ສືບຕໍ່ກໍ່ສ້າງແລະປັບປຸງບູລະນະ ລັດແຫ່ງອຳນາດກົດໝາຍ ສັງຄົມນິຍົມ ຕາມຈິດໃຈ ແລະ ເນື້ອໃນ ຂອງລັດຖະທຳມະນູນ ສະບັບໃໝ່
ວ.ກ - ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງປີ 2013 ໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນພາຍຫຼັງເກືອບ 30 ປີແຫ່ງການປ່ຽນແປງໃໝ່ຢູ່ຫວຽດນາມ, ທ່າມກາງບັນຍາກາດປະຊາທິປະໄຕ, ອຳນາດກົດໝາຍ, ເປີດປະຕູປະເທດ ແລະ ເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບສາກົນ ດັ່ງນັ້ນ ມັນຈຶ່ງມີຫຼາຍເນື້ອໃນ ແລະ ຈິດໃຈໃໝ່; ຕອບສະໜອງໄດ້ກັບ ຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການ ຍູ້ແຮງການປ່ຽນແປງໃໝ່ ຢ່າງຮອບດ້ານ ຄົບຊຸດ ທັງດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ການມືອງ, ສ້າງສາ ແລະ ປົກປັກຮັກສາ ປະເທດຊາດ, ພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ແລະ ເປັນເຈົ້າການເຊື່ອມໂຍງ ເຂົ້າກັບສາກົນ; ເປັນສິ່ງຮັບປະກັນດ້ານການເມືອງ-ນິຕິທຳ ອັນໜັກແໜ້ນ ໃຫ້ທົ່ວພັກ ທົ່ວປວງຊົນ ກ້າວຂຶ້ນຢ່າງໝັ້ນຄົງເຂັ້ມແຂງ ໃນຍຸກສະໄໝໃໝ່.
ທ່ານປະທານສະພາແຫ່ງຊາດ ຫງວຽນຊິງຮຸ່ງ ລົງນາມເປັນພະຍານໃນລັດຖະທຳມະນູນແຫ່ງ ສສ.ຫວຽດນາມ (ສະບັບປັບປຸງ). ພາບ: TTXVN
ບັນຫາຈັດຕັ້ງອຳນາດລັດເປັນເນື້ອໃນໜຶ່ງໃນບັນດາເນື້ອໃນທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດ ຊຶ່ງໄດ້ຖືກລັດຖະທຳມະນູນສະບັບໃໝ່ ສະແດງອອກຢ່າງສອດຮ້ອຍຕະຫຼອດໃນທຸກໝວດ ທຸກມາດຕາຂອງລັດຖະທຳມະນູນ, ເປັນການຫັນບັນດາທັດສະນະຂອງພັກກ່ຽວກັບການກໍ່ສ້າງລັດແຫ່ງອຳນາດກົດໝາຍສັງຄົມນິຍົມ ຂອງປະຊາຊົນ ໂດຍປະຊາຊົນ ເພື່ອປະຊາຊົນ ໃຫ້ເປັນນິຕິກຳຢ່າງເລິກເຊິ່ງ ແລະຮອບດ້ານ. ກຳແໜ້ນຈິດໃຈ ແລະເນື້ອໃນທີ່ລັກຖະທຳມະນູນກຳນົດກ່ຽວກັບແນວຄິດ ທັດສະນະເຫຼົ່ານີ້ມີຄວາມໝາຍອັນສຳຄັນໃນການຍົກສູງຄວາມຮັບຮູ້, ຊີ້ນຳການເຄື່ອນໄຫວພຶດຕິກຳ ເພື່ອນຳເອົາລັດຖະທຳມະນູນເຂົ້າສູ່ຊີວິດການເປັນຢູ່, ໃນນັ້ນມີໜ້າທີ່ແຖວໜ້າ ແລະສຳຄັນທີ່ສຸດຄືສືບຕໍ່ກໍ່ສ້າງ ແລະປັບປຸງບູລະນະລັດແຫ່ງອຳນາດກົດໝາຍສັງຄົມນິຍົມ.
ກ່ອນອື່ນໝົດ, ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງຢືນຢັນທາດແທ້ຂອງລັດເຮົາແມ່ນ ລັດແຫ່ງອຳນາດກົດໝາຍສັງຄົມນິຍົມ ຂອງປະຊາຊົນ ໂດຍປະຊາຊົນ ເພື່ອປະຊົນ. ອຳນາດລັດທັງໝົດຂຶ້ນກັບປະຊາຊົນ (ມາດຕາ 2). ນີ້ແມ່ນການສືບຕໍ່ທັດສະນະທີ່ບໍ່ປ່ຽນແປງຂອງພັກແລະລັດກ່ຽວກັບການເຊີດຊູອຳນາດອະທິປະໄຕຂອງປະຊາຊົນໃນການກໍ່ສ້າງ ແລະປັບປຸງບູລະນະກົງຈັກແຫ່ງລັດ. ກ່ຽວກັບບັນຫານີ້, ທຽບກັບບັນດາລັດຖະທຳມະນູນສະບັບກ່ອນໜ້ານີ້, ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງປີ 2013 ມີບັນດາເນື້ອໃນໃໝ່, ສະແດງເຖິງຄວາມຮັບຮູ້ທີ່ເລິກເຊິ່ງ ຄົບຖ້ວນ ສະເໝີຕົ້ນສະເໝີປາຍ ແລະສອດຮ້ອຍຕະຫຼອດກວ່າ.
“ປະເທດສາທາລະນະລັດສັງຄົມນິຍົມຫວຽດນາມໂດຍປະຊາຊົນເປັນເຈົ້າຂອງ; ອຳນາດລັດທັງໝົດຂຶ້ນກັບປະຊາຊົນ” (ມາຕາ 2), ນີ້ແມ່ນຂໍ້ກຳນົດທີ່ເປັນຮາກຖານ, ຊີ້ໃຫ້ເຫັນແຈ້ງເຖິງບໍ່ເກີດ ທາດແທ້ ຈຸດປະສົງ ແລະກຳລັງແຮງຂອງອຳນາດລັດຢູ່ຫວຽດນາມ ແມ່ນຢູ່ກັບປະຊາຊົນ. ມູນຫຼັກດັ່ງກ່າວນັ້ນໄດ້ກຳນົດຢູ່ໃນທັງໝົດທຸກລັດຖະທຳມະນູນກ່ອນໜ້ານີ້ຂອງລັດເຮົາ. ແຕ່, ຈຸດໃໝ່ແມ່ນຢູ່ບ່ອນວ່າ, ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງໄດ້ສະແດງອອກຢ່າງຄົບຖ້ວນກວ່າເກົ່າກ່ຽວກັບແນວຄິດທີ່ວ່າ ປະຊາຊົນເປັນເຈົ້າຂອງສູງສຸດຂອງອຳນາດລັດ. ດ້ວຍລັດຖະທຳມະນູນ, ກົດໝາຍກົກຂອງຊາດ, ປະຊາຊົນມອບອຳນາດ, ໂອນສິດອຳນາດລັດຂອງຕົນໃຫ້ແກ່ລັດ. ຕາມນັ້ນ, ບໍ່ພຽງແຕ່ມາດຕາ 2 ກຳນົດທາດແທ້ປະຊາຊົນຂອງລັດເຮົາເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງມີຫຼາຍມາດຕາອື່ນອີກກໍ່ໄດ້ສະແດງອອກຢ່າງເລິກເຊິ່ງ ແລະສະເໝີຕົ້ນສະເໝີປາຍ ເຖິງແນວຄິດເຊີດຊູອຳນາດອະທິປະໄຕຂອງປະຊາຊົນ. ໃນຄຳນຳຂອງລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງກໍ່ໄດ້ປະກາດຢ່າງສະຫງ່າຜ່າເຜີຍວ່າ: ປະຊາຊົນຫວຽດນາມເປັນຜູ້ “ກໍ່ສ້າງ, ປະຕິບັດ ແລະປົກປັກຮັກສາລັດຖະທຳມະນູນສະບັບນີ້”; ຕໍ່ຈາກນັ້ນ, ກໍ່ໄດ້ເພີ່ມເຕີມຢ່າງຄົບຖ້ວນ ບັນດາຮູບການທີ່ປະຊາຊົນນຳໃຊ້ອຳນາດລັດ ຊຶ່ງບໍ່ພຽງແຕ່ດ້ວຍປະຊາທິປະໄຕແບບຕົວແທນໂດຍຜ່ານສະພາແຫ່ງຊາດ ແລະສະພາປະຊາຊົນ ຄືການກຳນົດຂອງບັນດາລັດຖະທຳມະນູນກ່ອນໜ້ານີ້ເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງດ້ວຍບັນດາຮູບການປະຊາທິປະໄຕໂດຍກົງ (ມາດຕາ 6), ດ້ວຍການລົງຄະແນນສຽງເມື່ອລັດຈັດຕັ້ງການເອົາປະຊາມະຕິ, ໃນນັ້ນມີການເອົາປະຊາມະຕິກ່ຽວກັບລັດຖະທຳມະນູນ (ມາຕາ 29 ແລະມາດຕາ 120). ພັກກອມມູນິດຫວຽດນາມບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນກຳລັງນຳພາລັດ ແລະສັງຄົມເທົ່ານັ້ນ, ຫາກພັກຍັງ “ພົວພັນສະໜິດແໜ້ນກັບປະຊາຊົນ, ຮັບໃຊ້ປະຊາຊົນ, ຍອມຮັບການຕິດຕາມກວດກາຂອງປະຊາຊົນ, ຮັບຜິດຊອບຕໍ່ໜ້າປະຊາຊົນກ່ຽວກັບຂໍ້ຕັກສິນຕົກລົງຕ່າງໆຂອງຕົນ”. ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງຄັ້ງນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ຮັບຮູ້ວ່າ ແນວໂຮມປະເທດຊາດຫວຽດນາມ ຊຶ່ງກວມດ້ວຍບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງການເມືອງ ອົງການຈັດຕັ້ງການເມືອງ-ສັງຄົມ ອົງການຈັດຕັ້ງສັງຄົມ ແລະບັນດາບຸກຄົນທີ່ເປັນແບບຢ່າງຕົວແທນໃນບັນດາຊົນຊັ້ນ ຊັ້ນຄົມສັງຄົມ ສາສະໜາ ແລະຊາວຫວຽດນາມອາໄສຢູ່ຕ່າງປະເທດ, ເປັນຮາກຖານການເມືອງຂອງອຳນາດການປົກຄອງປະຊາຊົນ, ເປັນຜູ້ຕາງໜ້າ ປົກປັກຮັກສາສິດ ແລະຜົນປະໂຫຍດອັນຊອບທຳ ຖືກກົດໝາຍຂອງປະຊາຊົນເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງໄດ້ເພີ່ມເຕີມບົດບາດຕິດຕາມກວດກາ ແລະຕິຊົມສັງຄົມຂອງແນວໂຮມ ຕໍ່ກັບການຈັດຕັ້ງ ແລະການເຄື່ອນໄຫວຂອງລັດອີກນຳ (ມາຕາ 9). ກຳມະບານຫວຽດນາມແມ່ນອົງການການເມືອງ-ສັງຄົມ ຂອງຊົນຊັ້ນກຳມະກອນ ແລະຊາວຜູ້ອອກແຮງງານ, ມີບົດບາດ “ເຂົ້າຮ່ວມການກວດສອບ ກວດການ ຕິດຕາມກວດກາການເຄື່ອນໄຫວຂອງອົງການລັດ...” (ມາດຕາ 10). ຈິນຕະນາການການເມືອງ - ນິຕິທຳໃໝ່ເຫຼົ່ານີ້ ເລີ່ມຈາກຄວາມຮັບຮູ້ອັນເລິກເຊິ່ງວ່າ, ປະຊາຊົນແມ່ນເຈົ້າຂອງສູງສຸດຂອງອຳນາດລັດ; ຕັ້ງແຕ່ບໍ່ເກີດ ທາດແທ້ ຈົນເຖິງຈຸດປະສົງແຫ່ງການຄົງຕົວ ກໍ່ຄືກຳລັງແຮງຂອງລັດ ລ້ວນແຕ່ເລີ່ມມາຈາກປະຊາຊົນ. ນີ້ແມ່ນຮາກຖານລັດຖະທະມະນູນເພື່ອຮັບປະກັນໃຫ້ການຈັດຕັ້ງ ແລະການເຄື່ອນໄຫວຂອງລັດຂຶ້ນກັບປະຊາຊົນ, ເສີມຂະຫຍາຍຢ່າງແຂງແຮງກວ່າອີກອະທິປະໄຕຂອງປະຊາຊົນໃນຊີວິດລັດ. ພື້ນຖານລັດຖະທຳມະນູນນັ້ນ ແນ່ນອນວ່າຈະໄດ້ຫັນເປັນລະອຽດດ້ວຍບັນດາປະມວນກົດໝາຍ ເຊັ່ນກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການເລືອກຕັ້ງ, ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການປົດຕຳແໜ່ງສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ, ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການເອົາປະຊາມະຕິ, ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການຕິດຕາມກວດກາ ແລະການຕິຊົມວຽກງານລັດຕ່າງໆ ຂອງປະຊາຊົນ. ບັນດາກົດໝາຍດັ່ງກ່າວຈະຖືກສະພາແຫ່ງຊາດພິຈາລະນາ ເອົາເຂົ້າໃນໂຄງການກໍ່ສ້າງກົດໝາຍ ກົດດຳລັດຂອງຕົນ ໃນເວລາທີ່ຈະມາເຖິງ ເພື່ອເສີມຂະຫຍາຍເປັນແຕ່ລະກ້າວ ບົດບາດຂອງຜູ້ເປັນເຈົ້າຂອງອຳນາດລັດ ດ້ວຍບັນດາຮູບການປະຊາທິປະໄຕໂດຍກົງ, ສ້າງກຳລັງໝູນໃໝ່ໃຫ້ແກ່ພາລະກິດການພັດທະນາປະເທດຊາດ.
ທີສອງ, ເລີ່ມຈາກທາດແທ້ຂອງລັດເຮົາ “ແມ່ນລັດແຫ່ງອຳນາດກົດໝາຍສັງຄົມນິຍົມຂອງປະຊາຊົນ ໂດຍປະຊາຊົນ ເພື່ອປະຊາຊົນ” (ຂໍ້ 1, ມາດຕາ 2), ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງ ໄດ້ເພີ່ມເຕີມບາງຫຼັກການໃໝ່ກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງອຳນາດລັດຢູ່ຫວຽດນາມ, ນັ້ນແມ່ນ ອຳນາດລັດແມ່ນເປັນເອກະພາບ, ບໍ່ພຽງແຕ່ໄດ້ແບ່ງງານ ປະສົມປະສານເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງມີການກວດກາໃນການປະຕິບັດບັນດາອຳນາດນິຕິບັນຍັດ ບໍລິຫານ ແລະຕຸລາການ (ຂໍ້ 3, ມາດຕາ 2). ນີ້ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາຫຼັກການພື້ນຖານ ກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງອຳນາດລັດຢູ່ຫວຽດນາມ. ຍ້ອນປະຊາຊົນເປັນເຈົ້າຂອງສູງສຸດຂອງອຳນາດລັດ ດັ່ງນັ້ນ ການທີ່ປະຊາຊົນກວດກາອຳນາດລັດຈຶ່ງເປັນຄວາມຈຳເປັນ ແມ່ນຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການອັນຊອບທຳ. ໂຄງການກໍ່ສ້າງປະເທດຊາດໃນສະໄໝແຫ່ງການຂ້າມຜ່ານຂຶ້ນສູ່ສັງຄົມນິຍົມ (ສະບັບປັບປຸງເພີ່ມເຕີມ ເປີດກວ້າງປີ 2011) ກໍ່ເນັ້ນໜັັກວ່າ ກວດກາອຳນາດລັດແມ່ນຫຼັກການໜຶ່ງໃນການຈັດຕັ້ງ ແລະເຄື່ອນໄຫວຂອງກົງຈັກແຫ່ງລັດ. ເພື່ອກວດກາອຳນາດລັດໄດ້ແມ່ນຕ້ອງມີກົນໄກ ຊຶ່ງກວມດ້ວຍການກວດກາອຳນາດລັດຢູ່ພາຍໃນ ກົງຈັກລັດ, ລະຫວ່າງສາມອຳນາດນິຕິບັນຍັດ ບໍລິຫານ ຕຸລາການ ແລະພາຍໃນແຕ່ລະສິດອຳນາດນັ້ນ, ແລະ ກວດກາອຳນາດລັດຈາກພາຍນອກ - ການກວດກາຂອງປະຊາຊົນໂດຍຜ່ານບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງການເມືອງ - ສັງຄົມ, ບັນດາພາຫະນະສື່ມວນຊົນ ແລະ ບຸກຄົນພົນລະເມືອງ. ດ້ວຍຄວາມຮັບຮູ້ດັ່ງກ່າວນັ້ນ, ການກວດກາອຳນາດລັດໄດ້ສະແດງອອກໃນທຸກໆ ໝວດຂອງລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງ. ນັ້ນເປັນພື້ນຖານເພື່ອກໍ່ຮ່າງສ້າງຮູບເປັນກົນໄກປະຊາຊົນຕິດຕາມກວດກາ, ກວດກາອຳນາດລັດ ຊຶ່ງຕົນໄດ້ມອບໃຫ້ແຕ່ລະອຳນາດນັ້ນ. ນີ້ກໍ່ແມ່ນພື້ນຖານໂດຍລັດຖະທຳມະນູນກຳນົດ ເພື່ອດັດແປງ ປັບປຸງເພີ່ມເຕີມກົດໝາຍຕ່າງໆກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງກົງຈັກລັດ ເຊັ່ນ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການຈັດຕັ້ງສະພາແຫ່ງຊາດ, ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການຈັດຕັ້ງລັດຖະບານ, ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການຈັດຕັ້ງສານປະຊາຊົນ, ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການຈັດຕັ້ງໄອຍະການປະຊາຊົນ,… ແນໃສ່ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດຂອງການກວດກາອຳນາດລັດ. ການກວດກາອຳນາດລັດແມ່ນບັນຫາຫຍຸ້ງຍາກ ແລະສັບສົນ. ຍ້ອນວ່າ ການກວດກາອຳນາດລັດ ດ້ານໜຶ່ງແມ່ນເພື່ອປ້ອງກັນ ຕ້ານການເຊື່ອມໂຊມ ແລະສວຍໃຊ້ອຳນາດລັດເກີນຂອບເຂດ, ແຕ່ດ້ານອື່ນ, ເຮັດຄືແນວໃດໃຫ້ການກວດກາອຳນາດລັດ ບໍ່ເປັນຜົນສະທ້ອນເຖິງລັກສະນະຂະຫຍັນຂັນເຄື່ອນ ອ່ອນໂຍນໄຫວພິບ ໃນການປະຕິບັດພາລະບົດບາດຂອງລັດ. ເພາະສະນັ້ນ, ບັນຫາອັນພື້ນຖານຂອງການກວດກາອຳນາດລັດ ແມ່ນເຮັດໃຫ້ກົງຈັກລັດທັງມີຄວາມສາມາດກວດກາສັງຄົມໄດ້, ພັດທັງມີຄວາມສຳຄັນບໍ່ໜ້ອຍຄື ບັງຄັບໃຫ້ລັດຕ້ອງກວດກາກະໂຕຕົນເອງໄດ້. ເພາະສະນັ້ນ, ຫຼັງຈາກລັດຖະທຳມະນູນ, ອີງບົນພື້ນຖານລັດຖະທຳມະນູນ, ລັດຈະປະກາດໃຊ້ກົດໝາຍຕ່າງໆ ເພື່ອກໍ່ສ້າງບັນດາກົນໄກກວດກາອຳນາດລັດຢ່າງສອດຄ່ອງເໝາະສົມ. ນັ້ນແມ່ນກົນໄກກວດກາອຳນາດລັດ ທີ່ໄດ້ປະກອບສ້າງດ້ວຍບັນດາອັດຕະພາກກວດກາທີ່ບໍ່ແມ່ນລັດ (ເຊັ່ນ ແນວໂຮມປະເທດຊາດ, ບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງການເມືອງ ສັງຄົມ ອາຊີບ, ບັນດາພາຫະນະສື່ມວນຊົນ ແລະໂດຍກົງແມ່ນປະຊາຊົນ) ແລະກົນໄກໂດຍບັນດາອັດຕະພາກຢູ່ພາຍໃນລັດກວດກາຊຶ່ງກັນແລະກັນ. ນີ້ກໍ່ແມ່ນພື້ນຖານໂດຍລັດຖະທຳມະນູນກຳນົດ ເພື່ອໃຫ້ພວກເຮົາສືບຕໍ່ຕໍ່ສູ້ປ້ອງກັນ ແລະຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ, ຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ ໃນກົງຈັກລັດຢູ່ຫວຽດນາມໃນປັດຈຸບັນ ດ້ວຍການປັບປຸງບູລະນະບັນດາຂໍ້ກຳນົດກົດລະບຽບ ກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງກົງຈັກລັດ.
ທີສາມ, ເປັນຄັ້ງທຳອິດໃນປະຫວັດສາດແຫ່ງການສ້າງລັດຖະທຳມະນູນຫວຽດນາມ, ຄຳສັບ ສິດທິມະນຸດໄດ້ນຳໃຊ້ໃນລັດຖະທຳມະນູນປີ 1992. ນີ້ແມ່ນບາດກ້າວຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານຄວາມສຳນຶກ ແລະ ຄວາມຮັບຮູ້ທິດສະດີ. ແຕ່, ວິທີສະແດງບັນດາສິດທິມະນຸດ ແລະສິດພື້ນຖານຂອງພົນລະເມືອງ ຢູ່ໃນລັດຖະທຳມະນູນປີ 1992 ກໍ່ຍັງບໍ່ທັນສະແດງອອກຢ່າງຄົບຖ້ວນ ແລະເລິກເຊິ່ງ ເຖິງຄວາມສຳນຶກກ່ຽວກັບທາດແທ້ປະຊາຊົນຂອງລັດ. ດ້ວຍຫຼັກປັດຊະຍາທີ່ວ່າ ປະຊາຊົນແມ່ນອັດຕະພາກຂອງອຳນາດນິຕິບັນຍັດ, ດັ່ງນັ້ນບັນດາສິດທິມະນຸດ ແລະສິດພື້ນຖານຂອງພົນລະເມືອງຈຶ່ງຖືກປະກາດຢ່າງຜ່າເຜີຍ ຢູ່ໃນໝວດຖັດຈາກໝວດທີ I (ລະບອບການເມືອງ) ຂອງລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງ. ພ້ອມກັນກັບສິ່ງດັ່ງກ່າວນັ້ນ, ລັດຖະທຳມະນູນກໍ່ໄດ້ມີຄວາມຮັບຮູ້ໃໝ່ ກ່ຽວກັບການເຊີດຊູປັດໄຈມະນຸດ, ຖືວ່າມະນຸດເປັນອັດຕະພາກ (ເຈົ້າຂອງ) ເປັນແຫຼ່ງພະລັງຕົ້ນຕໍ ແລະເປັນຈຸດໝາຍຂອງການພັດທະນາ. ເປັນຄັ້ງທຳອິດໃນລັດຖະທຳມະນູນ ຫວຽດນາມຢືນຢັນບັນດາຫຼັກການ: “ຢູ່ປະເທດສາທາລະນະລັດສັງຄົມນິຍົມຫວຽດນາມ, ບັນດາສິດທິມະນຸດ ສິດພົນລະເມືອງກ່ຽວກັບການເມືອງ ພົນລະເຮືອນ ເສດຖະກິດ ວັດທະນະທຳ ສັງຄົມ ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງ ເຄົາລົບນັບຖື ຮັບປະກັນຕາມລັດຖະທຳມະນູນ ແລະກົດໝາຍ”. “ສິດທິມະນຸດ ສິດພົນລະເມືອງ ພຽງແຕ່ອາດຈະຖືກຈຳກັດຕາມການກຳນົດຂອງກົດໝາຍ ໃນກໍລະນີຈຳເປັນ ຍ້ອນເຫດຜົນດ້ານການປ້ອງກັນປະເທດ ປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບແຫ່ງຊາດ, ຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍ ຄວາມປອດໄພສັງຄົມ, ຄຸນສົມບັດສັງຄົມ, ສຸຂະພາບຂອງວົງຄະນາຍາດ” (ມາດຕາ 14). ນີ້ແມ່ນບັນດາຫຼັກການພື້ນຖານ ເພື່ອຍົກສູງຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງລັດໃນສາຍພົວພັນກັບສິດທິມະນຸດ ສິດພົນລະເມືອງ, ຈຳກັດການຕັດຮອນແບບຕາມລຳພັງໃຈໂດຍລັດ; ພ້ອມກັນນັ້ນ ກໍ່ເປັນພື້ນຖານໂດຍລັດຖະທຳມະນູນກຳນົດ ເພື່ອໃຫ້ທຸກຄົນແລະພົນລະເມືອງ ປົກປັກຮັກສາແລະປະຕິບັດສິດທິມະນຸດ, ສິດແລະພັນທະອັນພື້ນຖານຂອງພົນລະເມືອງ ໃນການພົວພັນກັບລັດ. ຖ້າຫາກບໍ່ມີຈິນຕະນາການເຊີດຊູສິດທິມະນຸດ ສິດພົນລະເມືອງ ກໍ່ບໍ່ອາດມີບັນດາຂໍ້ກຳນົດກ່ຽວກັບບັນດາຫຼັກການພື້ນຖານເຫຼົ່ານັ້ນ ຂອງລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງ. ອີງບົນບັນດາຫຼັກການນີ້, ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງໄດ້ກຳນົດບັນດາສິດທິມະນຸດ, ສິດແລະພັນທະພື້ນຖານຂອງພົນລະເມືອງ, ໃນນັ້ນມີການເພີ່ມເຕີມບາງສິດໃໝ່ ເຊັ່ນ “ທຸກຄົນມີສິດຊົມໃຊ້ ແລະເຂົ້າເຖິງບັນດາຄຸນຄ່າວັດທະນະທຳ, ເຂົ້າຮ່ວມໃນຊີວິດວັດທະນະມຳ, ນຳໃຊ້ບັນດາພື້ນຖານວັດທະນະທຳ” (ມາດຕາ 41); “ທຸກຄົນມີສິດກຳລົງຊີວິດໃນສິ່ງແວດລ້ອມໃສສະອາດ ແລະມີພັນທະປົກປັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ” (ມາດຕາ 43)… ນີ້ແມ່ນຮາກຖານໂດຍລັດຖະທຳມະນູນກຳນົດ ເພື່ອໃຫ້ພວກເຮົາສືບຕໍ່ປ່ຽນແປງໃໝ່ລະບຽບກົດໝາຍ, ເສີມຂະຫຍາຍປັດໄຈມະນຸດ, ສ້າງກຳລັງໝູນໃໝ່ໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາ. ໃນບໍ່ຊ້າ, ບໍ່ພຽງແຕ່ບັນດາກົດໝາຍກ່ຽວກັບສິດເສລີພາບດ້ານການເມືອງ ເສດຖະກິດ ພົນລະເຮືອນ, ເຊັ່ນກົດໝາຍວ່າດ້ວຍສະມາຄົມ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການເຂົ້າເຖິງກັບຂ່າວສານ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການເດີນຂະບວນມິດຕິງ... ຈະໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງ ແລະປັບປຸງບູລະນະເປັນແຕ່ລະກ້າວເທົ່ານັ້ນ, ຫາກບັນດາກົດໝາຍກ່ຽວກັບລະບຽບວິທີປະຕິບັດບັນດາສິດດັ່ງກ່າວນີ້, ເຊັ່ນ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍລະບຽບການດຳເນີນຄະດີອາຍາ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍລະບຽບການດຳເນີນຄະດີແພ່ງ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍລະບຽບການດຳເນີນຄະດີການບໍລິຫານ ກໍ່ຈະໄດ້ຮັບການຄົ້ນຄວ້າດັດແປງ ປັບປຸງເພີ່ມເຕີມຕາມຈິດໃຈ ແລະເນື້ອໃນຂອງລັດຖະທຳມະນູນສະບັບໃໝ່.
ທີສີ່, ເພື່ອສ່ອງແສງເຖິງໄລຍະໃໝ່ແຫ່ງການເຊີດຊູອະທິປະໄຕຂອງປະຊາຊົນ, ຮາກຖານການເມືອງ-ສັງຄົມອັນກວ້າງຂວາງຂອງລັດເຮົາ, ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນຢ່າງເລິກເຊິ່ງ ກົມກຽວ ເຖິງຜົນປະໂຫຍດ ແລະຄວາມເຫັນດີເຫັນພ້ອມສັງຄົມ ແນໃສ່ສ້າງກຳລັງແຮງເພື່ອພັດທະນາ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນ ໃນສະພາບທີ່ການປະທະກັນດ້ານຊົນເຜົ່າ ສາສະໜາ ການເມືອງ ເສດຖະກິດ ພວມມີທ່າອຽງເພີ່ມຄວາມຮຸນແຮງຢູ່ຫຼາຍປະເທດ ແລະພາກພື້ນໃນໂລກ. ຕາມນັ້ນ, ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງບໍ່ພຽງແຕ່ມີບັນດາອັດຕະພາກ ຄືປະຊາຊົນ ຊົນເຜົ່າ ຊຶ່ງຍາມໃດກໍ່ເປັນອັດຕະພາກເລີ່ມຕົ້ນ ແລະສອດຮ້ອຍຕະຫຼອດເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງມີບັນດາອັດຕະພາກທີ່ລະອຽດຄື ນັກວິທະຍາສາດ, ຜູ້ເກັ່ງກ້າສາມາດ, ຄົນພິການ, ຜູ້ທຸກຍາກ, ຄົນອາຍຸສູງ, ຜູ້ມີສະພາບຫຍຸ້ງຍາກ, ນັກທຸລະກິດ, ວິສາຫະກິດ, ຊາວຫວຽດນາມອາໃສຢູ່ຕ່າງປະເທດ,... ຄືແມນນັ້ນແມ່ນ, ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງບໍ່ພຽງແຕ່ຮັບຮູ້ຜົນປະໂຫຍດຂອງປະຊາຊົນ ຂອງຊົນເຜົ່າເວົ້າລວມເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງໄດ້ສະແດງເຖິງຜົນປະໂຫຍດຂອງບັນດາຊົນຊັ້ນ, ບັນດາຊັ້ນຄົນໃນສັງຄົມອີກນຳ. ພ້ອມກັບສິ່ງດັ່ງກ່າວນັ້ນ, ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງຍັງຫັນເປັນລະບຽບກົດໝາຍ ຕໍ່ບັນດາຄຸນຄ່າສັງຄົມທີ່ໄດ້ຮັບການຮັບຮູ້ແລະແບ່ງປັນຂອງປະຊາຊົນ ແລະສັງຄົມທັງໝົດ, ເຊັ່ນບັນດາຄຸນຄ່າເສລີພາບ ສະເໝີພາບ ຍຸຕິທຳ ປະຊາທິປະໄຕ ສິດທິມະນຸດ ຄວາມເປີດເຜີຍ ຄວາມໂປ່ງໃສ,... ຊຶ່ງໄດ້ລະບຸໄວ້ໃນຂໍ້ ມາດຕາຕ່າງໆ ຂອງລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ຜ່ານປະຫວັດສາດຫຼາຍພັນປີແຫ່ງການສ້າງຕັ້ງປະເທດ ແລະປົກປັກຮັກສາປະເທດ ໄດ້ບຳລຸງຫຼໍ່ລ້ຽງມູນເຊື້ອອັນດີງາມຕ່າງໆຂອງຊາດ, ເຊັ່ນມູນເຊື້ອສາມັກຄີປວງຊົນທັງຊາດ, ມູນເຊື້ອຮັກຊາດຮັກແພງເຊື້ອສາຍ, ຮັກແພງຊ່ວຍເຫຼືອຊຶ່ງກັນແລະກັນ,… ບັນດາມູນເຊື້ອ ແລະ ເປັນບັນດາຄຸນຄ່າອັນລ້ຳຄ່ານີ້ ລ້ວນແຕ່ໄດ້ສະແດງອອກຢ່າງເຂັ້ມຄົ້ນ ໃນບັນດາໝວດທີ່ກຳນົກກ່ຽວກັບເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ, ວັດທະນະທຳ, ການສຶກສາ, ວິທະຍາສາດ-ເຕັກໂນໂລຊີ, ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ການປົກປັກຮັກສາປະເທດຊາດ. ນີ້ກໍ່ແມ່ນບັນດາການກຳນົດທິດຂອງບັນດານະໂຍບາຍອັນພື້ນຖານ ໃນບັນດາຂົງເຂດເສດຖະກິດ ສັງຄົມ ວັດທະນະທຳ ການສຶກສາ ວິທະຍາສາດ ເຕັກໂນໂລຊີ ສິ່ງແວດລ້ອມ; ເປັນພື້ນຖານໂດຍລັດຖະທຳມະນູນກຳນົດ ເພື່ອໃຫ້ລັດສືບຕໍ່ປັບປຸງບູລະນະບັນດາລະບຽບກົດໝາຍກ່ຽວກັບຂົງເຂດຕ່າງໆເຫຼົ່ານີ້ ໃນເງື່ອນໄຂໃໝ່.
ທີຫ້າ, ເພື່ອສືບຕໍ່ກໍ່ສ້າງ ແລະປັບປຸງບູລະນະລັດແຫ່ງອຳນາດກົດໝາຍສັງຄົມນິຍົມຢູ່ຫວຽດນາມ, ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງຢັ້ງຢືນວ່າ ລັດຂອງເຮົາແມ່ນລັດແຫ່ງອຳນາດກົດໝາຍສັງຄົມນິຍົມ ຂອງປະຊາຊົນ ໂດຍປະຊາຊົນ ເພື່ອປະຊາຊົນ ທີ່ອີງບົນຫຼັກການ ອຳນາດລັດທັງໝົດຂຶ້ນກັບປະຊາຊົນ ຊຶ່ງຮາກຖານຂອງມັນແມ່ນສຳພັນທະພາບລະຫວ່າງຊົນຊັ້ນກຳມະກອນ ກັບຊົນຊັ້ນຊາວນາ ແລະຖັນແຖວປັນຍາຊົນ; ພ້ອມກັນນັ້ນກໍ່ເພີ່ມເຕີມຫຼັກການໃໝ່ອີກຫຼັກການໜຶ່ງ ຄືໄດ້ເວົ້າຢູ່ຂ້າງເທິງ ກ່ຽວກັບການກວດກາອຳນາດລັດ. ບັນດາຫຼັກການເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນພື້ນຖານໂດຍລັດຖະທຳມະນູນກຳນົດ ເພື່ອໃຫ້ບັນດາອົງການລັດທີ່ເຮັດການນິຕິບັນຍັດ ການບໍລິຫານ ແລະຕຸລາການ ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດ ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຕົນຢ່າງຄົບຖ້ວນ ແລະ ປະຕິບັດພາລະບົດບາດ ໜ້າທີ່ ສິດຂອບເຂດທີ່ປະຊາຊົນມອບໝາຍໃຫ້ແຕ່ລະອຳນາດນັ້ນຢ່າງມີຄວາມສັດສິດ ມີປະສິດທິຜົນ; ຈຳກັດ ແລະ ສະກັດກັ້ນສະພາບການສວຍໃຊ້ອຳນາດລັດເກີນຄວນ, ປ້ອງກັນແລະຕ້ານພະຍາດອາດຍາສິດ ການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ ການຟຸມເຟືອຍ.
ອີງບົນບັນດາຫຼັກການດັ່ງກ່າວ, ກົງຈັກລັດໃນລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງ ໄດ້ມີການດັດສົມເພື່ອເຮັດໃຫ້ພາລະບົດບາດ ໜ້າທີ່ ສິດຂອບເຂດຂອງແຕ່ລະອົງການມີຄວາມຈະແຈ້ງກວ່າ ໂປ່ງໃສກວ່າອີກ, ຮັບປະກັນການແບ່ງງານ ປະສານສົມທົບ ແລະ ກວດກາໃນການປະຕິບັດບັນດາອຳນາດນິຕິບັນຍັດ ບໍລິຫານ ແລະຕຸລາການຢ່າງມີຄວາມສັດສິດ ມີປະສິດທິຜົນ. ຕາມນັ້ນ, ສະພາແຫ່ງຊາດຖືກກຳນົດວ່າ ເປັນອົງການຜູ້ແທນສູງສຸດຂອງປະຊາຊົນ, ອົງການອຳນາດລັດສູງສຸດ ຂອງປະເທດສາທາລະນະລັດ ສັງຄົມນິຍົມ ຫວຽດນາມ, ປະຕິບັດ ສິດສ້າງລັດຖະທຳມະນູນ ສ້າງກົດໝາຍ, ຕັດສິນຕົກລົງບັນດາບັນຫາສຳຄັນຂອງປະເທດຊາດ ແລະ ຕິດຕາມກວດກາສູງສຸດຕໍ່ກັບການເຄື່ອນໄຫວຂອງລັດ. ປະທານປະເທດເປັນປະມຸກຂອງລັດ, ຕາງໜ້າລັດທາງດ້ານວຽກງານພາຍໃນ ການຕ່າງປະເທດ, ກຳອຳນາດບັງຄັບບັນຊາບັນດາກຳລັງປະກອບອາວຸດ, ກຳຕຳແໜ່ງປະທານສະພາປ້ອງກັນປະເທດ ແລະປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບ. ລັດຖະບານຖືກລັດຖະທຳມະນູນຢັ້ງຢືນວ່າ ບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນອົງການບໍລິຫານລັດສູງສຸດ ອົງການປະຕິບັດງານຂອງສະພາແຫ່ງຊາດເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງເປັນອົງການປະຕິບັດອຳນາດການບໍລິຫານ ອີກນຳ. ການເພີ່ມເຕີມທີ່ຕັ້ງແລະບົດບາດໃໝ່ນີ້ຂອງລັດຖະບານ ໃນການຈັດຕັ້ງກົງຈັກລັດ ທັງສະແດງເຖິງຫຼັກການແບ່ງງານ ປະສານສົມທົບ ແລະ ກວດກາອຳນາດລັດ, ທັງຊີ້ໃຫ້ເຫັນແຈ້ງວ່າ ລັດຖະບານບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນອົງການປະຕິບັດງານຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ແນໃສ່ສ້າງໃຫ້ລັດຖະບານມີຢ່າງພຽງພໍ ຖານະທີ່ຕັ້ງ ແລະສິດອຳນາດເອກະລາດ, ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບຕໍ່ປະເທດຊາດ ແລະ ປະຊາຊົນ.
ສານປະຊາຊົນບໍ່ພຽງແຕ່ຖືກກຳນົດວ່າເປັນອົງການພິພາກສາຂອງປະເທດສາທາລະນະລັດ ສັງຄົມນິຍົມ ຫວຽດນາມ ຄືກັນກັບລັດຖະທຳມະນູນປີ 1992 ເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງຖືກຢືນຢັນວ່າເປັນອົງການ “ປະຕິບັດອຳນາດຕຸລາການ” (ມາດຕາ 102) ນຳອີກ. ການກຳນົດໃໝ່ນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນເອກະພາບກັບຫຼັກການຈັດຕັ້ງອຳນາດຂອງລັດ ທີ່ໄດ້ລະບຸໄວ້ໃນມາດຕາ 2 ຂອງລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງ, ສະແດງເຖິງການແບ່ງງານອຳນາດລັດຢ່າງຊັດເຈນເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງເພື່ອແນໃສ່ເຊີດຊູຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງສານໃນການປະຕິບັດອຳນາດຕຸລາການອີກນຳ. ນັບແຕ່ນີ້ເປັນຕົ້ນໄປ, ຄວາມຍຸດຕິທຳ ແລະຄວາມສະເໝີພາບຂອງປະເທດຊາດ ໄດ້ສະແດງອອກຢ່າງລວມສູນທີ່ສຸດ ດ້ວຍການພິພາກສາຂອງສານ; ສັງຄົມ ແລະປະຊາຊົນຈະມີໝາຍທີ່ຢູ່ລະອຽດເພື່ອປະກອບຄວາມເຫັນກໍ່ສ້າງ ແລະ ຕິດຕາມກວດກາການປະຕິບັດອຳນາດຕຸລາການ ທີ່ປະຊາຊົນໄດ້ມອບໝາຍ ມອບສິດໃຫ້.
ບົດບາດແລະໜ້າທີ່ຂອງສານປະຊາຊົນ ກໍ່ຄືບົດບາດແລະໜ້າທີ່ຂອງໄອຍະການປະຊາຊົນ ມີການດັດແປງ, ສະແດງເຖິງຈິນຕະນາການໃໝ່ໃນລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງ. ຕໍ່ກັບສານປະຊາຊົນ, ຂໍ້ 3 ມາດຕາ 102 ໄດ້ຈັດບົດບາດແລະໜ້າທີ່ “ປົກປັກຮັກສາຄວາມຍຸດຕິທຳ, ປົກປັກຮັກສາສິດທິມະນຸດ ສິດພົນລະເມືອງ” ຂຶ້ນໃນແຖວໜ້າ, ຕໍ່ຈາກນັ້ນຈຶ່ງກຳນົດ “ປົກປັກຮັກສາລະບອບສັງຄົມນິຍົມ, ປົກປັກຮັກສາຜົນປະໂຫຍດຂອງລັດ ສິດແລະຜົນປະໂຫຍດທີ່ຖືກກົດໝາຍຂອງອົງການຈັດຕັ້ງ ຂອງບຸກຄົນ”. ຕໍ່ກັບໄອຍະການປະຊາຊົນ, ເນັ້ນໜັກເຖິງບົດບາດແລະໜ້າທີ່ອັນດັບໜຶ່ງຄື “ປົກປັກຮັກສາກົດໝາຍ, ປົກປັກຮັກສາສິດທິມະນຸດ ສິດພົນລະເມືອງ”, ຕໍ່ຈາກນັ້ນຈຶ່ງກຳນົດ “ປົກປັກຮັກສາລະບອບສັງຄົມນິຍົມ, ປົກປັກຮັກສາຜົນປະໂຫຍດຂອງລັດ ສິດແລະຜົນປະໂຫຍດທີ່ຖືກກົດໝາຍຂອງອົງການຈັດຕັ້ງ ຂອງບຸກຄົນ, ຮັບປະກັນໃຫ້ກົດໝາຍໄດ້ຮັບການປະຕິບັດຢ່າງເຂັ້ມງວດ ແລະເປັນເອກະພາບ” (ຂໍ້ 3, ມາດຕາ 107). ກ່ອນໜ້ານັ້ນ, ລັດຖະທຳມະນູນປີ 1992 ບໍ່ຈຳແນກຄວາມແຕກຕ່າງກັນລະຫວ່າງບົດບາດ ໜ້າທີ່ຂອງສານ ແລະຂອງໄອຍະການ; ທັງສອງລ້ວນແຕ່ມີໜ້າທີ່ໜຶ່ງລວມກັນ: “ສານປະຊາຊົນ ແລະໄອຍະການປະຊາຊົນ ແຫ່ງປະເທດສາທາລະນະລັດ ສັງຄົມນິຍົມ ຫວຽດນາມ, ໃນຂອບເຂດແລະພາລະບົດບາດຂອງຕົນ, ມີໜ້າທີ່ປົກປັກຮັກສາກົດໝາຍສັງຄົມນິຍົມ, ປົກປັກຮັກສາລະບອບສັງຄົມນິຍົມ ແລະສິດເປັນເຈົ້າຂອງພົນລະເມືອງ, ປົກປັກຮັກສາຊັບສົມບັດ ສິດເສລີ ກຽດສັກສີ ແລະຄຸນສົມບັດມະນຸດ ຂອງພົນລະເມືອງ” (ມາດຕາ 126). ສົມທຽບການກຳນົດຂອງລັດຖະທຳມະນູນສອງສະບັບ, ອາດຈະເຫັນວ່າ ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງໄດ້ມີຄວາມຮັບຮູ້ໃໝ່ກ່ຽວກັບບົດບາດ ແລະໜ້າທີ່ຂອງສອງສະຖາບັນຄື ສານປະຊາຊົນ ແລະໄອຍະການປະຊາຊົນ. ຄວາມຮັບຮູ້ໃໝ່ນີ້ສອດຄ່ອງໂດຍສົມບູນກັບຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການຂອງພາລະກິດການກໍ່ສ້າງ ແລະປັບປຸງບູລະນະພື້ນຖານຕຸລາການ ຂອງລັດແຫ່ງອຳນາດກົດໝາຍສັງຄົມນິຍົມ ຢູ່ປະເທດເຮົາ, ໃນນັ້ນ ສິດທິມະນຸດ ສິດພົນລະເມືອງໄດ້ຮັບຄວາມເຄົາລົບນັບຖື, ໄດ້ຮັບການປົກປັກຮັກສາ ແລະໄດ້ຮັບປະກັນຢ່າງດີທີ່ສຸດ ດ້ວຍການປະຕິບັດອຳນາດຕຸລາການ.
ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງໄດ້ກຳນົດບັນດາຫຼັກການ ຮາກຖານກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງແລະການເຄື່ອນໄຫວປະຕິບັດອຳນາດຕຸລາການ ຂອງສານປະຊາຊົນ. ບັນດາຫຼັກການເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ຮັບການກຳນົດ ດ້ວຍການສະແດງອອກຢ່າງຊັດເຈນ ລວບລັດຮັດກຸມ ແລະບັນຈຸຈິນຕະນາການໃໝ່. “ຫຼັກການໂຕ້ວາທີໃນການພິຈາລະນາຄະດີໄດ້ຮັບປະກັນ” ແມ່ນຫຼັກການໃໝ່ ທີ່ຫາກໍ່ກຳເນີດຂຶ້ນໃນລັດຖະທຳມະນູນຂອງປະເທດເຮົາ, ມັນຫັນທັດສະນະຂອງພັກເຮົາກ່ຽວກັບການປະຕິຮູບຕຸລາການໃຫ້ເປັນນິຕິກຳ: “ເພີ່ມທະວີການໂຕ້ວາທີໃນເມື່ອສານພິຈາລະນາຄະດີ” ແນໃສ່ປ່ຽນແປງໃໝ່ລະບຽບການດຳເນີນຄະດີ, ດັດແກ້ຈຸດອ່ອນຂອງລະບຽບການພິຈາລະນາຄະດີປັດຈຸບັນ. ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງຍັງກຳນົດ: ສະພາແຫ່ງຊາດໃຫ້ສັດຕະຍະບັນຂໍ້ສະເໜີແຕ່ງຕັ້ງຜູ້ພິພາກສາ ຫຼືປົດຕຳແໜ່ງຜູ້ພິພາກສາສານປະຊາຊົນສູງສຸດ (ຂໍ້ 7, ມາດຕາ 70). ຂໍ້ກຳນົດໃໝ່ນີ້ເປັນພື້ນຖານໂດຍລັດຖະທຳມະນູນກຳນົດ ເພື່ອດັດແປງໂດຍພື້ນຖານ ແນໃສ່ຍົກສູງຖານະທີ່ຕັ້ງ ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງສານປະຊາຊົນສູງສຸດເວົ້າລວມ, ຂອງຜູ້ພິພາກສາສານປະຊາຊົນສູງສຸດເວົ້າສະເພາະ ໃນການປະຕິບັດອຳນາຕຸລາການ. ບັນດາເນື້ອໃນໃໝ່ທີ່ກ່າວມາເທິງນີ້ ຕ້ອງໄດ້ຫັນເປັນລະອຽດຢູ່ໃນບັນດາກົດໝາຍກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງສານປະຊາຊົນ, ຈັດຕັ້ງໄອຍະການປະຊາຊົນ ແລະບັນດາກົດໝາຍກ່ຽວກັບການຟ້ອງຮ້ອງດຳເນີນຄະດີຕຸລາການ.
ເພື່ອປ່ຽນແປງໃໝ່ການຈັດຕັ້ງອຳນາດການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນ ຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການພັດທະນາປະເທດໃນສະໄໝໃໝ່, ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງໄດ້ກຳນົດຢ່າງສັງເຂບ ກ່ຽວກັບຕົວແບບອຳນາດການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນ, ເອົາເປັນພື້ນຖານໂດຍລັດຖະທຳມະນຸນກຳນົດ ເພື່ອໃຫ້ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການຈັດຕັ້ງອຳນາດການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນໃນຕໍ່ມາຫັນເປັນລະອຽດ. ຕາມນັ້ນ, ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງກຳນົດ: “ອຳນາດການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນໄດ້ຈັດຕັ້ງຢູ່ບັນດາຫົວໜ່ວຍການບໍລິຫານ ຂອງປະເທດສາທາລະນະລັດ ສັງຄົມນິຍົມ ຫວຽດນາມ. ແຕ່ລະອຳນາດການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນປະກອບມີ ສະພາປະຊາຊົນ ແລະ ຄະນະກຳມະການປະຊາຊົນ ຊຶ່ງໄດ້ຈັດຕັ້ງສອດຄ່ອງກັບຈຸດພິເສດຊົນນະບົດ, ຕົວເມືອງ, ເກາະທະເລ, ຫົວໜ່ວຍບໍລິຫານ-ເສດຖະກິດພິເສດໂດຍກົດໝາຍກຳນົດ” (ມາຕາ 111). ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງກຳນົດບັນດາບັນຫາທີ່ມີລັກສະນະຫຼັກການ ກ່ຽວກັບການແບ່ງງານ, ແບ່ງຂັ້ນລະຫວ່າງສູນກາງແລະທ້ອງຖິ່ນ, ລະຫວ່າງບັນດາຂັ້ນອຳນາດການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນ, ຮັບປະກັນການຊີ້ນຳເປັນເອກະພາບຂອງສູນກາງ, ພ້ອມກັນນັ້ນກໍ່ເສີມຂະຫຍາຍລັກສະນະຂະຫຍັນຂັນເຄື່ອນ ປະດິດສ້າງ ສິດເປັນເຈົ້າຕົນເອງ ຮັບຜິດຊອບດ້ວຍຕົນເອງຂອງອຳນາດການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນ.
ເປັນຄັ້ງທຳອີດທີ່ສະພາເລືອກຕັ້ງແຫ່ງຊາດ ແລະ ອົງການກວດສອບບັນຊີແຫ່ງລັດໄດ້ກຳນົດໃນລັດຖະທຳມະນູນ ດ້ວຍຖານະນາມເປັນບັນດາສະຖາບັນທີ່ເປັນເອກະລາດ, ຊຶ່ງໄດ້ກຳນົດເປັນໝວດໜຶ່ງຕ່າງຫາກໃນລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງ. ການກຳເນີດຂຶ້ນຂອງສອງສະຖາບັນໃໝ່ນີ້ຢູ່ປະເທດເຮົາ ແມ່ນເພື່ອແນໃສ່ສືບຕໍ່ເສີມຂະຫຍາຍປະຊາທິປະໄຕ, ປະຕິບັດຫຼັກການ ອຳນາດລັດທັງໝົດຂຶ້ນກັບປະຊາຊົນ, ສ້າງເງື່ອນໄຂ ແລະກົນໄກເພື່ອໃຫ້ປະຊາຊົນປະຕິບັດສິດເປັນເຈົ້າຂອງຕົນຢ່າງຄົບຖ້ວນ ໃນການເລືອກຕັ້ງ ແລະ ໃນການກວດກາອຳນາດລັດ. ຕາມນັ້ນ, ສະພາເລືອກຕັ້ງແຫ່ງຊາດມີໜ້າທີ່ຈັດຕັ້ງການເລືອກຕັ້ງສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ, ຊີ້ນຳແລະແນະນຳການເລືອຕັ້ງຜູ້ແທນສະພາປະຊາຊົນຂັ້ນຕ່າງໆ. ອົງການກວດສອບບັນຊີແຫ່ງລັດປະຕິບັດການກວດສອບການຄຸ້ມຄອງ ແລະນຳໃຊ້ການເງິນ ຊັບສົມບັດສ່ວນລວມ.
ເຖິງວ່າ ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງຍັງບໍ່ທັນກຳນົດສະຖາບັນປ້ອງກັນລັດຖະທຳມະນູນສະເພາະກິດ ເພື່ອກວດກາຕໍ່ການກະທຳຕ່າງໆ ທີ່ລະເມີດລັດຖະທຳມະນູນ ໃນການເຄື່ອນໄຫວນິຕິບັນຍັດ ການບໍລິຫານ ແລະຕຸລາການ, ຄືດັ່ງທີ່ເອກະສານຂອງພັກໄດ້ວາງອອກມາ ກໍ່ຕາມ, ແຕ່, ທົດແທນໃສ່ນັ້ນ, ລັດຖະທຳມະນູນໄດ້ເນັ້ນໜັກ: “ສະພາແຫ່ງຊາດ, ບັນດາອົງການຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ, ປະທານປະເທດ, ລັດຖະບານ, ສານປະຊາຊົນ, ໄອຍະການປະຊາຊົນ, ບັນດາອົງການຂອງລັດ ແລະປວງປະຊາຊົນທັງໝົດ ມີໜ້ທີ່ປົກປັກຮັກສາລັດຖະທຳມະນູນ”. “ທຸກການກະທຳລະເມີດລັດຖະທຳມະນູນລ້ວນແຕ່ຖືກກຳຈັດດັດແກ້”. “ກົນໄກປ້ອງກັນລັດຖະທຳມະນູນໂດຍກົດໝາຍກຳນົດ” (ມາດຕາ 119). ນີ້ແມ່ນກະໂຕພື້ນຖານໂດຍລັດຖະທຳມະນູນກຳນົດ ເພື່ອກໍ່ສ້າງກົນໄກປ້ອງກັນລັດຖະທຳມະນູນ ຢ່າງມີປະສິດທິຜົນກວ່າ ໂດຍຜ່ານການດັດແປງ ປັບປຸງເພີ່ມເຕີມກົດໝາຍຕ່າງໆ ກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງກົງຈັກແຫ່ງລັດ ແລະບັນດາກົດໝາຍກ່ຽວກັບການກວດການ, ຕິດຕາມກວດກາໃນເວລາທີ່ຈະມາເຖິງ ແລະເປັນພື້ນຖານເພື່ອຄົ້ນຄວ້າສ້າງຕັ້ງກົນໄກປ້ອງກັນລັດຖະທຳມະນູນສະເພາະກິດ ໂດຍກົດໝາຍກຳນົດ.
ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັບປຸງ ໄດ້ມີຄວາມສັກສິດໃນການປະຕິບັດແຕ່ວັນທີ 1 ມັງກອນ 2014. ສະພາແຫ່ງຊາດໄດ້ປະກາດໃຊ້ມະຕິຕົກລົງ ສະບັບທີ 64/2013/QH13, ລົງວັນທີ 28 ພະຈິກ 2013, ວ່າດ້ວຍການປະຕິບັດລັດຖະທຳມະນູນ, ໃນນັ້ນ ກຳນົດຢ່າງຊັດເຈນວ່າ ສະພາແຫ່ງຊາດ, ລັດຖະບານ, ຂັ້ນຕ່າງໆ, ຂະແໜງການຕ່າງໆ, ບັນດາສຳນັກງານອົງການໃນລະບົບການເມືອງ ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບຈັດຕັ້ງປະຕິບັດລັດຖະທຳມະນູນ; ຜັນຂະຫຍາຍຢ່າງທັນການບັນດາມາດຕະການອັນຈຳເປັນ ແນໃສ່ຮັບປະກັນການປະຕິບັດລັດຖະທຳມະນູນ. ບັນດາສຳນັກງານອົງການລັດຢູ່ສູນກາງ ແລະທ້ອງຖິ່ນ, ແນວໂຮມປະເທດຊາດຫວຽດນາມ, ບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງທີ່ເປັນສະມາຊິກຂອງແນວໂຮມ ແລະ ບັນດາສຳນັກງານອົງການອື່ນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ມີໜ້າທີ່ຮັບຜິດຊອບຈັດຕັ້ງການໂຄສະນາ ເຜີຍແຜ່ຈິດໃຈແລະເນື້ອໃນຂອງລັດຖະທຳມະນູນຢ່າງກ້ວາງຂວາງເລິກເຊິ່ງ ເຖິງບັນດາຊັ້ນວັນນະປະຊາຊົນ ພະນັກງານ ຂ້າລັດຖະການ ກຳມະກອນ ນັກຮົບກຳລັງປະກອບອາວຸດ ແລະ ຊາວຫວຽດນາມຢູ່ຕ່າງປະເທດ, ແນໃສ່ຍົກສູງຄວາມເຊື່ອໝັ້ນແລະສັນທາຄະຕິຕໍ່ລັດຖະທຳມະນູນ ເພື່ອສ້າງສະຕິຕື່ນຕົວໃນການປະຕິບັດ ເຄົາລົບນັບຖື ແລະ ປົກປັກຮັກສາລັດຖະທຳມະນູນ; ຮັບປະກັນໃຫ້ລັດຖະທຳມະນູນໄດ້ຮັບການປະຕິບັດຕາມ ແລະປະຕິບັດຢ່າງເຂັ້ມງວດ ໃນບັນດາຂົງເຂດທັງໝົດຂອງຊີວິດສັງຄົມ.
ບັນດາອົງການລັດ ແຕ່ສູນກາງລົງຮອດຂັ້ນຕ່າງໆ, ບັນດາຂະແໜງການຢູ່ທ້ອງຖິ່ນເຫັນແຈ້ງໜ້າທີ່ຮັບຜິດຊອບຂອງຕົນ ໃນການຈັດຕັ້ງຜັນຂະຫຍາຍປະຕິບັດລັດຖະທຳມະນູນ. ຕາມນັ້ນ, ຕ້ອງຮີບກວດຄືນ, ດັດສົມໂຄງປະກອບການຈັດຕັ້ງ ພາລະບົດບາດ ໜ້າທີ່ ສິດຂອບເຂດ ຜ່ານການດັດແປງ ປັບປຸງເພີ່ມເຕີມບັນດາກົດໝາຍກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງກົງຈັກລັດ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ກວດຄືນບັນດາເອກະສານກຳນົດກົດໝາຍ ເພື່ອດັດແປງ ເພີ່ມເຕີມ ຍົກເລີກ ຫຼືປະກາດໃຊ້ໃໝ່ໃຫ້ມັນສອດຄ່ອງກັບຈິດໃຈ ແລະເນື້ອໃນຂອງລັດຖະທຳມະນູນ.
ຕາມແຜນການ, ເພື່ອປະຕິບັດຈິດໃຈ ແລະເນື້ອໃນໃໝ່ຂອງລັດຖະທຳມະນູນ ກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງກົງຈັກລັດ ແລະບັນດາສະຖາບັນໃນລະບົບການເມືອງ, ແຕ່ນີ້ຮອດເດືອນຕຸລາ 2015 (ກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນເທື່ອທີ 10 ສະພາແຫ່ງຊາດຊຸດທີ XIII), ສະພາແຫ່ງຊາດ ແລະຄະນະກຳມະການປະຈຳສະພາແຫ່ງຊາດ ຈະພິຈາລະນາ ຮັບຮອງກົດໝາຍ ກົດດຳລັດ 26 ສະບັບ. ໃນຂົງເຂດສິດທິມະນຸດ, ສິດແລະພັນທະພື້ນຖານຂອງພົນລະເມືອງ, ແຕ່ນີ້ຮອດປີ 2016, ສະພາແຫ່ງຊາດຈະພິຈາລະນາ ຮັບຮອງກົດໝາຍ 15 ສະບັບ; ໃນຂົງເຂດເສດຖະກິດ ສັງຄົມ ວັດທະນະທຳ ການສຶກສາ ວິທະຍາສາດ ເຕັກໂນໂລຊີ ສິ່ງແວດລ້ອມ, ແຕ່ນີ້ຮອດປີ 2016, ສະພາແຫ່ງຊາດຈະພິຈາລະນາ ຮັບຮອງກົດໝາຍ 38 ສະບັບ; ແລະໃນຂົງເຂດປົກປັກຮັກສາປະເທດຊາດ, ແຕ່ນີ້ຮອດປີ 2015, ສະພາແຫ່ງຊາດ ແລະຄະນະກຳມະການປະຈຳສະພາແຫ່ງຊາດ ຈະພິຈາລະນາ ຮັບຮອງກົດໝາຍ ກົດດຳລັດ 10 ສະບັບ. ເປັນອັນວ່າ, ດ້ວຍຈຳນວນກົດໝາຍ ກົດດຳລັດ 89 ສະບັບທີ່ຄາດກະວ່າສະພາແຫ່ງຊາດຈະພິຈາລະນາຮັບຮອງຜ່ານຕາມຈິດໃຈ ແລະເນື້ອໃນຂອງລັດຖະທຳມະນູນສະບັບໃໝ່ ໃນຊຸມປີທີ່ຈະມາເຖິງ, ແນ່ນອນວ່າ ລະບົບກົດຂໍ້ບັງຄັບຂອງລັດຈະມີບາດກ້າວປ່ຽນແປງໃໝ່ໂດຍພື້ນຖານ ຮອບດ້ານ, ສ້າງເປັນກຳລັງໝູນໃໝ່ໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາປະເທດຊາດໃນສະໄໝໃໝ່ - ສະໄໝແຫ່ງການຍູ້ແຮງຮອບດ້ານພາລະກິດການປ່ຽນແປງໃໝ່ ແລະເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບສາກົນ./.
ຂຽນໂດຍ: ຫງວຽນຊິງຮຸ່ງ
ກຳມະການກົມການເມືອງສູນກາງພັກກອມມູນິດຫວຽດນາມ,
ປະທານສະພາແຫ່ງຊາດ ແຫ່ງສາທາລະນະລັດສັງຄົມນິຍົມຫວຽດນາມ
