ອະນຸສັນຍາສະຫະປະຊາຊາດວ່າດ້ວຍກົດໝາຍທະເລປີ 1982: ສີ່ສິບປີເພື່ອ ສັນຕິພາບ ການພັດທະນາທະເລ ແລະ ມະຫາສະໝຸດ ຢ່າງຍືນຍົງ
ກອງປະຊຸມຄົບຄະນະຄັ້ງທີ 30 ຂອງລັດສະມາຊິກອະນຸສັນຍາສະຫະປະຊາຊາດວ່າດ້ວຍກົດໝາຍທະເລປີ 1982 (UNCLOS) _ແຫຼ່ງ: baoquocte.vn
ຂອບກົດໝາຍທີ່ຄົບຖ້ວນ ແລະ ຍຸຕິທຳ
ກ່ອນ UNCLOS ປີ 1982, ໃນປີ 1958, ສະຫະປະຊາຊາດໄດ້ຈັດຕັ້ງກອງປະຊຸມກ່ຽວກັບກົດໝາຍທະເລຄັ້ງທີໜຶ່ງ ແລະ ບັນລຸຂອບກົດໝາຍສາກົນຊຸດທຳອິດ ວ່າດ້ວຍບັນຫາທະເລ ແລະ ມະຫາມະໝຸດ ຜ່ານອະນຸສັນຍາ 4 ສະບັບ ວ່າດ້ວຍທະເລອານາເຂດ ແລະ ເຂດນ້ຳຕໍ່ເນື່ອງ, ໄຫຼ່ທະວີບ, ທະເລຫຼວງ, ການປະມົງ ແລະ ການອະນຸລັກຊັບພະຍາກອນທີ່ມີຊີວິດໃນທະເລຫຼວງ ແລະ ພິທີສານ ເພື່ອແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດ(3). ນີ້ແມ່ນບາດກ້າວສຳຄັນສູ່ການສ້າງຕັັ້ງກົດໝາຍສາກົນກ່ຽວກັບທະເລສະບັບທຳອິດ, ປະສານຜົນປະໂຫຍດທີ່ແຕກຕ່າງກັນລະຫວ່ງບັນດາປະເທດຊາຍຝັ່ງທະເລ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມກັນຂອງປະຊາຄົມສາກົນ. ຢ່າງໃດກໍຕາມ, ອະນຸສັນຍາປີ 1958 ໄດ້ເປີດເຜີຍຂໍ້ຈຳກັດຫຼາຍປະການ.
ທີໜຶ່ງ, ການກຳນົດຂອບເຂດຂອງທະເລຍັງບໍ່ສຳເລັດເສັດສິ້ນ ເນື່ອງຈາກປະເທດຕ່າງໆ ຍັງບໍ່ໄດ້ຕົກລົງກ່ຽວກັບຄວາມກວ້າງຂອງທະເລອານາເຂດ ແລະ ພື້ນທີ່ເຮັດການປະມົງ. ທີສອງ, ການແບ່ງສິດແລະຜົນປະໂຫຍດໃນທະເລ ລຳອຽງໄປທາງປົກປ້ອງຜົນປະໂຫຍດຂອງປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ, ລະເລີຍຜົນປະໂຫຍດຂອງປະເທດກຳລັງພັດທະນາ ແລະ ປະເທດເສຍປຽບທາງພູມີສາດ(4). ທີສາມ, ສ່ວນຂອງກົ້ນທະເລສາກົນທີ່ເກີນຂອບເຂດໄຫຼ່ທະວີບຂອງປະເທດຊາຍຝັ່ງນັ້ນ ຖືກປະໄວ້ໂດຍສົມບູນ, ບໍ່ໄດ້ຮັບການຄວບຄຸມໂດຍຂໍ້ບັງຄັບທາງກົດໝາຍສາກົນ. ທີສີ່, ອະນຸສັນຍາວ່າດ້ວຍການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດ ຈຳກັດທາງເລືອກຂອງການບັງຄັບແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດຜ່ານສານຍຸຕິທຳສາກົນ (International Court of Justice - ICJ) ດັ່ງນັ້ນຈຶງບໍ່ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນຢ່າງກວ້າງຂວາງ(5). ທີຫ້າ, ເຖິງວ່າຈະຄາດເດົາບັນຫາຄວາມເສື່ອມໂຊມ ແລະ ມົນລະຜິດສິ່ງແວດລ້ອມທາງທະເລໄດ້ແລ້ວ, ແຕ່ການກຳນົດກ່ຽວກັບການອະນຸລັກຊັບພະຍາກອນຊີວະພາບທາງທະເລ ໃນທະເລຫຼວງ ພຽງຢ່າງດຽວບໍ່ພຽງພໍ ໃນແງ່ຂອງແຫຼ່ງກຳເນີດມົນລະຜິດ, ຂອບເຂດຂອງການເກີດມົນລະພິດ ແລະ ບົດລົງໂທດໃນການຈັດການກັບການລະເມີດມົນລະພິດສິ່ງແວດລ້ອມທາງທະເລ.
UNCLOS ປີ 1982 ໄດ້ແກ້ໄຂຜ່ານຜ່າຂໍ້ຈຳກັດຕ່າງໆຂອງບັນດາອະນຸສັນຍາປີ 1958 ແລະ ສ້າງຂອບກົດໝາຍທີ່ເປັນທຳ ແລະ ສອດຄ່ອງກັບຜົນປະໂຫຍດຂອງກຸ່ມປະເທດຕ່າງໆ ເຊັ່ນ ປະເທດທີ່ມີທະເລ ແລະ ບໍ່ມີທາງອອກສູ່ທະເລ, ຫຼືການເສຍປຽບທາງພູມສາດລະຫວ່າງປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ ກັບປະເທດກຳລັງພັດທະນາ ແລະ ປະເທດດ້ອຍພັດທະນາ.
ລະອຽດຄື, ເປັນຄັ້ງທຳອິດທີ່ UNCLOS ປີ 1982 ໄດ້ສຳເລັດເສັດສິ້ນ ຂໍ້ບັງຄັບວ່າດ້ວຍການກຳນົດຂອບເຂດຂອງພື້ນທີ່ທະເລຕັ້ງແຕ່ ເຂດນ້ຳພາຍໃນ, ທະເລອານາເຂດ, ເຂດທະເລຕໍ່ເນື່ອງ, ເຂດເສດຖະກິດຈຳເພາະ, ໄຫຼ່ທະວີບ, ທະເລຫຼວງ ແລະ ເຂດພື້ນທະເລ (ກົ້ນທະເລສາກົນ). ພິເສດ, ລະບອບເຂດເສດຖະກິດຈຳເພາະກຳເນີດຂຶ້ນ ແມ່ນຜົນຂອງການປົກປ້ອງບັນດາສິດເສດຖະກິດພິເສດ ຂອງບັນດາປະເທດທີ່ກຳລັງພັດທະນາ ແລະ ບັນດາປະເທດທີ່ຫາກໍ່ຍາດເອກະລາດມາໄດ້ ໃນຂະບວນການປົດປ່ອຍປະເທດຊາດໃນຊຸມປີ 60 ຂອງສະຕະວັດ 20. ນີ້ແມ່ນຂໍ້ບັງຄັບທາງກົດໝາຍສະບັບທຳອິດ ທີ່ກຳນົດໂດຍຄຳນຶງເຖິງການກະຈາຍຕາມທຳມະຊາດ ຂອງຊັບພະຍາກອນທາງທະເລ ພາຍໃນ 200 ໄມທະເລ(6) ແລະ ສ້າງຄວາມຍຸຕິທຳໃຫ້ກັບທຸກປະເທດ, ຍົກເວັ້ນລະບຽບການທີ່ອີງໃສ່ສິດທິການເຮັດປະມົງແບບດັ້ງເດີມແລະປະຫວັດສາດ ທີ່ກຳນົດຂຶ້ນໂດຍບັນດາປະເທດທີ່ມີເງື່ອນໄຂທາງວິທະຍາສາດແລະເຕັກນິກຂັ້ນສູງ ຕັ້ງແຕ່ກ່ອນທີ່ອະນຸສັນຍາຈະກຳເນີດເກີດຂຶ້ນ.
ກ່ຽວກັບໄຫຼ່ທະວີບ, UNCLOS ປີ 1982 ກຳນົດບັນດາມາດຖານສຳລັບການກຳນົດຂອບເຂດໄຫຼ່ທະວີບຕາມເກນພາວະວິໄສທາງພູມສາດ ບົນພື້ນຖານການເຄົາລົບຫຼັກການທີ່ວ່າ ແຜ່ນດິນຄອບຄອງທະເລ. ຕາມນັ້ນ, ໄຫຼ່ທະວີບແມ່ນແນວຄວາມຄິດທາງທໍລະນີວິທະຍາ ເຊິ່ງເປັນສ່ວນຂະຫຍາຍຕາມທຳມະຊາດ ຂອງດິນແດນຂອງລັດຊາຍຝັ່ງ. ດັງນັ້ນ, ປະເທດຊາຍຝັ່ງສາມາດກຳນົດຄວາມກວ້າງຕ່ຳສຸດຂອງໄຫຼ່ທະວີບຕາມກົດໝາຍໄດ້ຄື 200 ໄມທະເລຈາກເສັ້ນຖານ. ປະເທດທີ່ມີໄຫຼ່ທະວີບຕາມທຳມະຊາດກວ້າງກວ່າ 200 ໄມທະເລ ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດໃຫ້ກຳນົດໄຫຼ່ທະວີບຂະຫຍາຍຕາມກົດໝາຍໄດ້(7). ແຕ່ວ່າ, ເພື່ອໃຫ້ເກີດຄວາມເປັນທຳແລະທ່ຽງທຳ, ຄະນະກຳມະການກ່ຽວກັບຂອບເຂດໄຫຼ່ທະວີບ (Commission on the Limits of the Continental Shelf - CLCS)(8) ຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ຈະມີອຳນາດໃນການພິຈາລະນາວິທີການຂອງລັດຊາຍຝັ່ງໃນການກຳນົດເຂດໄຫຼ່ທະວີບແບບຂະຫຍາຍ ແລະ ພຽງແຕ່ຂອບເຂດໄຫຼ່ທະວີບແບບຂະຫຍາຍທີ່ກຳນົດຕາມຄຳແນະນຳຂອງຄະນະກຳມະການ CLCS ເທົ່ານັ້ນ ຈຶ່ງມີຜົນຜູກພັນ ແລະ ໄດ້ຮັບການຍອມຮັບຈາກປະເທດອື່ນໆ.
ຜົນປະໂຫຍດຂອງປະເທດທີ່ບໍ່ມີທາງອອກສູ່ທະເລ ຫຼືປະເທດທີ່ເສຍປຽບທາງພູມສາດກໍ່ຖືກນຳມາພິຈາລະນາເມື່ອມີການລວມ ກົດລະບຽບຕ່າງໆກ່ຽວກັບການຜ່ານແດນແລະການປະມົງເກີນຂະໜາດ ໄວ້ໃນລະບຽບຂໍ້ບັງຄັບຂອງເຂດເສດຖະກິດຈຳເພາະ(9). ນອກຈາກນີ້, ຄຸນລັກສະນະຂອງລັດໝູ່ເກາະກໍ່ໄດ້ຮັບການພິຈາລະນາ ແລະ ຈັດຮ່າງເປັນສະຖານະທາງກົດໝາຍຂອງປະເທດໝູ່ເກາະເປັນຄັ້ງທຳອິດ(10).
ພິເສດ, ນອກເໜືອຈາກການສືບທອດຂໍ້ບັງຄັບວ່າດ້ວຍເສລີພາບໃນທະເລຫຼວງແລ້ວ, UNCLOS ປີ 1982 ໄດ້ກຳນົດສະຖານະທາງກົດໝາຍຂອງພາກພື້ນຂຶ້ນເປັນຄັ້ງທຳອິດ ໂດຍມີລັກສະນະສະເພາະວ່າ ເປັນມໍລະດົກຮ່ວມກັນຂອງມະນຸດຊາດ. ໃນນັ້ນ, ອົງການຄຸ້ມຄອງກົ້ນທະເລສາກົນ (International Seabed Authority - ISA) ໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນ ເພື່ອກຳນົດລະບຽບວ່າດ້ວຍການໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກຊັບພະຍາກອນໃນພູມພາກ ແລະ ແບ່ງປັນຜົນປະໂຫຍດຢ່າງເທົ່າທຽມກັນໄປໃຫ້ປະເທດສະມາຊິກ(11). ສົນທິສັນຍາວ່າດ້ວຍການປະຕິບັດຕາມພາກທີ່ 11 ກໍ່ໄດ້ລົງນາມໃນປີ 1994 ເພື່ອເພີ່ມບົດບັນຍັດສະເພາະ ກ່ຽວກັບການຄຸ້ມຄອງ ແລະ ການໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກພື້ນທີ່ໃນ UNCLOS ປີ 1982.
ກົນໄກສັນຕິພາບເພື່ອແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດທາງທະເລ
ກົດບັດສະຫະປະຊາຊາດກຳນົດຫຼັກການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດລະຫວ່າງປະເທດໂດຍສັນຕິວິທີ. ຕາມນັ້ນ, ຂໍ້ພິພາດຈະຕ້ອງໄດ້ຮັບການແກ້ໄຂດ້ວຍວິທີຕ່າງໆ ເຊັ່ນ ການເຈລະຈາ, ການສືບສວນ, ການໄກ່ເກ່ຍ, ການປະນີປະນອມ, ການອະນຸຍາໂຕຕຸລາການ, ສານ ແລະ ອົງການຈັດຕັ້ງລະດັບພາກພື້ນແລະສາກົນ ຫຼືວິທີການສັນຕິອື່ນໆ ທີ່ຄູ່ກໍລະນີເປັນຜູ້ເລືອກເອງ(12). UNCLOS ປີ 1982 ໄດ້ຢືນຢັນເຈດຕະນາຂອງຫຼັກການນີ້ອີກຄັ້ງ ແລະ ປະສົມປະສານວິທີການຢ່າງສັນຕິວິທີ ເພື່ອສ້າງກົນໄກແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດທີ່ເໝາະສົມກັບລັກສະນະສະເພາະຂອງຂໍ້ພິພາດ ລະຫວ່າງປະເທດສະມາຊິກ ກ່ຽວກັບການຕີຄວາມ ແລະ ການໃຊ້ອະນຸສັນຍາ.
ຕາມນັ້ນ, UNCLOS ປີ 1982 ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນກັບຂໍ້ຕົກລົງກ່ຽວກັບວິທີການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດທີ່ຄູ່ສັນຍາໄດ້ຕົກລົງກັນໄວ້ລ່ວງໜ້າ. ຫາກບໍ່ມີຂໍ້ຕົກລົງກ່ຽວກັບການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດ, UNCLOS ປີ 1982 ກຳນົດໃຫ້ຄູ່ສັນຍາທັງສອງຝ່າຍຕ້ອງເຈລະຈາກັນໂດຍກົງຜ່ານຂໍ້ກຳນົດທີ່ວ່າ ການແລກປ່ຽນຄວາມຄິດເຫັນເປັນມາດຕະການບັງຄັບ. ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ, UNCLOS ປີ 1982 ຍັງສະໜັບສະໜູນໃຫ້ຝ່າຍຕ່າງໆ ໃຊ້ການໄກ່ເກ່ຍເປັນທາງເລືອກໂດຍສະໝັກໃຈ ເພື່ອອຳນວຍຄວາມສະດວກໃນການເຈລະຈາໂດຍກົງ.
ຢ່າງໃດກໍຕາມ, ການແລກປ່ຽນທັດສະນະແບບບັງຄັບນັ້ນໃຊ້ບໍ່ໄດ້ຕະຫຼອດໄປ. ອະນຸສັນຍາກຳນົດໃຫ້ຝ່າຍຕ່າງໆ ແລກປ່ຽນຄວາມຄິດເຫັນພາຍໃນໄລຍະເວລາທີ່ເໝາະສົມເທົ່ານັ້ນ(13). ເມື່ອເກີນກຳນົດເວລາດັ່ງກ່າວ, ຖ້າຄູ່ສັນຍາບໍ່ສາມາດຫາທາງອອກເພື່ອຍຸຕິຂໍ້ພິດພາດໄດ້ ອະນຸຍາໂຕຕຸລາການຈະເປັນທາງເລືອກຖັດໄປ. ເພື່ອມີທາງເລືອກທີ່ຍືດຫຍຸ່ນຫຼາຍຂຶ້ນ, UNCLOS ປີ 1982 ກຳນົດໃຫ້ຄູ່ສັນຍາສາມາດປະກາດເລືອກເຂດອຳນາດສານໃດເຂດໜຶ່ງຈາກສີ່ເຂດຄື: ສານຍຸຕິທຳສາກົນ (ICJ), ສານສາກົນກ່ຽວກັບກົດໝາຍທະເລ (International Tribunal for the Law of the Sea - ITLOS), ອະນຸຍາໂຕຕຸລາການທີ່ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນພາຍໃຕ້ພາກຜະໜວກ VII, ແລະ ອະນຸຍາໂຕຕຸລາການທີ່ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນພາຍໃຕ້ພາກຜະໜວກ VIII(14). ໃນນັ້ນ, ນອກຈາກ ICJ ເຊິ່ງເປັນສານທີ່ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນຄຽງຂ້າງອົງການສະຫະປະຊາຊາດຕັ້ງແຕ່ປີ 1945, ບັນດາສະຖາບັນທີ່ເຫຼືອໄດ້ຮັບການຈັດຕັ້ງຂຶ້ນໃໝ່ ພາຍໃຕ້ບົດບັນຍັດຂອງ UNCLOS ໃນປີ 1982. ຈຸດພິເສດແມ່ນ, UNCLOS ປີ 1982 ສ້າງກົນໄກເລີ່ມຕົ້ນໂດຍອັດຕະໂນມັດ. ຕາມນັ້ນ, ຖ້າຫາກຄູ່ສັນຍາບໍ່ຖະແຫຼງກ່ຽວກັບການເລືອກອົງການພິພາກສາ, ຫຼືເລືອກອົງການອື່ນນັ້ນ, ອະນຸຍາໂຕຕຸລາການທີ່ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນພາຍໃຕ້ພາກຜະໜວກ VII ຈະເປັນອົງການມີສິດບັງຄັບໃນການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດ.
ກົນໄກເລີ່ມຕົ້ນໂດຍອັດຕະໂນມັດນີ້ ທັງຮັບປະກັນຄວາມຍືດຫຍຸ່ນໃນການເລືອກອົງການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດ, ທັງຮັບປະກັນປະສິດທິຜົນເມື່ອຝ່າຍໜຶ່ງຝ່າຍໃດອາດຈະໃຊ້ສິດທິຂອງຕົນເພື່ອເລີ່ມຂະບວນການອະນຸຍາໂຕຕຸລາການຝ່າຍດຽວ ທີ່ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນພາຍໃຕ້ພາກຜະໜວກ VII ເພື່ອແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດກັບລັດພາຄີອື່ນກ່ຽວກັບຂໍ້ຂັດແຍ້ງທີ່ພົວພັນເຖິງການຕີຄວາມ ແລະ ການປະຕິບັດ UNCLOS ປີ 1982. ສິດທິໃນການເລີ່ມການຟ້ອງຮ້ອງພຽງຝ່າຍດຽວຕາມທີ່ກຳນົດໄວ້ໃນ UNCLOS ປີ 1982 ເປັນອະນຸສັນຍາແບບທັງຊຸດ, ລັດສະມາຊິກເມື່ອໃຫ້ສັດຕະຍາບັນອະນຸສັນຍາບໍ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດໃຫ້ສະຫງວນບົດບັນຍັດໃດໆ, ດັ່ງນັ້ນຈຶງມີຜົນຜູກພັນໂດຍສະໝັກໃຈ ຕໍ່ເຂດອຳນາດສານບັງຄັບ ຂອງກົນໄກການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດ ທີ່ກຳນົດໄວ້ໃນພາກທີ XV ຂອງອະນຸສັນຍາ.
ແຕ່ວ່າ, ເພື່ອສ້າງຄວາມຍືດຫຍຸ່ນເຕີ່ມອີກໃຫ້ແກ່ກົນໄກແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດ ແລະ ເພື່ອແກ້ໄຂຄວາມຈຳກັດຂອງຂໍ້ກຳນົດທີ່ເຂັ້ມງວດຂອງພິທີສານວ່າດ້ວຍການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດປີ 1958 (ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ຫຼາຍປະເທດບໍ່ໃຫ້ສັດຕະຍາບັນ), UNCLOS ປີ 1982 ຈຶງໃຫ້ຂໍ້ຍົກເວັ້ນແລະຂໍ້ຈຳກັດເພີ່ມເຕີມ. ຕາມນັ້ນ, ຂໍ້ພິພາດກ່ຽວກັບການຕີຄວາມ ຫຼືການໃຊ້ຂໍ້ກຳນົດຂອງອະນຸສັນຍາວ່າດ້ວຍການໃຊ້ສິດທິພາຍໃຕ້ອຳນາດອະທິປະໄຕ ແລະ ເຂດອຳນາດສານຂອງປະເທດຊາຍຝັ່ງ ໄດ້ຮັບການຍົກເວັ້ນໂດຍທຳມະຊາດຈາກກົນໄກການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດພາກບັງຄັບ ຂອງເຂດອຳນາດສານ(15). ຂໍ້ພິພາດທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການປັກປັນເຂດແດນ, ເຂດແດນທາງທະເລ, ປະຕິບັດການທາງທະຫານຂອງເຮືອ ຫຼືທີ່ກຳລັງພິຈາລະນາໂດຍສະພາຄວາມໝັ້ນຄົງແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ ຈະຖືກຄັດແຍກອອກຈາກກົນໄກແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດພາກບັງຄັບ ຂອງເຂດອຳນາດສານ(16). ດັງນັ້ນ, ຖ້າລັດພາຄີປະກາດວ່າ ຈະບໍ່ລວມຂໍ້ພິພາດທັງສາມປະເພດທີ່ເລືອກໄວ້, ລັດອື່ນຈະບໍ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດໃຫ້ນໍາຂໍ້ພິພາດເຫຼົ່ານີ້ໄປສູ່ອະນຸຍາໂຕຕຸລາການພາຍໃຕ້ບົດບັນຍັດຂອງອະນຸສັນຍາ.
ເຖິງວ່າຈະມີການຍົກເວັ້ນໂດຍທຳມະຊາດ ຫຼືໂດຍທາງເລືອກ ເອົາຂໍ້ພິພາດບາງລາຍການ ອອກຈາກຂອບເຂດການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດພາກບັງຄັບ ຜ່ານເຂດອຳນາດສານ, ປະເທດສະມາຊິກຍັງມີພັນທະໃນການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດໂດຍສັນຕິວິທີອື່ນໆ ລວມທັງພັນທະໃນການແລກປ່ຽນຄວາມຄິດເຫັນ. ພິເສດ, UNCLOS ປີ 1982 ລະບຸວ່າ ດ້ວຍຂໍ້ພິພາດທີ່ໄດ້ຮັບການຍົກເວັ້ນເຫຼົ່ານີ້, ຝ່າຍໜຶ່ງສາມາດຮ້ອງຂໍການໄກ່ເກ່ຍພາກບັງຄັບພຽງຝ່າຍດຽວ ເພື່ອສະເໜີແນະກ່ຽວກັບມາດຕະການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດ.
ອາດຈະເວົ້າໄດ້ວ່າ, ດ້ວຍບັນດາຂໍ້ກຳນົດທີ່ຍືດຫຍຸ່ນແລະສ້າງສັນ, UNCLOS ປີ 1982 ໄດ້ສ້າງກົນໄກແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດທີ່ມີຫຼາຍຊັ້ນ, ທັງຮັບປະກັນຄວາມໄຫວພິບ ແລະ ເສລີພາບໃນການເລືອກຝ່າຍກ່ຽວກັບມາດຕະການ ອົງການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດ, ທັງສ້າງເງື່ອນໄຂທີ່ເອື້ອອຳນວຍເພື່ອຊຸກຍູ້ຂະບວນການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດຂອງຄູ່ສັນຍາ. ພິເສດ, ກົນໄກແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດຂອງ UNCLOS ປີ 1982 ແມ່ນກົນໄກທຳອິດທີ່ໃຫ້ສິດແກ່ປະເທດສະມາຊິກໃນການຍື່ນຟ້ອງຕໍ່ສານສາກົນພຽງຝ່າຍດຽວ. ຍ້ອນມີລະບຽບການນີ້, ຂໍ້ພິພາດລະຫວ່າງປະເທດຈຳນວນຫຼາຍໃນທະເລ ຈຶງໄດ້ຮັບການແກ້ໄຂ ແລະ ຄວາມຂັດແຍ້ງລະຫວ່າງບັນດາປະເທດກໍ່ແຄບລົງ. ນັບຕັ້ງແຕ່ກຳເນີດ UNCLOS ປີ 1982, ຂໍ້ພິພາດທາງທະເລ 29 ລາຍການໄດ້ຮັບການແກ້ໄຂຜ່ານ ICJ, 18 ລາຍການໄດ້ຮັບການແກ້ໄຂຜ່ານ ITLOS ແລະ 11 ລາຍການໄດ້ຮັບການແກ້ໄຂຜ່ານອະນຸຍາໂຕຕຸລາການທີ່ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນຕາມພາກຜະໜວກ VII.
ຄຸນຄ່າທີ່ຍືນຍົງ, ມຸ່ງສູ່ອະນາຄົດ
UNCLOS ປີ 1982 ບໍ່ພຽງແຕ່ສ້າງຂອບກົດໝາຍທີ່ຮອບດ້ານແລະທົ່ວໄປ, ກົນໄກແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດທີ່ປະດິດສ້າງ, ສົ່ງເສີມສັນຕິພາບ ແລະ ສະຖຽມລະພາບໃນທະເລເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ UNCLOS ປີ 1982 ຍັງມີບັນດາຂໍ້ກຳນົດທີ່ກ້າວໜ້າ ເຊິ່ງກ່ຽວຂ້ອງກັບທິດທາງການບໍລິຫານທະເລ ແລະ ມະຫາສະໝຸດແບບຍືນຍົງ, ມຸ່ງສູ່ອະນາຄົດ. ພັນທະໃນການຮ່ວມມືແມ່ນຈຸດໃຈກາງສຳຄັນຂອງອະນຸສັນຍາ ເມື່ອມີການກ່າວເຖິງ 60 ຄັ້ງໃນ 14 ສ່ວນທີ່ຕ່າງກັນຂອງອະນຸສັນຍາ, ໃນນັ້ນມີຂໍ້ກຳນົດວ່າດ້ວຍການຮ່ວມມືໃນດ້ານການຄຸ້ມຄອງແລະຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມທາງທະເລ, ການຮ່ວມມືຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດທາງທະເລ, ການຮ່ວມມືໃນການຖ່າຍທອດວິທະຍາສາດ-ເຕັກໂນໂລຊີ, ການຮ່ວມມືຢູ່ທະເລເຄິ່ງປິດ, ການຮ່ວມມືດ້ານການປາບປາມອາຊະຍາກຳໃນທະເລ...
ໃນຂົງເຂດການຄຸ້ມຄອງແລະຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມທາງທະເລ, UNCLOS ປີ 1982 ໄດ້ກຳນົດຢ່າາງທົ່ວເຖິງ, ມອບໝາຍຄວາມຮັບຜິດຊອບ ແລະ ພັນທະຂອງປະເທດຊາຍຝັ່ງໃນຂອບເຂດເຂດເສດຖະກິດຈຳເພາະ; ໃນຂະນະດຽວກັນກໍ່ກຳນົດພັນທະການຮ່ວມມືລະຫວ່າງປະເທດໃນຂອບເຂດທະເລຫຼວງ. ໂດຍສະເພາະ, ພາກທີ XII ຂອງ UNCLOS 1982 ໄດ້ໃຊ້ສະເພາະເພື່ອກຳນົດກ່ຽວກັບການຄຸ້ມຄອງແລະຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມທາງທະເລ ໂດຍມີ 11 ສ່ວຍ.
ນອກຈາກສ່ວນທີ 1 ກ່ຽວກັບຂໍ້ຜູກພັນທົ່ວໄປທີ່ໃຊ້ບັງຄັບກັບປະເທດຕ່າງໆແລ້ວ, ພາກທີ XII ຂອງ UNCLOS ປີ 1982 ມີຂໍ້ກຳນົດສະເພາະກ່ຽວກັບການຮ່ວມມືໃນລະດັບພາກພື້ນ ແລະ ສາກົນ, ການຊ່ວຍເຫຼືອທາງວິຊາການແກ່ປະເທດກຳລັງພັດທະນາ, ການປະເມີນຜົນກະທົບຂອງແຫຼ່ງກຳເນີດມົນລະຜິດສິ່ງແວດລ້ອມທາງທະເລ. ໃນນັ້ນ, ເພື່ອໃຫ້ສາມາດພັດທະນາກົດລະບຽບວ່າດ້ວຍການປ້ອງກັນມົນລະຜິດຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທາງທະເລ ໃນລະດັບຊາດແລະລະດັບສາກົນ ແລະ ເພື່ອກຳນົດຄວາມຮັບຜິດຊອບໃນການກະທຳທີ່ກໍ່ໃຫ້ເກີດມົນລະຜິດຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທາງທະເລ, UNCLOS ປີ 1982 ໄດ້ຈຳແນກສາເຫດຂອງມົນລະຜິດຈາກແຫຼ່ງທາງບົກ, ຈາກການເຄື່ອນໄຫວຂຸດຄົ້ນໃນເຂດທະເລ, ຈາກເຮືອກຳປັ່ນ, ຈາກການຖອກສິ່ງເສດເຫຼືອ ຂີ້ເຫຍື້ອລົງທະເລ, ຈາກອາກາດແລະບັນຍາກາດ. ນອກຈາກນັ້ນ, UNCLOS ປີ 1982 ຍັງມີຂໍ້ກຳນົດສະເພາະສຳລັບພື້ນທີ່ປົກຄຸມດ້ວຍນ້ຳແຂງໃນທະເລ ແລະ ກຳນົດຄວາມສຳພັນກັບສົນທິສັນຍາລະຫວ່າງປະເທດສະເພາະອື່ນໆ ໃນດ້ານການປົກປັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ.
ໃນດ້ານການຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດທາງທະເລ, UNCLOS ປີ 1982 ໄດ້ເນັ້ນໜັກເຖິງຄວາມຮັບປະກັນຄວາມກົມກຽວ ລະຫວ່າງສິດທິອະທິປະໄຕ ແລະ ສິດອຳນາດສານຂອງປະເທດຊາຍຝັ່ງໃນດ້ານໜຶ່ງ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດຂອງຊຸມຊົນອີກຝ່າຍໜຶ່ງ. ຕາມນັ້ນ, ອະນຸສັນຍາໄດ້ກຳນົດວ່າ ບັນດາປະເທດ ແລະ ອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນ ເຜີຍແຜ່ບັນດາຂໍ້ມູນ ແລະ ຄວາມຮັບຮູ້ທີ່ເປັນຜົນຈາກການຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດທາງທະເລ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ອະນຸສັນຍາກໍ່ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ບັນດາປະເທດ ແລະ ອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນຮ່ວມມືກັນສ້າງເງື່ອນໄຂອຳນວຍຄວາມສະດວກ ໃຫ້ແກ່ການແລກປ່ຽນຂໍ້ມູນຂ່າວສານແລະຂໍ້ມູນວິທະຍາສາດ ແລະເພື່ອການຖ່າຍທອດຄວາມຮູ້ທີ່ໄດ້ຈາກການຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດທາງທະເລ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນ ໃຫ້ແກ່ບັນດາປະເທດທີ່ກຳລັງພັດທະນາ ລວມທັງການເສີມສ້າງຂີດຄວາມສາມາດຂອງປະເທດກຳລັງພັດທະນາ ໃນດ້ານການຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດທາງທະເລ”(17).
ພິເສດ, ໂດຍຮັບຮູ້ໄດ້ເຖິງຄວາມສຳຄັນຂອງວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຢີ, ພ້ອມກັນນັ້ນ, ກໍ່ແກ້ໄຂຜ່ານຜ່າຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບລະຫວ່າງປະເທດໃນຂົງເຂດນີ້, UNCLOS ປີ 1982 ໄດ້ສະຫງວນພາກທີ່ XIV ໃຫ້ແກ່ບັນຫາການຖ່າຍໂອນເຕັກນິກ. ຕາມນັ້ນ, ອະນຸສັນຍາຈຶງກຳນົດຫຼັກການທີ່ປະເທດຕ່າງໆຮ່ວມມືກັນໂດຍກົງ, ຫຼືຜ່ານອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນ ເພື່ອສ້າງເງື່ອນໄຂທີ່ເອື້ອອຳນວຍຕໍ່ການພັດທະນາ ແລະ ການຖ່າຍທອດວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຊີທາງທະເລ ພາຍໃຕ້ຮູບແບບ ແລະ ເງື່ອນໄຂທີ່ເປັນທຳ ແລະ ສົມເຫດສົມຜົນ. ອະນຸສັນຍາໃຫ້ຄວາມສຳຄັນເປັນພິເສດຕໍ່ຄວາມຕ້ອງການໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອທາງເຕັກນິກຂອງປະເທດກຳລັງພັດທະນາ, ປະເທດທີ່ບໍ່ມີທາງອອກສູ່ທະເລ ຫຼືເສຍປຽບທາງພູມສາດ, ໃນການສຳຫຼວດ, ການສະແຫວງປະໂຫຍດ, ການປົກປ້ອງແລະ ຄຸ້ມຄອງຊັບພະຍາກອນທາງທະເລ, ການປົກປ້ອງແລະຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມທາງທະເລ, ການຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດທາງທະເລ ແລະ ກິດຈະກຳອື່ນໆ ທີ່ມຸ່ງດຳເນີນການໃນສະພາບແວດລ້ອມທາງທະເລທີ່ເໝາະສົມ ເພື່ອສົ່ງເສີມຄວາມກ້າວໜ້າທາງສັງຄົມ ແລະ ເສດຖະກິດຂອງປະເທດກຳລັງພັດທະນາ. ອະນຸສັນຍາກໍ່ສົ່ງເສີມການສ້າງຕັ້ງບັນດາສູນຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຊີທາງທະເລ ຂອງປະເທດແລະພາກພື້ນ ເພື່ອລະດົມແລະຊຸກຍູ້ການຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດທາງທະເລ ແນໃສ່ນຳໃຊ້ ແລະ ປົກປັກຮັກສາຊັບພະຍາກອນທາງທະເລ ເພື່ອການພັດທະນາທີ່ຍືນຍົງ.
ເພື່ອມຸ່ງສູ່ເປົ້າໝາຍໃນການອະນຸລັກຊັບພະຍາກອນພັນທຸກຳທາງທະເລອັນລ້ຳຄ່າ ແນໃສ່ຮັບໃຊ້ການພັດທະນາທີ່ຍືນຍົງໃນອະນາຄົດ, ປະຈຸບັນ, ບັນດາປະເທດສະມາຊິກຂອງອະນຸສັນຍາກຳລັງເຂົ້າຮ່ວມຂະບວນການເຈລະຈາ ແລະ ລົງນາມໃນຂໍ້ຕົກລົງກ່ຽວກັບຄວາມຫຼາກຫຼາຍທາງຊີວະພາບໃນພື້ນທີ່ນອກເຂດອຳນາດສານຂອງປະເທດ(18). ໃນຂະນະດຽວກັນກັບການພັດທະນາດ້ານວິທະຍາສາດ-ເຕັກໂນໂລຊີ ແລະ ບັນຫາໃໝ່ໆທີ່ເກີດຂຶ້ນ, ເຊັ່ນ ຜົນກະທົບດ້ານລົບຂອງການປ່ຽນແປງສະພາບດິນຟ້າອາກາດ, ລະດັບນ້ຳທະເລທີ່ສູງຂຶ້ນ, ຜົນກະທົບຂອງໂລກລະບາດ ຈະຍັງໄດ້ຮັບການປຶກສາຫາລືໂດຍປະເທດສະມາຊິກເພື່ອເພີ່ມເຕີມຂໍ້ກຳນົດຂອງອະນຸສັນຍາ.
ຫວຽດນາມ - ສະມາຊິກທີ່ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງ UNCLOS ປີ 1982
ທັນທີພາຍຫຼັງການໂຮມປະເທດເປັນເອກະພາບ, ຫວຽດນາມໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງຕັ້ງໜ້າໃນກອງປະຊຸມສະຫະປະຊາຊາດວ່າດ້ວຍກົດໝາຍທະເລ ຄັ້ງທີ 3; ພ້ອມກັນນັ້ນໄດ້ອອກຖະແຫຼງການວ່າດ້ວຍເຂດທະເລອານາເຂດ, ເຂດທະເລຕໍ່ເນື່ອງ, ເຂດເສດຖະກິດຈຳເພາະ ແລະ ໄຫຼ່ທະວີບ, ໃນວັນທີ 12 ພຶດສະພາ 1977(19). ເຖິງວ່າໄດ້ເຜີຍແຜ່ຕັ້ງແຕ່ປີ 1977, ແຕ່ເນື້ອໃນຂອງຖະແຫຼງການນີ້ສອດຄ່ອງຢ່າງສົມບູນກັບບົດບັນຍັດຂອງ UNCLOS ທີ່ລົງນາມໂດຍລັດຕ່າງໆ ໃນປີ 1982. ໃນປີ 1994 ຫວຽດນາມເປັນປະເທດທີ່ 63 ທີ່ໃຫ້ສັດຕະຍາບັນ UNCLOS ປີ 1982, ກ່ອນທີ່ອະນຸສັນຍາຈະມີຜົນບັງຄັບໃຊ້ຢ່າງເປັນທາງການໃນເດືອນທັນວາ 1994. ມະຕິຂອງສະພາແຫ່ງຊາດຫວຽດນາມທີ່ໃຫ້ສັດຕະຍາບັນ UNCLOS ປີ 1982 ຢືນຢັນຢ່າງຈະແຈ້ງວ່າ ການໃຫ້ສັດຕະຍາບັນ UNCLOS ປີ 1982 ຫວຽດນາມໄດ້ສະແດງຄວາມຕັດສິນໃຈ ພ້ອມກັບປະຊາຄົມສາກົນໃນການສ້າງລະບຽບທາງກົດໝາຍທີ່ຍຸຕິທຳ, ສົ່ງເສີມການພັດທະນາ ແລະ ການຮ່ວມມືໃນທະເລ(20).
ຫຼັງຈາກເຂົ້າເປັນສະມາຊິກຢ່າງເປັນທາງການຂອງ UNCLOS ປີ 1982 ຫວຽດນາມໄດ້ອອກເອກະສານທາງກົດໝາຍພາຍໃນປະເທດຫຼາຍສະບັບ ເພື່ອຮັບຮອງບົດບັນຍັດຂອງອະນຸສັນຍາໃນຫຼາຍຂົງເຂດ ເຊັ່ນ ຊາຍແດນ ອານາເຂດ, ການເດີນທະເລ, ການປະມົງ, ການຂຸດຄົ້ນນ້ຳມັນແລະກ໊າດ, ການຄຸ້ມຄອງສິ່ງແວດລ້ອມໃນທະເລແລະໝູ່ເກາະ… ໂດຍສະເພາະໃນປີ 2012, ຫວຽດນາມໄດ້ປະກາດໃຊ້ກົດໝາຍທະເລຫວຽດນາມ ໂດຍເນື້ອໃນສ່ວນໃຫຍ່ສອດຄ່ອງກັບ UNCLOS ປີ 1982.
ເພື່ອປະຕິບັດພັນທະກໍລະນີພາຍໃຕ້ UNCLOS ປີ 1982, ໃນປີ 2007 ຫຼັງຈາກເຂົ້າເປັນສະມາຊິກອະນຸສັນຍາໄດ້ 15 ປີ, ຫວຽດນາມໄດ້ຍື່ນເຂດແດນນອກໄຫຼ່ທະວີບທີ່ເປີດກວ້າງອອກໄປທາງທິດເໜືອ ໃຫ້ຄະນະກຳມະການກ່ຽວກັບຂອບເຂດໄຫຼ່ທະວີບ (CLCS) ຂອງສະຫະປະຊາຊາດ(21). ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ, ຫວຽດນາມຍັງໄດ້ຮ່ວມມືກັບ ມາເລເຊຍ ໃນການຍື່ນຕໍ່ CLCS ກ່ຽວກັບເຂດແດນນອກໄຫຼ່ທະວີບທີ່ຂະຫຍາຍອອກໄປທາງຕອນໃຕ້ຂອງທະເລຕາເວັນອອກ ເຊິ່ງທັງສອງປະເທດມີໄຫຼ່ທະວີບທີ່ຊັບຊ້ອນກັນ ແລະ ຍັງບໍ່ໄດ້ກຳນົດເຂດແດນ(22).
ດ້ວຍຈິດໃຈສະເໝີພາບ, ຄວາມເຂົ້າໃຈ ແລະ ຄວາມເຄົາລົບເຊິ່ງກັນແລະກັນ, ການເຄົາລົບກົດໝາຍສາກົນ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນ UNCLOS ປີ 1982, ຫວຽດນາມປະສົບຄວາມສຳເລັດໃນການກຳນົດ ແບ່ງເຂດທະເລທັບຊ້ອນກັບປະເທດເພື່ອນບ້ານ. ຄຽງຄູ່ກັບການກໍານົດຂອບເຂດທາງທະເລ, ຫວຽດນາມແລະຈີນຍັງໄດ້ບັນລຸຂໍ້ຕົກລົງການຮ່ວມມືດ້ານການປະມົງທີ່ອ່າວຕັງເກ໋ຍ, ຜ່ານນັ້ນກຳນົດພື້ນທີ່ການຮ່ວມມືດ້ານການປະມົງຮ່ວມກັນ ແລະ ການລາດຕະເວນຮ່ວມກັນ ເພື່ອປ້ອງກັນອາຊະຍາກຳ ແລະ ການລະເມີດໃນທະເລ(23).
ມາຮອດປະຈຸບັນ, ສັນຍາກຳນົດເຂດທະເລລະຫວ່າງຫວຽດນາມ ແລະ ບັນດາປະເທດບ້ານໃກ້ເຮືອນຄຽງ ໄດ້ຮັບການປະຕິບັດຕາມຫຼັກການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດລະຫວ່າງປະເທດຢ່າງສັນຕິ, ສອດຄ່ອງກັບກົດໝາຍສາກົນ, ໂດຍສະເພາະ UNCLOS ປີ 1982, ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການຊຸກຍູ້ການພົວພັນສັນຕິພາບ, ສະຖຽນລະພາບ ແລະ ການພັດທະນາ ລະຫວ່າງຫວຽດນາມ ກັບບັນດາປະເທດເພື່ອນບ້ານ. ນອກຈາກການກຳນົດເຂດແດນທາງທະເລແລ້ວ, ຫວຽດນາມຍັງໄດ້ບັນລຸຂໍ້ຕົກລົງກັບ ກຳປູເຈຍ ກ່ຽວກັບເຂດນ້ຳປະຫວັດສາດໃນພື້ນທີ່ທະເລທີ່ຍັງບໍ່ໄດ້ກຳນົດລະຫວ່າງສອງປະເທດ. ພ້ອມກັນນີ້ ຫວຽກນາມຮ່ວມກັບມາເລເຊຍ ຈັດສ້າງພື້ນທີ່ຂຸດຄົ້ນນ້ຳມັນອາຍແກັດຮ່ວມກັນ ໃນເຂດໄຫຼ່ທະວີບທັບຊ້ອນທີ່ຍັງບໍ່ໄດ້ປັກປັນລະຫວ່າງສອງປະເທດ.
ໃນພື້ນທີ່ທະເລທີ່ຍັງມີການຊັບຊ້ອນກັນ, ຍັງບໍ່ໄດ້ປັກປັນກັນກັບປະເທດເພື່ອນບ້ານເຊັ່ນ ພື້ນທີ່ທັບຊ້ອນກັນກັບປະເທດກຳປູເຈຍ, ພື້ນທີ່ທັບຊ້ອນສາມຝ່າຍລະຫວ່າງຫວຽດນາມ ມາເລເຊຍ ແລະ ໄທ, ຫຼືພື້ນທີ່ທັບຊ້ອນທີ່ອາດຈະເກີດຂຶ້ນລະຫວ່າງຫວຽດນາມກັບ ບຮູໄນ, ກໍ່ຄືລະຫວ່າງຫວຽດນາມ ແລະ ຟີລິບປີນ(24), ຫວຽດນາມຍາມໃດກໍ່ເຄົາລົບສິດທິອະທິປະໄຕ ແລະ ສິດອຳນາດສານ ຂອງປະເທດຊາຍຝັ່ງ ຕໍ່ເຂດເສຖະກິດຈຳເພາະ ແລະ ໄຫຼ່ທະວີບ, ໃນຂະນະທີ່ສົ່ງເສີມການເຈລະຈາ ເພື່ອຊອກຫາວິທີແກ້ໄຂທີ່ພື້ນຖານ ແລະ ຍາວນານ, ຫວຽດນາມສະໜັບສະໜູນການຮັກສາສະຖຽນລະພາບ ບົນພື້ນຖານຂອງການຮັກສາສະພາບທີ່ເປັນຢູ່, ບໍ່ມີການກະທຳໃຫ້ສະຖານະການສັບສົນຕື່ມອີກ, ບໍ່ໃຊ້ກຳລັງ ຫຼືຂູ່ວ່າຈະໃຊ້ກຳລັງ.
ໂດຍສະເພາະຢ່າງຍິ່ງກັບໝູ່ເກາະສອງແຫ່ງຄື ຮວ່າງຊາແລະເຈື່ອງຊາ, ດ້ານໜຶ່ງ, ຫວຽດນາມຢືນຢັນວ່າ ມີຫຼັກຖານທາງປະຫວັດສາດແລະກົດໝາຍພຽງພໍ ທີ່ຈະພິສູດອຳນາດອະທິປະໄຕຂອງຫວຽດນາມເໜືອໝູ່ເກາະທັງສອງນີ້; ອີກດ້ານໜຶ່ງ, ຫວຽດນາມກຳນົດວ່າ ຈຳເປັນຕ້ອງຈຳແນກແຍກ ບັນຫາການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດກ່ຽວກັບໝູ່ເກາະຮ່ວາງຊາແລະເຈື່ອງຊາ ອອກຈາກບັນຫາປົກປັກຮັກສາບັນດາເຂດທະເລ ແລະ ໄຫຼ່ທະວີບພາຍໃຕ້ອຳນາດອະທິປະໄຕ, ສິດທິອະທິປະໄຕ ແລະ ສິດອຳນາດສານຂອງຫວຽດນາມ ຕາມຫຼັກການ ແລະ ມາດຕະຖານຂອງ UNCLOS ປີ 1982. ບົນພື້ນຖານນັ້ນ, ຫວຽດນາມເຂົ້າຮ່ວມການລົງນາມ ແລະ ປະຕິບັດຖະແຫຼງການກ່ຽວກັບການປະພຶດຂອງຝ່າຍຕ່າງໆໃນທະເລຕາເວນອອກ (DOC), ພ້ອມກັນນັ້ນ ກໍ່ຕັ້ງໜ້າພ້ອມກັນກັບຈີນ ແລະ ບັນດາປະເທດສະມາຊິກສະມາຄົມບັນດາປະເທດຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ (ອາຊຽນ) ເຈລະຈາກ່ຽວກັບປະມວນລະບຽບການປະພຶດຢູ່ທະເລຕາເວນອອກ (COC).
ວັນທີ 22 ຕຸລາ 2018, ກອງປະຊຸມຄັ້ງທີແປດຄະນະບໍລິຫານສູນກາງພັກກອມມູນິດຫວຽດນາມສະໄໝທີ 12 ໄດ້ອອກມະຕິວ່າດ້ວຍ “ຍຸດທະສາດການພັດທະນາເສດຖະກິດທະເລຫວຽດນາມແບບຍືນຍົງເຖິງປີ 2030, ວິໄສທັດເຖິງປີ 2045”. ຍຸດທະສາດໄດ້ກຳນົດຢ່າງຈະແຈ້ງວ່າ “ທະເລເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງອຳນາດອະທິປະໄຕອັນສັກສິດຂອງປະເທດຊາດ, ເປັນພື້ນທີ່ຢູ່ອາໄສ, ປະຕູສູ່ການແລກປ່ຽນລະຫວ່າງປະເທດ, ເຊິ່ງຕິດພັນຢ່າງໃກ້ຊິດກັບພາລະກິດການສ້າງສາ ແລະ ປົກປັກຮັກສາປະເທດຊາດ(25). ຄຽງຄູ່ກັນກັບບັນດາເປົ້າໝາຍການພັດທະນາເສດຖະກິດທະເລສີຟ້າ, ການອະນຸລັກຄວາມຫຼາກຫຼາຍທາງຊີວະພາບ, ການອະນຸລັດແລະເສີມຂະຫຍາຍມູນເຊື້ອປະຫວັດສາດ ແລະ ວັດທະນະທຳທາງທະເລ, ປະສົມກັບການຮັບຮູ້ວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຊີຂັ້ນສູງແລະທັນສະໄໝ, ໃຊ້ຊັບພະຍາກອນບຸກຄົນທີ່ມີຄູນນະພາບສູງ, ຍຸດທະສາດຍັງໄດ້ກຳນົດວິໄສທັດເຖິງປີ 1945 ວ່າ ຫວຽດນາມຈະເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງເປັນເຈົ້າການແລະມີຄວາມຮັບຜິດຊອບ ໃນການແກ້ໄຂບັນດາບັນຫາສາກົນ, ພາກພື້ນ ກ່ຽວກັບທະເລແລະມະຫາສະໝຸດ.
ເພື່ອປະຕິບັດຈິດໃຈນີ້, ໃນປີ 2021, ຫວຽດນາມແລະ 11 ປະເທດໄດ້ກໍ່ຕັ້ງກຸ່ມເພື່ອນມິດຂອງ UNCLOS ປີ 1982 ເພື່ອສ້າງເວທີປາໄສທີ່ເປີດກວ້າງແລະເປັນມິດສຳລັບປະເທດຕ່າງໆ ເພື່ອແລກປ່ຽນບັນດາບັນຫາທະເລ ແລະ ມະຫາສະໝຸດ, ຜ່ານນັ້ນປະກອບສ່ວນປະຕິບັກ UNCLOS ປີ 1982 ຢ່າງເຕັມທີ່(26). ປະຈຸບັນ, ຫວຽດນາມກຳລັງແລະຈະສືບຕໍ່ເຂົ້າຮ່ວມບັນດາເວທີປາໄສຫຼາຍຝ່າຍຢ່າງເປັນເຈົ້າການແລະຕັ້ງໜ້າ ແລະ ສົນທະນາກ່ຽວກັບບັນຫາທີ່ເກີດຂຶ້ນໃໝ່ຂອງທະເລແລະມະຫາສະໝຸດ ເຊັ່ນ ການອະນຸລັກຄວາມຫຼາກຫຼາຍທາງຊີວະພາບ ໃນພື້ນທີ່ນອກເຂດອຳນາດສານຂອງປະເທດ, ການຮັບມືກັບຜົນກະທົບທາງລົບຂອງການປ່ຽນແປງສະພາບດິນຟ້າອາກາດຢູ່ທະເລແລະມະຫາສະໝຸດ, ການຄຸ້ມຄອງກິດຈະກຳທາງທະເລທ່າມກາງຄວາມທ້າທາຍດ້ານຄວາມໝັ້ນຄົງຮູບແບບໃໝ່ ເຊັ່ນ ການລະບາດຂອງໂຄວິດ-19, ການຄ້າມະນຸດ, ການອົບພະຍົບທີ່ຜິດກົດໝາຍ…
UNCLOS ເຄີຍຖືກຖືວ່າ “ລັດຖະທຳມະນູນໃນມະຫາສະໝຸດ”, ການລົງນາມໃນ UNCLOS ເມື່ອກ່ອນໜ້ານີ້ 40 ປີເປັນເຫດການສຳຄັນທາງປະຫວັດສາດໃນການພັດທະນາກົດໝາຍລະຫວ່າງປະເທດ, ສ້າງຂອບກົດໝາຍທີ່ປົກຫູ້ມຮອບດ້ານ ເພື່ອການບໍລິຫານຄຸ້ມຄອງທະເລຢ່າງສັນຕິແລະມີສະຖຽນລະພາບ ແລະ ສົ່ງເສີມການຮ່ວມມືລະຫວ່າງປະເທດຕ່າງໆ ແລະ ການພັດທະນາທະເລແລະມະຫາສະໝຸດຢ່າງຍືນຍົງ. ສະຫະປະຊາຊາດ - ອົງການຈັດຕັ້ງຫຼາຍຝ່າຍທີ່ມີຈໍານວນສະມາຊິກຫຼາຍທີ່ສຸດໃນໂລກໃນປັດຈຸບັນ - ໄດ້ຮັບຮູ້ຫຼາຍຄັ້ງກ່ຽວກັບບົດບາດຂອງ UNCLOS ປີ 1982 ແລະ ເນັ້ນໜັກເຖິງຄວາມຈຳເປັນໃນການຕິບັດຕາມອະນຸສັນຍາໃນທຸກກິດຈະກໍາໃນທະເລແລະມະຫາສະໝຸດ(27). ໃນບັນດາຖະແຫຼງການຂັ້ນສູງ ອາຊຽນໄດ້ເນັ້ນໜັກເຖິງຄຸນຄ່າທົ່ວໄປ ແລະ ຄວາມສຳຄັນຂອງການປະຕິບັດຕາມ UNCLOS ປີ 1982 ເພື່ອຮັກສາສັນຕິພາບ, ສະຖຽນລະພາບ ຕະຫຼອດຈົນການຄຸ້ມຄອງ ແລະ ການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດທາງທະເລໃນພາກພື້ນຢ່າງສັນຕິ. ໃນຖານະປະເທດຊາຍຝັ່ງເຊິ່ງເປັນສະມາຊິກທີ່ຕັ້ງໜ້າແລະມີຄວາມຮັບຜິດຊອບ, ຫວຽດນາມຍາມໃດກໍ່ຢືນຢັນວ່າ UNCLOS ປີ 1982 ແມ່ນໜຶ່ງໃນບົດບັນຍັດຂອງກົດໝາຍສາກົນທີ່ມີບົດບາດສຳຄັນໃນການຄຸ້ມຄອງ ແລະ ພັດທະນາເສດຖະກິດທະເລແຫ່ງຊາດ; ພ້ອມທັງເປັນພື້ນຖານ ເພື່ອໃຫ້ຫວຽດນາມແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດທາງທະເລກັບບັນດາປະເທດເພື່ອນບ້ານຢ່າງສັນຕິ, ເພື່ອມຸ່ງສູ່ການບໍລິຫານຄຸ້ມຄອງທະເລຕາເວນອອກຢ່າງສັນຕິແລະຍືນຍົງ./.
----------------------------
(1) Gabriele Goettsche-Wanli: “The United Nations Convention on the Law of the Sea: Multilateral Diplomacy at Work” (ອະນຸສັນຍາສະຫະປະຊາຊາດວ່າດ້ວຍກົດໝາຍທະເລ: ການທູດຫຼາຍຝ່າຍທີ່ກອງປະຊຸມ), No. 3, Vol. LI, United Nations, ເດືອນທັນວາ-2014, https://www.un.org/en/chronicle/article/united-nations-convention-law-sea-multilateral-diplomacy-work
(2) ເບິ່ງ: ລາຍຊື່ປະເທດທີ່ລົງນາມ ແລະ ໃຫ້ສັດຕະຍາບັນ UNCLOS ປີ 1982. https://www.un.org/depts/los/reference_files/UNCLOS%20Status%20table_ENG.pdf
(3) ຂໍ້ຄວາມສະບັບເຕັມ ຂອງອະນຸສັນຍາສີ່ສະບັບ ແລະ ພິທີສານວ່າດ້ວຍກົດໝາຍທະເລປີ 1958 https://legal.un.org/avl/ha/gclos/gclos.html
(4) ມາດຕະ 2 ຂອງອະນຸສັນຍາໄຫຼ່ທະວີບລະບຸວ່າ ລັດອາດຈະກຳນົດໄຫຼ່ທະວີບໄດ້ເຖິງຂີດຈຳກັດຕາມຄວາມສາມາດຂຸດຄົ້ນ. ເກນກຳນົດນີ້ຂຶ້ນຢູ່ກັບລະດັບການພັດທະນາວິທະຍາສາດ-ເຕັກໂນໂລຊີ ແລະ ຄວາມເຂັ້ມແຂງຂອງປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວ.
(5) ພິທີສານວ່າດ້ວຍການແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດໄດ້ຮັບການຍອມຮັບຈາກ 18 ປະເທດເທົ່ານັ້ນ. ນອກຈາກການມອບອຳນາດບັງຄັບໃຫ້ກັບ ICJ, ພິທີສານຍັງເປີດປະຕູສູ່ເຂດອຳນາດຂອງສານອື່ນໆ ແລະ ອະນຸຍາໂຕຕຸລາການ ຖ້າຫາກບັນດາປະເທດບັນລຸຂໍ້ຕົກລົງຮ່ວມກັນ. ຢ່າງໃດກໍຕາມ, ເປົ້າໝາຍສູງສຸດຍັງແມ່ນການສ້າງຕັ້ງເຂດອຳນາດບັງຄັບຂອງສານ ເພື່ອແກ້ໄຂຂໍ້ພິພາດທາງທະເລ. ເບິ່ງ: “ລາຍຊື່ປະເທດທີ່ໃຫ້ສັດຕະຍາບັນ”, https://treaties.un.org/Pages/showDetails.aspx?objid=08000002800332b0
(6) ກ່ອນບົດບັນຍັດຂອງ UNCLOS ປີ 1982, ໃນຖະແຫຼງການ ຊານຕີອາໂກ ປີ 1952, ສາມປະເທດໃນອາເມລິກາລາຕີນ, ລວມມີ: ຊີເລ, ເອກົວດໍ ແລະ ເປຣູ, ເປັນບັນດາປະເທດທຳອິດທີ່ອ້າງສິດໃນພື້ນທີ່ທຳການປະມົງ 200 ໄມທະເລ ໂດຍອ້າງວ່າ ທີ່ນີ້ເຄີຍເປັນພື້ນທີ່ທະເລນ້ຳຕື້ນ, ອຸນຫະພຸມອົບອູ່ນ, ເໝາະສົມກັບການຈະເລີນເຕີບໂຕ ແລະພັດທະນາພັນທຸປາ. ເບິ່ງ: S. N. Nandan: “The Exclusive Economic Zone: A Historical Perspective” (ເຂດເສດຖະກິດຈຳເພາະ: ມຸມມອງທາງປະຫວັດສາດ), https://www.fao.org/3/s5280T/s5280t0p.htm
(7) ໄຫຼ່ທະວີບທີ່ຂະຫຍາຍອອກອາດຈະມີຄວາມກວ້າງເທົ່າກັບໄຫຼ່ທະວີບຕາມທຳມະຊາດ, ຫຼື 350 ໄມທະເລຈາກເສັ້ນຖານ ຫຼື 100 ໄມທະເລຈາກເສັ້ນຄວາມເລິກ 2.500 ແມັດ. ລາຍລະອຽດຂອງວິທີການກຳນົດຄວາມກວ້າງຂອງໄຫຼ່ທະວີບຕາມກົດໝາຍລະບຸໄວ້ໃນມາດຕາ 76 ຂອງ UNCLOS ປີ 1982.
(8) ຄະນະກຳມະການກ່ຽວກັບຂອບເຂດໄຫຼ່ທະວີບ (CLCS) ເປັນໜຶ່ງໃນສາມອົງການທີ່ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນພາຍໃຕ້ UNCLOS ປີ 1982 ເພື່ອພິຈາລະນາການສະເໜີຂອບເຂດໄຫຼ່ທະວີບທີ່ເກີນກວ່າ 200 ໄມທະເລຂອງແຕ່ລະປະເທດ. ຄະນະກຳມະການປະກອບດ້ວຍສະມາຊິກ 21 ຄົນ ເຊິ່ງເປັນຕົວແທນຂອງ 5 ພູມິພາກທາງພູມີສາດ.
(9) ອະນຸສັນຍາໃຊ້ພາກທີ X ໂດຍມີ 9 ມາດຕາ ແຕ່ມາດຕາ 124 ເຖິງ 132; ສອງມາດຕາໃນກົດລະບຽບຂອງເຂດເສດຖະກິດຈຳເພາະ (ມາດຕາ 69, 70) ແລະ ມາດຕາ 254 ກ່ຽວກັບການຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດທາງທະເລ ເພື່ອກຳນົດສິດທິຂອງປະເທດທີ່ເສຍປຽບທາງພູມີສາດ ແລະ ບໍ່ມີທາງອອກສູ່ທະເລ.
(10) ປະເທດໝູ່ເກາະ, ເນື່ອງຈາກລັກສະນະສະເພາະຂອງການປະກອບຂຶ້ນຈາກໝູ່ເກາະເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ແບ່ງຕາມພື້ນທີ່ທາງພູມີສາດລະຫວ່າງເກາະຕ່າງໆ, ດັ່ງນັ້ນຈຶງໄດ້ໝູນໃຊ້ກົດລະບຽບສະເພາະ, ຕາມທີ່ລະບຸໄວ້ໃນພາກທີ IV, ແຕ່ມາດຕາ 46 ເຖິງ 54. ຈາກນັ້ນ, ປະເທດໝູ່ເກາະໄດ້ນຳໃຊ້ວິທີເສັ້ນຖານຂອງໝູ່ເກາະ ໂດຍເຊື່ອມຕໍ່ຈຸດນອກສຸດຂອງເກາະທີ່ຢູ່ໄກທີ່ສຸດກັບໂຄກຫິນນ້ຳລົງແລະນ້ຳຂຶ້ນສູງຂອງໝູ່ເກາະ, ໂດຍມີເງື່ອນໄຂວ່າ ແນວເສັ້ນຖານເຫຼົ່ານີ້ລ້ອມຮອບເກາະຫຼັກ ແລະ ກຳນົດພື້ນທີ່ທີ່ອັດຕາສ່ວນຂອງພື້ນທີ່ນ້ຳຕໍ່ແຜ່ນດິນ ລວມທັງເກາະປະກາລັງ, ຄວນຢູ່ລະຫວ່າງ 1/,1 ແລະ 9/1. ນອກຈາກນັ້ນ, ປະເທດເໝູ່ເກາະຍັງມີສະຖານະທາງກົດໝາຍພິເສດກັບເຂດນ້ຳໝູ່ເກາະ (ພື້ນທີ່ນ້ຳທີ່ລ້ອມຮອບດ້ວຍເສັ້ນຖານຂອງໝູ່ເກາະ).
(11) ອົງການຄຸ້ມຄອງກົ້ນທະເລສາກົນແມ່ນອົງການທີ່ມີໜ້າທີ່ຈັດລະບຽບແລະຄວບຄຸມກິດຈະກຳທີ່ດຳເນີນການໃນພາກພື້ນ ເພື່ອຈຸດປະສົງຄຸ້ມຄອງຊັບພະຍາກອນຂອງພາກພື້ນເພື່ອເປົ້າໝາຍມໍລະດົກຮ່ວມກັນຂອງມະນຸດຊາດ ບົນພື້ນຖານຂອງກົດລະບຽບກ່ຽວກັບໂຄງປະກອບການຈັດຕັ້ງ, ພາລະໜ້າທີ່ ຂອງອົງການຄຸ້ມຄອງກົ້ນທະເລສາກົນ ທີ່ໄດ້ກຳນົດໄວ້ຢ່າງລະອຽດໃນພາກທີ XI ແລະ ຂໍ້ຕົກລົງວ່າດ້ວຍການປະຕິບັດພາກທີ XI ຂອງ UNCLOS ປີ 1982.
(12) ມາດຕາ 13 ກົດບັດສະຫະປະຊາຊາດ.
(13) ພັນທະໃນການແລກປ່ຽນຄວາມຄິດເຫັນໄດ້ກຳນົດໄວ້ໃນມາດຕາ 283 ຂອງ UNCLOS ປີ 1982. ເວລາທີ່ເໝາະສົມຈະພິຈາລະນາຕາມສະຖານະການຂອງແຕ່ລະກໍລະນີຫຼືເລື່ອງສະເພາະ.
(14) ກຳນົດໄວ້ທີ່ມາດຕາ 287 ຂອງ UNCLOS ປີ 1982. ໃນນັ້ນ, ອະນຸຍາໂຕຕຸລາການທີ່ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນພາຍໃຕ້ພາກຜະໜວກທີ VII ແລະ ອະນຸຍາໂຕຕຸລາການທີ່ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນພາຍໃຕ້ພາກຜະໜວກທີ VIII ຕ່າງກໍ່ເປັນອະນຸຍາໂຕຕຸລາການສະເພາະກິດ (ad-hoc arbitration). ອະນຸຍາໂຕຕຸລາການທີ່ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນພາຍໃຕ້ພາກຜະໜວກທີ VII ມີເຂດອຳນາດສານທົ່ວໄປເໜືອຂໍ້ພິສາດທຸກປະເພດ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການຕີຄວາມ ແລະ ການໃຊ້ UNCLOS ປີ 1982, ໃນຂະນະທີ່ອະນຸຍາໂຕຕຸລາການທີ່ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນພາຍໃຕ້ພາກສະໜວກທີ VIII ມີອຳນາດຕັດສິນສະເພາະຂໍ້ພິພາດທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດທະເລເທົ່ານັ້ນ.
(15), (16) ກຳນົດໄວ້ທີ່ມາດຕາ 297 ຂອງ UNCLOS ປີ 1982.
(17) ກຳນົດໄວ້ທີ່ມາດຕາ 244 ຂອງ UNCLOS ປີ 1982
(18) ມາຮອດປະຈຸບັນ, ຂະບວນການເຈລະຈາໄດ້ຈັດຂຶ້ນໃນກອງປະຊຸມໃຫຍ່ລະຫວ່າງລັດຖະບານ 5 ສະໄໝ. ເບິ່ງ: https://www.un.org/bbnj/
(19) ຂໍ້ຄວາມສະບັບສົມບູນຂອງຖະແຫຼງການນີ້ ຖືກຈັດເກັບໄວ້ໃນຖານຂໍ້ມູນຂອງສະຫະປະຊາຊາດກ່ຽວກັບການອ້າງສິດທິທາງທະເລຂອງລັດຕ່າງໆ, https://www.un.org/Depts/los/LEGISLATIONANDTREATIES/PDFFILES/VNM_1977_Statement.pdf
(20) ຈຸດທີ 2, ມະຕິສະພາແຫ່ງຊາດແຫ່ງ ສາທາລະນະລັດ ສັງຄົມນິຍົມ ຫວຽດນາມ ໃນການໃຫ້ສັດຕະຍາບັນອະນຸສັນຍາສະຫະປະຊາຊາດວ່າດ້ວຍກົດໝາຍທະເລ ປີ 1982 ລົງວັນທີ 23 ມິຖຸນາ 1994.
(21) ຫວຽດນາມຍື່ນສະເໜີໄຫຼ່ທະວີບຂະກຍາຍອອກໄປໃນທາງທິດເໜືອ ຕໍ່ CLCS ໃນວັນທີ 7 ພຶດສະພາ 2009, https://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/submission_vnm_37_2009.htm
(22) ການຍື່ນຄຳຮ້ອງຮ່ວມກັນລະຫວ່າງຫວຽດນາມ ແລະ ມາເລເຊຍ ກ່ຽວກັບຂອບເຂດຂອງໄຫຼ່ທະວີບທີ່ຂະຫຍາຍອອກໄປ ຍື່ນໃນວັນທີ 6 ພຶດສະພາ 2009 https://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/submission_mysvnm_33_2009.htm
(23) ສັນຍາວ່າດ້ວຍການຮ່ວມມືດ້ານການປະມົງໃນອ່າວຕັງເກ໋ຍ ລະຫວ່າງລັດຖະບານແຫ່ງສາທາລະນັລັດສັງຄົມນິຍົມຫວຽດນາມ ແລະ ສາທາລະນະລັດປະຊາຊົນຈີນ ປີ 2000, http://biengioilanhtho.gov.vn/medias/public/Archives/head/Cac%20nuoc%20bien%20gioi/UBBG.Viettrung09.pdf
(24) ຫຼັງຈາກທີ່ຫວຽດນາມໄດ້ຍື່ນເລື່ອງຕໍ່ໄຫຼ່ທະວີບທີ່ຂະຫຍາຍໄປຍັງພື້ນທີ່ທາງຕອນເໜືອແລ້ວ, ຟີລິບປິນໄດ້ສົ່ງບັນທຶກສະແດງຄວາມກັງວົນວ່າ ໄຫຼ່ທະວີບຂອງຫວຽດນາມອາດຈະສ້າງການທັບຊ້ອນກັບໄຫຼ່ທະວີບຂອງຟີລິບປິນ. ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ມາຮອດປະຈຸບັນ, ຍັງບໍ່ມີການລະບຸພື້ນທີ່ທັບຊ້ອນຢ່າງລະອຽດ. ໃນຂະນະດຽວກັນ, ໄຫຼ່ທະວີບທີ່ຂະຫຍາຍອອກໄປຂອງຫວຽດນາມ ກໍ່ອາດຈະສ້າງພື້ນທີ່ທັບຊ້ອນກັນບຣູໄນໄດ້.
(25) ເອກະສານກອງປະຊຸມຄັ້ງທີ 8 ຄະນະບໍລິຫານງານສູນກາງພັກ ສະໄໝທີ 13, ຫ້ອງວ່າການສູນກາງພັກ, ຮ່າໂນ້ຍ, 2018, ໜ້າ 81.
(26) ກຸ່ມເພື່ອນມິດ UNCLOS ແມ່ນກຸ່ມທຳອິດທີ່ຫວຽດນາມເປັນຜູ້ລິເລີ່ມ ແລະ ເປັນປະທານຮ່ວມກັນຂົນຂວາຍສ້າງຕັ້ງ (ຮ່ວມກັບເຢຍລະມັນ) ແລະ ເຂົ້າຮ່ວມກຸ່ມແກນ (ລວມມີ 12 ປະເທດແມ່ນ ອາກຊັງຕນ, ການາດາ, ດານມາກ, ເຢຍລະມັນ, ຈາໄມກາ, ເຄັນຍາ, ໂຮນລັງ, ນູແວນເຊລັງ, ໂອມານ, ເຊເນການ, ອາຟຣິກາໃຕ້ ແລະ ຫວຽດນາມ). ມາຮອດປະຈຸບັນ, ມີ 115 ປະເທດເຂົ້າຮ່ວມກຸ່ມເພື່ອນມິດ UNCLOS ເຊິ່ງເປັນຕົວແທນຂອງທຸກພູມພາກໃນໂລກ.
(27) ເບິ່ງ: ບົດປາໄສຂອງປະທານກອງປະຊຸມຄັ້ງທີ 76 ຂອງສະມັດຊາໃຫຍ່ສະຫະປະຊາຊາດ ອາບດູລາ ຊາຮິດ (Abdulla Shahid), United Nations, ວັນທີ 29 ເມສາ 2022, https://www.un.org/pga/76/2022/04/29/40th-anniversary-of-the-adoption-of-the-united-nations-convention-on-the-law-of-the-sea-unclos/
- ບົດນີ້ໄດ້ລົງພິມໃນວາລະສານກອມມູນິດ ສະບັບທີ 999 (ເດືອນຕຸລາ 2022)
