອອນໄລ, ວັນທີ 28 ຕຸລາ 2019, https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/chi-tiet-tim-kiem/-/2018/814902/giai-quyet-moi-quan-he-giua-quoc-phong%2C-an-ninh-va-%C4%91oi-ngoai---nghe-thuat-lanh-%C4%91ao-cach-mang.aspx
(14) ເບິ່ງຕື່ມ: ຫງວຽນນັງນາມ: "ແກ້ໄຂການພົວພັນລະຫວ່າງການປ້ອງກັນປະເທດ, ການປ້ອງກັນຄວາໝັ້ນຄົງ ແລະ ການພົວພັນຕ່າງປະເທດ - ສິລະປະການນຳພາການປະຕິວັດ”, ແມ້ງຮູ່ງ: “ເສີມຂະຫຍາຍພາລະບົດບາດນຳໜ້າຂອງການພົວພັນຕ່າງປະເທດໃນການຮັກສາສະພາບແວດລ້ອມສັນຕິພາບໃຫ້ໝັ້ນຄົງ, https://dangcongsan.vn/thoi-su/phat-huy-vai-tro-tien-phong-cua-doi-ngoai-trong-viec-giu-vung-moi-truong-hoa-binh-on-dinh-561378.html, ເຂົ້າຫາ ວັນທີ 21 ທັນວາ 2020
(15) ເບິ່ງ: ຫງວຽນຮົ່ງດຽບ: "ສືບຕໍ່ກໍ່ສ້າງ, ບູລະນະພື້ນຖານການທູດຮອບດ້ານ, ທັນສະໄໝ", https://www.vietnamplus.vn/tiep-tuc-xay-dung-hoan-thien-nen-ngoai-giao-toan-dien-hien-dai/656910.vnp, 21 ທັນວາ 2021
- ບົດນີ້ໄດ້ລົງພິມໃນວາລະສານກອມມູນິດ ສະບັບທີ 964 (ເດືອນເມສາ 2021)
