ວກ. - ສະພາບການສູງອາຍຸຂອງປະຊາກອນ ແລະ ການ​ປ່ຽນ​ແປງຂອງ​ຮູບ​ແບບ​ພະ​ຍາດ,... ​ສ້າງ​ຄວາມ​ຮຽກ​ຮ້ອງ​ໃຫ້​ມີ​ການປ່ຽນແປງໃໝ່​ ລະ​ບົບ​ສາທາລະນະສຸກ​. ໃນນັ້ນ, ການປັບປຸງ​​ສະ​ຖາ​ບັນ ​ແລະ ນະ​ໂຍບາຍ​ສາທາລະນະ​ສຸກ ​ແມ່ນ​ໜຶ່ງ​ໃນ​ບັນດາ​ໜ້າ​ທີ່​ສຳຄັນ ​ເພື່ອ​ຍົກ​ສູງ​ຄຸນ​ນະພາ​ບຂອງວຽກ​ງານ​ຮັກສາ ​ແລະ ເບິ່ງແຍງດູແລ​ສຸຂະພາບ​ຂອງ​ປະຊາຊົນ, ຮັບປະກັນ​ສິດ​ໃນ​ການ​ເຂົ້າ​ເຖິງ​​ບໍລິການ​ສຸຂະພາບຂອງ​ປະຊາຊົນ​ທຸກ​ຄົນ

ການ​ຮັກສາ ​ແລະ ​ເບິ່ງ​ແຍງ​ດູ​ແລ​ສຸຂະພາບ​ຂອງ​ປະຊາຊົນ​ ແມ່ນ​ໜຶ່ງ​ໃນ​ບັນດາ​ໜ້າ​ທີ່ທີ່​ສຳຄັນ ​ແລະ ບຸລິມະສິດ​ອັນ​ດັບ​ໜຶ່ງ ​ຂອງ​ລັດຫວຽດນາມ. ມະຕິ​ຕົກລົງ​ເລກທີ 20-NQ/TW, ລົງວັນ​ທີ 25 ຕຸລາ 2017, ຂອງກອງ​ປະຊຸມຄົບຄະນະ​​ຄັ້ງ​ທີ 6 ​ຄະນະ​ບໍລິຫານ​ງານ​ສູນ​ກາງ​ພັກສະໄໝ​ທີ XII ກ່ຽວ​ກັບ​ການ​ເພີ່ມທະວີວຽກ​ງານ​ປົກ​ປັກ​ຮັກ​ສາ, ດູ​ແລ ແລະ ປັບ​ປຸງ​ຍົກສູງສຸ​ຂະ​ພາບ​ຂອງ​ປະ​ຊາ​ຊົນ ​ໃນ​ສະ​ພາບ​ການ​ໃໝ່” (​ມະ​ຕິ​ເລກ​ທີ 20-NQ/TW) ໄດ້​ຢືນ​ຢັນ​ເປົ້າ​ໝາຍ​ສູ້​ຊົນ​ຢ່າງ​ບໍ່​ຢຸດ​ຢັ້ງ ເພື່ອ​ປັບ​ປຸງ​ສຸ​ຂະ​ພາບ, ຄວາມ​ສູງໃຫຍ່, ອາຍຸ​ຍືນ ​ແລະ ຄຸນ​ນະພາ​ບຊີວິດ ຂອງຊາວຫວຽດນາມ; ຮັບປະກັນໃຫ້ທຸກຄົນໄດ້ຮັບການປົກປ້ອງ ແລະ ເບິ່ງແຍງດູແລ; ມີຄວາມສະເໝີພາບທາງດ້ານສິດແລະພັນທະ ໃນການເຂົ້າຮ່ວມ ແລະ ເຊົມໃຊ້ການປະກັນສຸຂະພາບ ແລະ ບໍລິການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ. ດ້ວຍ​ຄວາມ​ມານະ​ພະຍາຍາມ​ຂອງ​ທົ່ວ​ລະບົບ​ການ​ເມືອງ ​ແລະ ຄວາມ​ເປັນແກ່ນສານ​ ຂອງ​ຂະ​ແໜງ​ສາທາລະນະ​ສຸກ, ວຽກ​ງານ​ປົກ​ປັກ​ຮັກສາ, ​ເບິ່ງ​ແຍງດູແລ ​ແລະ ປັບປຸງຍົກສູງ​ສຸຂະພາບ​ຂອງ​ປະຊາຊົນປະ​ເທດ​ເຮົາ​ ໄດ້​ຮັບ​ໝາກຜົນ​ອັນ​ໃຫຍ່​ຫຼວງ, ປະກອບສ່ວນ​ສຳຄັນ​ເຂົ້າ​ໃນ​ການ​ພັດທະນາ​ປະ​ເທດ​ຊາດ.

ໝາກຜົນ​ຂອງ​ຂະ​ແໜງ​ສາທາລະນະ​ສຸກ​ຫວຽດນາມ

ໃນ​ຊຸມ​ປີ​ທີ່ຜ່ານມາມໍ່​ນີ້, ລະບົບ​ສາທາລະນະ​ສຸກ​ຫວຽດນາມ ບັນລຸ​ໄດ້​ບັນ​ດາ​ໝາກ​ຜົນ​ສຳ​ຄັນ​ຫຼາຍ​ຢ່າງ, ພິ​ເສດ​ແມ່ນ:

ທີ​ໜຶ່ງ, ລະບົບ​ສາທາລະນະ​ສຸກ​ທຸກ​ຂັ້ນ ​ຕັ້ງ​ແຕ່​ສູນ​ກາງ​ຮອດ​ທ້ອງ​ຖິ່ນ​ ນັບ​ມື້​ນັບ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ປັບປຸງ ​ແລະ ພັດທະນາ. ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ຮັກສາ​ສຸຂະພາບ​ເບື້ອງ​ຕົ້ນ, ການແພດປ້ອງ​ກັນ, ການຄວບ​ຄຸມ​ພະຍາດ​ຕິດ​ແປດ​ແລະ​ພະຍາດ​ບໍ່​ຕິດ​ແປດ ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ຊຸກຍູ້; ໄດ້ກວດ​ພົບ, ຄວບ​ຄຸມ ​ແລະ ​ຈັດການແກ້​ໄຂ​ຢ່າງ​ທັນ​ການ, ປັບປຸງ​ປະສິດທິ​ຜົນ​ການ​ຕອບ​ໂຕ້​ຕໍ່​ບັນຫາ​ສຸຂະພາບ​ທີ່​ກ່ຽວຂ້ອງ​​ໄພພິບັດທາງ​ທຳ​ມະ​ຊາດ, ການລະບາດຂອງພະຍາດຫຼາຍຊະນິດ ໄດ້ຖືກຄວບຄຸມ, ລວມທັງການແຜ່ລະບາດຂອງ​ໂຄ​ວິດ-19... ປະຊາຊົນທຸກ​ຄົນ​ສາມາດ​ເຂົ້າ​ເຖິງ​​ບໍລິການ​ສຸຂະພາບຂັ້ນ​ພື້ນຖານ​ທີ່​ມີ​ຄຸນ​ນະພາ​ບ.

ທີສອງ, ​ເຄືອ​ຂ່າຍ​ໂຮງໝໍ​​ທົ່ວ​ປະ​ເທດ​ນັບ​ມື້​ນັບໄດ້ຮັບການປັບປຸງ​ ຜ່ານ​ການ​ລົງທຶນ​ຈາກ​ພັນທະບັດ​ລັດຖະບານ, ການລະດົມ​ແຫຼ່ງກຳລັງ​ສັງຄົມ ​ແລະ ​ໂຄງການ​ຊ່ວຍເຫຼືອ​ຈາກ​ຕ່າງປະ​ເທດ, ໂດຍສະເພາະ​ ໂຮງໝໍ​ເມືອງ ​ແລະ ໃນ​ບັນດາ​ແຂວງ​ທີ່ປະສົບ​ກັບ​ຄວາມ​ຫຍຸ້ງຍາກ. ຍ້ອນ​ແນວ​ນັ້ນ, ຄຸນ​ນະພາ​ບຂອງ​​ການ​ກວດ​ແລະ​ປິ່ນປົວ​ພະຍາດ​ ໄດ້​ຮັບ​ການ​ປັບປຸງ; ​ບໍລິການ​ການ​ແພດທີ່ມີ​ເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຊີ​ສູງຈຳນວນໜຶ່ງ​ ໄດ້​ຮັບ​ການ​ຜັນ​ຂະຫຍາຍ​ຢ່າງ​ກວ້າງຂວາງ ເພື່ອຕອບ​ສະໜອງ​ຄວາມ​ຕ້ອງການ​ດ້ານການເບິ່ງແຍງດູແລ​ສຸຂະພາບທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນ​ຂອງ​ປະຊາຊົນ.

ທີ​ສາມ, ຫຼາຍ​ວິທີ​ແກ້ໄຂ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ຜັນ​ຂະຫຍາຍ ​ເພື່ອ​ປ່ຽນແປງໃໝ່​ກົນ​ໄກ​ການ​ເງິນ​ດ້ານ​ສຸຂະພາບ, ​ໃນ​ນັ້ນ​ ​ສະພາ​ແຫ່ງ​ຊາດ​ຜ່ານ​ມະຕິ​ເລກທີ 18/2008/QH12 ລົງ​ວັນ​ທີ 3 ມິຖຸນາ 2008 “ກ່ຽວ​ກັບ​ການ​ຊຸກຍູ້​ການ​ປະຕິບັດ​ນະ​ໂຍບາຍ ແລະກົດໝາຍຫັນເປັນສັງຄົມ ​ເພື່ອ​ຍົກ​ສູງ​ຄຸນ​ນະພາ​ບການຮັກ​ສາ​ສຸ​ຂະ​ພາບຂອງປະຊາຊົນ”, ເພີ່ມການໃຊ້ຈ່າຍງົບປະມານຂອງລັດກ່ຽວກັບສຸຂະພາບ; ຄ່ອຍໆເພີ່ມອັດຕາສ່ວນການໃຊ້ຈ່າຍພາກລັດດ້ານສຸຂະພາບ. ອັດຕາ​ສ່ວນ​ລາຍ​ຈ່າຍ​ທາງ​ການ​ເງິນ​ສາທາລະນະ ຕໍ່​ລາຍ​ຈ່າຍ​ດ້ານ​ສຸຂະພາບ​ທັງ​ໝົດ​ ເພີ່ມ​ຂຶ້ນ​ຈາກ 35% ​ໃນ​ປີ 1998 ​ເປັນ 49% ​ໃນ​ປີ 2017 ​ແລະ 47,1% ​ໃນ​ປີ 2020. ອັດຕາຄວາມຄຸ້ມຄອງການ​ປະກັນ​ສຸຂະພາບ​ເພີ່ມ​ຂຶ້ນ​ໃນ​ຫຼາຍ​ປີ​ທີ່ຜ່ານມາ, ມາ​ຮອດວັນນີ້ 92% ຂອງປະຊາກອນ​ຫວຽດນາມມີ​ປະກັນ​ສຸຂະພາບ. ລາຄາຄ່າບໍລິການທາງການແພດໄດ້ຮັບການປ່ຽນແປງໃໝ່ ໃນທິດທາງຂອງການຄ່ອຍໆຄິດໄລ່ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍທີ່ຖືກຕ້ອງແລະຄົບຖ້ວນ; ພ້ອມ​ກັນ​ນັ້ນ, ໃຊ້ມາດຕະການ​ແກ້​ໄຂ​ສະໜັບ​ສະໜູນ​ທີ່​ດີ​ ສໍາ​ລັບ​ກຸ່ມ​ທີ່​ມີ​ຄວາມ​ສ່ຽງ ​ເຊັ່ນ: ຊື້ບັດປະກັນສຸຂະພາບໃຫ້ຜູ້ທຸກຍາກ, ເດັກນ້ອຍຕ່ຳກວ່າ 6 ປີ, ແລະຜູ້​ສູງ​ອາຍຸ; ຊ່ວຍເຫຼືອຜູ້​ໃກ້​ຍາກຈົນ ​ດ້ວຍ 70% ຂອງ​ມູນ​ຄ່າ​​ໜ້າ​ບັດ​ປະ​ກັນ​ໄພ​ສຸ​ຂະ​ພາບ; ໜູນ​ຊ່ວຍ​ຄ່າ​​ອາຫານ, ຄ່າ​ເດີນທາງ ​ແລະ ຄ່າ​ປະກັນ​ສຸຂະພາບ​ ໃຫ້​ແກ່​ຄົນ​ທຸກ​ຍາກ ​ແລະ ຊົນ​ເຜົ່າ​ສ່ວນ​ໜ້ອຍ. ຍ້ອນ​ເຫດ​ນັ້ນ, ຄົນ​ທຸກ​ຍາກ​ຢູ່ຫວຽດນາມສາມາດເຂົ້າເຖິງ​ບໍລິການ​ດ້ານ​ສຸຂະພາບໄດ້​ດີ, ລວມເຖິງ​ບໍລິການ​ເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຢີຂັ້ນສູງ; ປະກອບສ່ວນຮັບປະກັນຄວາມສະເໝີພາບໃນການດູແລສຸຂະພາບຂອງປະຊາຊົນ.

ທີ​ສີ່, ຂະ​ແໜງ​ສາທາລະນະ​ສຸກ​ປະຕິບັດ​ຫຼາຍ​ວິທີ​ແກ້​ໄຂ​ ເພື່ອ​ຍົກ​ສູງ​ຄຸນ​ນະພາ​ບການ​ປະຕິບັດ​ງານ​ຂອງ​ສະຖານ​ທີ່​ປິ່ນປົວພະຍາດ ລວມທັງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດກົນໄກເປັນເຈົ້າຕົນເອງທາງການເງິນ, ບຸກຄະລາກອນ ແລະ ເປັນເຈົ້າຕົນເອງໃນການຈັດຕັ້ງກົງຈັກ ເພື່ອປະຕິບັດວຽກງານທີ່ໄດ້ຮັບມອບໝາຍເປັນຢ່າງດີ. ນະ​ໂຍບາຍ​ຫັນ​ເປັນ​ສັງຄົມ​ປະກອບສ່ວນ​ລະດົມຊັບພະຍາກອນເພີ່ມເຕີມ​ນອກ​ງົບປະມານ​ຂອງ​ລັດ ​ເພື່ອ​ລົງທຶນ​ກໍ່ສ້າງ​ສະຖານ​ທີ່​ປິ່ນປົວ​ພະຍາດ ​ແລະ ຍົກ​ສູງ​ຄຸນ​ນະພາ​ບການ​ບໍລິການ.

ທີ​ຫ້າ, ປະລິມານ ​ແລະ ຄຸນ​ນະພາ​ບຂອງ​ຊັບພະຍາກອນ​ມະນຸດ​ດ້ານ​ການ​ແພດ​ນັບ​ມື້​ນັບ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ປັບປຸງ. ຫຼາຍ​ວິທີ​ແກ້​ເພື່ອ​ພັດທະນາ​ແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນ​ມະນຸດ​ການ​ແພດ​ແບບ​ຍືນ​ຍົງ​ ໃຫ້​ເຂດ​ທີ່ປະສົບ​ຄວາມ​ຫຍຸ້ງຍາກ ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ປະຕິບັດ, ​ເຊັ່ນ ການ​ຝຶກ​ອົບຮົມຜູ້ສະໝັກ, ການຝຶກອົບຮົມຕາມທີ່ຢູ່, ການໃຊ້​ວິທີແກ້ໄຂຈຳນວນຫຼາຍ ​ເພື່ອ​ດຶງ​ດູດ​ພະນັກງານ​ທາງການແພດ​ ໃຫ້ມາ​ເຮັດ​ວຽກ​ໃນ​ເຂດ​ພູດ​ອຍ, ​ເຂດ​ຫ່າງ​ໄກ​ສອກຫຼີກ... ຮອດ​ປີ 2020, ອັດຕາ​ສ່ວນ​ແພດ​ໝໍ​ຕໍ່​ປະ​ຊາກອນ 10.000 ຄົນ​ໃນ​ທົ່ວ​ປະ​ເທດແມ່ນ 9,4 ຄົນ ແລະ ຫຼາຍກວ່າ 80% ຂອງ​ສະ​ຖາ​ນທີ່ສາ​ທາ​ລະ​ນະ​ສຸກຕາແສງ​ໃນ​ທົ່ວ​ປະ​ເທດ ​ມີ​ທ່ານ​ໝໍເຮັດວຽກ. ສະຖານ​ທີ່​ຝຶກ​ອົບຮົມ​ບຸກຄະລາກອນທາງການ​ແພດ​ໄດ້​ລົງທຶນ​ ແລະຍົກ​ລະດັບ​ ເພື່ອ​ຍົກ​ສູງ​ຄຸນ​ນະພາ​ບການ​ຝຶກ​ອົບຮົມ. ກົດໝາຍ​ວ່າ​ດ້ວຍ​ການກວດ​ ແລະປິ່ນປົວ​ພະຍາດ​ທີ່ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງເອົາໂດຍສະພາ​ແຫ່ງ​ຊາດ​ຊຸດ​ທີ XV ໃນ​ວັນ​ທີ 9 ມັງກອນ 2023, ​ມີ​ຜົນ​ສັກສິດ​ນັບ​ແຕ່​ວັນ​ທີ 1 ມັງກອນ 2024 ເປັນຕົ້ນ​ໄປ, ຈະ​ເພີ່ມ​ທະວີ​ການ​ຄຸ້ມ​ຄອງ ແລະ ຍົກ​ສູງ​ຄຸນ​ນະພາ​ບຊັບພະຍາກອນ​ມະນຸດ​ດ້ານ​ການ​ແພດ, ການປ່ຽນວິທີການອອກໃບອະນຸຍາດປະກອບວິຊາຊີບ ຈາກການໃຫ້ໃບອະນຸຍາດປະກອບວິຊາຊີບ ໂດຍການກວດສອບເອກະສານ ມາເປັນຕ້ອງມີການກວດສອບແລະປະເມີນຄວາມສາມາດໃນການປະກອບວິຊາຊີບກ່ອນອອກໃບອະນຸຍາດປະກອບວິຊາຊີບ, ໃນຂະນະດຽວກັນ ກໍ່ກໍານົດໃຫ້ໃບອະນຸຍາດປະກອບວິຊາຊີບມີອາຍຸ 5 ປີ ແລະຕ້ອງມີການປັບປຸງຄວາມຮູ້ທາງການແພດເປັນເງື່ອນໄຂໜຶ່ງໃນການຕໍ່ອາຍຸໃບອະນຸຍາດປະກອບວິຊາຊີບ.

ດ້ວຍ​ບັນດາ​ຜົນງານ​ທີ່​ບັນລຸ​ໄດ້​​ນັ້ນ, ບັນດາ​ຕົວ​ຊີ້​ວັດ​ສຸຂະພາບ​ຂັ້ນ​ພື້ນຖານ​ຂອງ​ຫວຽດນາມສ່ວນໃຫຍ່ໄດ້​ບັນລຸ​ເປົ້າໝາຍ​ແຫ່ງ​ຊາດ ​ແລະ ເປົ້າໝາຍການ​ພັດທະນາແຫ່ງ​ສະຫັດ​ສະ​ວັດ ພ້ອມທັງເປົ້າໝາຍການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ຈົນເຖິງປີ 2030 ແລະດີກວ່າອັດຕາສະເລ່ຍຂອງບັນດາປະເທດທີ່ມີລາຍໄດ້ຕໍ່ຫົວຄົນໃນລະດັບດຽວກັນ ເຊັ່ນ: ອາຍຸຍືນສະເລ່ຍເພີ່ມຂຶ້ນແລະບັນລຸ 73,7 ປີ; ຕົວ​ຊີ້​ວັດ​ການ​ດູ​ແລ​ສຸ​ຂະ​ພາບ​ແມ່​ແລະ​ເດັກ ມີການປັບປຸງຫຼາຍ​ຂຶ້ນ​; ອັດຕາ​ການ​ຕາຍ​ຂອງ​ແມ່ໃນ​ປີ 1990 ​ແມ່ນ 233/100.000 ການ​ເກີດ​ມີ​ຊີວິດ​, ໄດ້ຫຼຸດ​ລົງ​ເປັນ 43/100.000 ການ​ເກີດ​ມີ​ຊີວິດ​ໃນ​ປີ 2017; ອັດ​ຕາ​ການ​ຕາຍ​ຂອງ​ເດັກ​ອາ​ຍຸ​ຕ່ຳ​ກວ່າ 1 ປີ​ຫຼຸດ​ລົງ​ຈາກ 36,9 ຄົນ​/ການ​ເກີດ​ມີ​ຊີ​ວິດ 1.000 ຄົນ​ໃນ​ປີ 1990 ເປັນເດັກ 16,9 ຄົນ/ການ​ເກີດ​ມີ​ຊີ​ວິດ 1.000 ຄົນ​ໃນ​ປີ 2017(1). ໃນປີ 1990, ອັດຕາການຕາຍຂອງເດັກອາຍຸຕ່ຳກວ່າ 5 ປີແມ່ນ 1/20 ຄົນ (ເດັກ 51 ຄົນ/ການເກີດມີຊີວິດ 1.000 ຄົນ), ຫຼຸດລົງທຸກປີ (1990-2016) ແມ່ນ 3,3% ໃນທົ່ວປະເທດ. ອັດ​ຕາ​ການຂາດສານອາຫານແບບຕ່ຳເຕ້ຍໄດ້​ຫຼຸດ​ລົງ​ຈາກ 33,9% ໃນ​ປີ 2007 ເປັນ 18,1% ໃນ​ປີ 2020(2). ໂຄງການສັກຢາວັກຊີນທີ່ຂະຫຍາຍອອກໄປ ແມ່ນຜົນສໍາເລັດຂອງເຄືອຂ່າຍສຸຂະພາບລະດັບຮາກຖານ. ສະຖານີສາທາລະນະສຸກຕາແສງໄດ້ຜັນຂະຫຍາຍແຕ່ປີ 1985 ຮອດປີ 1995, ໃນທົ່ວປະເທດບໍ່ມີຕາແສງຂາວກ່ຽວກັບການສັກວັກຊີນອີກຕໍ່ໄປ. ຫວຽດນາມ​ໄດ້​ກຳຈັດ​ພະຍາດ​ໂປ​ລິ​ໂອ​ຢ່າງ​ສິ້ນ​ເຊີງ​ໃນ​ປີ 2000 ​ແລະ ລົບ​ລ້າງ​ບາດ​ທະ​ຍັກ​ໃນ​ເດັກ​ເກີດ​ໃໝ່​ໃນ​ປີ 2005.

ທ່ານນາງ ດ່າວ ຮົ່ງ ລານ, ກໍາມະການສູນກາງພັກ, ລັດຖະມົນຕີກະຊວງສາທາລະນະສຸກ ໄດ້ລົງກວດກາການຈັດຕັ້ງຂະບວນການເສີມວິຕາມິນເອ ໃຫ້ແກ່ເດັກອາຍຸແຕ່ 6 ຫາ 35 ເດືອນ ຢູ່ຕາແສງ ດ້ຽນບຽນ, ເມືອງ ບາດິ່ງ, ນະຄອນ ຮ່າໂນ້ຍ _ພາບ: TTXVN

ຍັງ​ມີ​ຄວາມ​ຫຍຸ້ງຍາກ ​ແລະ ສິ່ງ​ທ້າ​ທາຍ​ຫຼາຍ​ຢ່າງ ​ໃນ​ສະພາບ​ການ​ໃໝ່

ທີ​ໜຶ່ງ, ຄວາມ​ຕ້ອງການ​ດ້ານການຮັກສາ​ສຸຂະພາບ​ຂອງ​ປະຊາຊົນ ​ນັບ​ມື້​ນັບ​ເພີ່ມ​ຂຶ້ນ​ທັງ​ດ້ານ​ປະລິມານ​ແລະຄຸນ​ນະພາ​ບ, ​ການປ່ຽນແປງທາງດ້ານຮູບ​ແບບ​ພະຍາດ ດ້ວຍການ​ເພີ່ມ​ຂຶ້ນ​ຢ່າງ​ວ່ອງ​ໄວ​ຂອງ​ພະຍາດ​ບໍ່​ຕິດ​ຕໍ່, ອຸບັດ​ຕິ​ເຫດ ແລະການ​ບາດ​ເຈັບ. ພະຍາດ​ຕິດ​ແປດ​ອັນ​ຕະລາຍບາງຊະນິດ​ທີ່​ພາ​ໃຫ້​ເກີດ​ພະຍາດ​ລະບາດ​ ຍັງ​ມີ​ຄວາມ​ສ່ຽງ​ທີ່ຈະກັບມາແຜ່ລະບາດຂຶ້ນ ​ເຊັ່ນ​ພະຍາດ​ອະຫິວາ, ໄຂ້ຍຸງ, ໄຂ້​ເລືອດ​ອອກ... ນອກຈາກນັ້ນ, ຍັງມີພະຍາດລະບາດໃໝ່ແລະແປກປະຫຼາດເກີດຂຶ້ນອີກຈຳນວນໜຶ່ງ ທີ່ສະລັບສັບຊ້ອນແລະຄາດເດົາບໍ່ໄດ້, ເຊັ່ນ: SARS ແລະ SARS-CoV-2. ປັດໄຈສ່ຽງຕໍ່ສຸຂະພາບທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບສິ່ງແວດລ້ອມ, ວິຖີຊີວິດ, ການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດ ແລະອື່ນໆ ຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບການຄວບຄຸມຢ່າງດີ.

ທີສອງ, ເຖິງວ່າ ບັນດາຕົວຊີ້ວັດດ້ານສຸຂະພາບໂດຍທົ່ວໄປຂ້ອນຂ້າງດີ, ແຕ່ ຄວາມແຕກຕ່າງຢ່າງຫຼາຍ ລະຫວ່າງພາກພື້ນແລະກຸ່ມປະຊາກອນ ກໍ່ເພີ່ມຫຼາຍຂຶ້ນ. ສະພາບ​ສຸຂະພາບ​ຂອງ​ປະຊາຊົນ​ຢູ່​ເຂດ​ພູດ​ອຍ, ​ເຂດ​ຫ່າງ​ໄກ​ສອກຫຼີກ ​ແລະ ເຂດຊົນ​ເຜົ່າ​ສ່ວນ​ໜ້ອຍ​ ຍັງ​ບໍ່​ດີ, ​ໂດຍ​ສະ​ເພາະ ​ແມ່ນ​ຕົວ​ຊີ້​ວັດ​ການ​ເສຍ​ຊີວິດ​ຂອງ​ແມ່, ການ​ຕາຍ​ຂອງ​ເດັກ, ການຂາດ​ສານ​ອາຫານ...

ທີ​ສາມ, ລະບົບ​ການ​ແພດ ​ແລະ​ວຽກ​ງານ​ຮັກສາ​ສຸຂະພາບ​ໄດ້​ສຸມ​ໃສ່ການ​ປິ່ນປົວ​ຄົນ​ເຈັບ​ຢູ່​ສະຖານ​ທີ່​ປິ່ນປົວ​​ຫຼາຍຂຶ້ນ, ​ໃນ​ຂະນະ​ທີ່ ​ການ​ວິ​ເຄາະ​ຄວາມ​ຕ້ອງການດູແລສຸຂະພາບ​ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ​ວ່າ ມີຄົນພຽງປະມານ 20% ເທົ່ານັ້ນ ທີ່ເຈັບປ່ວຍ ແລະຕ້ອງເຂົ້າໂຮງໝໍ, ສ່ວນທີ່ເຫຼືອອີກ 80% ບໍ່ມີພະຍາດປະຈຳຕົວຫຼືບໍ່ມີເລີຍ ແລະຕ້ອງການພຽງບໍລິການດູແລສຸຂະພາບເບື້ອງຕົ້ນເທົ່ານັ້ນ. ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ການໃຫ້ບໍລິການດູແລສຸຂະພາບເບື້ອງຕົ້ນ ຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບການດຳເນີນງານຢ່າງດີ. ຄວາມ​ສາມາດ​ໃນ​ການ​ໃຫ້​ບໍລິການສຸຂະພາບ​ຂັ້ນ​ຮາກ​ຖານ, ​ໂດຍ​ສະ​ເພາະ ສະຖານີ​ສາທາລະນະ​ສຸກ​ຕາ​ແສງ ​ຍັງ​ຈຳກັດ ​ຍ້ອນ​ຂາດ​​ບຸກຄະລາກອນ, ລະດັບວິຊາຊີບຂອງ​ພະນັກງານການ​ແພດຍັງຈຳກັດ, ອຸປະກອນ​ການ​ແພດ​ບໍ່​ພຽງພໍ, ຂາດ​ຢາ ຂາດອຸປະກອນແລະເວດຊະພັນ. ຄວາມສາມາດທີ່ຈຳກັດ ໃນການໃຫ້ບໍລິການປິ່ນປົວຂອງສະຖານພະຍາບານລະດັບເມືອງ(3)/ ສະຖານພະຍາບານຕາແສງ ເຮັດໃຫ້ມີສະພາບໜັກເກີນໄປໃນໂຮງໝໍຊັ້ນສູງ. ການຈັດ​ຕັ້ງ​ປະຕິບັດ​ໂຄງການ​ປ້ອງ​ກັນ​ ແລະຄວບ​ຄຸມ​ພະຍາດ​ບໍ່ຕິດແປດ ບໍ່ສາມາດ​ຕອບສະໜອງຄວາມ​ຕ້ອງການ, ຕົ້ນຕໍ ພຽງແຕ່ສຸມໃສ່ການປິ່ນປົວ, ບໍ່ສຸມໃສ່ການຄວບຄຸມປັດໄຈສ່ຽງ ເພື່ອປ້ອງກັນພະຍາດ ເຊັ່ນດຽວກັນກັບການຕິດຕາມ ແລະການຄຸ້ມຄອງພະຍາດເລືອດດັນສູງ ຢູ່ສະຖານີສາທາລະນະສຸກຕາແສງ ຍັງບໍ່ດີ.

ທີສີ່, ການເງິນດ້ານສາທາລະນະສຸກຍັງມີຂໍ້ບົກຜ່ອງຫຼາຍ ເມື່ອແຫຼ່ງລົງທຶນເພື່ອການດູແລສຸຂະພາບມີບໍ່ຫຼາຍ ແລະຍັງຖືກຕັດຂາດ ຍ້ອນງົບປະມານທີ່ຈໍາກັດ.

ທີ​ຫ້າ, ຊັບພະຍາກອນບຸກຄົນ​ດ້ານ​ການ​ແພດ​ຍັງ​ບໍ່ພຽງພໍ ​ທັງໃນດ້ານປະລິມານ ​ແລະຄຸນ​ນະພາ​ບ ​ແລະ ​ບໍ່ມີ​ການ​ກະຈາຍ​ຢ່າງ​ເໝາະ​ສົມຕາມ​ລະດັບ, ພາກ​ພື້ນ, ຂົງ​ເຂດວິຊາສະເພາະ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນ ການຂາດແຄນແພດໝໍ ແລະແພດການຢາ ໃນເຂດຊົນນະບົດ, ພູດອຍ ແລະເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ; ຄວາມໜາແໜ້ນຂອງທ່ານໝໍແລະພະຍາບານຕໍ່ປະຊາກອນ 10.000 ຄົນ ຍັງຢູ່ໃນລະດັບຕໍ່າ.

ທີ​ຫົກ, ພາຍຫຼັງ​ພະຍາດ​ລະບາດ, ຂະ​ແໜງ​ສາທາລະນະ​ສຸກ​ຕ້ອງ​ປະ​ເຊີນ​ໜ້າ​ກັບ​ຫຼາຍ​ບັນຫາ​ທີ່​ເກີດ​ຂຶ້ນ ​ຫຼັງການແຜ່ລະບາດຂອງ​ພະຍາດ​ໂຄ​ວິດ-19, ​ເຊັ່ນ ການ​ຂາດ​ວຽກ​ເຮັດ​ງານ​ທຳ, ການໜີງານຂອງພະນັກງານ​ການແພດ, ໂດຍ​ສະ​ເພາະ​ ​ບຸກຄະລາກອນ​ທີ່​ມີ​ປະ​ສົບ​ການ ແລະ ມີ​ຄຸນ​ສົມ​ບັດໃນ​ໂຮງ​ໝໍ​ພາກ​ລັດ ຍ້ອນ​ຄວາມ​ກົດ​ດັນ​ໃນ​ການ​ເຮັດ​ວຽກ, ລະ​ດັບອັນຕະລາຍ, ຄວາມ​ສ່ຽງ​ດ້ານ​ອາ​ຊີບ....; ສະພາບການຂາດແຄນຢາ, ວັດຖຸແລະອຸປະກອນການແພດພາກສ່ວນ ໃນຫຼາຍສະຖານທີ່ສາທາລະນະສຸກທົ່ວປະເທດ; ຄຸນນະພາບຂອງການຄຸ້ມຄອງ, ບໍລິຫານ ແລະ ຮັບໃຊ້ຄົນເຈັບຢູ່ບາງສະຖານທີ່ສາທາລະນະສຸກ ບໍ່ຕອບສະໜອງໄດ້ຕາມຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການ; ໂຄງ​ປະ​ກອບຂອງ​ພະ​ຍາດ​ມີ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​, ຂະ​ໜາດ​ປະ​ຊາ​ກອນ​ເພີ່ມ​ຂຶ້ນ, ຜົນ​ກະ​ທົບ​ຂອງ​ການແຜ່​ລະ​ບາດ​ຂອງໂຄວິດ-19​,... ໄດ້​ສ້າງ​ຄວາມ​ກົດ​ດັນ​ຢ່າງ​ໃຫຍ່​ຫຼວງ​ໃນ​ວຽກ​ງານ​ການ​ແພດ​.

ທິດທາງປັບປຸງບູລະນະ​ສະ​ຖາ​ບັນ ​ແລະ ນະ​ໂຍບາຍ​ກ່ຽວ​ກັບ​ການ​ຮັກສາ​ສຸຂະພາບ,
ຮັບປະກັນ​ສິດທິໃນການ​ເຂົ້າ​ເຖິງ​​ບໍລິການ​ດ້ານ​ສຸຂະພາບ​ ຂອງ​ປະຊາຊົນ​ທຸກ​ຄົນ

​ເປົ້າ​ໝາຍ​ບຸລິມະສິດ​ຂອງ​ລະບົບ​ສາທາລະນະ​ສຸກ​ຫວຽດນາມ ​ແມ່ນ​ຮັບປະກັນ​ໃຫ້​ປະຊາຊົນ​ທຸກ​ຄົນ​ມີ​ສຸຂະພາບ​ເຂັ້ມ​ແຂງ ແລະ ແຕ່ລະຄົນມີການຄຸ້ມຄອງສຸຂະພາບໂດຍຄົວເຮືອນ, ດັ່ງນັ້ນ ເມື່ອພວກເຂົາເຈັບປ່ວຍກໍ່ສາມາດໃຊ້ບໍລິການດູແລສຸຂະພາບທີ່ສົມບູນແບບແລະຮັບປະກັນວ່າ ປະຊາຊົນຈະບໍ່ປະເຊີນກັບພາລະທາງການເງິນ ຍ້ອນຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຮັກສາພະຍາບານ. ເພື່ອ​ເພີ່ມ​ທະວີ​ການ​ບໍລິການ ໂດຍມຸ່ງສູ່​ຄວາມ​ສະ​ເໝີ​ພາບ ປະສິດທິ​ຜົນ ​ແລະ ຄຸນ​ນະພາ​ບ; ຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການດ້ານການດູແລສຸຂະພາບ, ຮັບປະກັນການເຂົ້າເຖິງບໍລິການດ້ານສຸຂະພາບສຳລັບທຸກຄົນ ​ແລະ ຖື​ປະຊາຊົນ​ເປັນ​ໃຈກາງ, ການປັບປຸງສະ​ຖາ​ບັນ ​ແລະ ນະ​ໂຍບາຍ​ສາທາລະນະ​ສຸກໃຫ້ສົມບູນແບບ ໃນ​ໄລຍະ​ຈະ​ມາ​ເຖິງ ຈະຕ້ອງ​ສຸມ​ໃສ່​ບັນດາ​ບັນຫາຕໍ່ໄປນີ້:

ທີໜຶ່ງ, ສືບ​ຕໍ່​ປັບປຸງ​ລະບົບ​ສະ​ຖາ​ບັນແລະກົດໝາຍ, ຮັບປະກັນ​ແລວ​ທາງ​ດ້ານ​ກົດໝາຍ​ໃນ​ການ​ຮັກສາ​ສຸຂະພາບ​ຂອງ​ປະຊາຊົນ, ສຸມໃສ່ການສ້າງແລະສົ່ງເອກະສານນິຕິກຳທີ່ເປັນ ບານພັບໃນການດຳເນີນງານຂອງຂະແໜງການ ໃຫ້ລັດຖະບານ ເພື່ອສະເໜີໃຫ້ສະພາແຫ່ງຊາດຮັບຮອງເອົາ ເຊັ່ນ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍຢາ (ແກ້ໄຂເພີ່ມເຕີມ), ກົດໝາຍປະກັນສຸຂະພາບ (ແກ້ໄຂເພີ່ມເຕີມ), ກົດໝາຍປະຊາກອນ, ກົດໝາຍອຸປະກອນການແພດ, ກົດໝາຍປ້ອງກັນພະຍາດ...

ທີສອງ, ປ່ຽນແປງໃໝ່​ການຈັດ​ຕັ້ງ​ລະບົບ​ສາທາລະນະ​ສຸກ ​ແລະ ກົນ​ໄກ​ດຳ​ເນີນ​ງານ​ຕາມ​ທິດ​ພັດທະນາ ​ແລະ ສ້າງ​ຄວາມ​ເຂັ້ມ​ແຂງ​ໃຫ້​ແກ່​ການ​ບໍລິການ​ສາທາລະນະ​ສຸກ​ຂັ້ນ​ຮາກ​ຖານ ​ໃນ​ການ​ໃຫ້​ບໍລິການ​ດູແລສຸຂະພາບເບື້ອງຕົ້ນ ຕາມຄວາມ​ຊ່ຽວຊານດ້ານເຕັກນິກ 3 ລະດັບ (ລະດັບການກວດສຸຂະພາບແລະການປິ່ນປົວເບື້ອງຕົ້ນ; ລະດັບການກວດສຸຂະພາບແລະການປິ່ນປົວຂັ້ນພື້ນຖານ; ລະດັບການກວດແລະການປິ່ນປົວສະເພາະທາງ) ສອດຄ່ອງກັບໜ້າທີ່ແລະວຽກງານທີ່ເໝາະສົມ ຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງລະດັບມືອາຊີບ (ບໍ່ແບ່ງຕາມເສັ້ນທາງການບໍລິຫານໃນປະຈຸບັນ); ​ໃນ​ນັ້ນ, ໜ້າທີ່ການດູແລສຸຂະພາບເບື້ອງຕົ້ນ ດຳເນີນການໂດຍສະຖານີສາທາລະນະສຸກຕາແສງ ເຊິ່ງມີ​ບົດບາດ​ເປັນ​ຜູ້​ເຝົ້າ​ປະຕູ​ໃນ​ລະບົບ​ສາທາລະນະສຸກ. ກຳນົດພາລະບົດບາດ, ໜ້າທີ່ ແລະ ຂອບເຂດການໃຫ້ບໍລິການຂອງໜ່ວຍແພດ ແຕ່ລະລະດັບຢ່າງຈະແຈ້ງ ໂດຍຕ້ອງລະບຸຄວາມສຳພັນລະຫວ່າງສະຖານພະຍາບານ ໃນການໃຫ້ບໍລິການທາງການແພດຢ່າງຈະແຈ້ງ. ຈຳເປັນຕ້ອງ​​ກຳນົດ​ບົດບາດ ​ແລະ ຄວາມ​ຮັບຜິດຊອບ​ຂອງ​ໂຮງໝໍ​ຢ່າງ​ຈະ​ແຈ້ງ ​ໃນ​ການ​ໜູນ​ຊ່ວຍ​ລະດັບ​ບໍລິການປະຖົມ​ພະຍາບານ​ໃຫ້​ປະຕິບັດ​ໜ້າ​ທີ່​ການ​ປິ່ນປົວ​ພະຍາດ​ເບື້ອງ​ຕົ້ນ​ໃຫ້​ດີ.

ທີ​ສາມ, ປ່ຽນແປງໃໝ່​ກົນ​ໄກ​ການ​ສະໜອງເງິນທຶນ​ດ້ານ​ສຸຂະພາບ ​ເພື່ອ​ສ້າງ​ແຮງ​ຈູງ​ໃຈ​ໃນ​ການເຮັດວຽກໃຫ້ກັບບຸກຄະລາກອນທາງການແພດ ໃນການໃຫ້ບໍລິການດ້ານສຸຂະພາບ​ທີ່​ມີ​ຄຸນ​ນະພາ​ບ, ການ​ດູ​ແລ​ຢ່າງຮອບດ້ານ ​ແລະ ຕໍ່​ເນື່ອງ ພ້ອມ​ທັງ​ເພີ່ມ​ການ​ເຂົ້າ​ເຖິງ​ບໍລິການ​ທາງ​ການ​ແພດ ສຸຂະພາບ ແລະ ​ປ້ອງ​ກັນ​ຄວາມ​ສ່ຽງທາງ​ການ​ເງິນ ​ຍ້ອນ​ຄ່າ​ປິ່ນປົວພະຍາດ​ຂອງ​ປະຊາຊົນ. 

ທີ​ສີ່, ສ້າງ​ນະ​ໂຍບາຍ​ພັດທະນາ​ຊັບພະຍາກອນ​ມະນຸດ​ດ້ານ​ສຸຂະພາບ, ​ເຊັ່ນ ສ້າງ​ໂຄງການ​ພັດທະນາ​ຊັບພະຍາກອນ​ມະນຸດ​ດ້ານ​ສຸຂະພາບ; ກວດກາຄືນລະບອບ ແລະນະໂຍບາຍສຳລັບພະນັກງານການແພດ; ການວາງ​ແຜນ​ເຄືອ​ຂ່າຍ​ສະ​ຖານພະຍາບານໃນ​ໄລ​ຍະປີ 2021-2030, ວິ​ໄສ​ທັດ​ເຖິງ 2050.

ທີ​ຫ້າ, ມີນະ​ໂຍບາຍ​ທີ່​ສົມບູນ​ເພື່ອ​ຍົກ​ສູງ​ຄຸນ​ນະພາ​ບ ​ແລະ ປະສິດທິ​ຜົນ ​ຂອງ​ການກວດ ​ແລະ ການປິ່ນປົວ​ພະຍາດ. ປັບປຸງບູລະນະຂະບວນການແນະນໍາຢ່າງມືອາຊີບ ເພື່ອກວດສອບຄຸນນະພາບຂອງບໍລິການທາງການແພດ./.

--------------------------

(1) ອີງຕາມຜົນການສືບສວນຂອງທະນາຄານໂລກ (2019)

(2) ອີງຕາມຜົນການສໍາຫຼວດໂພຊະນາການແຫ່ງຊາດປີ 2019-2020 ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂດຍ ສະຖາບັນໂພຊະນາການແຫ່ງຊາດ (ກະຊວງສາທາລະນະສຸກ) ສົມທົບກັບກົມໃຫຍ່ສະຖິຕິ (ກະຊວງແຜນການ ແລະ ການລົງທຶນ) ​ແລະ​ ການ​ສະໜັບສະໜູນ​ຈາກ​ອົງການ​ຈັດ​ຕັ້ງ​ສາກົນ​ຄື: ກອງ​ທຶນ​ເດັກ​ແຫ່ງ​ສະຫະ​ປະຊາ​ຊາດ (UNICEF), ອົງການອາຫານ ແລະ ການກະເສດຂອງສະຫະປະຊາຊາດ (FAO), ອົງການອະນາໄມໂລກ (WHO), ທະນາຄານໂລກ (WB), IGN, CDC (ສະຫະລັດອາເມລິກາ), ສະຖາບັນການຄົ້ນຄວ້າເພື່ອການພັດທະນາ (ຝຣັ່ງ), FHI 360 / FHI Solutions (Intake, Alive & Thrive), ໂຄງການ INDDEX - ມະຫາວິທະຍາໄລ Tufts (USA)

(3) ຄວາມສາມາດໃນການນຳໃຊ້ຕຽງນອນຂອງໂຮງໝໍເມືອງບາງແຫ່ງ ຕ່ຳກວ່າ 60%

- ບົດນີ້ໄດ້ລົງພິມໃນວາລະສານກອມມູນິດ ສະບັບທີ 1016 (ເດືອນມິຖຸນາ 2023)