ສຸມໃສ່ກໍ່ສ້າງ 3 ຮາກຖານ: ສະຖາບັນ, ເສດຖະກິດແລະວັດທະນະທຳ
ເພື່ອປັບປຸງຍົກສູງປະສິດທິພາບແລະໝາກຜົນ ໃນການປ້ອງກັນ
ແລະຕໍ່ສູ້ກັບການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ ແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້
ເພື່ອປັບປຸງຍົກສູງປະສິດທິພາບແລະໝາກຜົນ ໃນການປ້ອງກັນ
ແລະຕໍ່ສູ້ກັບການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ ແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້
ວກ. - ຄຽງຄູ່ກັບບັນດາຜົນສຳເລັດທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ ຮອບດ້ານ ແລະ ມີຄວາມສຳຄັນທາງປະຫວັດສາດຕະຫຼອດໄລຍະເວລາເກືອບ 40 ປີແຫ່ງການປ່ຽນແປງໃໝ່ນັ້ນ, ຫວຽດນາມຍັງຕ້ອງປະເຊີນກັບຄວາມຫຍູ້ງຍາກ ແລະ ສິ່ງທ້າທາຍຫຼາຍຢ່າງ, ໃນນັ້ນ, ການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ໃນບາງຂົງເຂດ, ດັ່ງທີ່ທ່ານເລຂາທິການໃຫຍ່ ຫງວຽນຝູຈ້ອງ ຊີ້ໃຫ້ເຫັນ ຍັງຄົງເຄັ່ງຮ້ອນແລະສັບສົນ ດ້ວຍການສະແດງອອກທີ່ນັບມື້ນັບເລິກແລບແນບນຽນ, ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມຄັບຂ້ອງໃຈໃນສັງຄົມ, ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ຄວາມຢູ່ລອດຂອງພັກກອມມູນິດຫວຽດນາມ ແລະ ລະບອບການປົກຄອງປະເທດ. ຄວາມຕ້ອງການອັນຮີບດ່ວນໃນປະຈຸບັນເພື່ອປະຕິບັດວຽກງານປ້ອງກັນ ແລະ ຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ ແມ່ນສຸມໃສ່ສ້າງຮາກຖານຍຸດທະສາດ 3 ປະການຄື: ສະຖາບັນ, ເສດຖະກິດ ແລະ ວັດທະນະທຳ.
ກ່ຽວກັບວຽກງານການປ້ອງກັນ ແລະ ຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ ແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ໃນເວລາທີ່ຜ່ານມາ
ການສໍ້ລາດບັງຫຼວງບໍ່ພຽງແຕ່ເຮັດໃຫ້ງົບປະມານຂອງປະເທດ ແລະເງິນຂອງປະຊາຊົນໝົດໄປເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງເຮັດໃຫ້ສູນເສຍພະນັກງານ ແລະເຊາະຫຼຸ້ຍຄວາມໄວ້ວາງໃຈຂອງປະຊາຊົນຕໍ່ອຳນາດການປົກຄອງອີກນຳ. ນີ້ແມ່ນບັນຫາທີ່ພັກກອມມູນິດຫວຽດນາມຮັບຮູ້ຢ່າງຈະແຈ້ງຕັ້ງແຕ່ຕົ້ນ, ເພາະວ່າ ມັນກ່ຽວຂ້ອງກັບການຢູ່ລອດຂອງລະບອບການປົກຄອງ ແລະບົດບາດການນຳພາຂອງພັກກອມມູນິດຫວຽດນາມ. ຕັ້ງແຕ່ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ VII, ພັກກອມມູນິດຫວຽດນາມໄດ້ລະບຸວ່າ ການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແມ່ນໜຶ່ງໃນສີ່ຄວາມສ່ຽງຕໍ່ພັກ ແລະ ການປະຕິວັດຫວຽດນາມ, ກາຍເປັນ “ຄວາມສ່ຽງໃຫຍ່ທີ່ຂົ່ມຂູ່ຄວາມຢູ່ລອດຂອງລະບອບການປົກຄອງຂອງພວກເຮົາ”(1) ແມ່ນ “ຄວາມທ້າທາຍຮ້າຍແຮງຕໍ່ບົດບາດນຳພາຂອງພັກ ແລະປະສິດທິຜົນການຄຸ້ມຄອງບໍລິຫານຂອງລັດ”(2); ມາເຖິງປະຈຸບັນ “ຍັງແມ່ນຄວາມສ່ຽງໜຶ່ງທີ່ຂົ່ມຂູ່ຄວາມຢູ່ລອດຂອງພັກ ແລະລະບອບການປົກຄອງຂອງພວກເຮົາ”(3). ດັ່ງນັ້ນ, ການຕໍ່ສູ້ປ້ອງກັນແລະຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ ແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ ຈຶງເປັນວຽກງານທີ່ຈຳເປັນແລະຫຼີກລ່ຽງບໍ່ໄດ້, ທ່າອ່ຽງທີ່ບໍ່ສາມາດຕ່າວປີ້ນໄດ້.
ຕໍ່ໜ້າສະຖານະການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ທີ່ຮ້າຍແຮງແລະສັບສົນນັ້ນ, ກອງປະຊຸມສູນກາງພັກຄັ້ງທີ 5 ສະໄໝທີ XI ໄດ້ຕັດສິນຕົກລົງຈັດຕັ້ງຄະນະກຳມະການສູນກາງວ່າດ້ວຍການປ້ອງກັນແລະຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ ພາຍໃຕ້ກົມການເມືອງສູນກາງ ໂດຍມີສະຫາຍເລຂາທິການໃຫຍ່ເປັນຫົວໜ້າຄະນະ ເພື່ອຊີ້ນຳວຽກງານປ້ອງກັນ ແລະ ຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງໃນທົ່ວປະເທດໂດຍກົງ ແລະ ຮອບດ້ານ. ໃນເວລານກວ່າ 10 ປີທີ່ຜ່ານມາ, ວຽກງານປ້ອງກັນ ແລະ ຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ ໄດ້ຮັບການຊີ້ນຳແລະນຳພາຢ່າງດຸເດືອດ ດ້ວຍຄວາມຕັດສິນໃຈທາງການເມືອງທີ່ສູງຫຼາຍ ແລະໄດ້ດຳເນີນການຢ່າງເປັນແບບສະບັບ ແລະ ລົງເລິກຫຼາຍຂຶ້ນດ້ວຍຈິດໃຈຂອງ “ຄວາມເດັດດ່ຽວ, ຄວາມໜຽວແໜ້ນ, ບໍ່ຢຸດຢັ້ງ, ບໍ່ຢຸດເຊົາ, ບໍ່ມີເຂດຫວງຫ້າມ, ບໍ່ມີຂໍ້ຍົກເວັ້ນ”; ຍ້ອນແນວນັ້ນ, ຈຶງມີການຄົ້ນພົບແລະຈັດການຄະດີຮ້າຍແຮງຫຼາຍຄະດີ, ໂດຍໄດ້ຮັບຄວາມສົນໃຈເປັນພິເສດຈາກຄວາມຄິດເຫັນຂອງປະຊາຊົນ ແລະສ້າງເຄື່ອງໝາຍທີ່ດີໄວ້ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ; ປະກອບສ່ວນຮັກສາສະຖຽນລະພາບດ້ານການເມືອງ, ຊຸກຍູ້ການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ, ກໍ່ສ້າງພັກ ແລະ ລະບົບການເມືອງທີ່ປອດໃສແລະເຂັ້ມແຂງ; ສ້າງຜົນກະທົບທາງບວກ ແລະ ເຜີຍແຜ່ຄວາມຕັດສິນໃຈຢ່າງແຂງກ້າໃນການປ້ອງກັນ ແລະ ຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ ແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ໃນສັງຄົມ ແລະໃນຖັນແຖວພະນັກງານ, ສະມາຊິກພັກ; ປັດປະຕິເສດທັດສະນະທີ່ຜິດພາດ ບິດເບືອນ ຍຸຍົງ ແລະ ຕ້ານຢັນທຳລາຍ ຂອງບັນດາອິດທິກໍາລັງສັດຕູກ່ຽວກັບບັນຫານີ້. ຕາມລາຍງານດັດຊະນີການຮັບຮູ້ການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ (CPI) ປະຈຳປີ 2022 ຂອງອົງການຄວາມໂປ່ງໃສສາກົນ (TI), ຫວຽດນາມແມ່ນໜຶ່ງໃນຫົກປະເທດໃນພາກພື້ນອາຊີປາຊີຟິກທີ່ມີຄວາມກ້າວໜ້າໂດດເດັ່ນ ໂດຍມີ 42 ຄະແນນ, ເພີ່ມຂຶ້ນ 9 ຄະແນນນັບຕັ້ງແຕ່ປີ 2018(4).
ຂະບວນການສະຫຼຸບຜົນງານການປ້ອງກັນແລະຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ໃນໄລຍະປີ 2012-2022 ໄດ້ຖອດຖອນບົດຮຽນແລະປະສົບການທີ່ລ້ຳຄ່າຫຼາຍຢ່າງ ເຊິ່ງເປັນພື້ນຖານທີ່ສຳຄັນ ເພື່ອໃຫ້ລະບົບການເມືອງທັງໝົດ ສືບຕໍ່ຕໍ່ສູ້ຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ຢ່າງເດັດດ່ຽວໜຽວແນ້ນ ໃນໄລຍະຈະມາເຖິງ.
ສາມພື້ນຖານເພື່ອປະຕິບັດ 4 ເປົ້າໝາຍຂອງວຽກງານການປ້ອງກັນ ແລະ
ຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ ແລະ ຄວາມຫຍໍ້ທໍ້
ຄຽງຄູ່ກັບການຊຸກຍູ້ການກວດຈັບແລະການຈັດການການກະທຳສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ນັ້ນ, ຕ້ອງເອົາໃຈໃສ່ເຖິງການປ້ອງກັນແລະກວດຈັບຢ່າງໄວ ແລະ ຈັດການຕັ້ງແຕ່ຕົ້ນ, ບໍ່ປ່ອຍໃຫ້ການລະເມີດເລັກໆນ້ອຍໆ ສະສົມເປັນການລະເມີດຂະໜາດໃຫຍ່; ຖື “ການປ້ອງກັນ” ເປັນຫຼັກ ພື້ນຖານ ໄລຍະຍາວ, “ການຕ້ານ” ເປັນສິ່ງສຳຄັນ ຮີບດ່ວນ. ໃນຊຸມປີທີ່ຈະມາເຖິງ, ວຽກງານການປ້ອງກັນການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ຕ້ອງມຸ່ງສູ່ເປົ້າໝາຍສູງສຸດທີ່ພະນັກງານ ສະມາຊິກພັກແຕ່ລະຄົນ ໃນແຕ່ລະທ້ອງຖິ່ນ ອົງການ ໜ່ວຍງານຕ່າງໆ ຈະ “ບໍ່ສາມາດ”, “ບໍ່ກ້າ”, “ບໍ່ຕ້ອງການ” ແລະ “ບໍ່ຢາກ” ສໍ້ລາດບັງຫຼວງ ກະທຳຫຍໍ້ທໍ້. ນີ້ແມ່ນເປົ້າໝາຍພື້ນຖານສີ່ປະການຂອງການຕໍ່ສູ້ ເພື່ອປ້ອງກັນແລະຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ໃນປະຈຸບັນ. ເພື່ອໃຫ້ບັນລຸເປົ້າໝາຍເຫຼົ່ານັ້ນ ຈຳເປັນຕ້ອງມີແຜນຍຸດທະສາດທີ່ຄົບຊຸດ ຮອບດ້ານ ແລະບຸກທະລຸ ໃນທຸກຂົງເຂດການເມືອງ ເສດຖະກິດ ວັດທະນະທຳ ແລະສັງຄົມ; ໃນນັ້ນ, ສຸມໃສ່ສາມຮາກຖານຄື: ສະຖາບັນ ເສດຖະກິດ ແລະ ວັດທະນະທຳ.
ທີໜຶ່ງ, ກ່ຽວກັບສະຖາບັນ.
ກ່ອນອື່ນໝົດ, ຕ້ອງມີລະບົບສະຖາບັນທີ່ລະອຽດ ແລະ ເຂັ້ມງວດ ເພື່ອປິດຊ່ອງຫວ່າງ ແລະ ຊ່ອງໂຫວ່ໃນແຕ່ລະກົນໄກ, ນະໂຍບາຍ ແລະ ກົດໝາຍ. ການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ມີຄວາມເຊື່ອມໂຍງຢ່າງໃກ້ຊິດກັບອຳນາດ ເຊິ່ງດຳເນີນການໂດຍຜູ້ທີ່ມີຕຳແໜ່ງແລະອຳນາດ. ຜູ້ທີ່ໄດ້ຮັບມອບໝາຍໃຫ້ໃຊ້ອຳນາດຈະຕ້ອງຮັບໃຊ້ປະຊາຊົນ, ຮັບຜິດຊອບຕໍ່ປະຊາຊົນ ແລະ ຢູ່ພາຍໃຕ້ການຕິດຕາມກວດກາຂອງປະຊາຊົນ. ສະນັ້ນ, ຍິ່ງກວ່າເວລາໃດໝົດ, ອຳນາດທັງໝົດຈຶງຕ້ອງໄດ້ຮັບການຄວບຄຸມຢ່າງເຂັ້ມງວດ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ຜູ້ໃດສາມາດສວຍໃຊ້ອຳນາດ ຫຼືໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກອຳນາດ ເພື່ອຜົນປະໂຫຍດສ່ວນຕົວໄດ້, ຕ້ອງ “ຂັງອຳນາດໄວ້ໃນກົງກົນໄກ”. ມະຕິໝາຍເລກ 27-NQ/TW ລົງວັນທີ 9 ພະຈິກ 2022 ຂອງກອງປະຊຸມສູນກາງພັກຄັ້ງທີ 6 ສະໄໝທີ XII “ວ່າດ້ວຍການສືບຕໍ່ການສ້າງແລະປັບປຸງບູລະນະ ລັດແຫ່ງອຳນາດກົດໝາຍສັງຄົມນິຍົມຫວຽດນາມ ໃນໄລຍະໃໝ່” ໂດຍລະບຸວ່າ: ປັບປຸງກົນໄກການໃຊ້ອຳນາດລັດ, ກຳນົດບົດບາດ ຕຳແໜ່ງ ໜ້າທີ່ ອຳນາດສະເພາະ ຂອງແຕ່ລະອົງການຂອງລັດ ໃຫ້ຈະແຈ້ງກວ່າອີກ ແລະ ສາຍພົວພັນລະຫວ່າງບັນດາອົງການຂອງລັດ ໃນການປະຕິບັດບັນດາສິດ ອຳນາດນິຕິບັນຍັດ, ອຳນາດບໍລິຫານ, ອຳນາດຕຸລາການ; ຄົ້ນຄວ້າການກໍ່ຕັ້ງສະຖາບັນໃໝ່ໆ ເພື່ອຄວບຄຸມອຳນາດ, ປ້ອງກັນແລະຕໍ່ສູ້ຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ ແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້.
ໃນຊຸມປີຕໍ່ໄປ, ຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການ ແລະ ໜ້າທີ່ແມ່ນ ຍູ້ແຮງການທົບທວນ, ເພີ່ມເຕີມ ແລະ ປັບປຸງກົດລະບຽບຂອງພັກ, ນະໂຍບາຍແລະກົດໝາຍຂອງລັດ ໃນທຸກຂົງເຂດໃຫ້ສົມບູນ, ແກ້ໄຂຊ່ອງຫວ່າງແລະຄວາມບໍ່ພຽງພໍໂດຍທັນທີໃນການຄຸ້ມຄອງບໍລິຫານເສດຖະກິດແລະສັງຄົມ, ພິເສດແມ່ນ ໃນຂົງເຂດການປະມູນ, ການເໝົາຈ້າງ, ການຄຸ້ມຄອງແລະນຳໃຊ້ທີ່ດິນ ແລະ ການເງິນ; ກົດລະບຽບການຊໍາລະເງິນ ແລະການເຮັດທຸລະກໍາໂດຍບໍ່ໃຊ້ເງິນສົດ... ໃນສ່ວນຂອງສະຖາບັນປ້ອງກັນການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້, ໃຫ້ສຸມໃສ່ການເຮັດໃຫ້ກົນໄກຄວບຄຸມອຳນາດສົມບູນແບບໃນຂົງເຂດທີ່ເຄີຍເກີດການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້, ເຄີຍເກີດການຮ້ອງຟ້ອງ ການປະນາມ ແລະການສະເໜີແນະຫຼາຍ(5); ກົນໄກໃນການກວດກາ, ຕິດຕາມກວດກາ ແລະຄວບຄຸມການໃຊ້ອຳນາດຂອງຜູ້ດຳລົງຕຳແໜ່ງ ຜູ້ມີອຳນາດ ໃນທິດທາງຂອງອຳນາດໜ້າທີ່ແລະຄວາມຮັບຜິດຊອບ; ກຳນົດອຳນາດໜ້າທີ່ແລະຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງໝູ່ຄະນະແລະຂອງບຸກຄົນຢ່າງຈະແຈ້ງ ໃນແຕ່ລະຂັ້ນຕອນຂອງການຈັດການວຽກງານ ແລະມີມາດຕະການລົງໂທດໃນການຈັດການກັບການລະເມີດຢ່າງເຄັ່ງຄັດ; ປະຕິບັດຄວາມຮັບຜິດຊອບໃນການອະທິບາຍລາຍງານ ຮັບປະກັນປະຊາທິປະໄຕ, ຄວາມເປີດເຜີຍ ແລະຄວາມໂປ່ງໃສ; ກົນໄກໃນການປົກປ້ອງແລະສະໜັບສະໜູນໃຫ້ປະຊາຊົນລາຍງານ ແລະ ປະນາມພະນັກງານ ສະມາຊິກພັກທີ່ສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຫຍໍ້ທໍ້; ກົນໄກການກວດກາຊັບສິນ ແລະລາຍໄດ້ຂອງຜູ້ດຳລົງຕຳແໜ່ງ ແລະມີອຳນາດ; ກົນໄກການກວດກາແລະຕິດຕາມກວດກາຄະນະພັກ, ອົງການພັກ ແລະສະມາຊິກພັກ; ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດຂອງອົງການທີ່ໄດ້ຮັບການເລືອກຕັ້ງ, ຜູ້ແທນທີ່ໄດ້ຮັບການເລືອກຕັ້ງ, ແນວໂຮມປະເທດຊາດຫວຽດນາມ ແລະອົງການຈັດຕັ້ງການເມືອງ-ສັງຄົມ, ສື່ມວນຊົນ ແລະປະຊາຊົນ ໃນການຕໍ່ສູ້ ເພື່ອປ້ອງກັນແລະຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້.
ຈຳເປັນຕ້ອງສືບຕໍ່ສົມທົບຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນ ການປ້ອງກັນກັບການກວດຈັບ, ຍູ້ແຮງການຈັດການການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ຢ່າງເຂັ້ມງວດແລະທັນທ່ວງທີ່; ໃນນັ້ນ,ຂະບວນການຈັດການ ຈະດຳເນີນການພ້ອມກັນ ລະຫວ່າງລະບຽບວິໄນຂອງພັກ ກັບວິໄນການບໍລິຫານຂອງລັດ, ລະບຽບວິໄນຂອງອົງຄະນະມະຫາຊົນ ແລະການຈັດການທາງອາຍາ; ລະບຽບວິໄນຂອງພັກຈະຕ້ອງດຳເນີນການກ່ອນ ໂດຍເປັນປະຖົມປັດໄຈໃຫ້ແກ່ວິໄນທາງການບໍລິຫານ, ລະບຽບວິໄນຂອງອົງຄະນະມະຫາຊົນ ແລະ ການຈັດການທາງອາຍາ; ວິໄນຂອງພັກຈະຕ້ອງເຂັ້ມງວດກວ່າການລົງໂທດທາງກົດໝາຍ. ຈຸດປະສົງຂອງການຈັດການກັບການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ແມ່ນ ເພື່ອແຈ້ງເຕືອນ, ຕັກເຕືອນ, ກ່າວເຕືອນ ແລະ ອົບຮົມສັ່ງສອນ ໂດຍມີທິດນຳທີ່ວ່າ “ການປ້ອງກັນເປັນສິ່ງສຳຄັນ, ການກວດພົບໂດຍໄວ, ການຈັດການຕັ້ງແຕ່ຕົ້ນ ເພື່ອປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ການລະເມີດເລັກໆນ້ອຍໆສະສົມເປັນການລະເມີດຂະໜາດໃຫຍ່”, ໂດຍໃຊ້ມາດຕະການວິໄນທີ່ເຂັ້ມງວດ ແລະການຕິດຕາມກວດກາຢ່າງໃກ້ຊິດ ເພື່ອໃຫ້ພະນັກງານແລະສະມາຊິກພັກຮູ້ຈັກຮັກສາແລະຄິດໃຫ້ຖີ່ຖ້ວນກ່ອນດຳເນີນການທຸກປະການ. ເພື່ອຄວາມສັກສິດຂອງລະບຽບວິໄນຂອງພັກ, ກົດໝາຍຂອງລັດ ແລະ ພາລະກິດຮ່ວມກັນ, ບັນດາຂັ້ນແລະຂະແໜງການ ຕັ້ງແຕ່ສູນກາງຈົນເຖິງທ້ອງຖິ່ນ ຈະຕ້ອງຕັດສິນໃຈປະຕິບັດວຽກງານການປ້ອງກັນ ແລະ ຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ ຢ່າງເດັດດ່ຽວແລະແຂງແຮງກວ່າອີກ ຕາມທິດນຳທີ່ວ່າ “ປະຕິບັດວິໄນລົງໂທດສອງສາມຄົນ ເພື່ອຊ່ວຍຊີວິດຜູ້ຄົນນັບໝື່ນ”.
ທີສອງ, ກ່ຽວກັບເສດຖະກິດ
ມະຕິຂອງກອງປະຊຸມສູນກາງພັກຄັ້ງທີ 4 ສະໄໝທີ XII “ວ່າດ້ວຍການເພີ່ມທະວີການກໍ່ສ້າງແລະປັບປຸງພັກ; ປ້ອງກັນແລະຍູ້ຖອຍຄວາມເສື່ອມໂຊມທາງດ້ານແນວຄິດການເມືອງ, ຄຸນສົມບັດສິນທຳ, ວິຖີຊີວິດ ແລະ ບັນດາປະກົດການຂອງ “ການປ່ຽນແປງຕົນເອງ”, “ການຜັນປ່ຽນຕົນເອງ” ພາຍໃນ” ໄດ້ຊີ້ໃຫ້ເຫັນເຖິງສາເຫດອັດຕະວິໄສ ແລະພາວະວິໄສ ທີ່ນຳໄປສູ່ຄວາມເສື່ອມໂຊມທາງດ້ານແນວຄິດການເມືອງ, ຄຸນສົມບັດສິນທຳ, ວິຖີຊີວິດ ແລະ ບັນດາປະກົດການຂອງ “ການປ່ຽນແປງຕົນເອງ”, “ການຜັນປ່ຽນຕົນເອງ” ພາຍໃນ. ສາເຫດພາວະວິໄສມາຈາກຂໍ້ເສຍຂອງເສດຖະກິດຕະຫຼາດ, ຊ່ອງຫວ່າງຄວາມຮັ່ງມີກັບຄວາມທຸກຍາກກຳລັງຂະຫຍາຍກວ້າງຂຶ້ນລະຫວ່າງຊົນຊັ້ນແລະກຸ່ມທາງສັງຄົມ. ຄວາມທ້າທາຍແລະຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍຢ່າງເຊັ່ນ ໂລກລະບາດ, ອັດຕາເງິນເຟີ້, ພາວະເສດຖະກິດຖົດຖອຍ,... ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ທຸກດ້ານຂອງປະເທດຕ່າງໆທົ່ວໂລກ. ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ, ບັນດາປັດໄຈພາວະວິໄສເຊັ່ນ ລະດັບລາຍໄດ້ແລະເງິນເດືອນຍັງບໍ່ພຽງພໍ ເມື່ອປຽບທຽບກັບລາຍໄດ້ຂອງຜູ້ອອກແຮງງານລະດັບດຽວກັນໃນລັດວິສາຫະກິດ, ພາກເອກະຊົນ ແລະໃນວິສາຫະກິດທີ່ມີການລົງທຶນຈາກຕ່າງປະເທດ; ຊີວິດຂອງພະນັກງານ ລັດຖະກອນ ພາລະກອນສ່ວນໃຫຍ່ຍັງມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກລຳບາກຫຼາຍ... ເຊິ່ງສົ່ງຜົນກະທົບແລະເຮັດໃຫ້ພະນັກງານແລະສະມາຊິກພັກ ທີ່ໄດ້ຮັບການອົບຮົມບໍ່ດີ ຕົກຢູ່ພາຍໃຕ້ລັດທິອັດຕະບຸກຄົນ, ເຫັນແກ່ຕົວເອງ, ໃຈແຄບ, ຖືກລໍ້ລວງດ້ວຍຜົນປະໂຫຍດທາງວັດຖຸ ໂດຍບໍ່ປະຕິບັດຕາມຄວາມຮັບຜິດຊອບແລະພັນທະ ຕໍ່ພັກແລະປະຊາຊົນ.
ດັ່ງນັ້ນ, ໜຶ່ງໃນບັນດານະໂຍບາຍທີ່ສຳຄັນ ຍາວນານ ແລະ ຕັ້ງໜ້າ ໃນການປ້ອງກັນ ແລະ ຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ ແລະ ປະກົດການຫຍໍ້ທໍ້ ແມ່ນການແກ້ໄຂບັນຫາລາຍຮັບຢ່າງເໝາະສົມ. ຕາມນັ້ນ, ໃຫ້ສຸມໃສ່ການພັດທະນາເສດຖະກິດຢ່າງຂັນແຂງ, ວ່ອງໄວ ແລະຍືນຍົງ; ສູ້ຊົນເຖິງປີ 2030 ຫວຽດນາມຈະເປັນປະເທດກຳລັງພັດທະນາ ທີ່ມີອຸດສາຫະກຳທັນສະໄໝ ແລະມີລາຍໄດ້ປານກາງສູງ; ມີລະບຽບລະບອບການຄຸ້ມຄອງທີ່ທັນສະໄໝ, ມີຄວາມສາມາດແຂ່ງຂັນ, ມີປະສິດທິພາບ ແລະມີປະສິດທິຜົນ; ຈາກນັ້ນ, ມີຊັບພະຍາກອນພຽງພໍທີ່ຈະດຳເນີນການປະຕິຮູບນະໂຍບາຍເງິນເດືອນຢ່າງໄວວາ ເພື່ອເພີ່ມລາຍໄດ້, ຄ່າຕອບແທນ ແລະ ຄຸນນະພາບຊີວິດ, ຄວບຄູ່ໄປກັບນະໂຍບາຍຄ່າຕອບແທນແລະລາງວັນທີ່ຄຸ້ມຄ່າສຳລັບພະນັກງານ ລັດຖະກອນ ແລະ ພາລະກອນ. ຕ້ອງເພີ່ມລະດັບຄວາມເປັນເຈົ້າຕົນເອງດ້ານການເງິນຂອງໜ່ວຍບໍລິການສາທາລະນະ, ສ້າງເງື່ອນໄຂໃນການປັບປຸງ ແລະ ເພີ່ມລາຍໄດ້ໃຫ້ແກ່ພະນັກງານ ລັດຖະກອນ ໂດຍສະເພາະໃນຂະແໜງການສຶກສາ ແລະ ສາທາລະນະສຸກ ເພື່ອໃຫ້ແຕ່ລະຄົນມີຄວາມໝັ້ນຄົງໃນການເຮັດວຽກ ເມື່ອຄວາມຕ້ອງການພື້ນຖານຂອງເຂົາເຈົ້າໄດ້ຮັບການຕອບສະໜອງ ໂດຍບໍ່ຈໍາເປັນຕ້ອງເຮັດວຽກພິເສດ ຫຼື “ຫາລາຍໄດ້ເພີ່ມ”; ມີນະໂຍບາຍໜູນຊ່ວຍຢ່າງທັນທ່ວງທີ ໃຫ້ແກ່ພະນັກງານ ລັດຖະກອນ ແລະ ພາລະກອນ ທີ່ຕົກໃນພາວະເສດຖະກິດທີ່ຍາກລຳບາກ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການອີກປະການໜຶ່ງຄື ການປ່ຽນແປງແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບເງິນເດືອນ; ເງິນເດືອນຈະຕ້ອງຈ່າຍຕາມຕຳແໜ່ງງານ ແລະ ຜົນຜະລິດແລະປະສິດທິພາບຂອງງານ; ການຈ່າຍເງິນເດືອນບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນການໃຊ້ຈ່າຍສໍາລັບກິດຈະກໍາເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແມ່ນການໃຊ້ຈ່າຍໃນການລົງທຶນພັດທະນາ ແລະ ການລົງທຶນດ້ານຊັບພະຍາກອນມະນຸດ, ເຊິ່ງເປັນແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນອັນສຳຄັນ ແລະ ເປັນກຳລັງໜູນຊຸກຍູ້ການເຕີບໂຕເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ເພື່ອເປີດວົງຈອນເສດຖະກິດໃໝ່.
ທີສາມ, ກ່ຽວກັບວັດທະນະທຳ
ດ້ວຍປະຫວັດສາດຍາວນານນັບພັນປີແຫ່ງການສ້າງແລະປົກປ້ອງປະເທດ, ປະເທດຫວຽດນາມມີວັດທະນະທຳທີ່ອຸດົມໄປດ້ວຍເອກະລັກປະຈຳຊາດ, ເຊື່ອມໂຍງຢ່າງໄກ້ຊິດແລະຊຶມເລິກເຂົ້າໄປໃນຊີວິດທາງສັງຄົມທັງໝົດ, ກາຍເປັນຮາກຖານທາງຈິດໃຈທີ່ໝັ້ນຄົງ, ກຳລັງແຮງພາຍໃນທີ່ສຳຄັນຂອງການພັດທະນາ. ຄວາມຮັບຮູ້ຢ່າງເລິກເຊິ່ງເຖິງທີ່ຕັ້ງ, ບົດບາດ, ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສຳຄັນຂອງວັດທະນະທຳໃນການພັດທະນາປະເທດເຮົາ, ໃນໂຄງຮ່າງກ່ຽວກັບວັດທະນະທຳຫວຽດນາມ ປີ 1943, ພັກກອມມູນິດຫວຽດນາມຖືວ່າ “ແນວຮົບທາງວັດທະນະທຳແມ່ນໜຶ່ງໃນສາມແນວຮົບ (ເສດຖະກິດ, ການເມືອງ, ວັດທະນະທຳ)”(6), ເອົາໃຈໃສ່ທີ່ສຸດຕໍ່ບົດບາດຂອງວຽກງານການກໍ່ສ້າງວັດທະນະທຳໃນພາລະກິດການສ້າງສາ ແລະພັດທະນາປະເທດຊາດ; ໃນນັ້ນ ເອົາໃຈໃສ່ເປັນພິເສດເຖິງການກໍ່ສ້າງວັດທະນະທຳພາຍໃນພັກ ແລະລະບົບການເມືອງ. ທ່ານເລຂາທິການໃຫຍ່ ຫງວຽນຝູຈ້ອງ ເນັ້ນໜັກຫຼາຍຄັ້ງວ່າ, ການປ້ອງກັນແລະຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ ແມ່ນການຕໍ່ສູ້ຢູ່ໃນແຕ່ລະຄົນ, ພາຍໃນແຕ່ລະອົງການ ໜ່ວຍງານ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນ; ດັ່ງນັ້ນ ຕ້ອງປຸກລະດົມແລະເສີມຂະຫຍາຍບັນດາຄຸນຄ່າວັດທະນະທໍາອັນດີງາມຂອງແຕ່ລະຄົນ, ກໍ່ສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທາງວັດທະນະທໍາອັນດີງາມ ຂອງແຕ່ລະໜ່ວຍງານ ແລະ ອົງການ; ສ້າງວັດທະນະທຳແລະວິຖີຊີວິດທີ່ມີຄວາມເຄົາລົບຕົນເອງ ແລະ ເປັນເຈົ້າຕົນເອງ, ດຳເນີນຊີວິດແລະເຮັດວຽກຕາມລັດຖະທຳມະນູນແລະກົດໝາຍ, ຢືນຢັນແລະຍົກຍ່ອງສິ່ງທີ່ຖືກຕ້ອງ, ຄວາມຕັ້ງໜ້າ, ສິ່ງຍອດຍິ່ງ, ມີມະນຸດສະທຳ, ການຕໍ່ສູ້ເພື່ອຕຳໜິວິຈານ, ຜັກດັນຂັບໄລ່ສິ່ງຊົ່ວ, ສິ່ງຜິດ ແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ໃນສັງຄົມ.
ເພື່ອປະຕິບັດບັນດາເນື້ອໃນທີ່ກ່າວມານີ້ຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ, ກ່ອນອື່ນໝົດແມ່ນຕ້ອງສຸມໃສ່ກໍ່ສ້າງວັດທະນະທຳພາຍໃນພັກ ແລະ ລະບົບການເມືອງ, ເຊີດຊູຈິດໃຈແຫ່ງການບຸກເບີກ ແລະເປັນແບບຢ່າງ ຂອງພະນັກງານ, ສະມາຊິກພັກ. ມະຕິໝາຍເລກ 33-NQ/TW ລົງວັນທີ 9 ມິຖຸນາ 2014 ຂອງກອງປະຊຸມສູນກາງພັກກອມມູນິດຫວຽດນາມຄັ້ງທີ 9 ສະໄໝທີ XI “ວ່າດ້ວຍການສ້າງແລະພັດທະນະວັດທະນະທຳ ແລະຄົນຫວຽດນາມ ເພື່ອຕອບສະໜອງການພັດທະນາປະເທດຢ່າງຍືນຍົງ” ໂດຍຢືນຢັນວ່າ: “ວັດທະນະທຳ ຈະລິຍະທຳ ແລະ ວິຖີຊີວິດທີ່ສົດໃສ ຈະຕ້ອງສະແດງອອກກ່ອນອື່ນໝົດໃນທຸກອົງການຈັດຕັ້ງພັກ, ລັດ, ອົງຄະນະມະຫາຊົນ, ໃນພະນັກງານ ລັດຖະກອນ ພາລະກອນຂອງລັດ, ໃນສະມາຊິກພັກ ແລະສະມາຊິກອົງຄະນະມະຫາຊົນແຕ່ລະຄົນ. ການເປັນແບບຢ່າງຂອງພະນັກງານແລະສະມາຊິກພັກແຕ່ລະຄົນ ແມ່ນຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການທີ່ສຳຄັນໃນວຽກງານການນຳພາຂອງພັກ”(7).
ໃນເວລາທີ່ຈະມາເຖິງ, ຈຳເປັນຕ້ອງຍູ້ແຮງແລະປັບປຸງຍົກສູງຄຸນນະພາບຂອງວຽກງານໂຄສະນາ ອົບຮົມສຶກສາ, ສ້າງແລະຝຶກຝົນວັດທະນະທຳແຫ່ງຄວາມສື່ສັດ ແລະຄວາມປະຢັດ ໃນໝູ່ພະນັກງານ ສະມາຊິກພັກ ແລະສັງຄົມທັງໝົດ ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ; ສ້າງແລະເຮັດໃຫ້ມາດຕະຖານຄຸນສົມບັດປະຕິວັດຂອງສະມາຊິກພັກ, ຈັນຍາບັນການບໍລິການສາທາລະນະ ແລະມາດຕະຖານຂອງຊາວຫວຽດນາມສົມບູນແບບ ໃຫ້ສອດຄ່ອງກັບມູນເຊື່ອວັດທະນະທໍາອັນດີງາມຂອງປະເທດຊາດ; ເຊື່ອມຕິດວຽກງານການປ້ອງກັນແລະຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ ກັບການກໍ່ສ້າງແລະປັບປຸງພັກ ແລະ ລະບົບການເມືອງ ໃຫ້ສະອາດປອດໃສ ແລະໝັ້ນຄົງເຂັ້ມແຂງ, ສືບຕໍ່ການຮ່ຳຮຽນ ແລະປະຕິບັດຕາມແນວຄິດ, ຄຸນສົມບັດສິນທຳ ແລະ ແບບແຜນໂຮ່ຈີມິນ; ການນຳເອົາເນື້ອໃນປ້ອງກັນແລະຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ ເຂົ້າໃນໂຄງການການສຶກສາແຫ່ງຊາດ, ໂດຍສະເພາະໂຄງການຝຶກອົບຮົມ ແລະບຳລຸງສ້າງພະນັກງານ. ເຮົາຕ້ອງຕັ້ງໜ້າພະຍາຍາມໃຫ້ການອົບຮົມສຶກສາ ແລະ ບຳລຸງສ້າງພະນັກງານ ສະມາຊິກພັກ ລັດຖະກອນ ແລະພາລະກອນ ໃຫ້ມີຄວາມຊື່ສັດສຸດຈະລິດ, ຊື່ກົງ, ຕັ້ງຕໍ່ບໍລິສຸດ, ຮັບໃຊ້ປະເທດຊາດ ຮັບໃຊ້ປະຊາຊົນຢ່າງສຸດອົກສຸດໃຈ ແລະ ມີຄວາມເຄົາລົບຕໍ່ກົດໝາຍ. ປະຕິບັດລະບຽບການ ແລະຈັນຍາບັນວິຊາຊີບຢ່າງດີ; ພ້ອມກັນນັ້ນ, ເຊີດຊູຈິດໃຈຕຳໜິຕິຊົມຕົນເອງ ແລະຕຳໜິຕິຊົມ, ຈິດໃຈຕໍ່ສູ້ຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ ການໃຊ້ຈ່າຍສິ້ນເປືອງ ແລະ ຄວາມຫຍໍ້ທໍ້, ສົ່ງເສີມແລະປົກປ້ອງຜູ້ທີ່ກ້າຄິດ ກ້າເຮັດ ກ້າປ່ຽນແປງໃໝ່ປະດິດສ້າງ ກ້າທີ່ຈະຮັບຜິດຊອບຕໍ່ພາລະກິດສ່ວນລວມ. ສ້າງແລະຮັກສາວັດທະນະທຳການບໍລິການສາທາລະນະທີ່ກ້າວໜ້າ ຂອງແຕ່ລະຂະແໜງການ, ສຳນັກງານອົງການ ແລະ ໜ່ວຍງານ, ປະກອບສ່ວນຮັບປະກັນຄວາມເປັນມືອາຊີບ, ຄວາມຮັບຜິດຊອບ, ຄວາມໂປ່ງໃສ ແລະ ປະສິດທິຜົນ ໃນການປະຕິບັດໜ້າທີ່. ຫົວໜ້າທ້ອງຖິ່ນ ສຳນັກງານອົງການ ແລະ ໜ່ວຍງານ ຕ້ອງເຊີດຊູຈິດໃຈເປັນແບບຢ່າງ, ສະມາຊິກພັກຕ້ອງເປັນແບບຢ່າງຫຼາຍກວ່າມະຫາຊົນ, ພະນັກງານຕ້ອງເປັນແບບຢ່າງທີ່ດີກວ່າພາລະກອນ, ພະນັກງານທີ່ມີຕຳແໜ່ງສູງກວ່າຈະຕ້ອງເປັນແບບຢ່າງຫຼາຍກວ່າ.
ບັນດາໝາກຜົນຕັ້ງໜ້າໃນວຽກງານປ້ອງກັນ ແລະຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ ແລະຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ ໃນໄລຍະເວລາທີ່ຜ່ານມາ ແມ່ນພື້ນຖານແລະຮາກຖານ ໃຫ້ແກ່ວຽກງານການປ້ອງກັນແລະຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ ແລະປະກົດການຫຍໍ້ທໍ້ ເພື່ອສືບຕໍ່ເກັບກ່ຽວຄວາມສຳເລັດຫຼາຍຂຶ້ນໃນເວລາທີ່ຈະມາເຖິງ; ໂດຍສະເພາະ, ເພື່ອໃຫ້ພະນັກງານ ສະມາຊິກພັກແຕ່ລະຄົນຈະ “ບໍ່ກ້າ”, “ບໍ່ສາມາດ”, “ບໍ່ຕ້ອງການ”, “ບໍ່ຢາກ” ສໍ້ລາດບັງຫຼວງ, ປະຕິບັດຕາມຄຳສັ່ງສອນຂອງປະທານໂຮ່ຈີມິນ: “ພວກເຮົາຕ້ອງຮັກສາພັກຂອງພວກເຮົາໃຫ້ບໍລິສຸດ ແລະສົມຄວນທີ່ຈະເປັນຜູ້ນຳ ແລະເປັນຜູ້ຮັບໃຊ້ທີ່ຈົງຮັກພັກດີຂອງປະຊາຊົນ”(8). ໝາກຜົນຂອງວຽກງານການປ້ອງກັນແລະຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ ແລະ ປະກົດການຫຍໍ້ທໍ້ ຈະປະກອບສ່ວນຮັກສາສະຖຽນລະພາບດ້ານການເມືອງ, ພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ, ເອົາຊະນະບັນດາກົນອຸບາຍ ການກະທຳບິດເບືອນ ມ້າງເພທຳລາຍໂດຍກອງກຳລັງສັດຕູ, ເພີ່ມທະວີຄວາມໄວ້ເນື້ອເຊື່ອໃຈຂອງພະນັກງານ ສະມາຊິກພັກ ແລະ ປະຊາຊົນ ຕໍ່ພັກກອມມູນິດຫວຽດນາມ ແລະ ລັດຫວຽດນາມ./.
---------------------------
(1) ເອກະສານຄົບຊຸດຂອງພັກ, ສພຈ. ການເມືອງແຫ່ງຊາດ, ຮ່າໂນ້ຍ, 2001, ເຫຼັ້ມ 60, ໜ້າ 72.
(2) ເອກະສານກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຜູ້ແທນທົ່ວປະເທດຄັ້ງທີ XII, ຫ້ອງການສູນກາງພັກ, ຮ່າໂນ້ຍ, 2016, ໜ້າ 196.
(3) ເອກະສານກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຜູ້ແທນທົ່ວປະເທດຄັ້ງທີ XIII, ສພຈ. ການເມືອງແຫ່ງຊາດ ສື້ເຖິດ, ຮ່າໂນ້ຍ, 2021, ເຫຼັ້ມ 1, ໜ້າ 93.
(4) ເບິ່ງ: ຮວ່າຍເຟືອງ: “ດັດຊະນີການຮັບຮູ້ການສໍ້ລາດບັງຫຼວງປະຈຳປີ 2022: ຫວຽດນາມມີຄະແນນເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ, ຢູ່ໃນກຸ່ມປະເທດທີ່ມີຄວາມກ້າວໂດດເດັ່ນ”, ໜັງສືພິມກວດກາ, ວັນທີ 31 ມັງກອນ 2023, https://thanhtra.com.vn/quoc-te/chi-so-cam-nhan-tham-nhung-2022-viet-nam-tiep-tuc-tang-diem-thuoc-nhom-nuoc-co-tien-bo-noi-bat-206757.html
(5) ເຊັ່ນ: ວຽກງານພະນັກງານ, ສິນເຊື່ອ, ທະນາຄານ, ຄຸ້ມຄອງທີ່ດິນ, ກໍ່ສ້າງ, ຄຸ້ມຄອງຊັບສິນຂອງລັດ, ວຽກງານຕຸລາການ...
(6) ເອກະສານຄົບຊຸດຂອງພັກ, ສພຈ. ການເມືອງແຫ່ງຊາດ, ຮ່າໂນ້ຍ, 2000, ເຫຼັ້ມ 7, ໜ້າ 316.
(7) ເບິ່ງ: ມະຕິໝາຍເລກ 33-NQ/TW, ລົງວັນທີ 9 ມິຖຸນາ 2014, ຂອງກອງປະຊຸມສູນກາງພັກຄັ້ງທີ 9 ສະໄໝທີ XI, “ວ່າດ້ວຍການກໍ່ສ້າງແລະພັດທະນາວັດທະນະທຳ ແລະຜູ້ຄົນຫວຽດນາມ ເພື່ອຕອບສະໜອງການພັດທະນາປະເທດຢ່າງຍືນຍົງ”, https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/van-kien-tu-lieu-ve-dang/hoi-nghi-bch-trung-uong/khoa-xi/nghi-quyet-so-33-nqtw-ngay-962014-hoi-nghi-lan-thu-9-ban-chap-hanh-trung-uong-dang-khoa-xi-ve-xay-dung-va-phat-trien-590
(8) ໂຮ່ຈີມິນ: ນິພົນຄົບຊຸດ, ສພຈ. ການເມືອງແຫ່ງຊາດ ສື້ເຖິດ, ຮ່າໂນ້ຍ, 2011, ເຫຼັ້ມ 15, ໜ້າ 612.
- ບົດນີ້ໄດ້ລົງພິມໃນວາລະສານກອມມູນິດ ສະບັບທີ 1033 (ມີນາ 2024)