ຄວາມຄາດຄະເນກ່ຽວກັບສະຖານະການໂລກ ປີ 2016
ວກ - ສະຖານະການໂລກ ປີ 2016 ໂດຍພື້ນຖານຍັງຄົງສືບຕໍ່ເຄື່ອນເໜັງຕາມທ່າອຽງທີ່ໄດ້ເປັນຮູບເປັນຮ່າງຂຶ້ນໃນປີ 2015 ແລະ ໃນຊຸມປີກ່ອນນັ້ນ, ພ້ອມກັນນັ້ນ ກໍຍາກທີ່ຈະຜ່ານພົ້ນອອກຈາກກອບການພົວພັນສາກົນທີ່ໄດ້ເປັນຮູບເປັນຮ່າງຂຶ້ນແຕ່ປີ 2009 ມາເຖິງດຽວນີ້. ແຕ່ວ່າ ການພົວພັນລະຫວ່າງບັນດາປະເທດອ້ອມຂ້າງ “ຈຸດຮ້ອນ” ຢູ່ບາງພື້ນທີ່ຍຸດທະສາດ ກໍອາດຈະມີຄວາມເຄັ່ງຕຶງກວ່າປີ 2015.
ປະຊາຊົນທົ່ວໂລກຮ່ວມມືຮ່ວມແຮງກັນຮັກສາສັນຕິພາບ ສະຖຽນລະພາບຂອງພາກພື້ນ ແລະ ໃນໂລກ (ພາບ: ຕລ)
ບາງຈຸດໃຫຍ່ກ່ຽວກັບສະພາບການຮັກສາຄວາມສະຫງົບ, ເສດຖະກິດໂລກປີ 2015
ທີໜຶ່ງ, ຄວາມຂັດແຍ່ງຍຸດທະສາດໃນສອງຄູ່ພົວພັນລະຫວ່າງປະເທດໃຫຍ່ ຄືອາເມຣິກາ-ລັດເຊຍ ແລະ ອາເມຣິກາ-ຈີນ ແມ່ນຄວາມຂັດແຍ່ງທີ່ພົ້ນເດັ່ນໃນສະພາບການໂລກປີ 2015. ທາງດ້ານທາດແທ້, ນັ້ນແມ່ນຄວາມຂັດແຍ່ງລະຫວ່າງຝ່າຍໜຶ່ງຄືອາເມຣິກາ - ມະຫາອຳນາດໜຶ່ງດຽວທີ່ພວມອ່ອນເພຍລົງທຽບຖານ, ກັບອີກຝ່າຍໜຶ່ງຄື ບັນດາປະເທດມະຫາອຳນາດທີ່ຟື້ນຕົວຄືນໃໝ່ ແລະ ພວມເຕີບໃຫຍ່ຂຶ້ນ, ເຊິ່ງເປັນການທ້າທາຍຕໍ່ຖານະມະຫາອຳນາດໜຶ່ງດຽວຂອງອາເມຣິກາ. ດັ່ງນັ້ນ, ຄວາມຂັດແຍ່ງອາເມຣິກາ-ລັດເຊຍ ແລະ ອາເມຣິກາ-ຈີນ ຕົ້ນຕໍແມ່ນພົວພັນເຖິງການຕໍ່ສູ້ໃນລະບົບສາກົນປັດຈຸບັນໂດຍອາເມຣິກາເປັນຜູ້ແຊກຄຸມ.
ໃນຊຸມປີທີ່ຜ່ານມາມໍ່ນີ້, ຈີນ ແລະ ລັດເຊຍໄດ້ມີນະໂຍບາຍ ແລະການເຄື່ອນໄຫວຕ່າງໆ ເພື່ອແນໃສ່ເຮັດໃຫ້ລະບົບໂລກປັດຈຸບັນປ່ຽນແປງໄປ. ການກະທົບຕອບຂອງອາເມຣິກາ ແລະບັນດາປະເທດພັນທະມິດຂອງອາເມຣິກາ ເພື່ອຮັບມືກັບການທຽບຄຽງກຳລັງໃໝ່ ແນໃສ່ຮັກສາສະພາບທີ່ເປັນຢູ່ດັ່ງເດີມນັ້ນ ໄດ້ພາໃຫ້ການພົວພັນລະຫວ່າງບັນດາປະເທດໃຫຍ່ຕົກໃສ່ສະພາບຄວາມຂັດແຍ່ງ, ປະທະກັນແກ່ຍາວ ເຊິ່ງຍັງບໍ່ທັນມີທິດທາງແກ້ໄຂທີ່ເໝາະສົມຕາມຄວນ.
ຄວາມເຄັ່ງຕຶງໃນການພົວພັນລະຫວ່າງອາເມຣິກາ-ລັດເຊຍ ກ່ຽວພັນເຖິງບັນຫາ ກຣີເມຍ ແລະ ການປະທະກັນຢູ່ຕາເວັນອອກອູແກຣນ ຍັງຄົງສືບຕໍ່ໃນປີ 2015, ການຕໍ່ສູ້ທາງການທູດກ່ຽວກັບບັນຫາອູແກຣນ ຢູ່ບັນດາເວທີປາໄສສາກົນ ຍັງມີຄວາມດຸເດືອດຂຸ້ນຂ້ຽວບໍ່ໜ້ອຍ, ແຕ່ວ່າ “ຈຸດຮ້ອນ” ນີ້ບໍ່ເປັນຈຸດໃຈກາງຄືໃນປີ 2014 ອີກ. ປີ 2015, ຄວາມເຄັ່ງຕຶງລະຫວ່າງອາເມຣິກາ-ລັດເຊຍ ໄດ້ສະແດງອອກຢ່າງລວມສູນຢູ່ພາກພື້ນຕາເວັນອອກກາງ ດ້ວຍການທີ່ລັດເຊຍຖິ້ມລະເບີດໂຈມຕີອົງການຈັດຕັ້ງລັດອິດສະລາມທີ່ປະກາດຕົວເອງຢູ່ຊີຣີ ແລະ ເຫດການຕວັກກີຍິງເຮືອບິນລັດເຊຍຕົກລຳໜຶ່ງ ເຊິ່ງຕວັກກີຖືວ່າເຮືອບິນລຳນັ້ນໄດ້ລ່ວງລ້ຳຍ່ານເວຫາຂອງຕົນ. ແຕ່ວ່າ, ທັງລັດເຊຍ ແລະ ອາເມຣິກາລ້ວມແຕ່ຫຼີກລ່ຽງການປະທະກັນທາງທະຫານຢູ່ພາກພື້ນນີ້ ແລະ ລ້ວນແຕ່ໄດ້ຮັບຮູ້ການມີໜ້າທາງທະຫານຂອງກັນແລະກັນ ໃນການສູ້ຮົບຕ້ານອົງການຈັດຕັ້ງລັດອິດສະລາມ, ຈາກນັ້ນ ສອງປະເທດໄດ້ຫາວິທີຮ່ວມມືນຳກັນໃນຂອບເຂດທີ່ອາດຈະຮ່ວມມືກັນໄດ້.
ການແກ່ງແຍ້ງລະຫວ່າງອາເມຣິກາ ແລະຈີນໄດ້ສະແດງອອກຢ່າງລວມສູນຢູ່ພູມິພາກອາຊີ-ປາຊີຟິກ. ໃນປີ 2015, ການແກ່ງແຍ້ງນີ້ສະແດງອອກຕົ້ນຕໍແມ່ນໃນຂົງເຂດເຊື່ອມໂຍງເສດຖະກິດພາກພື້ນ ແລະຄວາມປອດໄພເສລີພາບໃນການເດີນເຮືອຢູ່ທະເລຕາເວັນອອກ, ທະເລຈີນຕາເວັນອອກ ເຊິ່ງຕິດກັບຂໍ້ພິພາດອະທິປະໄຕຢູ່ສອງພາກພື້ນດັງກ່າວ. ຄວາມສຳເລັດສິ້ນສຸດການເຈລະຈາສັນຍາຄູ່ຮ່ວມມືຂ້າມປາຊີຟິກ (TPP) ໂດຍອາເມຣິກາເປັນເຈົ້າພາທາງ ແລະ ການປະຕິບັດຄວາມຄິດລິເລີ່ມກ່ຽວກັບທະນາຄານລົງທຶນໂຄງສ້າງພື້ນຖານອາຊີ (AIIB) ຂອງຈີນໃນປີ 2015 ເປັນສອງຕົວຢ່າງພົ້ນເດັ່ນທີ່ໃຫ້ເຫັນການແກ່ງແຍ້ງຢ່າງຂຸ້ນຂ້ຽວກ່ຽວກັບບົດບາດເປັນເຈົ້າພາທາງ, ນຳພາການເຊື່ອມໂຍງເສດຖະກິດພາກພື້ນ ລະຫວ່າງສອງປະເທດມະຫາອຳນາດ. ທາງດ້ານການເມືອງ-ຄວາມສະຫງົບ, ການທີ່ຈີນຍູ້ແຮງການຖົມດິນແລະກໍ່ສ້າງຢ່າງຜິດກົດໝາຍຢູ່ເກາະປະກາລັງໃນເຂດທະເລຕາເວັນອອກ, ສ່ວນອາເມຣິກາພັດນັບມື້ນັບມີສ່ວນຮ່ວມເຂົ້າໃນບັນຫາເສລີພາບໃນການເດີນເຮືອ ແລະ ເດີນອາກາດຢູ່ທະເລຕາເວັນອອກ ເຊິ່ງໄດ້ເຮັດໃຫ້ເຂດທະເລນີ້ກາຍເປັນຈຸດສຸມແຫ່ງການແກ່ງແຍ້ງຊ່ວງຊີງອິດທິພົນລະຫວ່າງອາເມຣິກາ-ຈີນໃນພາກພື້ນ. ການທີ່ສອງປະເທດບໍ່ສາມາດອອກຖະແຫຼງການຮ່ວມໄດ້ ໃນການຢ້ຽມຢາມອາເມຣິກາ ຂອງທ່ານປະທານປະເທດຈີນ ສີ ຈິ້ນຜິງ (ເດືອນກັນຍາ 2015) ນັ້ນ ໄດ້ໃຫ້ເຫັນວ່າຄວາມຜິດຂ້ອງລະຫວ່າງສອງປະເທດໄດ້ສະແດງອອກຢ່າງເປີດເຜີຍ ໂດຍບໍ່ຫົວຊາເຖິງຄວາມພະຍາຍາມຮ່ວມມືສອງຝ່າຍ.
ທີສອງ, ທະວີບເອີຣົບຕ້ອງປະເຊີນໜ້າກັບສິ່ງທ້າທາຍຕ່າງໆທາງດ້ານເສດຖະກິດ, ຄວາມໝັ້ນຄົງ, ສັງຄົມ. ຄວາມ “ຄົງຕົວ” ຂອງສະຫະພາບເອີຣົບ (EU) ຖືກນາບຂູ່. ເຖິງວ່າເກຣັກໄດ້ຫລຸດພົ້ນອອກຈາກໄພແຫ່ງຄວາມລົ້ມລະລາຍ ໂດຍອາໃສຂໍ້ຕົກລົງກັບບັນດາເຈົ້ນໜີ້ສາກົນໃນເດືອນກໍລະກົດ 2015 ກໍຕາມ ແຕ່ປະເທດນີ້ຕ້ອງປະຕິບັດບັນດາມາດຕະການຫລຸດຜ່ອນການໃຊ້ຈ່າຍ ແລະ ປະຕິຮູບແຮງງານທີ່ເຄັ່ງຄັດ ເພື່ອຈະໄດ້ຮັບເອົາກ້ອນທຶນຊ່ວຍເຫຼືອ. ໃນປີ 2015, ຈຳນວນຜູ້ລີ້ໄພທີ່ມາຈາກພາກພື້ນຕ່າງໆ ເຊັ່ນອາຟຣິກກາ, ຕາເວັນອອກກາງ ແລະ ບອນຂ່ານ, ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງກະໂດດຂັ້ນ ອັນໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຢ່າງໜັກໜ່ວງເຖິງເສດຖະກິດ, ສັງຄົມ ແລະມະນຸດສະທຳຢູ່ເອີຣົບ. ໃນປີ 2015 ນີ້, ທະວີບເອີຣົບຍັງຖືກສັ່ນສະເທືອນຍ້ອນການເຄື່ອນໄຫວກໍ່ການຮ້າຍອັນຮ້າຍແຮງຕ່າງໆ, ພິເສດແມ່ນການກວາດປືນໃສ່ສຳນັກງານໜັງສືພິມ Charlie Hebdo (ຢູ່ປາຣີ, ປະເທດຝຣັ່ງ ໃນວັນທີ 7 ພະຈິກ 2015), ແລະການກໍ່ການຮ້າຍໜຶ່ງອີກກໍ່ໄດ້ເກີດຂຶ້ນຢູ່ປາຣີ ໃນວັນທີ 13 ພະຈິກ 2015.
ເບິ່ງລວມ, ບັນດາລະບຽບກົດໝາຍອັນພື້ນຖານຂອງ ອີຢູ ທີ່ມີຄວາມກ່ຽວພັນເຖິງການເງິນ, ເງິນຕາ, ການໄປມາໂດຍເສລີ,… ນັບມື້ນັບຖືດທ້າທາຍຍ້ອນການວິກິດຕ່າງໆທີ່ກ່າວມາເທິງນີ້, ພິເສດແມ່ນໃນສະພາບການທີ່ເສດຖະກິດພາກພື້ນ ອີຢູ ຟື້ນຕົວຢ່າງຊັກຊ້າ ແລະ ຂາດຄວາມໝັ້ນຄົງ. ແຕ່ວ່າ ມາເຖິງປັດຈຸບັນ, ການທີ່ບັນດາປະເທດ ອີຢູ ພວມມານະພະຍາຍາມຜ່ານຜ່າຄວາມຄິດເຫັນທີ່ແຕກຕ່າງກັນ, ພ້ອມກັນຮ່ວມມື, ຮ່ວມກັນຮັບມືກັບສິ່ງທ້າທາຍຕ່າງໆ ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ກຸ່ມນີ້ຍັງຮັກສາຄວາມສາມັກຄີໄວ້ໄດ້ເພື່ອບັນດາຈຸດປະສົງຂອງພາກພື້ນ.
ທີສາມ, ສິ່ງແວດລ້ອມແຫ່ງຄວາມໝັ້ນຄົງຢູ່ຕາເວັນອອກກາງຖືກທຳລາຍແກ່ຍາວ ແລະພວມຜັນປ່ຽນໄປຕາມທາງລົບ. ສິ່ງທີ່ຄວາມເອົາໃຈໃສ່ຄື ການປະກົດຕົວຂອງບັນດາກຳລັງອິດສະລາມຫົວຮຸນແຮງໃນເວທີການເມືອງຂອງບັນດາປະເທດໃນພາກພື້ນ ທີ່ຕໍ່ສູ້ກັບບັນດາກຳລັງຄະລາວາດ ເພື່ອແນໃສ່ຄວບຄຸມກົງຈັກອຳນາດລັດ. ປີ 2015, ບັນດາກຳລັງກໍ່ການຮ້າຍອິດສະລາມຫົວຮຸນແຮງໄດ້ເພີ່ມທະວີການເຄື່ອນໄຫວທາງດ້ານປະລິມານ, ຄວາມຖີ່ ແລະ ຂະໜາດ ເຊິ່ງພົ້ນເດັ່ນທີ່ສຸດແມ່ນ ລັດອິດສະລາມກຳລັງຢຶດຄອງບໍລິເວນກວ້າງໃຫຍ່ຢູ່ເຂດຕາເວັນອອກຂອງຊີຣີ ແລະ ຕາເວັນຕົກຂອງອິຣັກ - ເປັນບໍລິເວັນຮັ່ງມີທີ່ສຸດຍ້ອນບໍ່ນ້ຳມັນອາຍແກັສທຳມະຊາດ. ການຕໍ່ສູ້ຕ້ານລັດອິດສະລາມໂດຍອາເມຣິກາ ແລະຝ່າຍຕາເວັນຕົກເປັນຜູ້ປຸກປັ່ນ, ແລະໃນປີທີ່ແລ້ວນີ້ມີການເຂົ້າຮ່ວມການຮົບຂອງລັດເຊຍ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ລັດອິດສະລາມຖືກເສຍຫາຍຢ່າງໜັກໜ່ວງ, ແຕ່ວ່າ ອົງການຈັດຕັ້ງລັດອິດສະລາມນີ້ຍັງມີເງື່ອນໄຂເພື່ອຄົງຕົວ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວອີກຕໍ່ໄປ.
ຈຸດສະຫວ່າງຢູ່ພາກພື້ນນີ້ແມ່ນ ບັນຫານິວເກຼຍຂອງອີຣານ ໄດ້ບັນລຸຜົນກ້າວກະໂດດທີ່ສຳຄັນ. ພາຍຫຼັງທີ່ບັນລຸຂໍ້ຕົກລົງກັບກຸ່ມປະເທດ P5+1, ບົດບາດຂອງອີຣານໃນພາກພື້ນອາດຈະໄດ້ຍົກສູງຂຶ້ນຫຼາຍພໍຄວນ, ພິເສດແມ່ນ ໃນການແກ້ໄຂບັນຫາຕ່າງໆຢູ່ ອີຣັກ, ຊີຣີ ກໍ່ຄືແກ້ໄຂການປະທະກັນລະຫວ່ງອິດສະຣາແອນ - ປາແລສະຕີນ.
ທີສີ່, ພູມິພາກອາຊີ - ປາຊີຟິກ ສືບຕໍ່ມີພາບພົດສະຫວ່າງສະໄຫວໃນທ່າອຽງຟື້ນຟູເສດຖະກິດທົ່ວໂລກ ກໍ່ຄືການຮ່ວມມື, ເຊື່ອມໂຍງເສດຖະກິດພາກພື້ນ. ບັນດາເຫດການທີ່ພົ້ນເດັ່ນໃນປີ 2015 ຄື ການສ້າງຕັ້ງປະຊາຄົມອາຊຽນຂຶ້ນຢ່າງເປັນທາງການ, ການສຳເລັດສິ້ນສຸດການເຈລະຈາສັນຍາຄູ່ຮ່ວມມືຂ້າມປາຊີຟິກ (TPP),... ໄດ້ໃຫ້ເຫັນວ່າ ການຮ່ວມມື, ເຊື່ອມຕໍ່ເສດຖະກິດພາກພື້ນຍັງຄົງຂະຫຍາຕົວຢູ່, ໃນສະພາວະຄວາມໝັ້ນຄົງຂອງພາກພື້ນມີການຜັນປ່ຽນຢ່າງສັບສົນ ແລະ ມີທ່າອຽງເຄັ່ງຕຶງຂຶ້ນຕື່ມ ຍ້ອນບັນດາປະເທດມະຫາອຳນາດເຂົ້າຮ່ວມນັບມື້ນັບເລິກໃນສະພາບການພາກພື້ນ. ຄວາມຂາດດຸນລະຫວ່າງດ້ານໜຶ່ງແມ່ນທ່າອຽງຮ່ວມມື, ເຊື່ອມຕໍ່ເສດຖະກິດພາກພື້ນໄດ້ຮັບການຍູ້ແຮງ ກັບອີກດ້ານໜຶ່ງແມ່ນ ການແກ່ງແຍ້ງຢ່າງຂຸ້ນຂ້ຽວກ່ຽວກັບຄວາມໝັ້ນຄົງ ແລະຍຸດທະສາດຢູ່ອາຊີ-ປາຊີຟິກ, ອາດຈະກໍ່ໃຫ້ເກີດການກະທົບສວນທາງກັນກັບສະຖານະການພາກພື້ນເວົ້າລວມ.
ທີຫ້າ, ການຮ່ວມມືລະຫວ່າງປະເທດໃນບັນດາບັນຫາທົ່ວໂລກ, ເຊັ່ນ ຕ້ານການກໍ່ການຮ້າຍ, ຕ້ານອາວຸດທີ່ມີອຳນາດທຳລາຍລ້າງສູງ ແລະ ຕ້ານການປ່ຽນແປງສະພາບພູມິອາກາດ, ຍັງມີຄວາມຄືບໜ້າຢູ່. ຕົວຢ່າງທີ່ສະແດງອອກຢ່າງຈະແຈ້ງທີ່ສຸດແມ່ນ ການປະຊຸມຄັ້ງທີ 21 ບັນດາສະມາຊິກຂອງກອບອະນຸສັນຍາສະຫະປະຊາຊາດ ວ່າດ້ວຍການປ່ຽນແປງສະພາບພູມິອາກາດ (COP 21) ໄດ້ຮັບຮອງຜ່ານຂໍ້ຕົກລົງປາຣີ ວ່າດ້ວຍການຕໍ່ສູ້ຕ້ານການປ່ຽນແປງສະພາບພູມິອາກາດໃນໂລກ (ວັນທີ 12 ທັນວາ 2015). ຂໍ້ຕົກລົງນີ້ຖືກຖືວ່າເປັນຂໍ້ຕົກລົງປະຫວັດສາດ ທີ່ປ່ຽນແທນໃຫ້ແກ່ສົນທິສັນຍາກຽວໂຕ.
ຄາດຄະເນບາງຢ່າງກ່ຽວກັບສະຖານະການໂລກປີ 2016
ບົນພື້ນຖານສະພາບການໂລກຜັນປ່ຽນໃນປີ 2015 ແລະໃນຊຸມປີກ່ອນນັ້ນ, ການຂະຫຍາຍຕົວ ແລະປ່ຽນແປງຂອງບັນດາປັດໃຈທີ່ກະທົບໃສ່ສະພາບການໃນປີ 2016, ອາດຈະນຳສະເໜີຄຳຄາດຄະເນຈຳນວນໜຶ່ງກ່ຽວກັບສະພາບການໂລກປີ 2016 ສຳລັບສີ່ເສົາຄ້ຳໃຫຍ່ (ປະກອບດ້ວຍ ທ່າອຽງການເມືອງ, ຄວາມພົວພັນລະຫວ່າງບັນດາປະເທດໃຫຍ່, ບັນດາລະບຽບກົດໝາຍສາກົນ, ແລະ ບັນດາການປະທະກັນຢູ່ຕາມພາກພື້ນ) ດັ່ງລຸ່ມນີ້:
ບັນດາທ່າອຽງໃຫຍ່ໃນສະພາບການໂລກ ມີຄວາມສາມາດສະແດງອອກຢ່າງລະອຽດໃນປີ 2016 ດັ່ງນີ້:
ທີໜຶ່ງ, ເສດຖະກິດໂລກອາດຈະບັນລຸລະດັບເຕີບໂຕສູງກວ່າປີກ່ອນ. ບັນດາສະຖາບັນເສດຖະກິດສາກົນເຊັ່ນ ກອງທຶນການເງິນສາກົນ (IMF), ອົງການຈັດຕັ້ງການຮ່ວມມືແລະພັດທະນາເສດຖະກິດ (OECD) ຫຼືວ່າອົງການສະຫະປະຊາຊາດ (UN) ລ້ວນແຕ່ຄາດຄະເນວ່າ ລະດັບເຕີບໂຕເສດຖະກິດທົ່ວໂລກປີ 2016 ຈະສູງກວ່າປະມານ 0,5% ທຽບກັບປີ 2015. ແຕ່ວ່າ, ແງ່ຫວັງແຫ່ງການຟື້ນຟູເສດຖະກິດແບບໜັກແໜ້ນນັ້ນ ກໍຍັງບໍ່ທັນຈະແຈ້ງເທື່ອ ຍ້ອນຫຼາຍສາເຫດຄື ຄວາມບໍ່ໝັ້ນທ່ຽງຂອງສິ່ງແວດລ້ອມເສດຖະກິດມະຫາພາກທີ່ແກ່ຍາວມາແຕ່ການວິກິດການເງິນປີ 2008; ຄວາມຕົກຕ່ຳຂອງລາຄາສິນຄ້າ ແລະການຄ້າ; ການຜັນຜວນຂອງອັດຕາແລກປ່ຽນ, ຂອງອັດຕາດດອກເບ້ຍ ແລະ ກະແສເງິນທຶນ; ຄວາມຊັກຊ້າໃນການລົງທຶນ ແລະໃນການຍົກສູງສະມັດຕະພາບ; ຄວາມຂາດການເຊື່ອມຕໍ່ກັນລະຫວ່າງຕະຫຼາດການເງິນ (ຕະຫຼາດອຳພາງ) ແລະ ບັນດາການເຄື່ອນໄຫວເສດຖະກິດຕົວຈິງ ພາໃຫ້ຕະຫຼາດນີ້ຕ້ອງປະເຊີນໜ້າກັບຄວາມສ່ຽງຫຼາຍຢ່າງ(1).
ທີສອງ, ຄວາມເຕີບໂຕເສດຖະກິດ ແລະ ບົດບາດຂອງບັນດາປະເທດກຳລັງພັດທະນາ ແລະ ບັນດາລະບົບເສດຖະກິດໃຫຍ່ທີ່ຫາກໍພົ້ນເດັ່ນຂຶ້ນ (ກຸ່ມປະເທດ BRICS ປະກອບດ້ວຍບຣາຊີນ, ລັດເຊຍ, ອິນເດຍ, ຈີນ ແລະ ອາຟຣິກາໃຕ້) ໃນສະຖານະການເສດຖະກິດ - ການເມືອງໂລກ ໄດ້ມີຄວາມຫລຸດຜ່ອນລົງທຽບຖານ. ໃນເວລານັ້ນ, ເສດຖະກິດຂອງບັນດາປະເທດຈະເລີນພັດທະນາຄື ອາເມຣິກາ, ຍີ່ປຸ່ນ, ຝຣັ່ງ, ເຢຍລະມັນ... ພັດໄດ້ຮັບການຟື້ນຟູໃນລະດັບຕ່າງໆທີ່ຕ່າງກັນ ພາຍຫຼັງວິວັດການປະຕິຮູບ, ຮັບມືກັບວິກິດການ. ຖ້າຫາກປະກົດການນີ້ຖືກແກ່ຍາວ ກໍ່ອາດຈະພາໃຫ້ການຊັ່ງຊາກຳລັງທົ່ວໂລກໃນຊຸມປີຕໍ່ໜ້າ ມີການປ່ຽນແປງໄປຕາມທິດທີ່ບໍ່ສະດວກໃຫ້ແກ່ບັນດາປະເທດ BRICS ແລະບັນດາປະເທດທາງທິດໃຕ້ເວົ້າລວມ.
ທີສາມ, ບັນດາປະເທດສືບຕໍ່ທ່າອຽງສຸມໃສ່ການຟື້ນຟູເສດຖະກິດ, ປັບປຸງຄວາມໝັ້ນຄົງສະຖຽນລະພາບໃນປະເທດ, ຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມພາຍນອກມີສັນຕິພາບ ສະຖຽນລະພາບເພື່ອການພັດທະນາ. ແຕ່ວ່າ, ການຜັນຂະຫຍາຍນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດເພື່ອປະຕິບັດຜົນປະໂຍດຂອງປະເທດ - ຂອງຊາດ ກໍຈະສືບຕໍ່ພາໃຫ້ເກີດການຕຳກັນ, ຂັດກັນທາງດ້ານຍຸດທະສາດລະຫວ່າງບັດາປະເທດໃຫຍ່ ແລະລະຫວ່າງປະເທດໃຫຍ່ - ປະເທດນ້ອຍ ຢູ່ຫຼາຍພາກພື້ນທີ່ສຳຄັນ. ດັ່ງນັ້ນ, ການປະທະກັນຕາມພາກພື້ນຈະສືບຕໍ່ຍືດເຍືອໃນປີ 2016, ເປັນຕົ້ນແມ່ນຢູ່ພາກພື້ນຕາເວັນອອກກາງ, ເຄືອຂ່າຍບັນດາລັດເອກະລາດ (SNG) ແລະ ອາຊີຕາເວັນອອກ.
ທີສີ່, ເຖິງວ່າລະຫວ່າງບັນດາປະເທດຍັງມີຄວາມແຕກຕ່າງທາງດ້ານຜົນປະໂຫຍດແຫ່ງຊາດກໍຕາມ, ແຕ່ການຮ່ວມມືສາກົນເພື່ອແກ້ໄຂບັນດາບັນຫາທົ່ວໂລກ, ສິ່ງທ້າທາຍລວມຕໍ່ກັບປະຊາຄົມໂລກ ເຊັ່ນ ການປ່ຽນແປງສະພາບພູມິອາກາດ, ການອົບພະຍົບ, ຕ້ານການກໍ່ການຮ້າຍ, ຕ້ານການເຜີຍແຜ່ອາວຸດທີ່ມີອຳນາດທຳລາຍລ້າງສູງ... ສືບຕໍ່ມີບາດກ້າວຂະຫຍາຍຕົວ. ວິວັດການຮ່ວມມືທົ່ວໂລກນີ້ຂຶ້ນກັບການຮ່ວມມື, ປະນີປະນອມກັນລະຫວ່າງອາເມຣິກາ, ຈີນ ແລະ ລັດເຊຍ.
ທີຫ້າ, ບົດບາດຂອງພູມິພາກອາຊີ-ປາຊີຟິກ ໃນກະດານໝາກຮຸກທາງເສດຖະກິດ, ການເມືອງສາກົນ ສືບຕໍ່ໄດ້ຮັບການຍົກສູງ. ພູມິພາກນີ້ຈະນຳພາຂະບວນວິວັດການຟື້ນຟູເສດຖະກິດ ແລະ ເຊື່ອມໂຍງເສດຖະກິດຂອງໂລກ(2). ໃນປີ 2016 ມີໂອກາດດີຫຼາຍທີ່ບັນດາປະເທດສະມາຊິກຈະໃຫ້ສັດຕະຍາບັນ ສັນຍາຄູ່ຮ່ວມມືຂ້າມປາຊີຟິກ (TPP) ແລະ ຈະສຳເລັດສິ້ນສຸດການເຈລະຈາສັນຍາຄູ່ຮ່ວມມືຮອບດ້ານພາກພື້ນ (RCEP), ວິວັດການປຶກສາສົນທະນາກ່ຽວກັບການກຳນົດຮູບສັນຍາການຄ້າເສລີ (FTA) ກໍໄດ້ຮັບການເພີ່ມທະວີ. ຄຽງຂ້າງນັ້ນ, ທະວີບອາຊີ-ປາຊີຟິກມີທ່າອຽງກາຍເປັນພື້ນທີ່ແຂ່ງຂັນສ້າງອິດທິພົນໃໝ່ຂອງບັນດາປະເທດມະຫາອຳນາດ, ເຮັດໃຫ້ບັນດາບັນຫາທີ່ຍັງຄົງຄ້າງຂອງພູມິພາກນັບມື້ນັບສັບສົນ, ແກ້ໄຂຍາກກວ່າອີກ.
ຄວາມພົວພັນລະຫວ່າງບັນດາປະເທດມະຫາອຳນາດ (ເປັນຕົ້ນແມ່ນລະຫວ່າງສາມປະເທດອາເມຣິກາ, ຈີນ ແລະ ລັດເຊຍ) ມີຄວາມສາມາດຈະສືບທອດບັນດາຈຸດພິເສດຂອງໄລຍະກ່ອນ, ແຕ່ກໍມີຈຸດໃໝ່ທີ່ແນ່ນອນຕ່າງໆ, ລະອຽດຄື:
ທີໜຶ່ງ, ບັນດາປະເທດໃຫຍ່ສືບຕໍ່ທ່າອຽງສຸມໃສ່ຟື້ນຟູເສດຖະກິດ, ປັບປຸງອຳນາດການເມືອງພາຍໃນ, ແຕ່ກໍຍັງຜັນຂະຫຍາຍການພົວພັນຕ່າງປະເທດຢ່າງຕັ້ງໜ້າ ເພື່ອແນໃສ່ປະຕິບັດຜົນປະໂຫຍດຂອງປະເທດໃຫຍ່, ຮັບມືກັບສິ່ງທ້າທາຍທີ່ເກີດຂຶ້ນຢູ່ພື້ນທີ່ຍຸດທະສາດຕ່າງໆ. ໃນປີເລືອກຕັ້ງ 2016 ຢູ່ອາເມຣິກາ, ຫົວຂໍ້ກ່ຽວກັບການພົວພັນກັບລັດເຊຍ ແລະ ຈີນ ຈະໄດ້ຮັບຄວາມເອົາໃຈໃສ່ຫຼາຍກວ່າອີກ, ອຳນາດການປົກຄອງຂອງປະທານາທິບໍດີ ບາຣັກ ໂອບາມາ ຍາກທີ່ຈະສະແດງຄວາມອ່ອນໂຍນຕໍ່ກັບລັດເຊຍ ແລະ ຈີນ. ສຳລັບຈີນ, ປີ 2016 ເປັນ “ປີຫົວຕໍ່” ເພື່ອກະກຽມໃຫ້ແກ່ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ XIX ຂອງພັກກອມມູນິດຈີນ (ປີ 2017). ຢູ່ລັດເຊຍ, ຖານະບົດບາດໃນປະເທດຂອງປະທານາທິບໍດີ ວະລາດີເມຍ ປູຕີນ ຢູ່ໃນລະດັບສູງ, ອຳນວຍເງື່ອນໄຂໃຫ້ລັດເຊຍ ສືບຕໍ່ຢືນຢັນອິດທິພົນຂອງຕົນຢູ່ເຂດເຄືອຂ່າຍບັນດາລັດເອກະລາດ (SNG) ແລະ ຊີຣີ, ແຕ່ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກທາງດ້ານເສດຖະກິດ ຍ້ອນລາຄານ້ຳມັນຕົກຕ່ຳ ແລະ ການປິດລ້ອມ ຂວ້ຳບາດຂອງຝ່າຍຕາເວັນຕົກກໍໄດ້ເຮັດໃຫ້ເສດຖະກິດຂອງລັດເຊຍພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍຢ່າງ.
ທີສອງ, ຄວາມພົວພັນລະຫວ່າງສາມປະເທດໃຫຍ່ ອາເມຣິກາ - ຈີນ - ລັດເຊຍ ສືບຕໍ່ຜັນປ່ຽນໄປຕາມທິດຄວາມເຄັ່ງຕຶງນັບມື້ນັບເພີ່ມຂຶ້ນ ລະຫວ່າງຄູ່ພົວພັນອາເມຣິກາ-ຈີນ ແລະ ຄູ່ພົວພັນອາເມຣິກາ-ລັດເຊຍ. ຈີນ ແລະ ລັດເຊຍ ສືບຕໍ່ຮັກສາການພົວພັນຮ່ວມມືນຳກັນ, ມີຜົນປະໂຫຍດຄູ່ຂະໜານຄືກັນໃນຫຼາຍບັນຫາສາກົນ, ແຕ່ຈະບໍ່ສຳພັນທະພາບນຳກັນເພື່ອຮັບມືກັບອາເມຣິກາ. ອາເມຣິກາສືບຕໍ່ປັບປຸງການພົວພັນສຳພັນທະມິດກັບ ອີຢູ, ອົງການສົນທິສັນຍາແອດແລນຕິກເໜືອ (NATO) ເພື່ອຮັບມືກັບສິ່ງທ້າທາຍທີ່ມາຈາກຝ່າຍລັດເຊຍ; ປັບປຸງການພົວພັນກັບຍີ່ປຸ່ນ, ອົດສະຕຣາລີ, ອີນເດຍ,... ເພື່ອຮັບມືກັບສິ່ງທ້າທາຍຕ່າງໆທີ່ມາຈາກຈີນ. ແຕ່ວ່າ, ນັບທັງອາເມຣິຫາ ແລະ ບັນດາປະເທດສຳພັນທະມິດ, ຄູ່ຮ່ວມມືຂອງອາເມຣິກາ ຈະບໍ່ປະລະນະໂຍບາຍຮ່ວມມືເສດຖະກິດກັບຈີນ ແລະ ລັດເຊຍ.
ທີສາມ, ບັນດາພື້ນທີ່ວົງນອກອ້ອມຂ້າງລັດເຊຍ, ຈີນ ໄດ້ກາຍເປັນບ່ອນຍາດຊີງອິດທິພົນທີ່ເຄັ່ງຮ້ອນທີ່ສຸດລະຫວ່າງບັນດາປະເທດໃຫຍ່, ຄວາມພິພາດດ້ານເຂດແດນ, ທະເລ, ໝູ່ເກາະ ຍັງຄົງເປັນ “ເຄື່ອງວັດຄວາມຮ້ອນ” ຂອງການແກ່ງແຍ້ງລະຫວ່າງບັນດາປະເທດໃຫຍ່. ສະພາບການອູເກຣນ, ທະເລຕາເວັນອອກ ສືບຕໍ່ເກີດຟອງແຮງລົມຈັດ ຍ້ອນປັດໄຈແກ່ງແຍ້ງລະຫວ່າງປະເທດໃຫຍ່.
ທີສີ່, ການຍາດແຍ່ງອິດທິພົນລະຫວ່າງບັນດາປະເທດໃຫຍ່ທີ່ມີຄວາມກ່ຽວພັນເຖິງບົດບາດນຳພາການເຊື່ອມໂຍງເສດຖະກິດນັ້ນ ນັບມື້ນັບມີຄວາມໝາຍສຳຄັນ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນໃນບັນດາ “ໂຄງການໃຫຍ່” ເຊັ່ນ ສັນຍາຄູ່ຮ່ວມມືຂ້າມປາຊີຟິກ (TPP), ສັນຍາການຄ້າເສລີຂ້າມແອດແລນຕິກ (TTIP), ສະຫະພັນເສດຖະກິດອາຊີ-ເອີຣົບ, ຂໍ້ລິເລີ່ມ ທະນາຄານເພື່ອການລົງທຶນໂຄງສ້າງພື້ນຖານແຫ່ງອາຊີ (AIIB) ແລະ ຍຸດທະສາດ “ແຖບດິນໜຶ່ງ, ເສັ້ນທາງໜຶ່ງ” ຂອງຈີນ... ການທີ່ສະກຸນເງິນຢ໋ວນຂອງຈີນໄດ້ຮັບຄວາມຮັບຮູ້ໃຫ້ເຂົ້າໃນ “ກະຕ່າສະກຸນເງິນ” ຂອງ IMF ໃນເດືອນທັນວາ 2015 ນັ້ນ ໄດ້ຂີດໝາຍການປ່ຽນແປງໃຫຍ່ທີ່ສຸດ ໃນໂຄງປະກອບເງິນຕາສາກົນ ນັບແຕ່ເມື່ອສະກຸນເງິນເອໂຣປະກົດຕົວຂຶ້ນ. ເວົ້າຢ່າງອື່ນ, ການແຂ່ງຂັນເສດຖະກິດ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍ “ກຳລັງແຮງນຸ່ມນວນ” ແມ່ນການແຂ່ງຂັນຊ່ວງເສັງກັນໃໝ່ທີ່ມີຄວາມເຄັ່ງຮ້ອນບໍ່ໜ້ອຍ(3).
ທີຫ້າ, ລະຫວ່າງບັນດາປະເທດໃຫຍ່ມີການແກ່ງແຍ້ງກັນ ແຕ່ບໍ່ຍົກເວັ້ນການຮ່ວມມືກັນເພື່ອແນໃສ່ຮັບມືກັບສິ່ງທ້າທາຍລວມຕ່າງໆ ເຊັ່ນ ຕ້ານການກໍ່ການຮ້າຍ, ຕ້ານການເຜີຍແຜ່ອາວຸດທີ່ມີອຳນາດທຳລາຍລ້າງສູງ, ຮັບມືກັບການປ່ຽນແປງສະພາບພູມິອາກາດ, ການຮັກສາຄວາມປອດໄພທາງດ້ານເຄືອຂ່າຍອິນເຕີເນັດ... ໃນບັນດາພື້ນທີ່ແກ່ງແຍ້ງຈຸດໜັກກໍມີຄວາມສະຫງົບຊົ່ວຄາວໃນເວລາທີ່ຕ່າງກັນ.
ກ່ຽວກັບລະບຽບກົດໝາຍສາກົນ. ອົງການສະຫະປະຊາຊາດສືບຕໍ່ໄດ້ຮັບຄວາມເຄົາລົບນັບຖືເປັນສຳຄັນຈາກປະເທດຕ່າງໆໃນໂລກ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນໃນການແກ້ໄຂບັນດາບັນຫາທີ່ມີລັກສະນະຂ້າມຊາດ. ຢູ່ໃນຄະນະມົນຕີຄວາມໝັ້ນຄົງແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ, ເຖິງວ່າ 5 ປະເທດສະມາຊິກຖາວອນຍັງມີຄວາມແຕກຕ່າງຂັດແຍ່ງທີ່ເລິກເຊິ່ງກ່ຽວກັບຫຼາຍບັນຫາສຳຄັນແຫ່ງຄວາມປອດໄພຂອງໂລກກໍຕາມ ແຕ່ກໍຍັງບັນລຸເຖິງຄວາມເຫັນດີເຫັນພ້ອມໃນຫຼາຍບັນຫາເຊັ່ນ ຕ້ານການກໍ່ການຮ້າຍ, ຕ້ານການເຜີຍແຜ່ອາວຸດທີ່ມີອຳນາດທຳລາຍລ້າງສູງ, ຮັບມືກັບການປ່ຽນແປງສະພາບພູມິອາກາດ... ການບັນລຸຂໍ້ຕົກລົງ ປາຣີ ກ່ຽວກັບຕ້ານການປ່ຽນແປງສະພາບພູມິອາກາດ (COP 21) ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ປະເທດຕ່າງໆໃນໂລກລ້ວນແຕ່ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນແກ່ ບົດບາດທີ່ບໍ່ອາດຈະຂາດໄດ້ ຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດໃນການແກ້ໄຂສິ່ງທ້າທາຍຕ່າງໆ ທີ່ມີຕໍ່ປະຊາຄົມໂລກທັງໝົດ. ແຕ່ວ່າ, ເພື່ອປະຕິບັດເນື້ອໃນຂໍ້ຕົກລົງ COP 21 ໃຫ້ປະກົດເປັນຈິງນັ້ນ ບັນດາປະເທດຕ້ອງປະເຊີນໜ້າກັບອຸປະສັກພື້ນຖານຕ່າງໆ ຄືເຕັກໂນໂລຊີ ແລະ ການເງິນ; ຖ້າຫາກບໍ່ມີເງິນແລະເຕັກໂນໂລຊີ ການຫລຸດຜ່ອນ “ອາຍແກັສເຮືອນແກ້ວ” ລົງ ເພື່ອຮັກສາອຸນຫະພູມໜ່ວຍໂລກເພີ່ມຂຶ້ນພຽງ 2oC ທຽບກັບສະໄໝກ່ອນການຫັນເປັນອຸດສາຫະກຳ ກໍເກືອບຄືວ່າບໍ່ອາດຈະປະຕິບັດໃຫ້ປະກົດເປັນຈິງໄດ້.
ໃນຖານະເປັນກຸ່ມທະຫານທີ່ແຂງແຮງທີ່ສຸດໃນໂລກ, ໃນປີ 2016, ອົງການສົນທິສັນຍາແອດແລນຕິກເໜືອ (NATO) ສືບຕໍ່ເອົາໃຈໃສ່ເຖິງການຕໍ່ສູ້ຕ້ານລັດອິດສະລາມ, ຊ່ວຽໜູນໃຫ້ອູເກຣນ, ແລະ ຕ້ານການມີໜ້າທາງດ້ານການທະຫານຂອງລັດເຊຍຢູ່ເຂດທະເລ ບານຕິກ, ທະເລດຳ ແລະ ທະເລເມດີເຕີເຣນຽນ. ຢູ່ພາຍໃນຂອງກຸ່ມນີ້ພວມມີຄວາມແບ່ງແຍກກ່ຽວກັບທັດສະນະ ລະຫວ່າງຝ່າຍໜຶ່ງຢາກຮ່ວມມືກັບລັດເຊຍເພື່ອຕ້ານລັດອິດສະລາມ ກັບອີກຝ່າຍໜຶ່ງຢາກຈຳກັດຜົນກະທົບຂອງລັດເຊຍຢູ່ຊີຣີ. ບັນຫາສຳຄັນໃນວາລະການປະຊຸມຂອງ NATO ແມ່ນສົນທະນາກ່ຽວກັບຄວາມສຳນຶກ “ສົງຄາມປະສົມ (hybrid)” ແລະວິທີຮັບມືກັບສົງຄາມປະເພດນີ້, ເຊິ່ງກວມດ້ວຍ ສົງຄາມທຳມະດາ, ການປະທະກັບ ແລະ ສົງຄາມເຄືອຂ່າຍອີນເຕີເນັດ. ການປະທະກັນຢູ່ປະເທດອູເກຣນ ແລະ ສົງຄາມກາງເມືອງຢູ່ຊີຣີ ແມ່ນຕົວຢ່າງທີ່ຈະແຈ້ງທີ່ສຸດກ່ຽວກັບ “ສົງຄາມປະສົມ” ແບບໃໝ່ນີ້.
ປີ 2016 ເປັນປີທຳອິດທີ່ອາຊຽນ ກາຍເປັນປະຊາຄົມຢ່າງເປັນທາງການ (ວັນທີ 31 ທັນວາ 2015). ເນື້ອໃນສຳຄັນໜຶ່ງຂອງ ວິໄສທັດອາຊຽນປີ 2025 ແມ່ນກໍ່ສ້າງໂຄງປະກອບຄວາມປອດໄພພາກພື້ນທີ່ໝັ້ນຄົງ ແລະ ມີປະສິດທິຜົນ ເພື່ອແນໃສ່ຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມສັນຕິພາບ ສະຖຽນລະພາບຢູ່ໃນພາກພື້ນ, ດ້ວຍບົດບາດເປັນໃຈກາງຂອງອາຊຽນ ທີ່ໄດ້ຮັບການເພີ່ມທະວີ(4). ພາຍໃຕ້ການເປັນປະທານຂອງ ລາວ, ເຊິ່ງເຄີຍມີຄວາມຊັ່ງຊາລອບຄອບພໍຄວນໃນການເຂົ້າເຖິງບັນຫາໂຄງປະກອບພາກພື້ນ, ພ້ອມນັ້ນກໍຈັດຕັ້ງກອງປະຊຸມສຸດຍອດອາຊຽນພຽງຄັ້ງໜຶ່ງໃນປີ 2016 ຫາກບໍ່ແມ່ນສອງຄັ້ງຄືປົກກະຕິ, ໂຄງປະກອບຄວາມປອດໄພພາກພື້ນໃນປີ 2016 ຄາດວ່າຈະບໍ່ມີບາດກ້າວຂະຫຍາຍຕົວຕື່ມອີກບາດກ້າວໃດເລີຍ. ບັນຫາທະເລຕາເວັນອອກຍັງສືບຕໍ່ເປັນສິ່ງທ້າທາຍຕໍ່ກັບຄວາມສາມັກຄີພາຍໃນຂອງອາຊຽນ.
ກ່ຽວກັບການປະທະກັນຢູ່ຕາມພາກພື້ນຕ່າງໆ. ການສູ້ຮົບຕ້ານລັດອິດສະລາມຍັງແກ່ຍາວ ຍ້ອນຍຸດທະສາດຖິ້ມລະເບີດຍິງທຳລາຍຂອງອາເມຣິກາ ແລະ ລັດເຊຍ ຈະມີປະສິດທິຜົນຈຳກັດ ຖ້າຫາກຂາດການຊ່ວຍໜູນຈາກກອງທັບອາກາດຂອງບັນດາປະເທດພັນທະມິດອາຫຣັບທີ່ສຳຄັນ, ໃນເມື່ອຄວາມສາມາດຜັນຂະຫຍາຍທະຫານບົກຂອງອາເມຣິກາມີໜ້ອຍສຸດ; ຄວາມຂັດແຍ່ງລະຫວ່າງ NATO ແລະ ລັດເຊຍ, ຄວາມຂັດແຍ່ງພາຍໃນ NATO (ບັນດາປະເທດພັນທະມິດເອີຣົບຕາເວັນອອກຢາກສຸມປາຍຫອກໃສ່ລັດເຊຍ ໃນເວລານັ້ນບັນດາປະເທດພັນທະມິດຢູ່ທາງທິດໃຕ້ຢາກໃຫ້ບຸລິມະສິດແກ່ການແກ້ໄຂສະພາບການສັບສົນຢູ່ຕາເວັນອອກກາງ ແລະ ອາຟຣິກກາເໜືອ).
ການທີ່ປະເທດສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນ ເກົາຫລີ ສືບຕໍ່ຂະຫຍາຍອາວຸດນິວເກຼຍ ແລະ ລູກສອນໄຟໄລຍະໄກ ຈະເຮັດໃຫ້ສະພາບການໃນແຫຼມເກົາຫລີເຄັ່ງຕຶງຂຶ້ນຕື່ມ. ຄວາມແຕກແຫງໃນການພົວພັນລະຫວ່າງຈີນ ແລະ ເກົາຫລີເໜືອຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບການຕາບຈອດເທື່ອ. ປີ 2016, ສະພາບຄວາມເຄັ່ງຕຶງຢູ່ແຫຼມເກົາຫລີອາດຈະຮ້າຍແຮງຍິ່ງຂຶ້ນເມື່ອອາເມຣິກາ ແລະ ສ.ເກົາຫລີຊ້ອມຮົບໃນຕົ້ນໄຕມາດທີ II. ມາເຖິງເວລານີ້, ຍັງບໍ່ເຫັນຄວາມສາມາດຕິດຕໍ່ການເຈລະຈາ 6 ຝ່າຍກ່ຽວກັບບັນຫາປອດອາວຸດນິວເກຼຍຢູ່ແຫຼມເກົາຫລີໃນປີ 2016.
ເບິ່ງລວມແລ້ວ, ບັນດາ “ຈຸດຮ້ອນ” ຢູ່ເຂດອາຊີຕາເວັນອອກ ອາດຈະຫັນປ່ຽນໄປຕາມທາງຮ້າຍ ຍ້ອມສະພາບການພາຍໃນຂອງບາງປະເທດມີຄວາມສັບສົນຫຼາຍ ແລະ ຄວາມພົວພັນລະຫວ່າງບັນດາປະເທດໃຫຍ່, ເປັນຕົ້ນແມ່ນຄວາມພົວພັນຈີນ - ອາເມຣິກາ, ຈີນ - ຍີ່ປຸ່ນ ສືບຕໍ່ຫັນປ່ຽນໄປຕາມທາງລົບ, ໃນເວລານັ້ນ ບັນດາກົນໄກສາກົນພັດບໍ່ແຮງພໍເພື່ອກີດກັ້ນບໍ່ໃຫ້ການປະທະກັນລະເບີດຂຶ້ນ.
ໂດຍ ດຣ.ຫງວຽນນາມເຢືອງ
ຮອງຫົວໜ້າສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າຍຸດທະສາດການທູດ, ສະຖາບັນການທູດຫວຽດນາມ
------------------------------------
* ບົດນີ້ໄດ້ລົງພິມໃນວາລະສານກອມມູນິດ ສະບັບທີ 880 (ເດືອນກຸມພາ 2016).
(1) ສະຫະປະຊາຊາດ: ສະພາບຄວາມເປັນຈິງຂອງເສດຖະກິດໂລກ ແລະ ແງ່ຫວັງປີ 2016 (World Economic Situations and Prospects 2016); ດາວໂລດຈາກເວັບໄຊ http://www.un.org/en/development/desa/policy/wesp/
(2) ບູ່ຍແທງເຊີນ (ບັນນາທິການຫຼັກ): ເຊື່ອມໂຍງສາກົນ ແລະ ບັນດາບັນຫາທີ່ວາງອອກມາຕໍ່ກັບຫວຽດນາມ, ສຳນັກພິມຈຳໜ່າຍ ການເມືອງແຫ່ງຊາດ - ຊື້ເຖິດ, ຮ່າໂນ້ຍ, 2015.
(3) Michael J. Green: “Seeking the Right Strategy of Our Time”, ໃນປຶ້ມຂອງ Craig Cohen ແລະ Melissa G. Dalton (ບັນນາທິການຫຼັກ), 2016 Global Forecast, Center for Strategic and International Studies, 2015, ໜ້າ 15 - 18.
(4) ASEAN Secretariat: ASEAN 2025: Forging ahead together, 2015.
