ທ່ານຟ້າມບິ່ງມິງ ຮອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ລັດຖະມົນຕີວ່າການກະຊວງການຕ່າງປະເທດ (ພາບ: dangcongsan.vn)
ໂລກສືບຕໍ່ຊອກຫາສິ່ງຮັບປະກັນອັນໜັກແໜ້ນ ໃຫ້ແກ່ສັນຕິພາບ ແລະ ການພັດທະນາ
ເມື່ອສົງຄາມເຢັນຢຸດຕິລົງ, ວົງການຄົ້ນຄວ້າແລະວາງກຳນົດນະໂຍບາຍ ໄດ້ມີຄວາມດີໃຈພໍຄວນ ແລະມີຄວາມຫວັງຕໍ່ສັນຕິພາບອັນຍາວນານ ແລະຄວາມໝັ້ນຄົງໃນໂລກ, ບັນດາແຫຼ່ງພະລັງຂອງມະນຸດຊາດຈະໄດ້ສຸມໃສ່ການພັດທະນາ ແລະປັບປຸງສັນຕິພາບອັນຍາວນານ. ແຕ່ວ່າ, ໜ່ວຍພິພົບຍັງບໍ່ທັນພົ້ນອອກຈາກສາງອາວຸດອັນໃຫຍ່ໂຕມະໂຫຖານ, ໄພອັນຕະລາຍແຫ່ງອາວຸດປະລະມານູຍັງບໍ່ທັນຖືກລົບລ້າງເທື່ອ, ຄວາມອາຄາດບາດໝາງທາງດ້ານເຜົ່າພັນ ສາສະໜາຍັງຄົງຝັງຮາກຢູ່ຫຼາຍແຫ່ງໃນໂລກ. ພິເສດ, ໃນສະຕະວັດທີ XXI ພັດເກີດມີການພິພາດດ້ານດິນແດນ ອະທິປະໄຕ ທີ່ເປັນໄພກີດກັ້ນການຮ່ວມມື ແລະພັດທະນາ. ໃນຂອບເຂດພາກພື້ນ ຫຼືໃນການພົວພັນສອງຝ່າຍ ລະຫວ່າງບັນດາຊາດ, ບັນດາບັນຫາຂອງສົງຄາມເຢັນ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ແກ້ໄຂຢ່າງເຖິງຖອງ. ເບິ່ງຄືນຫຼັງໃນເວລາ 23 ປີທີ່ຜ່ານມາ (1990 - 2013), ຈຳນວນການສົງຄາມ ການປະທະກັນ ສົງຄາມກາງເມືອງ ກໍ່ເກືອບເທົ່າກັບຈຳນວນການສົງຄາມ ການປະທະກັນ ແລະສົງຄາມກາງເມືອງໃນເວລາ 44 ປີກ່ອນນັ້ນ (1945 - 1989)(1).
ສະພາບການຍິ່ງສັບສົນກວ່າເກົ່າ ເມື່ອບັນດາບັຫາຄວາມສະຫງົບທີ່ບໍ່ແມ່ນແບບດັ້ງເດີມນັບມື້ນັບເຄັ່ງຮ້ອນ; ກົດໝາຍສາກົນ, ບົດບາດຂອງບັນດາກົນໄກພະຫຸພາຄີ ມີສັນຍານຖືກນາບຂູ່ ຍ້ອນລັດທິດ້ານດຽວຊີ້ຂາດ, ອຳນາດບາດໃຫຍ່ທີ່ຍັງຄົງຕົວຢູ່ ແລະອາດຈະຖືກສວຍໃຊ້ເກີນຄວນ ໂດຍບໍ່ຫົວຊາຕໍ່ຫາງສຽງສາກົນ. ລັດທິກໍ່ການຮ້າຍກາຍເປັນໜຶ່ງໃນບັນດາໄພອັນຕະລາຍຕົວຈິງ ທີ່ກຳລັງທ້າທາຍຕໍ່ຄວາມສະຫງົບຂອງໂລກ. ອາຊະຍາກຳຂ້າມຊາດ ອາຊະຍາກຳເຕັກໂນໂລຊີສູງ ນັບມື້ນັບເລິກແລບແນບນຽນ ແລະແຜ່ຫຼາຍທົ່ວໄປ. ການຊ່ວງຊິງກັນດ້ານການຄ້າ ແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນ ແຫຼ່ງພະລັງ ແຫຼ່ງນ້ຳ ນັບມື້ນັບສັບສົນ ແລະ ຍາກທີ່ຈະຫາມາດຕະການແກ້ໄຂ. ການຮັບມືກັບການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ ມົນພິດສິ່ງແວດລ້ອມ ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີຄວາມມານະພະຍາຍາມລວມຂອງໝົດທຸກປະເທດໃນໂລກ.
ອາລະຍະທຳໂລກໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງເລິກເຊິ່ງ ດ້ວຍບັນດາຄຸນຄ່າທີ່ມີຮູບແລະຄຸນຄ່າອະຮູບ ທີ່ມະນຸດຊາດສະສົມໄດ້ຫຼວງຫຼາຍ ຢ່າງບໍ່ເຄີຍມີມາກ່ອນ ໃນປະຫວັດສາດ. ຄວາມຕ້ອງການກ່ຽວກັບສັນຕິພາບ ເພື່ອປົກປັກຮັກສາອາລະຍະທຳຂອງມະນຸດຊາດ, ສ້າງຄວາມໝັ້ນຄົງເພື່ອຊຸກຍູ້ການຮ່ວມມື ຮັບໃຊ້ການພັດທະນາ ໄດ້ກາຍເປັນຈຸດໝາຍລວມ ຂອງທຸກໆປະເທດ. ການພົວພັນສາກົນພວມມີການຜັນປ່ຽນຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງ ແລະເລິກເຊິ່ງ. ໂລກກ້າວຢ່າງໄວໄປສູ່ສະພາວະຫຼາຍຂົ້ວ, ຫັນເປັນປະຊາທິປະໄຕທັງດ້ານປະລິມານ ແລະຄຸນນະພາບ, ບັນດາປະເທດໃຫຍ່ ນ້ອຍລ້ວນແຕ່ມີສິດສະເໝີພາບກັນ; ສຽງປາກຄວາມເຫັນຂອງບັນດາປະເທດນ້ອຍໄດ້ຮັບຟັງຫຼາຍກວ່າເກົ່າ; ບັນດາປະເທດໃຫຍ່ກຳລັງສ້າງຮູບພາບຂອງຕົນ ຢ່າງມີຄວາມຮັບຜິດຊອບຫຼາຍກວ່າ ຕໍ່ສັນຕິພາບໃນໂລກ. ທ່າອຽງໂລກາພິວັດ, ຫັນການພົວພັນສາກົນເປັນຫຼາຍກ້ຳຫຼາຍຝ່າຍ ຫຼາຍຮູບຫຼາຍແບບ ແລະ ເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບສາກົນ, ໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງກວ້າງຂວາງທົ່ວເຖິງ. ໃນສະພາບການດັ່ງກ່າວນັ້ນ, ບັນດາປະເທດໄດ້ຍູ້ແຮງນະໂຍບາຍການທູດໄຫວພິບ ມີປະໂຫຍດ ເພື່ອຜົນປະໂຫຍດຂອງປະເທດຊາດ. ຄວາມຕ້ອງການຫັນການພົວພັນການຕ່າງປະເທດເປັນຫຼາຍຮູບຫຼາຍແບບ, ກໍ່ສ້າງບັນດາກອບການພົວພັນແບບໃໝ່ ເພື່ອຮັບມືຢ່າງມີປະສິດທິຜົນກັບສະພາບການໃໝ່ ໄດ້ກາຍເປັນທ່າອຽງພາວະວິໄສ ທີ່ມີລັກສະນະຈຳເປັນ ຂອງຂະບວນວິວັດການພັດທະນາ.
ຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ - ເຄື່ອງມືຮ່ວມມືໃໝ່ ລະຫວ່າງບັນດາປະເທດ ໃນສະຕະວັດທີ XXI
ໃນສົງຄາມເຢັນ, ບັນດາການເຕົ້າໂຮມກຳລັງໄດ້ໝູນອ້ອມຮອບ 3 ເພົາໃຫຍ່: ບັນດາປະເທດສັງຄົມນິຍົມ, ບັນດາປະເທດທຶນນິຍົມ ແລະ ບັນດາປະເທດບໍ່ຮ່ວມກຸ່ມທີ່ກຳລັງພັດທະນາ. ພາຍຫຼັງທີ່ສົງຄາມເຢັນຢຸດຕິລົງ, ການເຕົ້າໂຮມກຳລັງຕາມຝ່າຍ ຕາມລະບົບການເມືອງ ຖືກແຕກທະລາຍ. ບັນດາປະເທດໃຫຍ່ແລະນ້ອຍ ຊອກຫາຕົວແບບສຳພັນທະພາບ ຮ່ວມມືແບບໃໝ່.
ທາງດ້ານເສດຖະກິດ, ຕົວແບບສຳພັນ ຮ່ວມມືແບ່ງງານສາກົນເລິ່ມເປັນໜໍ່ແໜງແຕ່ສົງຄາມເຢັນ ສືບຕໍ່ຂະຫຍາຍຂຶ້ນສູ່ບາດກ້າວໃໝ່ ພາຍໃຕ້ຮູບການສຳພັນເສດຖະກິດເສລີທະວິພາຄີ ພາກພື້ນ ສະຫະພາກພື້ນ (BTA, FTA) ແລະ ອົງການການຄ້າໂລກ (WTO) ເປັນຜະລິດຕະພັນສູງສຸດ ຂອງການສຳພັນເສດຖະກິດທົ່ວໂລກພາຍຫຼັງສົງຄາມເຢັນ.
ໃນການພົວພັນການເມືອງ ຄວາມສະຫງົບ, ການເຕົ້າໂຮມກຳລັງກໍ່ມີການປ່ຽນແປງໂດຍພື້ນຖານທາງດ້ານຄຸນນະພາບ. ການພົວພັນແບບສຳພັນທະມິດຕ້ານສັດຕູລວມ ພວມກາຍເປັນອັນຫຼ້າສະໄໝ ເມື່ອຄຳນິຍາມເກົ່າກ່ຽວກັບສັດຕູ ພວມປ່ຽນແປງ, ເມື່ອສິ່ງນາບຂູ່ທົ່ວໂລກ ສັດຕູລວມຂອງມະນຸດຊາດ ພວມປະກົດອອກຢ່າງຈະແຈ້ງກວ່າອີກ ນັ້ນຄືໄພແຫ່ງການຖອຍຫຼັງທາງດ້ານເສດຖະກິດ, ໄພແຫ່ງການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ, ໄພແຫ່ງຄວາມອຶດຫີວທຸກຍາກ, ຄວາມໝັ້ນຄົງດ້ານສະບຽງ, ການກໍ່ການຮ້າຍ, ຄວາມປອດໄພດ້ານປະລະມານູ... ໃນບັນດາເວທີປາໄສສາກົນທົ່ວໂລກ ເຊັ່ນສະຫະປະຊາຊາດ, ການເຕົ້າໂຮມກຳລັງລົງຄະແນນສຽງຕາມ “ກຸ່ມ” ໄດ້ຫັນມາເຕົ້າໂຮມກຳລັງຕາມຜົນປະໂຫຍດ - ຕົ້ນສ່ວນລວມໃຫຍ່ສຸດ.
ຄວາມຄິດກໍ່ສ້າງສາຍພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ໄດ້ລິເລີ່ມແຕ່ຊຸມປີຕົ້ນທົດສະວັດທີ 9 ຂອງສະຕະວັດທີ XX ໃນການພົວພັນລະຫວ່າງບັນດາປະເທດໃຫຍ່ ເຊັ່ນອາເມລິກາ ລັດເຊຍ ຈິນ ແລະບັນດາປະເທດອື່ນ. ສາຍພົວພັນນີ້ມີເນື້ອໃນກວ້າງຂວາງກວ່າ, ປົກຄຸມທຸກໆດ້ານແງ່ມູມຊີວິດລະຫວ່າງປະເທດ, ເຊັ່ນການຮ່ວມມືດ້ານປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບ ສັນຕິພາບ, ຮ່ວມມືດ້ານເສດຖະກິດ ວັດທະນະທຳ... ໃນຂະບວນວິວັດການຊອກຫາຕົວແບບຮ່ວມມືໃໝ່ ພາຍຫຼັງສົງຄາມເຢັນ, ບັນດາປະເທດລ້ວນແຕ່ຫຼີກລ່ຽງການກໍ່ສ້າງສາຍພົວພັນສຳພັນທະມິດ ທີ່ມີຮອຍໝາຍຂອງສະໄໝສົງຄາມເຢັນ ແລະ ເຕັມໄປດ້ວຍເນື້ອໃນການທະຫານ. ເຫດຜົນສຳຄັນອື່ນອີກແມ່ນ ບັນດາປະເທດຢາກມີສິ່ງແວດລ້ອມໃໝ່ທີ່ໄຫວພິບ ແລະຫຼາຍຝ່າຍ, ແນໃສ່ຮັບໃຊ້ໃຫ້ສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ໝັ້ນຄົງ ແລະ ການພັດທະນາ. ໃນຕະຫຼອດໄລຍະສົງຄາມເຢັນ ບັນດາປະເທດໄດ້ເຕົ້າໂຮມກຳລັງຫຼາຍເກີນຄວນ ໃຫ້ແກ່ການແຂ່ງຂັນກັນປະກອບອາວຸດ ໂດຍລືມຫຼືເບິ່ງເບົາຄວາມຕ້ອງການພັດທະນາ. ແຕ່ວ່າ ຈົນຮອດທ້າຍສະຕະວັດທີ XX, ຮູບການສຳພັນໃໝ່ນີ້ຍັງຢູ່ໃນໄລຍະເປັນພຽງຄວາມຄິດ ຍ້ອນຜັນຂະຫຍາຍເນື້ອໃນຈະແຈ້ງຍັງບໍ່ທັນໄດ້.
ແຕ່ຕົ້ນສະຕະວັດທີ XXI, ບັນດາປະເທດຍູ້ແຮງການສ້າງສອງກອບການພົວພັນ ຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ; ບັນດາປະເທດໄດ້ໝູນໃຊ້ຮູບການນີ້ ເຂົ້າໃນແຜນຍຸດທະສາດການຕ່າງປະເທດຂອງຕົນ ຢ່າງໄວ ໄຫວພິບທີ່ສຸດ. ໃນຂະບວນວິວັດດັ່ງດ່າວ, ທີ່ຕັ້ງ ແລະ ເນື້ອໃນ ຂອງສອງກອບການພົວພັນ ຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ກໍ່ຄ່ອຍໆໄດ້ກຳນົດຈະແຈ້ງກວ່າ ໃນລະບົບບັນດາຂອບເຂດຂັ້ນຕອນຂອງການພົວພັນຕ່າງປະເທດ (2). ຕາມນັ້ນ, ການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ໄດ້ເຂົ້າໃຈວ່າ ເປັນຮູບແບບການພົວພັນຕ່າງປະເທດ ຊຶ່ງບັນດາປະເທດເຂົ້າຮ່ວມຕ່າງກໍ່ມີຄວາມຕ້ອງການເພີ່ມທະວີການຮ່ວມມື, ຖືເປັນສຳຄັນ ແລະເອົາໃຈໃສ່ເຖິງຜົນປະໂຫຍດຍຸດທະສາດຂອງກັນແລະກັນ, ມີການຮ່ວມມືຢ່າງເລິກເຊິ່ງກວ້າງຂວາງ, ເຊື່ອມຕິດທາງດ້ານຜົນປະໂຫຍດ ແລະຫັນສູ່ຄວາມໄວ້ວາງໃຈຍຸດທະສາດ. ການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແຕກຕ່າງຢ່າງສິ້ນເຊີງ ກັບການພົວພັນສຳພັນທະມິດຢູ່ທີ່ຈຸດໝາຍຮ່ວມມື, ໃນນັ້ນ ສອງປະເທດສຸມໃສ່ກໍ່ສ້າງການພົວພັນຮ່ວມມືຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນ ໃນໝົດທຸກຂົງເຂດ, ເຊັ່ນຮ່ວມມືການເມືອງ ເສດຖະກິດ ວັດທະນະທຳ ການປ້ອງກັນປະເທດ ການປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບ. ການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ເຄີຍວາງຫຼັກການ ບໍ່ຕ້ານກັບປະເທດທີ່ສາມ, ໝາຍຄວາມວ່າ ສອງປະເທດບໍ່ກຳນົດຈຸດໝາຍສັດຕູ (ກຳນົດ ຫຼື ອຸປະມາ) ແລະໄພອັນຕະລາຍຖືກບຸກໂຈມຕີ (ກຳນົດ ຫຼື ອຸປະມາ) ຈາກນັ້ນ ກຳນົດການຮ່ວມມື ສຳພັນທະພາບເພື່ອຕ້ານກັບສັດຕູດັ່ງກ່າວ (ກຳນົດ ຫຼື ອຸປະມາ). ໃນການພົວພັນສຳພັນທະມິດ, ບັນດາຝ່າຍຮ່ວມສຳພັນມີໜ້າທີ່ຮັບຜິດຊອບກະທຳ ເມື່ອຜົນປະໂຫຍດຂອງຝ່າຍໜຶ່ງຖືກນາບຂູ່ ຫຼືຖືກລ່ວງລ້ຳ. ການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ຢູ່ໃນລະດັບຕ່ຳກວ່າການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະສູງກວ່າລະດັບການຮ່ວມມືມິດຕະພາບທຳມະດາ. ບັນດາອັດຕະພາກຂອງການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ມີບາງດ້ານຮ່ວມມືຢ່າງເລິກເຊິ່ງ ບັນລຸລະດັບຍຸດທະສາດ, ແຕ່ວ່າຄວາມຜູກພັນ ແລະການຄຳນຶງເຖິງຜົນປະໂຫຍດຍຸດທະສາດຂອງກັນ ໃນດ້າອື່ນໆ ຍັງບໍ່ທັນສູງ. ກອບການພົວພັນນີ້ ເນັ້ນໜັກເຖິງການພົວພັນໃນລວງກວ້າງ ເພື່ອສືບຕໍ່ປັບປຸງຄວາມໄວ້ເນື້ອເຊື່ອໃຈກັນ ແລະ ພ້ອມກັນຫັນສູ່ອະນາຄົດ. ແຕ່ວ່າ, ໃນພາກຕົວຈິງ ລະຫວ່າງຊື່ເອີ້ນ ແລະເນື້ອໃນ ເຄີຍບໍ່ໄປຕາມມາຕະຖານໜຶ່ງທີ່ແນ່ນອນ. ບາງທີ ເນື້ອໃນໃນການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຂອງສອງປະເທດນີ້ ພັດຕ່ຳກວ່າເນື້ອໃນໃນການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ຂອງສອງປະເທດອື່ນ ຫຼືວ່າ ເລື່ອງນີ້ອາດຈະເກີດຂຶ້ນໃນກະໂຕການພົວພັນຂອງປະເທດໜຶ່ງ ກັບບັນດາປະເທດທີ່ຕ່າງກັນ.
ການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ເປັນພື້ນຖານສຳຄັນໃຫ້ແກ່ການກໍ່ສ້າງຫຼາຍກົນໄກຮ່ວມມືທະວິພາຄີທີ່ແໜ້ນແຟ້ນ, ເຊັ່ນການສົນທະນາຍຸດທະສາດກ່ຽວກັບການເມືອງ ຄວາມສະຫງົບ ການປ້ອງກັນປະເທດ ເສດຖະກິດ. ບັນດາກົນໄກນີ້ແມ່ນບັນດາຊ່ອງສາຍທີ່ສຳຄັນ ແລະ ມີປະສິດທິຜົນທີ່ສຸດ ເພື່ອແບ່ງປັນຂ່າວສານ ທັດສະນະ, ຕົກລົງມາດຕະການຊຸກຍູ້ດ້ານສະດວກດີ, ຫລຸດຜ່ອນການກະທົບຫຍໍ້ທໍ້ ຂອງບັນດາບັນຫາແຕກຕ່າງກັນ, ຊ້ຳບໍ່ໜຳຂັດແຍ່ງກັນ, ສ້າງຄວາມເຊື່ອຖືຊຶ່ງກັນແລະກັນ...
ກອບການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ຍາມໃດກໍ່ບັນຈຸບັນດາຈຸດຜົນປະໂຫຍດລວມ, ແຕ່ກໍ່ບໍ່ຫຼີກລ່ຽງຄວາມແຕກຕ່າງ ຖ້າຫາກມັນຍັງຄົງຄ້າງຢູ່. ດັ່ງນັ້ນ, ຄວາມໝາຍສຳຄັນທີ່ສຸດຂອງສອງກອບການພົວພັນນີ້ ແມ່ນແກ້ໄຂບັນຫາຕ່າງໆ ຕາມທິດຊຸກຍູ້ດ້ານຮ່ວມມື ແລະຈຳກັດ ຄອບງຳຜ່ອນເບົາດ້ານແຕກຕ່າງ. ໃນຈຸດເວລາທີ່ແນ່ນອນ ແລະໃນບັນດາບັນຫາອັນລະອຽດ, ບາງທີດ້ານແຕກຕ່າງບຽດບັງດ້ານຄືກັນ, ແຕ່ວ່າ ນີ້ບໍ່ແມ່ນຍ້ອນກອບການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ. ນັ້ນແມ່ນສິ່ງທ້າທາຍ ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ຊຶ່ງບັນດາຝ່າຍທີ່ກ່ຽວຕ້ອງໃຊ້ພື້ນຖານຕ່າງໆ ກ່ຽວກັບຄວາມໄວ້ວາງໃຈກັນ ຄວາມຕ້ອງການຮ່ວມມືຍຸດທະສາດ ຜົນປະໂຫຍດແຫ່ງການພັດທະນາຂອງກັນ, ຊ້ຳບໍ່ໜັມຍັງຄິດເຖິງຜົນປະໂຫຍດລວມຂອງບັນດາປະເທດ ເພື່ອພ້ອມກັນຊອກຫາມາດຕະການແກ້ໄຂ ທີ່ມີປະສິດທິຜົນ ສອດຄ່ອງ, ພະຍາຍາມແກ້ໄຂຄວາມແຕກຕ່າງກັນດ້ວຍການສົນທະນາ ເຂົ້າໃຈຊຶ່ງກັນແລະກັນ ແບ່ງປັນກັນ ປະຕິບັດຕາມກົດໝາຍສາກົນ ແລະ ບັນດາຂໍ້ສັນຍາທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ
ການຜັນຂະຫຍາຍການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ຂອງຫວຽດາມ
ຈິນຕະນາການກ່ຽວກັບຄູ່ຮ່ວມຂອງການທູດຫວຽດນາມໄດ້ມີມາແຕ່ດົນນານແລ້ວ. ນັບແຕ່ເມື່ອກໍ່ຕັ້ງປະເທດສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕຫວຽດນາມຂຶ້ນ, ທ່ານປະທານໂຮ່ຈີມິນ ຜູ້ທີ່ມີສາຍຕາຍຸດທະສາດ ໄດ້ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນເປັນພິເສດ ແກ່ການກໍ່ສ້າງສາຍພົວພັນຄູ່ຮ່ວມ/ຮ່ວມມື ກັບບັນດາປະເທດໃນໂລກ. ໃນຄຳຮຽກຮ້ອງຝາກເຖິງສະຫະປະຊາຊາດປີ 1946, ທ່ານປະທານໂຮ່ຈີມິນຢືນຢັນ: “ຕໍ່ກັບບັນດາປະເທດປະຊາທິປະໄຕ, ປະເທດຫວຽດນາມພ້ອມແລ້ວທີ່ຈະປະຕິບັດ ນະໂຍບາຍເປີດປະຕູປະເທດ ແລະຮ່ວມມືໃນທຸກໆຂົງເຂດ”(3). ພ້ອມກັນນັ້ນ ທ່ານກໍ່ຖະແຫຼງວ່າ “ຫວຽດນາມຈະຮ່ວມມືກັບທຸກໆປະເທດທີ່ຍິນດີຮ່ວມມືຢ່າງຈິງໃຈ ແລະ ສະເໝີພາບ ກັບຫຽດນາມ”(4), “ຫວຽດນາມ... ເປັນເພື່ອນກັບບັນດາປະເທດປະຊາທິປະໄຕທັງໝົດ ແລະ ບໍ່ກໍ່ຄວາມອາຄາດບາດໝາງກັບປະເທດໃດເລີຍ”(5). ບັນດາຫຼັກການການຕ່າງປະເທດສັນຕິພາບ ຂອງທ່ານປະທານໂຮ່ຈີມິນ ສອດຮ້ອຍຕະຫຼອດນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດ ຂອງລັດສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕຫວຽດນາມ ແລະ ລັດສາທາລະນະລັດ ສັງຄົມນິຍົມຫວຽດນາມ, ຜ່ານບັນດາສະໄໝກ່ອນໜ້ານີ້ ແລະໃນພາຍໜ້າ.
ໃນຊຸມປີຕົ້ນຂອງສະໄໝແຫ່ງການປ່ຽນແປງໃໝ່, ບົນຫຼັກການກ່ຽວກັບຄວາມເປັນເອກະລາດ ເປັນເຈົ້າຕົນເອງ, ຫວຽດນາມຕັ້ງໃຈກໍ່ສ້າງນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດບົນຈິດໃຈ “ເພີ່ມເພື່ອນມິດ, ຫລຸດຜ່ອນສັດຕູ” ເພື່ອແນໃສ່ພົ້ນອອກຈາກການປິດລ້ອມ ການຫ້າມຂົນສົ່ງສິນຄ້າເຂົ້າອອກປະເທດ ແລະ ເປີດກວ້າງການພົວພັນສາກົນ. ຈິດໃຈນີ້ໄດ້ສະແດງອອກຢ່າງຈະແຈ້ງ ໃນເອກະສານກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ VII ຂອງພັກ “ຫວຽດນາມຢາກເປັນເພື່ອນມິດກັບບັນດາປະເທດ ໃນວົງຄະນາຍາດສາກົນ, ສູ້ຊົນເພື່ອສັນຕິພາບ ເອກະລາດ ແລະ ການພັດທະນາ”(6) ແລະໄດ້ຢັ້ງຢືນ ຂະຫຍາຍຕື່ມອີກ ໃນບັນດາກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ VIII, IX, X ຂອງພັກ. ຮອດກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ XI, ແນວທາງການຕ່າງປະເທດໄດ້ຮັບການຂະຫຍາຍຂຶ້ນສູ່ລະດັບສູງໃໝ່. ນັ້ນແມ່ນ: ປະຕິບັດຢ່າງສະເໝີຕົ້ນສະເໝີປາຍ ແນວທາງການຕ່າງປະເທດທີ່ເປັນເອກະລາດ ເປັນເຈົ້າຕົນເອງ ສັນຕິພາບ ການຮ່ວມມື ແລະພັດທະນາ, ຫັນການພົວພັນເປັນຫຼາຍກ້ຳຫຼາຍຝ່າຍ ຫຼາຍຮູບຫຼາຍແບບ; ເປັນເຈົ້າການ ແລະຕັ້ງໜ້າເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບສາກົນ; ເປັນເພື່ອນມິດ ເປັນຄູ່ຮ່ວມທີ່ໄວ້ວາງໃຈໄດ້ ແລະ ເປັນສະມາຊິກທີ່ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບ ໃນວົງຄະນາຍາດສາກົນ; ເພື່ອຜົນປະໂຫຍດຂອງຊາດ ເພື່ອປະເທດຫວຽດນາມສັງຄົມນິຍົມທີ່ຮັ່ງມີເຂັ້ມແຂງ. ການສ້າງຕັ້ງກອບການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານຂອງຫວຽດນາມ ກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມໃນປັດຈຸບັນ ກໍ່ໄດ້ປະຕິບັດຕາມບັນດາຫຼັກການການຕ່າງປະເທດທີ່ບໍ່ຂະຫຍັບຂະຫຍາຍນີ້ ເພື່ອແນໃສ່ຍູ້ແຮງແຜນນະໂຍບາຍຮ່ວມມືເພື່ອການພັດທະນາ ເພື່ອສັນຕິພາບ ຂອງພັກແລະລັດແຫ່ງສາທາລະນະລັດ ສັງຄົມນິຍົມຫວຽດນາມ.
ດ້ວນການສ້າງການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ກັບສະຫະພາບລັດເຊຍປີ 2001, ຫວຽດນາມແມ່ນ ໜຶ່ງໃນ 5 ປະເທດນຳໜ້າທຳອິດ ທີ່ສ້າງການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ(7). ມາເຖິງປັດຈຸບັນ, ຫວຽດນາມມີການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດກັບ 13 ປະເທດ, ການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດຕາມຂົງເຂດກັບ 2 ປະເທດ ແລະ ມີການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານກັບ 11 ປະເທດອື່ນອີກ(8). ການຜັນຂະຫຍາຍການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ໄດ້ຮັບການປະຕິບັດຕາມລຳດັບດຳເນີນງານຢ່າງຕັ້ງໜ້າ ມີຈຸດໜັກໃຈກາງ, ເລິ່ມຕົ້ນແຕ່ສະຫະພາບລັກເຊຍ ອີນເດຍ ຜູ້ເປັນເພື່ອນມິດທີ່ເປັນມູນເຊື້ອ, ບັນດາປະເທດເພື່ອນບ້ານໃນພາກພື້ນ (ຈີນ, ຍີ່ປູ່ນ, ສ.ເກົາຫຼີ) ແລະບັນດາປະເທດໃຫຍ່ຢູ່ເອີຣົບ (ອັງກິດ, ເຢຍລະມັນ, ຝຣັ່ງ)... ແລະບັນດາຄູ່ຮ່ວມສຳຄັນອື່ນ. ປີ 2013, ຫວຽດນາມໄດ້ສຳເລັດການສ້າງຕັ້ງ ບັນດາກອບການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ກັບທັງ 5 ປະເທດສະມາຊິກປະຈຳ ຄະນະມົນຕີຄວາມໝັ້ນຄົງ ແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ. ພ້ອມກັນກັບບັນດາສາຍພົວພັນອັນເປັນມູນເຊື້ອ ພິເສດກັບບັນດາປະເທດເພື່ອນບ້ານໃກ້ຄຽງ ລາວ ກຳປູເຈຍ, ບັນດາປະເທດໃນປະຊາຄົນອາຊຽນ, ບັນດາກອບການພົວພັນນີ້ ໄດ້ປະກອບສ່ວນອັນຕັ້ງໜ້າ ເຂົ້າໃນການຜັນຂະຫຍາຍການພົວພັນຮ່ວມມືໃນທຸກດ້ານ ຂອງຫວຽດນາມກັບບັນດາປະເທດໃນໂລກ ຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ.
ຜົນສຳເລັດແຫ່ງການຜັນຂະຫຍາຍ ການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ
1- ປະກອບສ່ວນໃນລະດັບຍຸດທະສາດ
ຜ່ານການສ້າງຕັ້ງກອບການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມທີ່ສຳຄັນ, ຫວຽດນາມ ໄດ້ສຳເລັດໂດຍພື້ນຖານການກຳນົດທີ່ຕັ້ງ ໃນນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດຂອງບັນດາປະເທດໃຫຍ່ ແລະ ປະເທດເພື່ອນບ້ານໃກ້ຄຽງ, ສ້າງພື້ນຖານອັນສຳຄັນ ເພື່ອໃຫ້ການພົວພັນຂອງຫວຽດນາມກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມມື ມີການຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງໝັ້ນຄົງ ແທດຈິງ ແລະ ມີປະສິດທິຜົນ ໃນກຳນົດເວລາປານກາງ ແລະ ຍາວນານ. ລະບົບການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ເປັນສິ່ງຮັບປະກັນອັນໃຫຍ່ຫຼວງ ໃຫ້ແກ່ການສະໜັບສະໜູນຂອງປະຊາຄົມໂລກ ຕໍ່ກັບແນວທາງການຕ່າງປະເທດສັນຕິພາບ ແລະມີຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງປະເທດເຮົາ ຊຶ່ງໄດ້ກຳນົດໄວ້ໃນເນື້ອໃນ ຂອງການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຂອງຫວຽດນາມກັບບັນດາປະເທດ. ຕົວຢ່າງ, ສະເພາະໃນການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ(9), ປະຊາຊົນຫວຽດນາມ 90 ລ້ານຄົນ ໄດ້ມີກອບການພົວພັນໃນລະດັບສູງກັບ 3,5 ຕື້ຄົນ ແລະໃນການພົວພັນສະໜິດແໜ້ນກັບຕະຫຼາດຂອງ 13 ປະເທດຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ທີ່ມີຈີດີພີ (GDP) ທັງໝົດ 33.489 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ (ທົບກວ່າ 200 ເທົ່າທຽບກັບຈີດີພີ ຂອງຫວຽດນາມ)(10). ການສ້າງຕັ້ງຕານ່າງການພົວພັນສະໜິດແໜ້ນໃນລະດັບສູງນີ້ ປະກອບສ່ວນອັນສຳຄັນເຂົ້າໃນການຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມຄວາມສະຫງົບ - ການຕ່າງປະເທດທີ່ໝັ້ນຄົງຂອງຫວຽດນາມ ກໍ່ຄືເພີ່ມທະວີຄວາມໄວ້ວາງໃຈກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມມື.
ຄຽງຂ້າງການສ້າງຕັ້ງທີ່ຕັ້ງ, ຫວຽດນາມໄດ້ຍົກລະດັບບົດບາດຖານະຂອງຕົນໃນການພົວພັນສະເໝີພາບກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມນີ້, ວົງຄະນາຍາດສາກົນໄດ້ຍອມຮັບວ່າຫວຽດນາມມີບົດບາດ ແລະອິດທິພົນທີ່ແນ່ນອນໃນພາກພື້ນ. ບົນພື້ນຖານບັນດາຜົນສຳເລັດທີ່ຕັ້ງໜ້າທີ່ສຸດໃນ 12 ປີແຫ່ງການຜັນຂະຫຍາຍ ການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ, ສະຫະພາບລັດເຊຍ ໄດ້ຍົກລະດັບການພົວພັນກັບຫວຽດນາມ ຂຶ້ນເປັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດຮອບດ້ານ (ປີ 2012) ແລະ ຖືຫວຽດນາມເປັນຄູ່ຮ່ວມທີ່ມີທີ່ຕັ້ງສຳຄັນ ໃນຍຸດທະສາດອາຊີ - ປາຊີຟິກ ຂອງລັດເຊຍ, ພຽງແຕ່ຢູ່ຫຼັງບາງປະເທດເພື່ອນບ້ານຄຽງຂ້າງຂອງລັດເຊຍ(11). ໃນກອບນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດຂອງຈີນ, ອີນເດຍ, ອາເມລິກາ, ອັງກິດ, ເຢຍລະມັນ, ຝຣັ່ງ, ຍີ່ປູ່ນ, ສ.ເກົາຫຼີ, ໂອສະເຕີເລຍ,... ຫວຽດນາມຍາມໃດກໍ່ໄດ້ຕັ້ງຢູ່ໃນທີ່ຕັ້ງສຳຄັນ ໃນນະໂຍບາຍຂອງບັນດາປະເທດເຫຼົ່ານັ້ນ ຢູ່ອາຊີ - ປາຊີຟິກ, ຢູ່ສະຫະປະຊາຊາດ ແລະ ບັນດາອົງການສາກົນ ອົງການຈັດຕັ້ງລະຫວ່າງລັດຖະບານ, ບົດບາດ ແລະຖານະທີ່ຕັ້ງຂອງຫວຽດນາມ ໄດ້ຮັບການຕີລາຄາສູງ ໃນພາກພື້ນອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້, ອາຊີ ແລະ ກວ້າງກວ່າອີກ...
ການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມທີ່ສຳຄັນ ໄດ້ເພີ່ມທະວີທ່າອຽງຮ່ວມມື ແລະ ຄຳໝັ້ນສັນຍາການເມືອງໃນຂັ້ນສູງສຸດ ທີ່ໃຫ້ຄວາມເຄົາລົບນັບຖືການເລືອກເອົາລະບອບລະບຽບການເມືອງຂອງຫວຽດນາມ, ປະກອບສ່ວນອັນຕັ້ງໜ້າເຂົ້າໃນການປົກປັກຮັກສາພັກ ປົກປັກຮັກສາລະບອບສັງຄົມນິຍົມ. ໃນປີ 2013, ສະຫາຍເລຂາທິການໃຫຍ່ ຫງວຽນຝູຈ້ອງ ໄດ້ມີການຢ້ຽມຢານອັນເປັນປະຫວັດສາດທີ່ ລາຊະອານະຈັກອັງກິດ, ລາຊະອານາຈັກໄທ, ປະເທດອີຕາລີ ແລະ ສັນຕະສຳນັກວາຕີກັງ. ສະຫາຍເລຂາທິການໃຫຍ່ ໄດ້ພ້ອມກັບປະມຸກຂອງອີຕາລີ ແລະ ໄທ ອອກຖະແຫຼງການຮ່ວມ ກ່ຽວກັບການສ້າງການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຫວຽດນາມ-ອີຕາລີ ແລະ ຫວຽດນາມ-ໄທ. ທ່ານປະທານປະເທດເຈືອງເຕິນຊາງ ພ້ອມກັບທ່ານປະທານາທິບໍດີອີນໂດເນເຊຍ ອອກຖະແຫຼງການຮ່ວມ ກ່ຽວກັບການສ້າງການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຫວຽດນາມ-ອີນໂດເນເຊຍ, ແລະ ທ່ານນາຍົກລັດຖະມົນຕີຫງວຽນເຕິນຢຸ໊ງ ໄດ້ພ້ອມກັບປະມຸກຂອງປະເທດຝຣ່ັງ ສ້າງຕັ້ງການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຫວຽດນາມ-ຝຣັ່ງ. ໃນທ່າອຽງນີ້, ສະຫະລັດອາເມລິກາໄດ້ໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາ “ເຄົາລົບນັບຖືລະບອບການເມືອງ” ຂອງຫວຽດນາມ ໃນຖະແຫຼງການຮ່ວມ ກ່ຽວກັບການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ເດືອນກໍລະກົດ ປີ 2013.
ເປັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານຂອງກັນແລະກັນ, ຫວຽດນາມກັບບັນດາປະເທດ ມີໂອກາດດີຫຼາຍຢ່າງ ເພື່ອເພີ່ມທະວີການຮ່ວມມື ຂະຫຍາຍຄວາມເຂົ້າໃຈ ເພີ່ມດ້ານຮ່ວມມື, ພ້ອມກັນນັ້ນກໍ່ຫລຸດຜ່ອນ ແລະຈຳກັດຮັດແຄບຄວາມແຕກຕ່າງ. ບັນດາກອບການພົວພັນໃໝ່ທີ່ຫາກໍ່ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ທ່າອຽງສົນທະນາເພີ່ມຂຶ້ນ, ຊ່ວຍໃຫ້ເຫັນແຈ້ງຄວາມແຕກຕ່າງ, ຜ່ານສິ່ງດັ່ງກ່າວເພື່ອຫລຸດຜ່ອນມູນເຫດຂອງຄວາມເຂົ້າໃຈຜິດຍຸດທະສາດ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ກອບການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມໃໝ່ໄດ້ເປີດຊ່ອງສາຍໃໝ່ ເພື່ອໃຫ້ຫວຽດນາມຕໍ່ສູ້ໂດຍກົງກັບບັນດາກົນອຸບາຍ ລາຍລ່ຽມເສກສັນປັ້ນແຕ່ງ, ສວຍໃຊ້ບັນຫາຄວາມແຕກຕ່າງ ເພື່ອແຊກແຊງເຂົ້າວຽກງານພາຍໃນ ຂອງຫວຽດນາມ. ຫວ່າງແລ້ວນີ້, ເກືອບໝົດທຸກປະເທດຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ໄດ້ລົງຄະແນນສຽງສະໜັບສະໜູນຫວຽດນາມ ເຂົ້າເປັນກຳມະການຄະນະມົນຕີສິດທິມະນຸດ ແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ.
ຄວາມໄວ້ວາງໃຈຕໍ່ບັນດາຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ທ່າທີ່ເຊື່ອຖືຕໍ່ບັນດາຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ໄດ້ປັບປຸງ ແລະຍົກສູງຂຶ້ນ. ໃນກອບການພົວພັນໃໝ່, ການຍັບເຂົ້າໃກ້ກັນກວ່າອີກແມ່ນປະຖົມປັດໃຈໃຫ້ແກ່ການເພີ່ມທະວີການພົບປະ ແລກປ່ຽນ ແລະ ຕິດຕໍ່ຂັ້ນສູງ. ໃນປີ 2013 - ປີທີ່ການຕ່າງປະເທດຫວຽດນາມເຄື່ອນໄຫວຫຼາຍທີ່ສຸດ ແລະມີປະສິດທິຜົນຫຼາຍ, ຫວຽດນາມໄດ້ແລກປ່ຽນຄະນະຜູ້ແທນຂັ້ນສູງຕ່າງໆ ກັບ 13 ປະເທດຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ, ໃນນັ້ນປະມຸກຂອງບາງປະເທດ ໄດ້ເລືອກຫວຽດນາມເປັນໜຶ່ງໃນບັນດາປະເທດ ທີ່ມາຢ້ຽມຢາມຄັ້ງທຳອິດພາຍຫຼັງຂຶ້ນຮັ້ບຕຳແໜ່ງ(12). ການພົວພັນປະສານສົມທົບໃນບັນດາເວທີປາໄສຫຼາຍຝ່າຍ ກໍ່ຄືພາກພື້ນໄດ້ຮັບການຊຸກຍູ້; ບັນດາກົນໄກສົນທະນາໄດ້ຮັບການດພີ່ມທະວີ ແລະ ສ້າງໃໝ່(13); ການຮ່ວມມື ແລະການສົນທະນາກ່ຽວກັບການປ້ອງກັນປະເທດ ປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບ ນັບມື້ນັບມີປະສິດທິຜົນ, ປະກອບສ່ວນປັບປຸງ ແລະເພີ່ມຄວາມເຊື່ອຖືການເມືອງ.
ການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານກັບບັນດາປະເທດໄດ້ສ້າງໃຫ້ປະເທດເຮົາມີລະບົບບັນດາຄູ່ຮ່ວມໃກ້ຊິດ ຕິດແໜ້ນ, ຜົນປະໂຫຍດສານໄຂວ່ກັນໃນທຸກຊັ້ນຂັ້ນ ເພື່ອນບ້ານໃກ້ຄຽງ, ພາກພື້ນອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້, ອາຊີ ແລະ ກວ້າງກວ່າອີກ ຄືໃນລະດັບທົ່ວໂລກ ເມື່ອຫວຽດນາມມີການພົວພັນຢ່າງເລິກເຊິ່ງກັບທັງ 5 ປະເທດກຳມະການປະຈຳ ຄະນະມົນຕີຄວາມໝັ້ນຄົງ ແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ. ໃນເນື້ອໃນທັງໝົດຂອງການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ຂອງຫວຽດນາມ, ຈຸດໝາຍແມ່ນຮ່ວມມືເພື່ອສັນຕິພາບ ສະຖຽນລະພາບເພື່ອພັດທະນາ ແລະ ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນສັນຕິພາບ ຄວາມຈະເລີນວັດທະນາຖາວອນຂອງພາກພື້ນ, ເພື່ອການພັດທະນາຂອງບັນດາປະຊາຊາດໃນໂລກ... ນັ້ນແມ່ນຄຳປະກາດກ່ຽວກັບບັນດາຫຼັກການການຕ່າງປະເທດຂອງຫວຽດນາມ ແລະ ກໍ່ຢືນຢັນການຮັບຮູ້ແລະສະໜັບສະໜູນຢ່າງໜັກແໜ້ນ ຂອງບັນດາປະເທດ ຕໍ່ກັບແນວທາງການຕ່າງປະເທດສັນຕິພາບອັນສູງສົ່ງ ຂອງປະເທດເຮົາ.
ບັນດາປະເທດຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ສະໜັບສະໜູນແລະຕີລາຄາສູງ ຕໍ່ຄຳເວົ້າແລະການປະກອບສ່ວນຂອງຫວຽດນາມ ເຂົ້າໃນການແກ້ໄຂບັນດາບັນຫາລວມ ຂອງປະຊາຄົມສາກົນ. ໃນບັນດາເວທີປາໄສພາກພື້ນແລະສາກົນ, ຮອຍປະທັບຂອງຫວຽດນາມ ທີ່ຮັບຜິດຊອບປະຕິບັດຢ່າງສຳເລັດຜົນ ໜ້າທີ່ກຳມະການບໍ່ປະຈຳການ ຄະນະມົນຕີຄວາມໝັ້ນຄົງ ແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ (2008 - 2009) ແມ່ນເຄື່ອງເດີນທາງອັນປະເສີດ, ເປັນຫຼັກຖານອັນສຳຄັນ ທີ່ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງກຳລັງຄວາມສາມາດຂອງຫວຽດນາມ ໃນການພ້ອມກັນກັບ ບັນດາປະເທດໃນຄະນະມົນຕີຄວາມໝັ້ນຄົງ ແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ ແກ້ໄຂບັນດາບັນຫາສາກົນ ເພື່ອສັນຕິພາບ ສະຖຽນລະພາບ ແລະການພັດທະນາ. ການທີ່ບັນດາປະເທດຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ, ພິເສດແມ່ນບັນດາປະເທດໃຫຍ່ ສະໜັບສະໜູນຫວຽນາມ ສະໝັກຮັບເລືອກຕັ້ງເປັນກຳມະການຄະນະມົນຕີສິດທິມະນຸດ ແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ ໄດ້ສ້າງທ່ວງທ່າເພື່ອໃຫ້ບັນດາຄູ່ຮ່ວມທີ່ສະໜິດສະໜົມ ຂອງປະເທດເຫຼົ່ານີ້ ລົງຄະແນນສຽງສະໜັບສະໜູນຫວຽດນາມ (184/193 ຄະແນນສຽງ). ຄຽງຂ້າງບັນດາເວທີປາໄສການເມືອງ ຄວາມສະຫງົບ ສິດທິມະນິດ, ບັນດາປະເທດຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ໄດ້ມີຄຳເວົ້າອັນຕັ້ງໜ້າສະໜັບສະໜູນຫວຽດນາມ ຢູ່ບັນດາອົງການສາກົນ ແລະເວທີປາໄສຫຼາຍຝ່າຍກ່ຽວກັບວັດທະນະທຳ, ພິເສດແມ່ນ ໃນ 37 ປີແຫ່ງການເປັນສະມາຊິກຂອງອົງການການສຶກສາ ວິທະຍາສາດ ແລະ ວັດທະນະທຳ ແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ (UNESCO) ເປັນຄັ້ງທຳອິດທີ່ຫວຽດນາມຖືກເລືອກຕັ້ງເປັນກຳມະການ ຂອງຄະນະກຳມະການມໍລະດົກໂລກແຫ່ງຢູເນັດສະໂກ (ເດືອນພະຈິກ ປີ 2013)(14) ກໍ່ຄືການຮັບຮອງບັນດາມໍລະດົກໂລກຂອງຫວຽດນາມ(15).
ເປັນອັນວ່າ ການສ້າງຕັ້ງສາຍພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ແມ່ນມາດຕະການການທູດທີ່ແຫຼມຄົມ ເປັນເຈົ້າການ ແລະ ໄຫວພິບ ເພື່ອປະຕິບັດແຜນນະໂຍບາຍຂອງພັກ ລັດ ໃນການນຳເອົາການພົວພັນກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມເຂົ້າສູ່ລວງເລິກ ເພື່ອຜົນປະໂຫຍດລວມຂອງຫວຽດນາມ ແລະບັນດາຄູ່ຮ່ວມ. ການຜັນຂະຫຍາຍການຮ່ວມມືໃນບັບດາກອບການພົວພັນນີ້ ໄດ້ນຳມາຊຶ່ງຜົນສຳເລັດຍຸດທະສາດຫຼາຍຢ່າງ ແລະ ເປັນພື້ນຖານອັນສຳຄັນທີ່ມີຄຸນກະທົບແຜ່ລາມຊຸກຍູ້ການຮ່ວມມື ແລະ ພັດທະນາໃນບັນດາຂົງເຂດອື່ນ. ການສ້າງຕັ້ງ ແລະຜັນຂະຫຍາຍການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ໄດ້ຮັບການປະຕິບັດຢ່າງເຖິງຖອງ ຖູກຕ້ອງຕາມແຜນນະໂຍບາຍຫັນການພົວພັນເປັນຫຼາຍກ້ຳຫຼາຍຝ່າຍ ຫຼາຍຮູບຫຼາຍແບບ; ຫວຽດນາມຍາມໃດກໍຢຶດໝັ້ນແນວທາງການຕ່າງປະເທດທີ່ເປັນເອກະລາດ ເປັນເຈົ້າຕົນເອງ, ບໍ່ສຳພັນທະພາບ ບໍ່ໄປກັບປະເທດນີ້ເພື່ອຕ້ານກັບປະເທດອື່ນ, ບໍ່ສ້າງຄວາມລະແວງສົງໄສ ຫຼືກໍ່ໃຫ້ເກີດການກະທົບຕອບຫຍໍ້ທໍ້ຈາກບັນດາປະເທດ, ພ້ອມກັນນັ້ນກໍ່ບໍ່ໃຫ້ຕົກໃສ່ທ່າຖືກຄາໃນບັນຫາລະຫວ່າງບັນດາປະເທດນຳກັນ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນການແກ່ງແຍ້ງຍາດຊິງກັນລະຫວ່າງບັນດາປະເທດໃຫຍ່.
2- ປະກອບສ່ວນຮັບໃຊ້ການພັດທະນາ
ກອບການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ໄດ້ສ້າງໂອກາດດີຫຼາຍຢ່າງເພື່ອໃຫ້ຫວຽດນາມ ແລະບັນດາປະເທດຄູ່ຮ່ວມ ຍາດແຍ່ງແລະເພີ່ມທະວີການຮ່ວມມືຮັບໃຊ້ການພັດທະນາ. ຫວຽດນາມໄດ້ຜັນຂະຫຍາຍການພົວພັນ ກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ, ຍາດແຍ່ງໄດ້ແຫຼ່ງລົງທຶນ ການຊ່ວຍເຫຼືອເພື່ອຂະຫຍາຍກຳລັງແຮງພາຍໃນ ສ້າງເປັນບັນດາຂະແໜງປາຍແຫຼມຂອງຫວຽດນາມ. ລວມຍອດມູນຄ່າການຄ້າຕ່າງປະເທດໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍພໍຄວນ, ປະກອບສ່ວນເຮັດໃຫ້ໂຄງປະກອບເສດຖະກິດຫັນປ່ຽນຢ່າງຕັ້ງໜ້າ ຕາມທິດເພີ່ມອັດຕາສ່ວນອຸດສາຫະກຳ ການບໍລິການ ແລະຜະລິດຕະພັນທີ່ມີຄຸນຄ່າເພີ່ມ ໃຫ້ສູງຂຶ້ນ.
ການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກບັນດາປະເທດຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ, ໃນນັ້ນມີສະຫະລັດອາເມລິກາ, ພວມເປັນແຫຼ່ງກຳລັງອັນສຳຄັນ ທີ່ປະກອບສ່ວນຊຸກຍູ້ການເຕີບໂຕ ແລະ ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງຂອງຫວຽດນາມ. ໃນສະພາບເສດຖະກິດໂລກມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍຢ່າງ, ແຕ່ຄວາມເຊື່ອຖືທີ່ແຊກຄຸມການຄິດໄລ່ລົງທຶນຂອງບັນດາຄູ່ຮ່ວມ, ການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດ (FDI) ຂອງບັນດາປະເທດຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະສະຫະລັດອາເມລິກາ ເຂົ້າຫວຽດນາມກໍ່ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງລຽນຕິດ, ບັນລຸມູນຄ່າ 8,35 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ ໃນ 9 ເດືອນຕົ້ນປີ 2013(16), ກວມເອົາ 91% ຍອດຈຳນວນທຶນ FDI ເຂົ້າຫວຽດນາມ. ເກືອບທັງໝົດທຸກໂຄງການຈຸດໜັກໃຈກາງແຫ່ງຊາດ ແມ່ນໂຄງການຮ່ວມມືກັບໜຶ່ງໃນບັນດາຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ (ໂຄງການໂຮງງານໄຟຟ້າປະລະມານູໝາຍເລກ 1 ກັບລັດເຊຍ, ໝາຍເລກ 2 ກັບຍີ່ປູ່ນ; ສະຖາບັນວິທະຍາສາດເຕັກໂນໂລຊີຫວຽດນາມ - ສ.ເກົາຫຼີ...)(17).
ຮ່ວມມືດ້ານນ້ຳມັນແລະກ໊າດທຳມະຊາດກັບສະຫະພາບລັດເຊຍ ໄດ້ຖືວ່າເປັນສັນຍາລັກແຫ່ງຜົນສຳເລັດຂອງການຮ່ວມມືລະຫວ່າງສອງປະເທດ ໃນໄລຍະໃໝ່ ຊຶ່ງມີປະສິດທິຜົນສູງ ປະກອບສ່ວນອັນຕັ້ງໜ້າເຂົ້າໃນການພັດທະນາຂອງສອງປະເທດ. ແຕ່ລະປີ, ສ່ວນປະກອບຂອງບໍລິສັດຮ່ວມທຸລະກິດ Vietsovpetro ໃຫ້ແກ່ງົບປະມານແຫ່ງລັດຫວຽດນາມ ໄດ້ກວມອັດຕາສ່ວນຫຼາຍພໍຄວນ. ມາເຖິງປັດຈຸບັນ, ຜົນກຳໄລທີ່ເກັບມາຈາກບໍລິສັດຮ່ວມທຸລະກິດນີ້ ກໍ່ໄດ້ສ້າງເປັນລາຍຮັບບໍ່ໜ້ອຍໃຫ້ແກ່ສະຫະພາບລັດເຊຍ. ບົນພື້ນຖານຜົນສຳເລັດທີ່ຕັ້ງໜ້າທີ່ສຸດນັ້ນ, ສອງຝ່າຍໄດ້ສ້າງໃໝ່ຕື່ມອີກ ບັນດາບໍລິສັດຮ່ວມວິສາຫະກິດ ລະຫວ່າງ Petrovietnam ແລະ Zarubeznhep, Gazprom ແລະ Roznhep ຜັນຂະຫຍາຍໂຄງການຂຸດຄົ້ນນ້ຳມັນແລະກ໊າດທຳມະຊາດ ຢູ່ລັດເຊຍ ແລະ ທັງຢູ່ປະເທດທີ່ສາມອີກ ຊຶ່ງໄດ້ໄຂແງ່ຫວັງໃໝ່ໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາຍາວນານ ແລະບືນຕົວອອກສູ່ສາກົນ ຂອງຂະແໜງອຸດສາຫະກຳນ້ຳມັນແລະກ໊າດທຳມະຊາດ ຂອງຫວຽດນາມ.
ເປັນປະເທດເພື່ອນມິດໃຫຍ່ ເພື່ອນບ້ານໃກ້ຄຽງ ມີຊາຍແດນຕິດຈອດກັນ ແລະຕ່າງກໍ່ສູ້ຊົນຕາມຈຸດໝາຍກໍ່ສ້າງລັດທິສັງຄົມນິຍົມ ພາຍໃຕ້ການນຳພາຂອງພັກກອມມູນິດ, ປະເທດສາທາລະນະລັດ ປະຊາຊົນຈີນ ແລະ ປະເທດສາທາລະນະລັດ ສັງຄົມນິຍົມຫວຽດນາມ ພວມຕັ້ງໜ້າພະຍາຍາມຮັດແຄບຄວາມແຕກຕ່າງ, ເພີ່ມທະວີການຮ່ວມມືໃນກອບຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດຮອບດ້ານ ເພື່ອຮັບໃຊ້ໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາ ແລະຍົກສູງຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນສອງປະເທດ. ປັດຈຸບັນ, ຈີນມີ 913 ໂຄງການລົງທຶນຢູ່ຫວຽດນາມ ດ້ວຍຈຳນວນທຶນຂຶ້ນທະບຽນປະມານ 4,7 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ. ຈີນເປັນຜູ້ຮັບປະມູນກໍ່ສ້າງກິດຈະການໂຄງສ້າງພື້ນຖານ (ຕາມຮູບການເຮັດຕະຫຼອດກິດຈະການ ແຕ່ລົງທຶນ ອອກແບບ ກໍ່ສ້າງ - EPC) ໃຫຍ່ຂອງຫວຽດນາມ, ກວມເອົາເຖິງ 24% ຈຳນວນກິດຈະການ ແລະ 48% ຄຸນຄ່າ (ປະມານ 5 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ). ປັດຈຸບັນ, ສອງປະເທດກຳລັງຊຸກຍູ້ ເພື່ອຜັນຂະຫຍາຍປະຕິບັດຕື່ມອີກ 5 ກິດຈະການໃຫຍ່ ທາງດ້ານໂຄງສ້າງພື້ນຖານ: ທາງລົດໄຟຄວາມໄວສູງ ຮ່າໂນ້ຍ - ຫາຍຟອງ - ລ້າງເຊີນ; ທາງດ່ວນ ລ້າງເຊີນ - ຮ່າໂນ້ຍ, ໝອງກາຍ - ຮ້າລອງ; ຂົວຕ່າລຸ່ງ II, ຂົວບັກລວັນ(18).
ການຊ່ວຍເຫຼືອພັດທະນາເປັນທາງການ (ODA) ຂອງບັນດາປະເທດຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ໃຫ້ຫວຽດນາມ ປະກອບສ່ວນອັນສຳຄັນເຂົ້າໃນການພັດທະນາໂຄງສ້າງພື້ນຖານ ແລະ ບັນດາຂະແໜງການປາຍແຫຼມຕາມທິດຍຸດທະສາດຍາວນານ. ແຕ່ປີ 2010, ຫວຽດນາມໄດ້ຢູ່ໃນກຸ່ມບັນດາປະເທດມີລາຍຮັບສະເຫຼ່ຍປານກາງຕ່ຳ, ແຕ່ບັນດາປະເທດຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ຍັງຄົງໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອ ດ້ານ ODA, ບາງປະເທດຍັງໄດ້ເພີ່ມ ODA ໃຫ້ຫວຽດນາມ(19). ລວມຍອດ ODA ຕາມຄຳໝັ້ນສັນຍາສະໜອງໃຫ້ຫວຽດນາມໄລຍະ 1993 - 2013 ແມ່ນ 78 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ໃນນັ້ນ 63 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ ໄດ້ເຊັນແລ້ວ ແລະໄດ້ຈ່າຍແລ້ວ 42 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ. ໃນຈຳນວນນັ້ນ, ທຶນ ODA ຈາກຍີ່ປູ່ນກວມເອົາ 30% ຂອງລວມຍອດ ODA ເຂົ້າຫວຽດນາມ. ສະເພາະປີ 2013, ODA ຕາມຄຳໝັ້ນສັນຍາຂອງຍີ່ປູ່ນໃຫ້ຫວຽດນາມແມ່ນ 1,4 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ. ຄຽງຂ້າງ ODA ທີ່ບຸລິມະສິດໃຫ້ຂົງເຂດພັດທະນາໂຄງສ້າງພື້ນຖານ, ODA ໃຊ້ໃຫ້ແກ່ຂົງເຂດຈຸດໜັກອື່ນທີ່ມີລັກສະນະຍຸດທະສາດ ການພັດທະນາຍາວນານຂອງຫວຽດນາມ ຊຶ່ງບັນດາຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດສະໜອງໃຫ້ກໍ່ເພີ່ມຂຶ້ນ. ເປັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດຕາມຂົງເຂດ, ເດນໝາກໄດ້ຊ່ວຍເຫຼືອໃຫ້ຫວຽດນາມ 33 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດ(20) ໄລຍະ 2012 - 2014 ໃນຂົງເຂດຮັບມືກັບການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ ສິ່ງແວດລ້ອມ ພະລັງງານ ແລະການເຕີບໂຕສີຂຽວ.
ມູນຄ່າການຄ້າລະຫວ່າງຫວຽດນາມ ກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ກວມອັດຕາສ່ວນຫຼາຍ ໃນລວມຍອດການຄ້າຕ່າງປະເທດຂອງຫວຽດນາມ ມີທ່າອຽງເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງສະໝ່ຳສະເໝີ. ລວມຍອດມູນຄ່າການຄ້າຂອງຫວຽດນາມ ກັບ 13 ປະເທດຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ໃນ 9 ເດືອນຕົ້ນປີ 2013 ບັນລຸ 148 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ກວມເອົາ 76,7% ຂອງລວມຍອດມູນຄ່າການຄ້າຂາອອກຂາເຂົ້າຂອງຫວຽດນາມ(21). ສິ່ງທີ່ຄວນເອົາໃຈໃສ່ຄື ມູນຄ່າການຄ້າຂອງຫວຽດນາມກັບຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ລ້ວນແຕ່ເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍກວ່າ ແຕ່ 1,3 ເທົ່າ ເຖິງ 6 ເທົ່າ ທຽບກັບເວລາກ່ອນການສ້າງຕັ້ງສາຍພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ(22). ສະຫະລັດອາເມລິກາຖືວ່າຫວຽດນາມເປັນໜຶ່ງໃນ 11 ປະເທດທີ່ບຸລິມະສິດພັດທະນາການຄ້າ. ມູນຄ່າການຄ້າຫວຽດນາມ - ສະຫະລັດອາເມລິກາ ປີ 2013 ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍກວ່າ 50 ເທົ່າທຽບກັບລະດັບ 451 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດ ໃນປີ 1995 ເມື່ອສອງປະເທດໄດ້ຫັນການພົວພັນເປັນປົກກະຕິ.
ການນຳເອົາການພົວພັນກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມທີ່ສຳຄັນເຂົ້າສູ່ລວງເລິກ ໄດ້ສ້າງເງື່ອນໄຂອັນສະດວກໃຫ້ຫວຽດນາມກ້າວເຂົ້າສູ່ການເຈລະຈາ ສັນຍາການຄ້າເສດລີສອງຝ່າຍ ແລະ ພາກພື້ນ ຈຳ ນວນໜຶ່ງ ເຊັ່ນສັນຍາຄູ່ຮ່ວມເສດຖະກິດຍຸດທະສາດຂ້າມປາຊີຟິກ (TPP); ລົງນາມຫຍໍ້ກັບ ອີຢູ ໃນກອບສັນຍາວ່າດ້ວຍຄູ່ຮ່ວມ ແລະ ການຮ່ວມມືຮອບດ້ານ (PCA) ແລະ ເຈລະຈາສັນຍາກາຄ້າເສລີ (FTA) ກັບອີຢູ; ເຈລະຈາໃນຂອບເຂດຄູ່ຮ່ວມເສດຖະກິດຮອບດ້ານພາກພື້ນ (RCEP); ເຈລະຈາສັນຍາການຄ້າເສລີກັບ ສະຫະພັນພາສີສຸນລະກາກອນລັດເຊຍ - ເບລາຣຸດ - ຄາຢັກສະຖານ, ແລະກັບສ.ເກົາຫຼີ. ພ້ອມກັບ 8 ສັນຍາກາຄ້າເສລີທີ່ກຳລັງມີຄວາມສັກສິດ, ເປັນຄັ້ງທຳອິດທີ່ຫວຽດນາມສ້າງຕັ້ງໄດ້ເຄືອຂ່າຍ 56 ຄູ່ຮ່ວມສັນຍາການຄ້າເສລີ ເພື່ອສ້າງຮາກຖານການພົວພັນກັບທັງໝົດທຸກສູນກາງເສດຖະກິດອັນດັບໜຶ່ງຂອງໂລກ. ໃນກອບຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ, 8 ໃນ 13 ຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ໄດ້ຮັບຮອງລະບຽບເສດຖະກິດຕະຫຼາດຄົບຖ້ວນ ຂອງຫວຽດນາມ(23). ນີ້ແມ່ນເງື່ອນໄຂອັນສະດວກ ທີ່ສ້າງຄວາມສະທ້ອນ ແລະ ການກະທົບແຜ່ລາມ ຊ່ວຍໃຫ້ການຂົນຂວາຍປະເທດອື່ນຮັບຮອງລະບຽບເສດຖະກິດຕະຫຼາດຂອງຫວຽດນາມ.
ຫວຽດນາມກຳລັງພ້ອມກັນກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ຊຸກຍູ້ ການສັງສັນລະຫວ່າງປະຊາຊົນ, ເຊື່ອມໂຍງວັດທະນາທຳ, ຊຸກຍູ້ການຮ່ວມມືດ້ານແຮງແງນ, ດຶງດູດເອົາເງິນຄຳຂອງຊາວຫວຽດນາມຝາກມາຈາກຕ່າງປະເທດ, ປົກປັກຮັກສາສິດ ແລະຜົນປະໂຫຍດທີ່ຖືກກົດໝາຍຂອງພົນລະເມືອງ ແລະນິຕິບຸກຄົນຫວຽດນາມ ກໍ່ຄືຂອງຊາວຫວຽດນາມຢູ່ຕ່າງປະເທດ. ນັກທ່ອງທ່ຽວຈາກ 13 ປະເທດຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ມາຫວຽດນາມໃນ 11 ເດືອນຕົ້ນປີ 2013 ບັນລຸ 4,2 ລ້ານຄົນ, ກວມເຖິງ 61% ຍອດຈຳນວນນັກທ່ອງທ່ຽວມາຫວຽດນາມ. ບັນດາຄູ່ຮ່ວມນີ້ຍາມໃດກໍ່ຕັ້ງໜ້າປະສາມສົມທົບກັບຫວຽດນາມ ໃນການຈັດຕັ້ງບັນດາເຫດການສັບປະດາວັດທະນະທຳ ວັນວັດທະນະທຳຫວຽດນາມຢູ່ຕ່າງປະເທດ ກໍ່ຄືຫຼາຍເຫດການວັດທະນະທຳລະດັບໂລກ(24) ຢູ່ຫວຽດນາມ. ບາງຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ (ເຊັ່ນຍີ່ປູ່ນ, ສ.ເກົາຫຼີ) ໄດ້ເປີດກວ້າງການຮັບເອົາແຮງງານຈາກຫວຽດນາມ(25), ປະກາດໃຊ້ຫຼາຍຂໍ້ກຳນົດ ນະໂຍບາຍຊ່ວຍຊາວຫວຽດນາມທີ່ຢູ່ເປັນປະຈຳໃນສ.ເກົາຫຼີ ສາມາດເຈືອຈານເຂົ້າກັບປະຊາຄົມໄດ້... ພ້ອມກັນກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມຢູ່ເອີຣົບ, ເຊັ່ນຣັດເຊຍ, ເຢຍລະມັນ, ອັງກິດ... ຫວຽດນາມໄດ້ເພີ່ມທະວີການຮ່ວມມືກໍ່ສ້າງ ແລະປັບປຸງນິຕິຖານະ ຂອງຊາວຫວຽດນາມທີ່ຢູ່ປະຈຳ ໃນປະເທດເຫຼົ່ານີ້. ຜົນສຳເລັດຂອງການຮ່ວມມືໃນຂົງເຂດທີ່ມີຄວາມກະທົບຕັ້ງໜ້າ ໄດ້ເພີ່ມທະວີຄວາມໃກ້ຊິດຕິດແທດຂອງຊາວຫວຽດນາມຢູ່ຕ່າງປະເທດ ກັບປະເທດຊາດ, ເຊັ່ນການເຄື່ອນໄຫວຫັນໜ້າສູ່ທະເລໝູ່ເກາະ, ຈຳນວນເງິນຄຳທີ່ຊາວຫວຽດນາມຝາກມາຈາກຕ່າງປະເທດ ແຕ່ລະປີໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນໃນລະດັບສູງ(26).
ສິ່ງທີ່ຈະແຈ້ງແມ່ນ ບັນດາຜົນສຳເລັດແຫ່ງການຮ່ວມມືຍຸດທະສາດໃນຂົງເຂດການເມືອງ - ການທູດ ໄດ້ມີການກະທົຍແຜ່ລາມ ໄປສູ່ບັນດາຂົງເຂດອື່ນທັງໝົດ, ພິເສດແມ່ນເສດຖະກິດ ການຄ້າ ແລະການລົງທຶນ. ລະບົບເຄືອຂ່າຍ 13 ຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ 2 ຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດຕາມຂົງເຂດ ແລະ 11 ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ພ້ອມກັບເຄືອຂ່າຍ 56 ຄູ່ຮ່ວມໂດຍຜ່ານບັນດາສັນຍາການຄ້າເສລີ ໄດ້ເປັນພື້ນຖານອັນສຳຄັນ ເພື່ອໃຫ້ຫວຽດນາມພ້ອມກັນກັບບັນດາປະເທດ ເພີ່ມທະວີການຮ່ວມມືພັດທະນາຕ່າງຝ່າຍຕ່າງມີຜົນປະໂຫຍດ. ວິສາຫະກິດຂອງບັນດາຝ່າຍມີໂອກາດດີຫຼາຍຢ່າງ ເພື່ອເປີດກວ້າງຕະຫຼາດ ຍາດແຍ່ງເອົາທຶນຮອນ ປົວແປງຄວາມສາມາດແກ່ງແຍ້ງ ຜ່ານນັ້ນຍົກສູງປະສິດທິຜົນການເຄື່ອນໄຫວ. ນີ້ທັງເປັນກຳລັງໝູນ ທັງເປັນການກຳນົດທິດທີ່ສຳຄັນ ເພື່ອໃຫ້ຫວຽດນາມຈັດວາງໂຄງປະກອບເສດຖະກິດຄືນໃໝ່, ເສີມຂະຫຍາຍບັນດາທ່າໄດ້ປຽບ ໃນການແກ່ງແຍ້ງ ຂອງປະເທດ.
ກໍ່ຮ່າງສ້າງຮຸບມາດຕະການອັນປົກກະຕິຍາວນາມ ເພື່ອແກ້ໄຂການພິພາດດ້ານອຳນາດອະທິປະໄຕ ແລະປົກປັກຮັກສາຜືນແຜ່ນດິນອັນຄົບຖ້ວນ. ບັນຫາອຳນາດອະທິປະໄຕ ຊາຍແດນ ດິນແດນອານາເຂດ ຍາມໃດກໍ່ເປັນຄວາມຈິງພາວະວິໄສ ໃນການພົວພັນລະຫວ່າງຫຼາຍປະເທດເພື່ອນບ້ານໃກ້ຄຽງ, ຍາມໃດກໍ່ເປັນບັນຫາສັບສົນ ແກ້ໄຂຍາກລະຫວ່າງບັນດາຝ່າຍທີ່ພິພາດກັນ, ແຕ່ພັດເປັນຫົວຂໍ້ທີ່ຈະມີຄວາມເຫັນກໍ່ເປັນການຍາກ ສຳລັບບັນດາຝ່າຍທີ່ບໍ່ກ່ຽວຂ້ອງໂດຍກົງ. ແຕ່ວ່າ, ໃນກອບຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ຫວຽດນາມໄດ້ພ້ອມກັນກັບບັນດາຝ່າຍທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໂດຍກົງ ກໍ່ຄືກັບບັນດາປະເທດທີ່ມີຄວາມສົນໃຈເຖິງສັນຕິພາບ ສະຖຽນລະພາບຢູ່ໃນພາກພື້ນ ຊອກຫາບັນດາມາຕະການແກ້ໄຂຢ່າງເປັນປົກກະຕິຍາວນານ ໃຫ້ແກ່ບາງບັນຫາ ແລະ ແກ້ໄຂບັນດາບັນຫາຜິດຂ້ອງກັນ ແຕກຕ່າງກັນ ເປັນແຕ່ລະກ້າວ ບົນພື້ນຖານກົດໝາຍສາກົນ.
ໃນກອບການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດຮອບດ້ານ ຫວຽດນາມ - ຈີນ, ສອງຝ່າຍໄດ້ສຳເລັດການເຈລະຈາແບ່ງເສັ້ນຊາຍແດນປັກຫຼັກໝາຍໃນເສັ້ນຊາຍແດນເທິງໜ້າດິນທັງໝົດລະຫວ່າງ ຫວຽດນາມ - ຈີນ (ປີ 2008), ລົງບາມ ແລະຜັນຂະຫຍາຍ 3 ເອກະສານຄຸ້ມຄອງຊາຍແດນ ແລະ ດ່ານຊາຍແດນ; ສຳເລັດເປັທາງການການປັກຫຼັກໝາຍເທິງໜ້າດິນ (ປີ 2009). ພາຍຫຼັງການເຈລະຈາເປັນເວລາ 35 ປີ, ນີ້ແມ່ນໄຊຊະນະລວມຂອງສອງປະເທດ ແລະ ເປັນເຫດການປະຫວັດສາດອັນສຳຄັນ ທີ່ສອງປະເທດມີເສັ້ນຊາຍແດນອັນຈະແຈ້ງ. ພ້ອມກັບການສຳເລັດການແບ່ງເຂດອ່າວພາກເໜືອ (ປີ 2000), ສອງປະເທດໄດ້ແກ້ໄຂສຳເລັດ 2 ບັນຫາໃນ 3 ບັນຫາທີ່ປະຫວັດສາດປະໄວ້. ໃນເມື່ອພ້ອມກັນຮັກສາຄວາມໝັ້ນຄົງຄວາມສະຫງົບ ໃນເຂດຊາຍແດນເທິງໜ້າດິນ ແລະໃນອ່າວພາກເໜືອ, ສອງຝ່າຍໄດ້ແກ້ໄຂບັນດາບັນຫາທີ່ເກີດຂຶ້ນ ຢ່າງຖືກຕ້ອງກົມກ່ອມ, ຊອກຫາວິທີແກ້ ເພື່ອໃຫ້ຊາວປະມົງອຸ່ອຽນໃຈຂຸດຄົ້ນຊັບໃນທະເລຂອງຕົນ. ເສດຖະກິດທະເລຂອງສອງປະເທດໃນອ່າວພາກເໜືອມີ “ແຜນກຳນົດ” ຢ່າງຈະແຈ້ງ ໃຫ້ແກ່ແຜນຍຸດທະສາດການພັດທະນາຍາວນານ. ຄວາມຄິດຮ່ວມສຳພັນ ຮ່ວມມືພ້ອມກັນພັດທະນາໃນອ່າວພາກເໜືອ ພວມເປັນຮູບເປັນຮ່າງຂຶ້ນຢ່າງຈະແຈ້ງ. ນີ້ແມ່ນຈຸດເນັ້ນໜັກທີ່ສຳຄັນ ຊ່ວຍປັບປຸງ ແລະ ເພີ່ມທະວີຄວາມໄວ້ເນື້ອເຊື່ອໃຈກັນ ໃນກອບຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ລະຫວ່າງສອງປະເທດ.
ທະເລຕາເວັນອອກ ຄືວ່າສັບສົນກວ່າຕັ້ງຫຼາຍ ຍ້ອນມີບັນຫາກ່ຽວພັນເຖິງສອງປະເທດ ແລະມີບັນຫາກ່ຽວພັນເຖິງຫຼາຍປະເທດອື່ນອີກ, ແຕ່ກອບການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດຮອບດ້ານ ໄດ້ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດຢ່າງມີປະສິດທິຜົນທີ່ສຸດ ໃນການສ້າງຄວາມໄວ້ວາງໃຈ, ເປັນພື້ນຖານໃຫ້ບັນດາຝ່າຍສົນທະນາ ແລກປ່ຽນ ເຈລະຈາໂດຍກົງ ເພື່ອພ້ອມກັນຊອກຫາວິທີແກ້ ບົນພື້ນຖານກົດໝາຍສາກົນ. ໃນຂະບວນວິວັດການກ້າວໄປເຖິງວິທີແກ້ອັນຍາວນານໃຫ້ແກ່ບັນດາບັນຫາສອງຝ່າຍ, ຫວຽດນາມ ແລະ ຈີນ ພ້ອມກັນປະສານສົມທົບການກວດກາແກ້ໄຂກໍລະນີ ເຫດການທີ່ເກີດຂຶ້ນ, ຜ່ອນຄາຍຄວາມເຄັ່ງຕຶງ, ກີດກັ້ນການປະທະກັນ ໂດຍຜ່ານມາດຕະການອັນສຳຄັນຈຳນວນໜຶ່ງເຊັ່ນ: 1- ເຊັນຂໍ້ຕົກລົງກ່ຽວກັບບັນດາຫຼັກການອັນພື້ນຖານ ທີ່ຊີ້ນຳແກ້ໄຂບັນດາບັນຫາເທິງທະເລ; 2- ຈັດຕັ້ງຕື່ມອີກ 3 ກົນໄກ: ເຈລະຈາກ່ຽວກັບເຂດນອກປາກອ່າວພາກເໜືອ, ຮ່ວວມມືໃນຂົງເຂດທີ່ມີການກະທົບກະເທືອນໜ້ອຍ ແລະ ໜ່ວຍນັກວິຊາການປຶກສາຫາລືກ່ຽວກັບການຮ່ວມມືພ້ອມກັນພັດທະນາ (ຕັ້ງຢູ່ພາຍໃຕ້ກົນໄກເຈລະຈາຂັ້ນລັດຖະບານ); 3- ສ້າງຕັ້ງ ນຳເຂົ້າຜັນຂະຫຍາຍ 4 ກົນໄກ “ສາຍດ່ວນ” ກວດກາການວິກິດລະຫວ່າງສອງປະເທດ(27).
ໃນຂອບເຂດກວ້າງຂວາງກວ່າ, ທະເລຕາເວັນອອກຍັງມີຄວາມຜິດຂ້ອງກັນ/ແຕກຕ່າງກັນທີ່ກ່ຽວພັນເຖິງຫຼາຍປະເທດ ຊ້ຳພັດຍັງເປັນສາຍທາງເດີນທະເລສາກົນທີ່ສຳຄັນອັນດັບໜຶ່ງ. ການປະກອບສ່ວນອັນຕັ້ງໜ້າຂອງບັນດາປະເທດ ເຂົ້າໃນການຮັກສາສັນຕິພາບ ສະຖຽນລະພາບຂອງພາກພື້ນນີ້, ໃນນັ້ນມີທະເລຕາເວັນອອກ, ແມ່ນຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການພາວະວິໄສ. ທະເລຕາເວັນອອກຍາມໃດກໍ່ເປັນຄວາມເອົາໃຈໃສ່ລວມຂອງຫຼາຍປະເທດ, ເປັນຫົວຂໍ້ປະຈຳໃນຫຼາຍເວທີປາໄສພາກພື້ນ ແລະສາກົນ. ບັນດາປະເທດໄດ້ສະແດງຫຼັກໝັ້ນຂອງຕົນໃນລະດັບທີ່ຕ່າງກັນ ແຕ່ລ້ວນແຕ່ມີຄວາມປະສົງໃຫ້ບັນດາຝ່າຍທີ່ກ່ຽວຈຳກັດຕົວເອງ ແລະມີແຜນນະໂຍບາຍສະໜັບສະໜູນການແກ້ໄຂຄວາມພິພາດດ້ວຍສັນຕິວິທີ ໂດຍຜ່ານການສົນທານາບົນພື້ນຖານກົດໝາຍສາກົນ, ປະຕິບັດຕາມກົດບັດສະຫະປະຊາຊາດ ແລະ ອະນຸສັນຍາສະຫະປະຊາຊາດວ່າດ້ວຍກົດໝາຍທະເລ ປີ 1982, ພ້ອມກັນນັ້ນກໍ່ເຊີດຊູການປະຕິບັດຢ່າງເຂັ້ມງວດ ຖະແຫຼງການກ່ຽວກັບວິທີການປະພຶດ ຂອງບັນດາຝ່າຍ ຢູ່ທະເລຕາເວັນອອກ (DOC) ແລະ ສະແດງເຈດຈຳນົງສ້າງປະມວນຫຼັກການການປະພຶດ ຂອງບັນດາຝ່າຍ ຢູ່ທະເລຕາເວັນອອກ (COC) ໃຫ້ສຳເລັດໂດຍໄວ ແລະ ປະຕິບັດມັນໃນພາກຕົວຈິງ. ບາງຄູ່ຮ່ວມທີ່ສຳຄັນໄດ້ຮ່ວມມືຢ່າງຕັ້ງໜ້າກັບຫວຽດນາມ ເພື່ອສຳຫຼວດ ແລະ ຂຸດຂົ້ນນ້ຳມັນແລະກ໊າດທຳມະຊາດ ຢູ່ໃນເຂດເສດຖະກິດພິເສດ ແລະໄຫຼ່ທະວີບຂອງຫວຽດນາມ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ບັນດາຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ຍັງເປັນຄູ່ຮ່ວມທີ່ສຳຄັນໃນການຮ່ວມມືດ້ານຄວາມສະຫງົບ - ປ້ອງກັນປະເທດ, ໃນນັ້ນມີການເພີ່ມທະວີຄວາມສາມາດປົກປັກຮັກສາ ກວດກາ ແລະ ຄຸ້ມຄອງທະເລ(28), ຊ່ວຍຫວຽດນາມກະກຽມເຂົ້າຮ່ວມກຳລັງຮັກສາສັນຕິພາບຂອງສະຫະປະຊາຊາດ.
ບາງບົດຮຽນໃຫຍ່ທີ່ຖອດຖອນມາຈາກ ຂະບວນວິວັດການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ຂອງຫວຽດນາມ
ເປັນໜຶ່ງໃນບັນດາປະເທດກຳລັງພັດທະນາ ທີ່ໄຫວພິບໄປນຳໜ້າໃນການຜັນຂະຫຍາຍກໍ່ສ້າງກອບການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ, ຫວຽດນາມຖອດຖອນໄດ້ຫຼາຍບົດຮຽນອັນລ້ຳຄ່າ ໃນພຶດຕິກຳ 12 ປີທີ່ຜ່ານມາ ເພື່ອຜັນຂະຫຍາຍໃຫ້ດີກວ່າອີກໃນເວລາທີ່ຈະມາເຖິງ.
ທີໜຶ່ງ, ເປັນເອກະລາດ ເປັນເຈົ້າຕົນເອງແມ່ນເງື່ອນໄຂຕັດສິນເບື້ອງຕົ້ນທີ່ບໍ່ຂະຫຍັບຂະຫຍາຍ; ເປັນເຈົ້າການກຳເອົາໂອກາດ ທ່າອຽງເຄື່ອນຍ້າຍຂອງໂລກ ເພື່ອດັດແປງນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດໃຫ້ໄຫວພິບ ອ່ອນໂຍນ ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາປັດໄຈອັນສຳຄັນ ທີ່ຮັບປະກັນໃຫ້ແກ່ການສ້າງຕັ້ງ ແລະຜັນຂະຫຍາຍການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ.
ທີສອງ, ຮັບຮູ້ແຈ້ງວ່າ ໃນທຸກສາຍພົວພັນລ້ວນແຕ່ມີດ້ານຮ່ວມມື/ສະດວກດີ ແລະ ດ້ານແຕກຕ່າງ. ສິ່ງສຳຄັນ ແລະມີຄວາມໝາຍທີ່ສຸດຂອງບັນດາກອບການພົວພັນນີ້ແມ່ນ ເຈດຈຳນົງເພີ່ມທະວີການຮ່ວມມື, ຊຸກຍູ້ດ້ານຜົນປະໂຫຍດ, ພ້ອມກັນນັ້ນກໍ່ຕັ້ງໝັ້ນ ທຸ່ນທ່ຽງ ກວດກາ ລົດຜ່ອນຄວາມແຕກຕ່າງ ເພື່ອຜົນປະໂຫຍດລວມ. ການຜັນຂະຫຍາຍຢ່າງໄຫວພິບ ເພື່ອທັງຮັບປະກັນຜົນປະໂຫຍດຂອງຊາດ ທັງປະຕິບັດໄດ້ແຜນນະໂຍບາຍ ຂະຫຍາຍການພົວພັນກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມ ຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ ເພ່ືອຜົນປະໂຫຍດລວມ.
ທີສາມ, ແຕ່ລະບາດກ້າວສ້າງຕັ້ງການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ຕ້ອງມີການຄິດໄລ່ຢ່າງລະອຽດ, ຊັ່ງຊາໃນລະດັບກວມລວມ ຍາວນານ, ມີຍຸດທະສາດສອດຄ່ອງກັບຄວາມຕ້ອງການ ເງື່ອນໄຂຂອງປະເທດ, ຄັດເລືອກເປົ້າໝາຍ ແລະຂົງເຂດຢ່າງຖືກຕ້ອງ ເພື່ອສ້າງການບຸກທະລຸ.
ທີສີ່, ແກ້ໄຂຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ ສາຍພົວພັນລະຫວ່າງການເຊື່ອມຕໍ່ຜົນປະໂຫຍດເມື່ອນຳເອົາການພົວພັນເຂົ້າສູ່ລວງເລິກ ກັບການຫຼີກລ່ຽງບໍ່ໃຫ້ຕົກໃສ່ການຂຶ້ນກັບຄູ່ຮ່ວມໃດໜຶ່ງຫຼືບາງຄູ່ຮ່ວມ ຫຼືຖືກຄາຢູ່ລະຫວ່າງກາງການພົວພັນຂອງບັນດາຄູ່ຮ່ວມ.
ທີຫ້າ, ເປັນເຈົ້າການ ຕັ້ງໜ້າຊຸກຍູ້ການຮ່ວມມືເນື້ອແທ້; ຕ້ອງຮອບຄອບຖີ່ຖ້ວນໃນການໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາ, ຕັ້ງໝັ້ນໃນການປະຕິບັດ ເພື່ອໃຫ້ການເຄື່ອນໄຫວຮ່ວມມືບັນລຸບັນດາໝາກຜົນອັນລະອຽດ.
ທີຫົກ, ການເຂົ້າຮ່ວມຂອງບັນດາເຫຼົ່າທັບທັງໝົດໃນລະບົບການເມືອງ, ຂອງທຸກຊັ້ນຄົນໃນສັງຄົມ, ໃນນັ້ນມີບັນດາວິສາຫະກິດ ແລະທ້ອງຖິ່ນພາຍໃຕ້ການຊີ້ນຳ ນຳພາເປັນເອກະພາບຂອງພັກ-ລັດ ເປັນພື້ນຖານສຳຄັນທີ່ສຸດ ທີ່ຮັບປະກັນໃຫ້ແກ່ການຍົກສູງປະສິດທິຜົນ ການຜັນຂະຫຍາຍການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ ຂອງຫວຽດນາມ.
ເປັນອັນວ່າ, ໃນທ່າອຽງໂລກາພິວັດທີ່ນັບມື້ຍິ່ງແຂງແຮງ, ຄຽງຂ້າງການສືບຕໍ່ຮັດແໜ້ນການພົວພັນກັບບັນດາປະເທດອ້າຍນ້ອງ ເພື່ອນມິດທີ່ເປັນມູນເຊື້ອ, ຫວຽດນາມໄດ້ມີຄວາມໄຫວພິບທີ່ສຸດ ໃນການຊອກຫາ ແລະໝູນໃຊ້ບັນດາມາດຕະການການຕ່າງປະເທດຍຸດທະສາດ ທີ່ສອດຄ່ອງກັບຍຸກສະໃໝ ຕາມທິດຫັນການພົວພັນເປັນຫຼາຍກ້ຳຫຼາຍຝ່າຍ ຫຼາຍຮູບຫຼາຍແບບ, ນຳເອົາການພົວພັນກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມເຂົ້າສູ່ເນື້ອແທ້ ມີປະສິດທິຜົນ. ລະບົບເຄືອຂ່າຍການພົວພັນອັນເລິກເຊິ່ງ ຂອງຫວຽດນາມກັບບັນດາປະເທດ ໄດ້ ພວມ ແລະ ຈະສືບຕໍ່ຖືບົດບາດສຳຄັນ ໃນການຮັດແໜ້ນການພົວພັນລະຫວ່າງຫວຽດນາມ ກັບບັນດາປະເທດເພື່ອນບ້ານອ້າຍນ້ອງໃກ້ຄຽງ, ກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມໃນພາກພື້ນ ແລະໃນໂລກ, ເພື່ອຜົນປະໂຫຍດລວມ. ນີ້ແມ່ນແຫຼ່ງພະລັງທີ່ສ້າງເປັນກຳລັງແຮງນຸ່ມນວນ ຊ່ວຍໃຫ້ຫວຽດນາມກໍ່ຕັ້ງ ແລະຂະຫຍາຍບົດບາດທີ່ຕັ້ງສາກົນ, ຍາດແຍ່ງເອົາໂອກາດ ກໍ່ຄືບັນດາແຫຼ່ງພະລັງທີ່ຮັບໃຊ້ຢ່າງແທດຈິງໃຫ້ແກ່ການສ້າງສາ ແລະປົກປັກຮັກສາປະເທດຊາດ, ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການຮັກສາສັນຕິພາບ ສະຖຽນລະພາບ ແລະການພັດທະນາ ຂອງພາກພື້ນອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ກໍ່ຄືຂອງມະນຸດຊາດໃນລະດັບກວ້າງຂວາງກວ່າ./.
ຂຽນໂດຍ: ຟ້າມບິ່ງມິງ
ກຳມະການສູນກາງພັກ, ຮອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ, ລັດຖະມົນຕີວ່າການກະຊວງການຕ່າງປະເທດ
(ບົດນີ້ໄດ້ລົງພິມໃນວາລະສານກອມມູນິດ ສະບັບທີ 855, ເດືອນມັງກອນ ປີ 2014)
(1) ໃນເວລາ 44 ປີ (1945 - 1989), ມະນຸດຊາດໄດ້ເຫັນກັບຕາ ປະມານ 120 ການສົງຄາມ/ປະທະກັນ ລພຫວ່າງບັນດາປະເທດ ພາກພື້ນ ແລະ ສົງຄາມກາງເມືອງ. ໃນເວລາ 23 ປີທີ່ຜ່ານມາ (1990 - 2013) ໃນໂລກມີ 101 ການສົງຄາມ/ປະທະກັນ ຕົ້ນຕໍແມ່ນໃນຂະໜາດນ້ອຍ ແລະ ໃນລະດັບທີ່ກວດກາໄດ້ ແລະສົງຄາມກາງເມືອງ.
(2) ລະດັບທີ 1: ບໍ່ມີການພົວພັນດ້ານການທູດ, ຊ້ຳບໍ່ໜຳ ເປັນປໍລະປັກກັນໜ້າຕໍ່ໜ້າ ຫຼືກຳລັງມີສົງຄາມ; ລະດັບ 2: ມີການພົວພັນດ້ານການທູດ ເພື່ອຮັບຮູ້ຊຶ່ງກັນໃນການພົວພັນສາກົນ ແລະບໍ່ມີການພົວພັນຮ່ວມມືລະອຽດ; ລະດັບທີ 3: ມີການພົວພັນມິດຕະພາບ ແລະຮ່ວມມືໃນບັນດາຂົງເຂດທີ່ຕ່າງກັນ - ນີ້ແມ່ລະດັບແຜ່ຫຼາຍທົ່ວໄປທີ່ສຸດ ໃນການພົວພັນການຕ່າງປະເທດ. ເໜືອລະດັບນີ້, ບັນດາປະເທດຄິດໄລ່ຢ່າງລະອຽດຖີ່ຖ້ວນກວ່າອີກໃນການສ້າງຕັ້ງກອບການພົວພັນ; ລະດັບທີ 4: ການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານ; ລະດັບທີ 5: ການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ; ລະດັບທີ 6: ການພົວພັນສຳພັນທະມິດ ແລະ ບັນດາກອບການພົວພັນພິເສດ.
(3) ໂຮ່ຈີມິນ: ນິພົນຄົບຊຸດ, ສຳນັກພິມຈຳໜ່າຍ ການເມືອງແຫ່ງຊາດ, ຮ່າໂນ້ຍ, 2002, ເຫຼັ້ມ 4, ໜ້າ 470
(4), (5) ໂຮ່ຈີມິນ: ປຶ້ມທີ່ໄດ້ແນະນຳ, ເຫຼັ້ມ 5, ໜ້າ 676, 220
(6) ເອກະສານຄົ້ນຄວ້າ ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ IX ຂອງພັກ, ສຳນັກພິມຈຳໜ່າຍ ການເມືອງແຫ່ງຊາດ, ຮ່າໂນ້ຍ, 2001, ໜ້າ 215
(7) ເວັ້ນແຕ່ບັນດາການພົວພັນສຳພັນທະມິດ ຂອງສະຫະລັດອາເມລິກາແລະບັນດາປະເທດໃຫຍ່ ທີ່ໄດ້ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 2 ແລະໃນສົງຄາມເຢັນ, ຈີນ ລັດເຊຍ ອີຢິບ ຫວຽດນາມ ແລະເວເນຊູເອລາ ແມ່ນ 5 ປະເທດທີ່ໄປນຳໜ້າ ໃນການສ້າງຕັ້ງສາຍພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ. ອີຢິບສ້າງການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ຫັນສູ່ສະຕະວັດທີ XXI ກັບຈີນ ປີ 1999; ຫວຽດນາມສ້າງການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ກັບສະຫະພາບລັດເຊຍ ເດືອນມີນາ ປີ 2001; ເວເນຊູເອລາສ້າງການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ກັບຈີນ ເດືອນພຶດສະພາ ປີ 2001.
(8) ຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດກັບ ລັດເຊຍ, ຈີນ, ອີນເດຍ, ຍີ່ປູ່ນ, ສ.ເກົາຫຼີ, ອັງກິດ, ເຢຍລະມັນ, ຝຣັ່ງ, ອິນໂດເນເຊຍ, ສິງຄະໂປ, ໄທ, ແອັດສະປາຍ, ອີຕາລີ. ຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດຕາມຂົງເຂດກັບໂຮນລັງ, ເດນໝາກ. ຄູ່ຮ່ວມຮອບດ້ານກັບ ສະຫະລັດອາເມບິກາ, ໂອສະເຕີເລຍ, ມາເລເຊຍ, ເວເນຊູເອລາ, ອູກະເຣນ, ບຣາຊີນ, ຈີເລ, ນິວ ຊີແລນ, ອັກແຊນຕີນາ, ອັບຟຣິກາ ໃຕ້, ເດນໝາກ
(9) ປັນຈຸບັນນີ້ ຫວຽດນາມ ແລະ 13 ປະເທດຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ມີສັນຍາ ຂໍ້ຕົກລົງ ບົດບັນທຶກຊ່ວຍຈຳນຳກັນທັງໝົດ 954 ສະບັບ ທີ່ກຳລັງມີຄວາມສັກສິດຜັນຂະຫຍາຍປະຕິບັດ, ກວມເອົາກວ່າ 30% ຂອງຍອດຈຳນວນສັນຍາຂໍ້ຕົກລົງທີ່ມີຄວາມສັກສິດຂອງຫວຽດນາມ ກັບບັນດາປະເທດໃນໂລກ.
(10) ສັງລວມບົນພື້ນຖານຂໍ້ມູນ ໃນລາຍງານຂອງ WTO, IMF (www.imf.org)
(11) ຕາມດຳລັດ ວ່າດ້ວຍການຜັນຂະຫຍາຍນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດ ໂດຍປະທານາທິບໍດີ ວ.ປູຕີນ ລົງລາຍເຊັນປະກາດໃຊ້ ວັນທີ 7 ພຶດສະພາ ປີ 2012. ພາຍຫຼັງ 11 ປີແຫ່ງການຜັນຂະຫຍາຍປະຕິບັດການພົວພັນ “ຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ”, ຫວຽດນາມ ແລະລັດເຊຍ ໄດ້ຍົກລະດັບການພົວພັນລະຫວ່າງສອງປະເທດຂຶ້ນເປັນ “ຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດຮອບດ້ານ”
(12) ທ່ານນາຍົກລັດຖະມົນຕີຍີ່ປູ່ນ ຊີນໂຢ ອາເບ ໄດ້ເລືອກຫວຽດນາມເປັນປະເທດທຳອິດເພື່ອໄປຢ້ຽມຢາມ ພາຍຫຼັງເຂົ້າຮັບຕຳແໜ່ງ; ທ່ານປະທານາທິບໍດີ ສ.ເກົາຫຼີ ພັກ ກືນຮະເຢ ໄດ້ເລືອກຫວຽດນາມເປັນປະເທດທີ 3 ທີ່ໄປຢ້ຽມຢາມ ທັດຈາກອາເມລິກາ ແລະ ຈີນ; ທ່ານປະທານາທິບໍດີລັດເຊຍ ວ.ປູຕີນ ໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມຫວຽດນາມ 3 ຄັ້ງໃນ 9 ປີແຫ່ງການດຳລົງຕຳແໜ່ງປະທານາທິບໍດີ ແລະ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ; ທ່ານນາຍົກລັດຖະມົນຕີຈີນ ຫຼີ ເຄີ້ສຽງ ໄດ້ມາຢ້ຽມຢາມຫວຽດນາມ. ສະຫາຍເລຂາທິການໃຫຍ່ພັກກອມມູນິດຫວຽດນາມ ໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມປະເທດອີນເດຍ, ອັງກິດ, ເບນຢຽມ, ອີຢູ, ອີຕາລີ, ໄທ; ທ່ານປະທານປະເທດ ໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມປະເທດ ຈີນ, ລາວ, ອີນໂດເນເຊຍ, ສະຫະລັດອາເມລິກາ, ຮຸງກາຣີ, ເດນໝາກ; ທ່ານນາຍົກລັດຖະມົນຕີໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມປະເທດ ລັດເຊຍ, ຝຣັ່ງ, ຍີ່ປູ່ນ; ທ່ານປະທານສະພາແຫ່ງຊາດໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມປະເທດ ລັດເຊຍ, ເຢຍລະມັນ, ໂປໂລຍ, ສ.ເກົາຫຼີ.
(13) ຫວຽດນາມມີກົນໄກສົນທະນາຍຸດທະສາດຂັ້ນລັດຖະມົນຕີຊ່ວຍວ່າການກະຊວງປ້ອງກັນປະເທດ ກັບຈີນ, ອີນເດຍ, ຍີ່ປູ່ນ, ຝຣັ່ງ, ອັງກິດ, ແລະມີ 9 ກົນໄກສົນທະນາຂັ້ນລັດຖະມົນຕີຊ່ວຍວ່າການຂຶ້ນໄປ ກັບສະຫະລັດອາເມລິກາ. ໃນກອບການພົວພັນຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດຮອບດ້ານ ຫວຽດນາມ - ຈີນ, ສອງປະເທດໄດ້ສ້າງຕັ້ງ 4 “ສາຍດ່ວນ” (ລະຫວ່າງການນຳຂັ້ນສູງສອງປະເທດ, ສອງກະຊວງການຕ່າງປະເທດ, ສອງກະຊວງປ້ອງກັນປະເທດ ແລະ ອົງການປະມົງຂອງສອງປະເທດ).
(14) ຄະນະກຳມະການທີ່ກວມດ້ວຍກຳມະການພຽງ 21 ຄົນ ມີສິດຕັດສິນຕົກລົງຮັບຮອງບັນດາມໍລະດົກໂລກທີ່ມີຮູບ ແລະ ອະຮູບ. ການເລືອກຕັ້ງແຕ່ລະຄັ້ງ ເລືອກຕັ້ງຄືນໃໝ່ 1/3 ຈຳນວນກຳລະການທັງໝົດ ແລະບໍ່ແບ່ງຕາມເຂດພູມສາດ ຫາກເລືອກຕັ້ງໂດຍກົງຈາກ 190 ປະເທດສະມາຊິກຂອງ UNESCO. ຫວຽດນາມໄດ້ສະໝັກຮັບເລືອກຕັ້ງຫຼາຍຄັ້ງ ແຕ່ບໍ່ສຳເລັດຜົນ ຍ້ອນການເລືອກຕັ້ງເຂົ້າໃນຄະນະກຳມະການນີ້ມີລັກສະນະແກ່ງແຍ້ງສູງ.
(15) ຫວຽດນາມມີ 7 ມໍລະດົກທີ່ມີຮູບ, 7 ມໍລະດົກອະຮູບ, 8 ເຂດສະຫງວນຊີວະມົນທົນລະດັບໂລກ, 1 ອຸດທະຍານທໍລະນີສາດ. ຍີ່ປູ່ນ, ຈີນ, ຝຣັ່ງ, ແອັດສະປາຍ, ອີຕາບີ, ອັງກິດ, ເຢຍລະມັນ ມີບົດບາດ ແລະອິດທິພົນສຳຄັນໃນອົງການວິຊາສະເພາະຂອງ UNESCO ໃນການຮັບຮອງບັນດານາມມະຍົດນີ້.
(16) ການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດເຂົ້າຫວຽດນາມ ທີ່ໄດ້ຮັບໃບອະນຸຍາດ ແຕ່ວັນທີ 1 ມັງກອນ ຮອດວັນທີ 20 ກັນຍາ ປີ 2013 ບັນລຸ 9,3 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ.
(17) ບໍລິສັດ SamSung ແລະ LG ຂອງ ສ.ເກົາຫຼີ ໄດ້ເລືອກເອົາຫວຽດນາມເປັນ “ທີ່ໝັ້ນ”; ໂຮງງານ Sam Sung ຢູ່ແຂວງ ຫວິງຟຸກ ໄດ້ໃຊ້ກຳມະກອນຫວຽດນາມ 40.000 ຄົນ; ໂຄງການຂອງ Vespa (ອີຕາລີ) ຢູ່ຫວຽດນາມບໍ່ພຽງແຕ່ຜະລິດ ປະກອບເຂົ້າເຄື່ອງເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງໄດ້ຍູ້ແຮງການຄົ້ນຄວ້າປະດິດເຄື່ອງຈັກອີກນຳ.
(18) ພາຍຫຼັງການຢ້ຽມຢາມຂອງທ່ານນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ຫຼີ ເຄີ້ສຽງ ທີ່ຫວຽດນາມ ເດືອນຕຸລາ ປີ 2013
(19) ແອັດສະປາຍ ໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາ ຈະສະໜອງທຶນຊ່ວຍເຫຼືອພັດທະນາເປັນທາງການ (ODA) 265 ລ້ານເອີໂຣ ໃຫ້ຫວຽດນາມ ໃນໄລຍະປີ 2008 - 2015; ອັງກິດ ແລະ ຫວຽດນາມ ເຊັນຂໍ້ຕົກລົງກ່ຽວກັບການຊ່ວຍເຫຼືອພັດທະນາ ໄລຍະປີ 2011 - 2015 ດ້ວຍມູນຄ່າ 74 ລ້ານປອນສະເຕີລິງ. ທຶນຊ່ວຍເຫຼືອພັດທະນາເປັນທາງການ ຂອງ ສ.ເກົາຫຼີ ໃຫ້ຫວຽດນາມໄລຍະປີ 2012 - 2015 ແມ່ນ 1,2 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ (ສະເຫຼ່ຍ 250 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດ/ປີ ທຽບກັບລະດັບ 150 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດ/ປີ ຂອງະໄລຍະກ່ອນ)
(20) ເດນໝາກສະໜັບສະໜູນ 165 ລ້ານກົວຣອນ
(21) ຕາມສະຖິຕິຂອງກະຊວງອຸດສາຫະກຳ ການຄ້າ, ລວມຍອດມູນຄ່າການຄ້າຂາອອກ ຂາເຂົ້າຂອງຫວຽດນາມໃນ 9 ເດືອນຕົ້ນປີ 2013 ບັນລຸ 193 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ.
(22) ມູນຄ່າການຄ້າ ຫວຽດນາມ - ລັດເຊຍ ເພີ່ມຂຶ້ນ 6 ເທື່ອໃນໄລຍະ 2000 - 2013, ຫວຽດນາມ - ອີນເດຍ ເພີ່ມຂຶ້ນ 4 ເທື່ອໃນໄລຍະ 2006 - 2012, ຫວຽດນາມ - ຈີນ ເພີ່ມຂຶ້ນ 3,5 ເທື່ອໃນໄລຍະ 2007 - 2012, ຫວຽດນາມ - ສ.ເກົາຫຼີ ເພີ່ມຂຶ້ນ 2,4 ເທື່ອໃນໄລຍະ 2008 - 2013, ຫວຽດນາມ - ຍີ່ປູ່ນ ເພີ່ມຂຶ້ນ 1,33 ເທື່ອໃນໄລຍະ 2008 - 2013, ຫວຽດນາມ - ອັງກິດ ເພີ່ມຂຶ້ນ 2,1 ເທື່ອໃນໄລຍະ 2010 - 2013, ຫວຽດນາມ - ເຢຍລະມັນ ເພີ່ມຂຶ້ນ 1,6 ເທື່ອໃນໄລຍະ 2010 - 2013, ຫວຽດນາມ - ແອັດສະປາຍ ເພີ່ມຂຶ້ນ 1,8 ເທື່ອໃນໄລຍະ 2008 - 2013
(23) ມາຮອດດຽວນີ້ ມີ 43 ປະເທດໄດ້ຮັບຮອງລະບຽບເສດຖະກິດຕະຫຼາດຂອງຫວຽດນາມ. 8 ປະເທດຄູ່ຮ່ວມຍຸດທະສາດ ໄດ້ຮັບຮອງລະບຽບເສດຖະກິດຕະຫຼາດຂອງຫວຽດນາມ ຄື ຈີນ (ປີ 2004), ລັດເຊຍ (ປີ 2007), ສ.ເກົາຫຼີ (ປີ 2009), ອີນເດຍ (ປີ 2009), ຍີ່ປູ່ນ (ປີ 2011), ສິງຄະໂປ, ອີນໂດເນເຊຍ ແລະ ໄທ (ປີ 2007, ໃນກອບອາຊຽນ)
(24) ບັນດາງານມະໂຫສົບ (Festival) ຮ້າລອງ, ເຮວ້, ດ່ານັ້ງ, ດ່າຫຼາດ...
(25) ໃນການມາຢ້ຽມຢານຂອງທ່ານປະທານາທິບໍດີ ພັກ ກືນຮະເຢ ທີ່ຫວຽດນາມ, ສ.ເກົາຫຼີໄດ້ຕົກລົງຮັບແຮງານຫວຽດນາມຄືນໃໝ່ ປະມານ 10.000 ຄົນ ເຊິ່ງເປັນພວກທີ່ໄດ້ສຳເລັດລະບຽບການຕ່າງໆ ແລະ ຮຽນພາສາເກົາຫຼີແລ້ວ.
(26) ປີ 2010 ແມ່ນ 8 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ປີ 2011 ແມ່ນ 9 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ປີ 2012 ແມ່ນ 10 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ຄາດກະວ່າປີ 2013 ແມ່ນ 11 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ (ຫວຽດນາມຢືນໃນອັນດັບທີ່ 9 ຂອງໂລກ ທີ່ໄດ້ຮັບເງິນຄຳໂດຍປະຊາຊົນຂອງຕົນຝາກມາຈາກຕ່າງປະເທດຫຼາຍສຸດ)
(27) ລະຫວ່າງການນຳຂັ້ນສູງ, ກະຊວງການຕ່າງປະເທດ, ກະຊວງປ້ອງກັນປະເທດ ແລະອົງການປະມົງຂອງສອງປະເທດ
(28) ພົ້ນເດັ່ນແມ່ນ ການຮ່ວມມືດ້ານການປ້ອງກັນປະເທດ - ຄວາງສະຫງົບ, ປະສານສົມທົບຫຼັກໝັ້ນກັບລັດເຊຍ, ຈີນ, ຍີ່ປູ່ນ, ສ.ເກົາຫຼີ, ອີນເດຍ, ອີນໂດເນເຊຍ, ສິງຄະໂປ, ໄທ... ລັດເຊຍຂາຍໃຫ້ຫວຽດນາມ ເຮືອດຳນ້ຳລຸ້ນໃໝ່ ກີໂລ 6 ລຳ, ເຮືອບິນ ຊູໂຄຍ ລຸ້ນໃໝ່, ຝຶກແອບນາຍທະຫານບັນຊາການ, ກໍ່ສ້າງຖັນແຖວທະຫານເຮືອດຳນ້ຳ... ສົມທົບການລາດຕະເວນກວດກາ, ສັງສັນກັບຈີນ, ອີນໂດເນເຊຍ, ໄທ...
