ການຈັດວາງຄືນໃໝ່ ໂຄງປະກອບຂະແໜງກະສິກຳຂອງຫວຽດນາມ ໃນປັດຈຸບັນ*
ວ.ກ.ອອນໄລ - ໃນສະພາບການພັດທະນາເສດຖະກິດທີ່ຜັນປ່ຽນຢ່າງສັບສົນ, ມີທັງໂອກາດດີ ແລະ ສິ່ງທ້າທາຍຕ່າງໆສັບແຊກກັນ ຢູ່ໃນປະເທດກໍ່ຄືໃນການເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບສາກົນ, ບົດຂຽນນີ້ສະເໜີບາງເນື້ອໃນ ແລະ ວິທີແກ້ທີ່ຕ້ອງການຮີບດ່ວນ, ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການຄົ້ນຄວ້າ ເພື່ອສືບຕໍ່ປ່ຽນແປງໃໝ່ຢ່າງເປັນພື້ນຖານ ແລະ ຄົບຊຸດ ກ່ຽວກັບຍຸດທະສາດ ລະບຽບກົດໝາຍ ແລະ ການຈັດຕັ້ງ ໃນການຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບຂະແໜງກະສິກຳ, ແນໃສ່ປະຕິບັດຢ່າງສຳເລັດມີໄຊ ມະຕິຕົກລົງສະບັບທີ 26-NQ/TW ຂອງຄະນະບໍລິຫານງານສູນກາງພັກຊຸດທີ X ແລະ ແຜນງານການຈັດວາງຄືນໃໝ່ຂະແໜງກະສິກຳ ທີ່ໄດ້ຜ່ານອະນຸມັດ.
ສະຫາຍ ສຈ.ດຣ ເວືອງດິ່ງເຮວ້, ກຳມະການສູນກາງພັກ, ຫົວໜ້າຄະນະເສດຖະກິດສູນກາງ
ພຶດຕິກຳ ແລະ ຂໍ້ຈຳກັດ ສິ່ງຄົງຄ້າງຕ່າງໆ ໃນການຂະຫຍາຍກະສິກຳຂອງປະເທດເຮົາ ນັບແຕ່ການປ່ຽນແປງໃໝ່ມາເຖິງປັດຈຸບັນ
ນະໂຍບາຍປ່ຽນແປງໃໝ່ເສດຖະກິດພາຍຫຼັງກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ VI ຂອງພັກ ໄດ້ພາໃຫ້ມີການປ່ຽນແປງທາງດ້ານໂຄງປະກອບເສດຖະກິດ ລະບຽບກົດໝາຍ ແລະ ການຈັດຕັ້ງກະສິກຳ ຢ່າງເລິດເຊິ່ງທີ່ສຸດ, ດ້ວຍການຮັບຮູ້ເສດຖະກິດຄອບຄົວຊາວນາເປັນຫົວໜ່ວຍຜະລິດພື້ນຖານຂອງການກະເສດ ແລະ ຂະຫຍາຍການພົວພັນຕະຫຼາດຢູ່ຊົນນະບົດ. ຍຸດທະສາດພັດທະນາການຜະລິດສະບຽງອາຫານ ບົນພື້ນຖານຂຸດຄົ້ນຄວາມສາມາດບົ່ມຊ້ອນໃນການຜະລິດຢ່າງສຸດຂີດ ເພື່ອຮັບໃຊ້ການບໍລິໂພກພາຍໃນປະເທດ ແລະ ເປີດກວ້າງການສົ່ງນອກນັ້ນ ໄດ້ຊຸກຍູ້ໃຫ້ກະສິກຳເຕີບໂຕຢ່າງລຽນຕິດ ແລະ ໝັ້ນທ່ຽງໃນຕະຫຼອດຫຼາຍທົດສະວັດ(1), ແກ້ໄຂໄດ້ເປັນຢ່າງດີຄວາມສະຫງົບດ້ານສະບຽງ, ປະກອບສ່ວນອັນສຳຄັນເຂົ້າໃນການຫລຸດຜ່ອນຄວາມອຶດຫີວທຸກຍາກ, ພາໃຫ້ປະເທດຫວຽດນາມກາຍເປັນປະເທດຂາອອກຜະລິດຕະພັນກະສິກຳທີ່ໃຫຍ່ໃນໂລກ(2). ການຜະລິດກະສິກຳເພີ່ມຂຶ້ນ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງລຽນຕິດໃນຕະຫຼອດ 20 ກວ່າປີ. ແຕ່ວ່າ, ຄວາມໄວໃນການເຕີບໂຕພວມຊ້າລົງ(3), ຍັງມີຄວາມຈຳກັດຫຼາຍຢ່າງບົນເສັ້ນທາງກ້າວຂຶ້ນເປັນຂະແໜງການທີ່ມີການຄຸ້ມຄອງ ແລະ ມີເຕັກໂນໂລຊີທັນສະໄໝ, ຂະຫຍາຍຕົວໝັ້ນທ່ຽງ, ມີຄວາມສາມາດແກ່ງແຍ້ງສູງ ແລະ ມີຄຸນຄ່າເພີ່ມສູງ.
ການຫັນປ່ຽນໂຄງປະກອບພາຍໃນຂະແໜງກະສິກຳສະແດງອອກຢ່າງຊັກຊ້າ, ຂະແໜງການປູກຝັງຍັງກວມອັດຕາສ່ວນຫຼາຍ(4) ແລະ ບໍ່ຄ່ອຍມີການປ່ຽນແປງໃນເວລາກວ່າ 5 ປີທີ່ຜ່ານມາ. ການເຕີບໂຕຂອງກະສິກຳຕົ້ນຕໍແມ່ນອີງບົນການເປີດກວ້າງເນື້ອທີ່ການຜະລິດ, ນຳໃຊ້ຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ ແລະ ກຳລັງແຮງງານເປັນສຳຄັນ, ຄວາມຈຸວິທະຍາສາດເຕັກໂນໂລຊີຍັງຕ່ຳ, ຖືກຕະຫຼາດດັດສົມໜ້ອຍ, ປະສິດທິຜົນການຜະລິດບໍ່ສູງ, ບໍ່ໝັ້ນຄົງທາງດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ. ປະສິດທິພາບຂອງແຮງງານກະສິກຳຍັງຕ່ຳທີ່ສຸດ(5). ຄວາມຕົກເຮ່ຍເສຍຫາຍພາຍຫຼັງເກັບກ່ຽວຫຼາຍພໍຄວນ ແລະ ສູງກວ່າຫຼາຍປະເທດໃນພາກພື້ນ. ໃນໄລຍະປີ 2006 - 2008, ຕາມທະນາຄານໂລກ (WB), ຄຸນຄ່າເພີ່ມ/ແຮງງານກະສິກຳ/ປີ ຂອງຫວຽດນາມກໍ່ຕ່ຳກວ່າຫຼາຍປະເທດໃນພາກພື້ນ, ນັບທັງບາງປະເທດທີ່ເສດຖະກິດຂະຫຍາຍຕົວຊ້າກວ່າຫວຽດນາມ(6), ດັ່ງນັ້ນ ຜົນກຳໄລຂອງຊາວນາ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນຂອງຜູ້ຜະລິດເຂົ້າ ຈຶ່ງຕ່ຳແລະບໍ່ໝັ້ນຄົງ ຊ້ຳຍັງມີທ່າອຽງຫລຸດລົງໃນແຕ່ລະຫົວໜ່ວຍຜະລິດຕະພັນ.
ທາງດ້ານການຈັດຕັ້ງການຜະລິດ, ຍັງບໍ່ທັນສ້າງຕັ້ງໄດ້ບັນດາເຂດຜະລິດໃຫຍ່ທີ່ມີການຄຸ້ມຄອງແບບທັນສະໄໝ, ຕິດແໜ້ນແບບກາຍອິນຊີລະຫວ່າງແຜນກຳນົດກະສິກຳ ກັບແຜນກຳນົດອຸດສາຫະກຳປຸງແຕ່ງ, ແຜນກຳນົດການບໍລິການ ແລະ ນະໂຍບາຍສະໜັບສະໜູນ. ການສົມທົບເຊື່ອມຕໍ່ເຂດໃນການຜະລິດກະສິກຳລະຫວ່າງບັນດາແຂວງ ແລະ ໃນແຕ່ລະແຂວງຍັງຫຼົມແຫຼວ. ບັນດາການຈັດຕັ້ງເສດຖະກິດແບບຮ່ວມງານ, ບັນດາຕົວແບບສົມທົບເຊື່ອນຕໍ່ໃນການຈັດຕັ້ງການຜະລິດກະສິກຳ ກໍ່ຍັງບໍ່ທັນຂະຫຍາຍຕົວທຽບກັບຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ມີປະສິດທິຜົນຕ່ຳ. ການສົມທົບເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງຊາວນາ ແລະ ວິສາຫະກິດຍັງອ່ອນແອ ບໍ່ໝັ້ນຄົງ. ການສົມທົບເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງກະສິກຳ ກັບ ອຸດສາຫະກຳ ແລະ ການບໍລິການຍັງຖືກຈຳກັດທີ່ສຸດ ນັບທັງດ້ານການຈັດຕັ້ງເທສະ ແລະ ດ້ານພວງພະນັງຂະແໜງສິນຄ້າ. ການຈັດຕັ້ງເສດຖະກິດແບບຮ່ວມງານຂອງຊາວນາຍັງຈຳກັດ, ບໍ່ສາມາດເປັນຂົວຕໍ່ເຊື່ອມໂຍງລະຫວ່າງຊາວນາກັບວິສາຫະກິດ, ດັ່ງນັ້ນ ລັກສະນະອັດຕະພາກຂອງຊາວນາໃນການຜະລິດຍັງຖືກຈຳກັດ.
ທາງດ້ານຕະຫຼາດ, ລາຄາຜະລິດຕະພັນກະສິກຳຂອງຫວຽດນາມຍາມໃດກໍ່ຕ່ຳກວ່າທຽບກັບຂອງປະເທດອື່ນ ຍ້ອນຄຸນນະພາບຜະລິດຕະພັນຕ່ຳ, ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຂາຍຜະລິດຕະພັນກະສິກຳບໍ່ສຳເລັດຮູບ, ການຈັດຕັ້ງບໍລິການການຄ້າບໍ່ດີ ແລະ ຍັງບໍ່ທັນມີເຄື່ອງໝາຍການຄ້າ. ຫວຽດນາມຍັງບໍ່ທັນມີບັນດາພວງພະນັງຂະແໜງສິນຄ້າທີ່ເຂັ້ມແຂງ ເພື່ອຈະສາມາດແກ່ງແຍ້ງທາງດ້ານເຄື່ອງໝາຍການຄ້າ, ທາງດ້ານອະນາໄມຄວາມປອດໄພຂອງອາຫານ ແລະ ຄຸນນະພາບ(7).
ການຮັກສາຄວາມສະຫງົບດ້ານສະບຽງ ຕິດກັບການຮັກສາເນື້ອທີ່ປູກເຂົ້າທີ່ກວ້າງໃຫຍ່, ຊັກຊ້າໃນການຫັນປ່ຽນໂຄງປະກອບຕົ້ນປູກ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ການເຕີບໂຕເສດຖະກິດລວມຫລຸດລົງ, ຍ້ອນວ່າເນື້ອທີ່ດິນນາ ແຫຼ່ງນ້ຳ ແຮງງານຈຳນວນໜຶ່ງອາດຈະໄດ້ໃຊ້ເພື່ອຜະລິດຕົ້ນປູກຊະນິດອື່ນ... ທີ່ມີປະສິດທິພາບ ແລະ ຜົນກຳໄລສູງກວ່າ. ຢູ່ຫຼາຍເຂດ, ກະສິກຳບໍ່ແມ່ນຂົງເຂດຫາລ້ຽງຊີບຕົ້ນຕໍຂອງຄອບຄົວທຸກຍາກອີກ, ຊາວນານັບມື້ນັບພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນການຜະລິດກະສິກຳ ຍ້ອນຄ່າໃຊ້ຈ່າຍລົງທຶນສູງ, ບໍ່ເຂົ້າເຖິງກັບການສະໜອງອຸປະກອນການຜະລິດ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ ເຂດຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ; ລາຍຮັບລາຍໄດ້ຂອງຊາວນາໃນປັດຈຸບັນເຖິງວ່າໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນທົບ 2,8 ເທົ່າທຽບກັບປີ 2008 ກໍ່ຕາມ ແຕ່ກໍຍັງຕ່ຳທຽບກັບຄວາມຕ້ອງການຂອງຊີວິດການເປັນຢູ່, ໂຄງປະກອບລາຍໄດ້ກໍ່ບໍ່ສົມເຫດສົມຜົນ(8).
ການຂະຫຍາຍຕົວ ແລະ ຜົນສຳເລັດຂອງກະສິກຳໃນເວລາທີ່ຜ່ານມາຍັງຕ້ອງເສຍຄ່າແພງຫຼາຍ ຍ້ອນສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ນິເວດວິທະຍາຖືກເສື່ອມເສຍ ເຊິ່ງເປັນຜົນກະທົບຫຍໍ້ທໍ້ເຖິງລັກສະນະໝັ້ນຄົງຂອງກະໂຕບັນດາລະບົບການຜະລິດກະສິກຳ. ປະສິທິຜົນການຜະລິດຢູ່ຫຼາຍບ່ອນໄດ້ຫລຸດລົງ, ຊ້ຳບໍ່ໜຳມີກໍລະນີບໍ່ມີຄວາມສາມາດຜະລິດອີກ. ເກືອບຄືວ່າພື້ນຖານກະສິກຳບໍ່ມີການຄຸ້ມຄອງດ້ານນິເວດວິທະຍາ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ດັ່ນນັ້ນຈຶ່ງນັບມື້ນັບຂາດຄວາມໝັ້ນທ່ຽງ. ແຜນກຳນົດການຜະລິດກະສິກຳບໍ່ລະອຽດຕົວຈິງ, ປ່ຽນແປງເລື້ອຍ, ບໍ່ສ້າງຄວາມເຊື່ອໝັ້ນໃຫ້ແກ່ນັກລົງທຶນ.
ບັນດາສິ່ງທ້າທາຍ ຄວາມຂັດແຍ່ງທີ່ຕ້ອງສຸມໃສ່ແກ້ໄຂ ໃນວິວັດການຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບກະສິກຳ ຢູ່ຫວຽດນາມ
ສິ່ງທ້າທາຍ ຄວາມຂັດແຍ່ງລະຫວ່າງເປົ້າໝາຍກໍ່ສ້າງຖັນແຖວຊາວນາທັນສະໄໝ ຊຳນິຊຳນານ ກັບສະພາບລາຍຮັບລາຍໄດ້ຕ່ຳຂອງແຮງງາກະສິກຳປັດຈຸບັນ ທີ່ສະແດງອອກນັບມື້ນັບຈະແຈ້ງ. ຍ້ອມວຽກເຮັດງານທຳໃນການກະເສກມີລາຍໄດ້ຕ່ຳ, ໃນເວລານັ້ນ ຫຼາຍຄົນພັດມີໂອກາດຫາວຽກເຮັດງານທຳທີ່ດີກວ່າຢູ່ໃນອຸດສາຫະກຳ ການບໍລິການ ແລະ ໃນການຂາອອກແຮງງານ, ດັ່ງນັ້ນແຮງງານໜຸ່ມບໍ່ຢາກເຮັດການກະເສດ. ຕົວເລກສະຖິຕິໃຫ້ເຫັນວ່າ, ແຮງງານຢູ່ຊົນນະບົດຍັງກວມອັດຕາສ່ວນຫຼາຍ ແຕ່ໂຄງປະກອບແຮງງານໄດ້ມີການຜັນປ່ຽນຫຼາຍ, ສ່ວນຫຼາຍຢູ່ໃນໄວອາຍຸກາງ ແລະ ຜູ້ເຖົ້າ. ແຮງງານຢູ່ຊົນນະບົດບໍ່ພຽງແຕ່ເຮັດເສດຖະກິດເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງຮັບພາລະບົດບາດສັງຄົມອີກ, ເຊັ່ນເບິ່ງແຍງດູແລເດັກນ້ອຍ ຜູ້ເຈັບເປັນ ຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່. ລາຍຮັບລາຍໄດ້ນອກການກະເສດກວມອັດຕາສ່ວນນັບມື້ນັບສູງ ໃນລວມຍອດລາຍໄດ້ຂອງຄອບຄົວຊາວນາ(9). ເປັນອັນວ່າ, ຖ້າຫາກກະສິກຳຍັງຜະລິດຂະໜາດນ້ອຍ, ລາຍໄດ້ໃນຫົວໜ່ວຍຜະລິດຕະພັນຄ່ອຍໆຫລຸດລົງ ແມ່ນລາຍຮັບລາຍໄດ້ກະສິກຳກໍ່ຍິ່ງຫລຸດຕ່ຳທຽບກັບວຽກເຮັດງານທຳອື່ນ, ແຮງງານຊົນນະບົດກໍ່ຈະຍົກຍ້າຍອອກຈາກການກະເສດໄປຂົງເຂດອື່ນ. ສະພາບຊາວນາສົ່ງດິນນາຄືນໃຫ້ອຳນາດການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນ, ບໍ່ປູກຝັງອີກ, ປະດິນນາຮົກເຮື້ອວ່າງເປົ່າ ເຊິ່ງໄດ້ເກີດຂຶ້ນແຕ່ປີ 2005, ໃນເວລາມໍ່ໆນີ້ ໄດ້ເກີດຂຶ້ນຢູ່ຫຼາຍແຫ່ງໃນແຂວງຕ່າງຂອງເຂດທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳແດງ ແລະ ພາກກາງ(10). ໃນເງື່ອນໄຂດັ່ງກ່າວນັ້ນ ຈຸດໝາຍກໍ່ສ້າງຖັນແຖວຊາວນາຊຳນິຊຳນານງານ ແລະ ທັນສະໄໝ ຕາມຈິດໃຈມະຕິຕົກລົງສະບັບທີ 26-NQ/TW ຂອງສູນກາງພັກກ່ຽວກັບກະສິກຳ ຊາວນາ ຊົນນະບົດຈະພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ສິ່ງກີດຂວາງຫຼາຍປະການ.
ສິ່ງທ້າທາຍ ຄວາມຂັດແຍ່ງລະຫວ່າງຄວາມຕ້ອງການຂະຫຍາຍຂະແໜງກະສິກຳທັນສະໄໝ ຂະໜາດໃຫຍ່ ແກ່ງແຍ້ງ ຄຸນຄ່າເພີ່ມສູງ ກັບສະພາບດິນນາມະຍິກມະຍ່ອຍ ພຽງແຕ່ແທດເໝາະກັບການຜະລິດກະສິກຳຂະໜາດນ້ອຍ. ໃນໄລຍະຕົ້ນແຫ່ງການປ່ຽນແປງໃໝ່, ນະໂຍບາຍທີ່ດິນສອດຄ່ອງກັບກຳລັງແຮງງານ ແລະ ການຄຸ້ມຄອງຂອງຄອບຄົວຂະໜາດນ້ອຍ, ດັ່ງນັ້ນຈຶ່ງສ້າງໃຫ້ມີການບຸກທະລຸໃນການຂະຫຍາຍການກະເສດ. ການບຸກທະລຸໃຫຍ່ທີ່ສຸດຂອງການມອບເໝົາ 10 ຢ່າງຄື ພວກເຮົາໄດ້ສ້າງຕັ້ງການພົວພັນການຜະລິດໃໝ່ ທີ່ສອດຄ່ອງກັບລະດັບຂອງກຳລັງການຜະລິດທີ່ຍັງຕ່ຳໃນເວລານັ້ນ. ແຕ່ 20 ກວ່າປີທີ່ຜ່ານມາ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນພາຍຫຼັງ 5 ປີແຫ່ງການປະຕິບັດມະຕິຕົກລົງສະບັບທີ 26-NQ/TW ກ່ຽວກັບກະສິກຳ ຊາວນາ ຊົນນະບົດ, ກຳລັງການຜະລິດກະສິກຳໄດ້ເຕີບໃຫຍ່ກວ່າເກົ່າ ທາງດ້ານຂະໜາດແລະລະດັບເຕັກໂນໂລຊີ ກໍ່ຄືລະດັບການຄຸ້ມຄອງ. ບົດບາດຂອງກະສິກຳ ແລະ ການພົວພັນຕະຫຼາດໄດ້ມີການປ່ຽນແປງຫຼາຍ, ໃນເວລານັ້ນ ການພົວພັນການຜະລິດກະສິກຳເວົ້າລວມ ແລະ ນະໂຍບາຍທີ່ດິນໃຫ້ແກ່ກະສິກຳ ພັດມີການປ່ຽນແປງໃໝ່ໜ້ອຍທີ່ສຸດນັບແຕ່ນະໂຍບາຍມອບເໝົາ 10 ຢ່າງເປັນຕົ້ນມາ, ດັ່ງນັ້ນ ຈຶ່ງຄ່ອຍໆກາຍເປັນກຳລັງກີດຂວາງຕໍ່ຄວາມຕ້ອງການຂະຫຍາຍກະສິກຳຂະໜາດໃຫຍ່ ທັນສະໄໝ ມີຄວາມສາມາດແກ່ງແຍ້ງຢູ່ຫຼາຍເຂດໃນທົ່ວປະເທດ. ຂະໜາດເນື້ອທີ່ດິນປູກຝັງນ້ອຍ ແລະ ກະແຈກກະຈ່າຍ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍໃນການຫັນເປັນກົນຈັກເພີ່ມຂຶ້ນ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນເມື່ອຊາວນາຕ້ອງຈ້າງການບໍລິການກະສິກຳຂອງເອກະຊົນ ໃນຂອດປູກຝັງຕ່າງໆ. ຍ້ອນເນື້ອທີ່ດິນປູກຝັງຂະໜາດນ້ອຍ ກະແຈກກະຈ່າຍ ດັ່ງນັ້ນການສ້າງເຂດຜະລິດສິນຄ້າລວມສູນ ເສດຖະກິດຟາມຂະໜາດໃຫຍ່ ຈຶ່ງພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ແລະ ບໍ່ຂະຫຍາຍແບບໝັ້ນທ່ຽງໄດ້, ການກໍ່ຮ່າງສ້າງຮູບພື້ນຖານເສດຖະກິດຟາມທີ່ມີການຄຸ້ມຄອງແບບວິຊາຊີບກໍ່ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ເທື່ອ, ນັບກະທັ້ງຢູ່ບັນດາເຂດທີ່ມີເງື່ອນໄຂສະດວກດີ. ບົດບາດ ທ່າດີຂອງເສດຖະກິດຂະໜາດໃຫຍ່ບໍ່ໄດ້ເສີມຂະຫຍາຍ, ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍການຜະລິດ, ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຄຸ້ມຄອງຄຸນນະພາບ, ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍພົວພັນການຄ້າ ຂອງຂະແໜງກະສິກຳສູງກວ່າຫຼາຍປະເທດ, ລາຍໄດ້ຂອງຊາວນາຕ່ຳ, ຄວາມສາມາດແກ່ງແຍ້ງສາກົນກໍ່ຈຳກັດທີ່ສຸດ.
ສິ່ງທ້າທາຍ ຄວາມຂັດແຍ່ງລະຫວ່າງຄວາມຕ້ອງການສູງ ກ່ຽວກັບເງິນລົງທຶນເພື່ອຫັນກະສິກຳເປັນທັນສະໄໝ ກັບປະສິດທິຜົນການລົງທຶນເຂົ້າໃນກະສິກຳຍັງຕ່ຳ, ຄວາມສ່ຽງສູງ, ຄວາມດຶງດູດໜ້ອຍ. ມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກທີ່ສຸດໃນການດຶງດູດເງິນລົງທຶນນອກງົບປະມານລັດ ແລະ ເງິນລົງທຶນ FDI(11) ເຂົ້າໃນກະສິກຳ, ຍ້ອນບາງສາເຫດດັ່ງນີ້: 1- ປະສິດທິຜົນການລົງທຶນຕ່ຳ, ຄວາມສ່ຽງສູງ; 2- ລົງທຶນເຂົ້າໃນກະສິກຳຂາດຄວາມປອດໄພ ຍ້ອນກຳນົດເວລາມອບທີ່ດິນຍັງສັ້ນ, ແຜນກຳນົດການນຳໃຊ້ທີ່ດິນບໍ່ໝັ້ນທ່ຽງ ແລະ ລັກສະນະກົດໝາຍຕ່ຳ.
ບັນດາຈຸດໝາຍທີ່ຕ້ອງເອົາໃຈໃສ່ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນ ໃນເມື່ອຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບກະສິກຳ
ເອົາໃຈໃສ່ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນເຖິງເປົ້າໝາຍຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບ ເພື່ອແນໃສ່ກໍ່ສ້າງພື້ນຖານກະສິກຳທີ່ທັນສະໄໝ ມີປະສິດທິຜົນ ມີຄຸນຄ່າເພີ່ມສູງ, ກົມກຽວກັບສິ່ງແວດລ້ອມ, ນຳໃຊ້ຊັບພະຍາກອນຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ, ສົມທົບຢ່າງແໜ້ນແຝ້ນກັບພວງພະນັງຄຸນຄ່າທົ່ວໂລກ, ສ້າງວຽກເຮັດງານທຳ ເພີ່ມລາຍໄດ້ໃຫ້ຊາວນາ, ຮັບປະກັນຄວາມສະຫງົບດ້ານສະບຽງອາຫານ ຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍທາງສັງຄົມ.
ຈຸດໝາຍຂອງການຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບ ຍັງເພື່ອແນໃສ່ສ້າງສາຍກ່ຽວພັນຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນ ມີປະສິດທິຜົນ ກົມກຽວ ແລະສົມເຫດສົມຜົນລະຫວ່າງອຸດສາຫະກຳ ການບໍລິການ ແລະ ກະສິກຳ, ລະຫວ່າງຕົວເມືອງ ແລະຊົນນະບົດ, ລະຫວ່າງຊົນຊັ້ນກຳມະກອນ ແລະຊາວນາໃນຂະບວນວິວັດແຫ່ງການຫັນປະເທດຊາດເປັນອຸດສາຫະກຳ ທັນສະໄໝ.
ການຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບ ກໍ່ເພື່ອແນໃສ່ສ້າງໃຫ້ມີການປ່ຽນແປງຢ່າງສອດຄ່ອງທາງດ້ານການພົວພັນການຜະລິດ ກັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງກຳລັງການຜະລິດໃນກະສິກຳ, ປັບປຸງບູລະນະບົດບາດຂອງລັດໃນຂະແໜງກະສິກຳ ທາງດ້ານການລົງທຶນ, ຈັດແບ່ງແຫຼ່ງກຳລັງຄົນ ກຳລັງຊັບ, ຄຸ້ມຄອງທີ່ດິນ, ສະໜອງການບໍລິການສາທາລະນະ, ຄຸ້ມຄອງພວງພະນັງຂະແໜງສິນຄ້າ ຕະຫຼາດ... ເພື່ອໃຫ້ຊາວນາ ແລະ ວິສາຫະກິດກາຍເປັນອັດຕະພາກ ແລະກຳລັງຂັບເຄື່ອນໃນການລົງທຶນ ແລະຂະຫຍາຍການຜະລິດ.
ບາງເນື້ອໃນທີ່ຕ້ອງເອົາໃຈໃສ່ ໃນເມື່ອປະຕິບັດການຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບກະສິກຳ
ທີໜຶ່ງ, ຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບເທສະສະຖານທີ່ການຜະລິດກະສິກຳ.
ໃນແຕ່ລະເຂດຂອງປະເທດ, ກະສິກຳມີທ່າດີ ແລະ ພາລະໜ້າທີ່ ບົດບາດເສດຖະກິດ ສັງຄົມ ນິເວດສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ຕ່າງກັນ. ດັ່ງນັ້ນ, ຈຳເປັນຕ້ອງມີຫຼາຍຕົວແບບຜະລິດກະສິກຳທີ່ສອດຄ່ອງກັບແຕ່ລະເຂດ. ຂະບວນວິວັດການຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບ ຕ້ອງກຳນົດຢ່າງຈະແຈ້ງກົນໄກ ນະໂຍບາຍ ຍຸດທະສາດພັດທະນາບັນດາຕົວແບບການຜະລິດທີ່ສອດຄ່ອງກັບແຕ່ລະເຂດ ພາກຂອງປະເທດ.
ຂົງເຂດຂະຫຍາຍຂະແໜງສິນຄ້າກະສິກຳທັນສະໄໝ ລວມສູນຂະໜາດໃຫຍ່: ນີ້ແມ່ນຂົງເຂດທີ່ມີຂະໜາດໃຫຍ່ ແລະ ທັນສະໄໝ, ນຳໃຊ້ບັນດາມາດຕະຖານທັນສະໄໝທີ່ສຸດ ກ່ຽວກັບການຜະລິດ ການຄຸ້ມຄອງກະສິກຳ ເພື່ອສ້າງໃຫ້ມີຄຸນຄ່າເພີ່ມທາງດ້ານເສດຖະກິດ, ມີພວງພະນັງການຄ້າແຂງແຮງທີ່ໄດ້ຮັບການຄຸ້ມຄອງເປັນຢ່າງດີ, ມີເຄື່ອງໝາຍການຄ້າ, ມີຄຸນຄ່າເພີ່ມສູງ. ຕົວແບບເສດຖະກິດນີ້ອາດຈະຜັນຂະຫຍາຍດັ່ງນີ້: 1- ຢູ່ເຂດທີ່ມີຄົບທຸກເງື່ອນໄຂໃຫ້ແກ່ການຂະຫຍາຍກະສິກຳທັນສະໄໝເຊັ່ນ ແຮງງານກະສິກຳຫລຸດລົງຫຼາຍ, ການຫັນເປັນອຸດສາຫະກຳ ແລະຫັນເປັນຕົວເມືອງໄດ້ປະຕິບັດຢ່າງແຂງແຮງ, ອັດຕາສ່ວນກະສິກຳຕ່ຳ, ເຊັ່ນແຂວງຫາຍເຢືອງ, ຫາຍຝ່ອງ, ຮ່າໂນ້ຍ, ຮຶງອຽນ, ຫວິງຝຸກ, ບັກນິງ, ໂດ່ງນາຍ, ນະຄອນໂຮ່ຈີມິນ...; 2- ຢູ່ເຂດທີ່ເຖິງວ່າການຫັນເປັນອຸດສາຫະກຳ ຫັນເປັນຕົວເມືອງຍັງບໍ່ທັນແຂງແຮງແທ້ເທື່ອ ແຕ່ກະສິກຳແມ່ນທ່າແຮງທີ່ມີທ່າດີປຽບທຽບສູງ, ການຫັນກະສິກຳເປັນອຸດສາຫະກຳເປັນກຳລັງໝູນຕົ້ນຕໍ ເພື່ອພັດທະນາເສດຖະກິດທ້ອງຖິ່ນ, ມີບັນດາຂະແໜງສິນຄ້າສົ່ງນອກທີ່ສຳຄັນ. ຕ້ອງການຂະຫຍາຍກະສິກຳພາກສ່ວນໜຶ່ງໃຫ້ກາຍເປັນຂະແໜງທັນສະໄໝ ລວມສູນຂະໜາດໃຫຍ່ ເຊັ່ນກາເຟ ຊາ... ຢູ່ເຂດໄຕງວຽນ, ການປ່າໄມ້ ແລະ ຜະລິດຊາຢູ່ບາງແຂວງເຂດພູດອຍພາກເໜືອ, ລ້ຽງງົວໃຫ້ນ້ຳນົມຢູ່ແຂວງເຊີນລາ, ລ້ຽງປາແລະປູກເຂົ້າຢູ່ເຂດທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳຂອງພາກໃຕ້...; 3- ຢູ່ບັນດາເຂດທີ່ການຜະລິດກະສິກຳພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ການຫັນເປັນອຸດສາຫະກຳ ແລະ ຫັນເປັນຕົວເມືອງຍັງຢູ່ໃນລະດັບຕ່ຳ ແຕ່ມີແຮງງານຫຼາຍ ລະດັບຂອງແຮງງານກໍ່ສູງ ແມ່ນຕ້ອງຂະຫຍາຍກະສິກຳຂະໜາດໃຫຍ່ ລວມສູນ ແຕ່ໃຊ້ເນື້ອທີ່ດິນນາໜ້ອຍ, ໃຊ້ຫຼາຍແຮງງານທີ່ມີລະດັບສູງ ເຊັ່ນລ້ຽງສັດໃນຂະໜາດໃຫຍ່ ແລະ ການກະເສດເຕັກໂນໂລຊີສູງ. ບັນດາແຂວງຢູ່ພາກກາງເຊັ່ຍ ເງ້ອານ, ຮ່າຕິ້ງ, ກວ໋າງບິ່ງ, ກວ໋າງຈີ້,... ແມ່ນສອດຄ່ອງກັບແຜນຍຸດທະສາດນີ້.
ຢູ່ບັນດາທ້ອງຖິ່ນດັ່ງກ່າວນີ້ ຕ້ອງວາງແຜນກຳນົດເຂດຜະລິດ ພ້ອມດ້ວຍກົນໄກຄຸ້ມຄອງດິນນາທີ່ສົ່ງເສີມການໃຊ້ດິນນາຂະໜາດໃຫຍ່. ນະໂຍບາຍພັດທະນາກະສິກຳທີ່ປະຕິບັດຕາມການຄຸ້ມຄອງທັນສະໄໝ, ລະບົບພື້ນຖານໂຄງລ່າງ ການຄຸ້ມຄອງຜະລິດ ຄຸ້ມຄອງອະນາໄມຄວາມປອດໄພອາຫານ ຕາມມາດຕະຖານສາກົນສູງສຸດ, ຜະລິດຕະພັນກະສິກຳຕອບສະໜອງໄດ້ຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງບັນດາບໍລິສັດຂາເຂົ້າທີ່ໃຫຍ່ ແລະ ເຄັ່ງຄັດ, ສະໜອງໃຫ້ຕະຫຼາດພາຍໃນປະເທດດ້ວຍບັນດາຜະລິດຕະພັນທີ່ມີຄວາມສາມາດແກ່ງແຍ້ງ ແລະ ຮັບປະກັນອະນາໄມຄວາມປອດໄພສູງ. ນີ້ແມ່ນຂົງເຂດ ຕົວແບບເຕີບໂຕການກະເສດທີ່ອີງໃສ່ເສດຖະກິດຂະໜາດໃຫຍ່, ດ້ວຍທາດແທ້ທີ່ວ່າ ຜະລິດຕະພັນກະສິກຳໄດ້ຜະລິດອອກມາເປັນລວາດໆ ບໍ່ມີລັກສະນະພິເສດສະເພາະ, ແກ່ງແຍ້ງໃນຕະຫຼາດບົນພື້ນຖານລາຄາຂາຍສິນຄ້າ, ເຄື່ອງໝາຍວິສາຫະກິດ, ຜະລິດຂະໜາດໃຫຍ່ເປັນລວາດໆ, ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຕ່ຳ. ຢູ່ໃນຂົງເຂດນີ້, ເສດຖະກິດຄອບຄົວຟາມກະສິກຳຂະໜາດໃຫຍ່ຖືບົດບາດເປັນເຈົ້າພາທາງ ແລະ ສົມທົບຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນກັບວິສາຫະກິດ ສ້າງເປັນພວງພະນັງອັດແຈບ, ຫັນເປັນວິຊາສະເພາະໃນລະດັບສູງ, ຄຸ້ມຄອງໂປ່ງໃສ, ມີການຕິດຕາມກວດກາຂອງລັດ ແລະ ສັງຄົມ ກ່ຽວກັບການເງິນ ແລະ ຄຸນນະພາບ.
ຂົງເຂດຂະຫຍາຍຂະແໜງສິນຄ້າກະສິກຳນິເວດວິທະຍາ, ທຳມະຊາດ: ຢູ່ເຂດພູດອຍ ແລະເຂດຊາຍຝັ່ງທະເລ, ກະສິກຳມີທັງພາລະບົດບາດເສດຖະກິດ ແລະ ພາລະບົດບາດນິເວດວິທະຍາ, ຈຳເປັນຕ້ອງກໍ່ສ້າງຕົວແບບພັດທະນາກະສິກຳ ຕາມທິດຄຸ້ມຄອງຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນທາງດ້ານນິເວດວິທະຍາ, ບໍ່ຮຽກຮ້ອງການກະເສດສຸມໃນລະດັບສູງກໍ່ໄດ້. ອາດຈະຈັດຕັ້ງການລ້ຽງສັດແບບປ່ອຍໃຫ້ຢູ່ໃນສວນ ໃນປ່າ, ລ້ຽງເຜີ້ງຢູ່ໃກ້ປ່າໄມ້, ລ້ຽງປາພືດໃນນ້ຳໂດຍຕິດແໜ້ນກັບເຂດພິທັກນິເວດວິທະຍາ ເຂດປ່າຊາຍເລັນ, ປູກຝັງຕາມຕົວແບບສົມທົບກະສິກຳປ່າໄມ້ທີ່ມີການກະເສດສຸມໜ້ອຍ, ປູກເຂົ້າແບບອົງຄະທາດ... ຄຸນຄ່ານິເວດວິທະຍາແມ່ນປັດໃຈສຳຄັນທີ່ສຸດ ທີ່ສ້າງເປັນຄຸນຄ່າເພີ່ມຂອງຜະລິດຕະພັນ, ສ້າງຮູບພາບຜະລິດຕະພັນ ແລະ ເຄື່ອງໝາຍການຄ້າ ທີ່ເປັນພື້ນຖານໃຫ້ແກ່ການເຕີບໂຕຂອງກະສິກຳ ແລະ ເພີ່ມລາຍຮັບຂອງຊາວນາ. ຜະລິດຕະພັນມີຍີ້ຫໍ້ນິເວດວິທະຍາຈະມີຄຸນຄ່າສູງກວ່າຜະລິດຄະພັນທຳມະດາ, ໄດ້ຮັບການນິຍົມສົ່ງເສີມຈາກບັນດາປະເທດພັດທະນາໃນການຈໍລະຈອນຈຳໜ່າຍ, ເຊິ່ງເປັນການທົດແທນໃຫ້ແກ່ຄວາມຈຳກັດຕ່າງໆ ທາງດ້ານຂະໜາດການຜະລິດນ້ອຍກວ່າ, ການກະເສດສຸມໜ້ອຍ, ສະມັດຕະພາບຕ່ຳກວ່າ. ຕົວແບບຜະລິດນີ້ສອດຄ່ອງທີ່ສຸດກັບບັນດາເຂດຊາຍຝັ່ງທະເລ ທີ່ລ້ຽງປາປູກພືດທະເລ ເຊັ່ນທະເລສາບຢູ່ແຂວງເທື່ອທຽນ-ເຫວ໋, ເຂດຊາຍຝັ່ງທະເລແຂວງກ່າເມົາ, ຈ່າວິງ, ສອັກຈັງ, ກຽນຢາງ, ກວ໋າງນິງ, ເມືອງກາດບ່າແຂວງຫາຍຟ່ອງ..., ຫຼືວ່າບັນດາຜະລິດຕະພັນປູກຝັງ, ລ້ຽງສັດຢູ່ບາງແຫ່ງຂອງເຂດພູດອຍພາກເໜືອ, ໄຕງວຽນ.
ຂົງເຂດຂະຫຍາຍຂະແໜງສິນຄ້າກະສິກຳຕາມການຊີ້ແນະພູມພາກ: ບັນດາຂົງເຂດທີ່ຄຸນນະພາບຜະລິດຕະພັນກະສິກຳມີລັກສະນະພິເສດສະເພາະ ໂດຍເລີ່ມຈາກລະບົບນິເວດວິທະຍາ ແລະ ວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງ, ມີຄວາມແຕກຕ່າງຢ່າງຈະແຈ້ງທຽບກັບຜະລິດຕະພັນປະເພດດຽວກັນຂອງທ້ອງຖິ່ນອື່ນ, ແມ່ນອາດຈະວາງແຜນກຳນົດເພື່ອຂະຫຍາຍເຂດຜະລິດຕາມການຊີ້ແນະພູມພາກ(12). ຕົວແບບນີ້ມີທ່າໄດ້ປຽບໃນການແກ່ງແຍ້ງ, ຍົກສູງຄຸນຄ່າເພີ່ມ ແລະ ລາຍໄດ້ຂອງຜູ້ຜະລິດ ຂອງວິສາຫະກິດ ຍ້ອນໄດ້ອີງໃສ່ປັດໃຈພິເສດສະເພາະພື້ນເມືອງຂອງຜະລິດຕະພັນ. ດ້ານອື່ນ, ຜະລິດຕະພັນທີ່ຫຸ້ມຫໍ່ດ້ວຍຍີ້ຫໍ້ຊີ້ແນະພູມພາກ ຈະມີເງື່ອນໄຂການຄ້າສະດວກດີທີ່ສຸດ ໂດຍຜ່ານບັນດາຂໍ້ຕົກລົງທະວິພາຄີ ຫຼືພະຫຸພາຄີ ວ່າດ້ວຍການປົກປ້ອງການຊີ້ແນະພູມພາກ, ຊື່ເອີ້ນຕາມຖິ່ນກຳເນີດສິນຄ້າ(13), ພ້ອມກັນນັ້ນກໍ່ສົມທົບກັບການທ່ອງທ່ຽວກະສິກຳນິເວດວິດທະຍາ ເພື່ອສ້າງເປັນຄຸນຄ່າສັງລວມໃຫ້ແກ່ທ້ອງຖິ່ນ.
ປະສົບການຂອງຫວຽດນາມ ແລະຕ່າງປະເທດໄດ້ຊີ້ໃຫ້ເຫັນວ່າ, ເຂດຜະລິດຜະລິດຕະພັນພິເສດເຄີຍຕິດກັບການຫາລ້ຽງຊີບ ຂອງຄອບຄົວທຸກຍາກ ແລະ ເຂດຊົນເຜົ່າ, ດັ່ງນັ້ນ ນີ້ແມ່ນວິທີດີເພື່ອພັດທະນາຊົນນະບົດຢູ່ບັນດາເຂດທີ່ມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ. ຂະໜາດການຜະລິດອາດຈະໃຫຍ່, ແຕ່ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຂະໜາດນ້ອຍ, ຫຼາກຫຼາຍທາງດ້ານຄຸນນະພາບຜະລິດຕະພັນ ແລະ ຕ້ອງຮັບປະກັນອະນາໄມຄວາມປອດໄພດ້ານອາຫານ, ລັກສະນະພິເສດສະເພາະດ້ານຄຸນນະພາບ. ຜະລິດຕະພັນຫຼາຍປະເພດເຊັ່ນ ເຫຼົ້າ ຊີ້ນ ນ້ຳນົມ ເຂົ້າບະເລ ຊາ ກາເຟ... ຂອງຫຼາຍປະເທດໄດ້ນຳໃຊ້ຕົວແບບຈັດຕັ້ງການຜະລິດນີ້ ເຊິ່ງແຕ່ລະປີມີລາຍຮັບເປັນຮ້ອຍຕື້ໂດລາສະຫະລັດ.
ຂົງເຂດຂະຫຍາຍຂະແໜງສິນຄ້າກະສິກຳ ສົມທົບປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບ, ປ້ອງກັນປະເທດ: ຢູ່ຫຼາຍເຂດຊາຍແດນ ເຂດເກາະທະເລ ເຂດຊົນເຜົ່າທີ່ຍັງມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ການຜະລິດກະສິກຳບໍ່ພຽງແຕ່ມີຈຸດປະສົງເສດຖະກິດເທົ່ນນັ້ນ ຫາກຍັງເພື່ອຮັກສາຄວາມໝັ້ນຄົງດ້ານສັງຄົມ, ຮັບປະກັນຄວາມສະຫງົບ ແລະ ການປ້ອງກັນປະເທດອີກດ້ວຍ. ຕ້ອງຄົ້ນຄວ້າກໍ່ສ້າງຕົວແບບຈັດຕັ້ງການຜະລິດກະສິກຳ ທີ່ມີການຊ່ວຍເຫຼືອຂອງລັດ ກ່ຽວກັບການບໍລິການສ່ວນລວມຕາມກົນໄກຕະຫຼາດ. ຕ້ອງກໍ່ຮ່າງສ້າງຮູບກົນໄກ ນະໂຍບາຍກ່ຽວກັບ: 1- ວາງແຜນກຳນົດເຂດຊົນເຜົ່າທີ່ພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກທີ່ສຸດໃນການເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບເສດຖະກິດຕະຫຼາດ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນຢູ່ບັນດາເຂດໄຕງວຽນ, ເຂດຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອ, ເຂດເກາະທະເລ, ເຂດຊາຍແດນ; 2- ກໍ່ສ້າງບັນດາລະບົບການຜະລິດກະສິກຳ, ອາດຈະສົມທົບຕົວແບບຜະລິດນິເວດວິທະຍາ ແລະ ການຊີ້ແນະພູມພາກຖ້າຫາກມີເງື່ອນໄຂ, ດ້ວຍການຊ່ວຍໜູນຢ່າງແຂງແຮງຂອງເຄືອຂ່າຍບໍລິການສ່ວນລວມ; 3- ກໍ່ສ້າງບັນດາພວງພະນັງຂະແໜງສິນຄ້າ ດ້ວຍຜະລິດຕະພັນຈາກເຂດນີ້ໄດ້ເອົາໄປຈຳໜ່າຍທີ່ຕະຫຼາດ; 4- ປະກາດໃຊ້ກົນໄກ ນະໂຍບາຍ ລະບຽບກົດໝາຍ ກ່ຽວກັບຕົວແບບຜະລິດ ການຈັດຕັ້ງພົນລະເມືອງ, ບົນພື້ນຖານການຈັດຕັ້ງພູມລຳເນົາຄືນໃໝ່ຢ່າງຄົບຊຸດ ນັບທັງການຈັດຕັ້ງຜະລິດກະສິກຳ ປຸງແຕ່ງຜະລິດຕະພັນ ການຄ້າ ແລະ ຈັດຕັ້ງສັງຄົມ. ລາຍຮັບຂອງຂົງເຂດນີ້ອາດຈະໄດ້ມາຈາກການຂາຍຜະລິດຕະພັນກະສິກຳ, ເງິນອຸດໜູນຂອງລັດຖະບານເພື່ອຫລຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກ, ປົກປັກຮັກສາປ່າໄມ້, ທ່ອງທ່ຽງວັດທະນະທຳ ແລະ ທາງຈິດວິນຍານ. ການຈັດຕັ້ງຕົວແບບຜະລິດຕ້ອງມີຫຼາຍຮູບຫຼາຍແບບ, ອາດຈະເປັບແບບວິສາຫະກິດເອກະຊົນ ວິສາຫະກິດສາທາລະນະປະໂຫຍດ ບໍລິສັດມະຫາຊົນ ບົນພື້ນຖານສົມທົບຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນກັບກະຊວງປ້ອງກັນປະເທດ ກະຊວງປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບ. ຢູ່ຫຼາຍທ້ອງຖິ່ນ, ບັນດາຄ້າຍທະຫານຊາຍແດນອາດຈະຊ່ວຍທ້ອງຖິ່ນໃນການຈັດຕັ້ງການຜະລິດ, ຈັດຕັ້ງສັງຄົມ ເພື່ອຮັບປະກັນໃຫ້ທະຫານໃກ້ຊິດຕິດແທດກັບປະຊາຊົນ, ອີງໃສ່ປະຊາຊົນເພື່ອຜະລິດ ແລະ ສູ້ຮົບປົກປັກຮັກສາປະເທດຊາດ.
ຂົງເຂດຜະລິດຄອບຄົວຊາວນາຂະໜາດນ້ອຍ: ນີ້ແມ່ນຕົວແບບແຜ່ຫຼາຍທົ່ວໄປໃນປັດຈຸບັນ ແລະ ຍັງຈະຄົງຕົວໃນເວລາຍາວນານຢູ່ຫຼາຍເຂດ, ຍ້ອນການທຳມາຫາລ້ຽງຊີບຂອງປະຊາຊົນຍັງຄົງອີງໃສ່ການຜະລິດກະສິກຳເປັນຕົ້ນຕໍ. ຕົວແບບຜະລິດນີ້ຈະຄ່ອຍໆຮັດແຄບຂອບເຂດ ພື້ນທີ່ ແລະຈຳນວນຊາວນາເຂົ້າຮ່ວມ ເຊິ່ງບໍ່ແມ່ນຍ້ອນການໃຊ້ມາດຕະການບໍລິຫານ ຫາກແມ່ນຕ້ອງອີງບົນພື້ນຖານການປະຕິບັດບັນດາມາດຕະການເສດຖະກິດ, ສ້າງວຽກເຮັດງານທຳໃໝ່ໃຫ້ຊາວນາ. ເພື່ອຊ່ວຍໃຫ້ຄອບຄົວຜະລິດຂະໜາດນ້ອຍເຂົ້າຮ່ວມໃນຕະຫຼາດ ເພີ່ມລາຍຮັບລາຍໄດ້ ຕ້ອງນຳໃຊ້ບາງວິທີແກ້ດັ່ງນີ້: 1- ສ້າງຕັ້ງຕະຫຼາດຊົນນະບົດຢູ່ບັນດາເຂດທີ່ແນ່ນອນ ເພື່ອຮັບໃຊ້ໂດຍກົງໃຫ້ແກ່ການຂາຍຜະລິດຕະພັນ ແລະ ເພີ່ມລາຍໄດ້; 2- ຊ່ວຍໜູນຂະຫຍາຍການປຸງແຕ່ງຂະໜາດນ້ອຍຂອງຄອບຄົວ, ຂາຍຜະລິດຕະພັນໂດຍກົງ ຫຼືຊ່ວຍໜູນການແຈກຢາຍຈຳໜ່າຍຜະລິດຕະພັນ; 3- ຊ່ວຍກໍ່ສ້າງສະຫະກອນ, ສະມາຄົມຕິດຕໍ່ກັບຕະຫຼາດສົ້ນເຂົ້າ ສົ້ນອອກ ແລະ ໂຄສານາຜະລິດຕະພັນສິນຄ້າ. ຢູ່ເຂດເຫຼົ່ານີ້ ລັດຕ້ອງມີນະໂຍບາຍດຶງດູດການລົງທຶນອຸດສາຫະກຳ ການບໍລິການດ້ວຍຂະໜາດທີ່ແທດເໝາະ, ບຸລິມມະສິດກໍ່ສ້າງແຮງງານເພື່ອໄປເຮັດວຽກຢູ່ຕ່າງປະເທດ ແລະ ເຂົ້າເຮັດວຽກໃນບັນດາເຂດອຸດສາຫະກຳ ໃນຂົງເຂດບໍລິການ ເພື່ອສ້າງວຽກເຮັດງານທຳນອກກະລິກຳ, ເປັນເຈົ້າການຖອນແຮງງານອອກຈາກກະສິກຳເປັນແຕ່ລະກ້າວ.
ຂົງເຂດຈັດຕັ້ງກຸ່ມຜະລິດສົມທົບອຸດສາພະກຳ ກະສິກຳ ແລະ ການບໍລິການ: ລັດຕ້ອງມີແຜນກຳນົດລວມແຫ່ງຊາດ, ເຂດ, ແຂວງກ່ຽວກັບລະບົບກຸ່ມອຸດສາຫະກຳ - ກະສິກຳ - ການບໍລິການຮັບໃຊ້ໃຫ້ກະສິກຳ. ນີ້ແມ່ນການຫັນເປັນລະອຽດມະຕິຕົກລົງສະບັບທີ 26-NQ/TW ຂອງສູນກາງພັກສະໄໝທີ X ໃນການແກ້ໄຂສາຍພົວພັນລະຫວ່າງອຸດສາພະກຳ ແລະກະສິກຳ, ລະຫວ່າງຕົວເມືອງ ແລະ ຊົນນະບົດ. ອີງໃສ່ເຄືອຂ່າຍບັນດາຊ່ອງສາຍຂະແໜງສິນຄ້າ, ແຜນກຳນົດເຂດທ້ອນແຮ ແລະ ຕິດຕໍ່ແລກປ່ຽນສິນຄ້າ, logistic, ຫຸ້ມຫໍ່, ປຸງແຕ່ງ, ການຄ້າ, ຕະຫຼາດຕິດຕໍ່ແລກປ່ຽນສາກົນ. ບັນດາບຜູ້ແຈກຢາຍຈຳໜ່າຍ ວິສາຫະກິດຄວນໄດ້ຮັບການຊ່ວຍໜູນທາງດ້ານສິນເຊື່ອ, ຊ່ວຍໃຫ້ເຂົ້າເຖິງກັບທີ່ດິນ, ຄຸ້ມຄອງວິສາຫະກິດ. ແບບວິທີການລົງທຶນອາດຈະປະຕິບັດຕາມຕົວແບບຮ່ວມມືລະຫວ່າງພາກລັດ-ເອກະຊົນ (PPP) ຫຼືການລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດ (FDI) ແລະ ບັນດາຮູບການລົງທຶນສັງຄົມອື່ນ ເພື່ອພັດທະນາບັນດາຊ່ອງສາຍການຄ້າສິນຄ້າ. ຢູ່ຫົວຂອດໃຫຍ່ຂອງຊ່ອງສາຍສິນຄ້າທີ່ໃຫຍ່ ອາດຈະສ້າງເປັນກຸ່ມອຸດສາຫະກຳ - ກະສິກຳ - ການບໍລິການ ເພື່ອເຊື່ອມຕິດກັບບັນດາເຂດຜະລິດກະສິກຳຈຸດໜັກ. ອາດຈະໝູນໃຊ້ຮູບແບບກຸ່ມອຸດສາຫະກຳ - ກະສິກຳ - ການບໍລິການ ຕໍ່ກັບບັນດາຂະແໜງສິນຄ້າໃຫຍ່ເຊັ່ນ ເຂົ້າ, ສິນໃນນ້ຳ, ກາເຟ, ຊາ, ໝາກມ່ວງຫິມະພານ, ຊີ້ນໝູ, ນ້ຳນົມ... ຢູ່ບັນດາເຂດຜະລິດໃຫຍ່ເຊັ່ນ ໄຕງວຽນ, ຕາເວັນອອກນາມໂບ້, ທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳຂອງ, ທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳແດງ. ຍັງຕ້ອງຊ່ວຍໜູນການພັດທະນາ ແລະ ທະວີຄູນບັນດາຕົວແບບກຸ່ມປຸງແຕ່ງຜະລິດຕະພັນກະສິກຳການຄ້າອັນເປັນມູນເຊື້ອ ຢູ່ຫຼາຍເຂດ ທ້ອງຖິ່ນທີ່ມີຢູ່ໃນປັດຈຸບັນ.
ທີສອງ, ຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບພວງພະນັງຂະແໜງສິນຄ້າກະສິກຳ.
ຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບການຜະລິດຜະລິດຕະພັນກະສິກຳປ່າໄມ້ປະມົງ: ຈຳເປັນຕ້ອງມີນະໂຍບາຍນຳໃຊ້ດິນປູກເຂົ້າຢ່າງໄຫວພິບ ບົນພື້ນຖານຮັບປະກັນຄວາມສະຫງົບດ້ານສະບຽງ ແລະ ຫັນປ່ຽນເນື້ອທີ່ດິນປູກເຂົ້າຈຳນວນໜຶ່ງ ໄປເປັນດິນປູກພືດຊະນິດອື່ນທີ່ສອດຄ່ອງກັບເງື່ອນໄຂ ແລະ ທ່າໄດ້ປຽບຂອງແຕ່ລະເຂດ (ປູກຫຍ້າລ້ຽງງົວໃຫ້ນ້ຳນົມ, ປູກສາລີ ໝາກຖົ່ວເຫຼືອງ ໝາກມັງກອນ ດອກໄມ້ ຜັກ...) ແຕ່ບໍ່ໄດ້ເຮັດໃຫ້ເງື່ອນໄຂພື້ນຖານຂອງດິນປູກເຂົ້າປ່ຽນແປງໄປ. ດັ່ງນັ້ນ ຕ້ອງຫັນປ່ຽນໂຄງປະກອບຜະລິດຕະພັນກະສິກຳ, ບຸລິມະສິດເພີ່ມຄຸນຄ່າບັນດາຕົ້ນປູກອື່ນທີ່ມີທ່າໄດ້ປຽບ ແລະ ມີຄຸນຄ່າເພີ່ມທີ່ສູງກວ່າ ເຊັ່ນລ້ຽງງົວໃຫ້ນ້ຳນົມ, ຜັກ, ດອກໄມ້, ໝາກໄມ້,... ແຕ່ລະເຂດຕ້ອງມີແຜນກຳນົດບຸລິມະສິດຜະລິດຕະພັນທີ່ມີທ່າໄດ້ປຽບ ເພື່ອຊຸກຍູ້ການຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບ ຂອງບໍ່ພຽງແຕ່ປະລິມານຜະລິດຕະພັນ ຫານນັບທັງດ້ານຄຸນຄ່າ ແລະ ລາຍຮັບຂອງປະຊາຊົນນຳອີກ(14). ແຕ່ໃນການປະຕິບັດການຫັນປ່ຽນນີ້, ເປັນຕົ້ນແມ່ນເມື່ອສ້າງໃໝ່ບັນດາເຂດປູກສາລີ ໝາກຖົ່ວເຫຼືອງ ໝາກມັງກອນ... ທີ່ມີປະລິມານຜະລິດຕະພັນຫຼາຍ ແມ່ນຕ້ອງເປັນເຈົ້າການໃນການວາງແຜນກຳນົດ ແລະ ຈັດຕັ້ງການຜະລິດ ປຸງແຕ່ງ ຈຳໜ່າຍຂາຍຜະລິດຕິພັນ, ຫຼີກລ່ຽງການເຮັດແບບເກີດເອງທີ່ມີລັກສະນະຂະບວນການ.
ຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບການແບ່ງປັນຄຸນຄ່າເພີ່ມໃນຂະແໜງສິນຄ້າ: ຕ້ອງມີກົນໄກ ນະໂຍບາຍຊຸກຍູ້ບັນດາຂັ້ນຕອນຄຸນຄ່າເພີ່ມສູງ ຂອງຂະແໜງກະສິກຳ ປ່າໄມ້ ສິນໃນນ້ຳຢູ່ຫວຽດນາມ, ເຊັ່ນປຸງແຕ່ງ, ການບໍລິການ, logistic, ຫຸ້ມຫໍ່ຜະລິດຕະພັນ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນປຸງແຕ່ງອາຫານ ແລະ ສິນຄ້າສຳເລັດຮູບ, ເຊັ່ນເຄື່ອງບໍລິໂພກ ອຸປະໂພກ, ເຄື່ອງໃຊ້ໃຫ້ແກ່ອຸດສາຫະກຳ... ກ່ອນອື່ນໝົດ, ຕ້ອງໃຫ້ບຸລິມະສິດແກ່ບັນດາຂະແໜງສິນຄ້າທີ່ຫວຽດນາມມີທ່າແຮງ ເຊັ່ນກາເຟ ຢາງພາລາ ໝາກມ່ວງຫິມະພານ ໂກໂກ້ ໝາກພິກໄທ ສິນໃນນ້ຳ, ປຸງແຕ່ງເຄື່ອງປ່າຂອງດົງ ນ້ຳນົມ ຊີ້ນ... ຮຽກຮ້ອງການລົງທຶນຂອງວິສາຫະກິດຕ່າງປະເທດ ພ້ອມກັບວິສາຫະກິດຫວຽດນາມ ຍ້ອນວ່າເຂົາມີເຄື່ອງໝາຍສິນຄ້າ ແລະ ມີຊ່ອງສາຍການຈຳໜ່າຍ, ແນໃສ່ຍົກຍ້າຍການປຸງແຕ່ງ ຫຸ້ມຫໍ່ logistics ຂອງຕ່າງປະເທດເຂົ້າມາໃນຫວຽດນາມ. ຈຳກັດການອະນຸຍາດໃຫ້ລົງທຶນຈາກຕ່າງປະເທດທີ່ບໍ່ມີການປຸງແຕ່ງຈົນເຖິງຜະລິດຕະພັນສຳເລັດຮູບຢູ່ໃນປະເທດຫວຽດນາມ. ມີນະໂຍບາຍບຸລິມະສິດກ່ຽວກັບການມອບທີ່ດິນ, ພາສີ, ສິນເຊື່ອ ຕໍ່ກັບບັນດາວິສາຫະກິດຫວຽດນາມ ແລະ ຕ່າງປະເທດທີ່ມີການປຸງແຕ່ງເລິກຈົນເຖິງຜະລິດຕະພັນສຳເລັດຮູບ. ຕໍ່ກັບບັນດາຂະແໜງສິນຄ່ານ້ອຍ, ຜະລິດຕະພັນພິເສດ ແມ່ນຄວນສົ່ງເສີມການປຸງແຕ່ງ ຫຸ້ມຫໍ່ຂະໜາດນ້ອຍ ຢູ່ບັນດາກຸ່ມອຸດສາຫະກຳ-ກະສິກຳທ້ອງຖິ່ນ, ຄອບຄົວ. ຍູ້ແຮງການຮຽກຮ້ອງລົງທຶນຈາກໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ເພື່ອສ້າງເປັນກຸ່ມອຸດສາຫະກຳປຸງແຕ່ງ ບໍລິການໃຫ້ແກ່ບັນດາຂະແໜງສິຄ້າກະສິກຳ ປ່າໄມ້ ສິນໃນນ້ຳ ໃນເງື່ອນໄຂແຫ່ງການເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບສາກົນ, ເຮັດໃຫ້ຫວຽດນາມກາຍເປັນໃຈກາງແຫ່ງການປຸງແຕ່ງ ແລະ ບໍລິການຜະລິດຕະພັນກະສິກຳຂອງໂລກ.
ທີສາມ, ຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບເປົ້າໝາຍທີ່ເຂົ້າຮ່ວມການຜະລິດກະສິກຳ.
ໃນການຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບກະສິກຳ, ຕ້ອງເອົາໃຈໃສ່ເພີ່ມທະວີປະລິມານ ແລະ ຄຸນນະພາບຂອງບັນດາປັດໃຈລຸ່ມນີ້:
- ເພີ່ມປະລິມານ ແລະ ຄຸນນະພາບຂອງບັນດາຟາມຂະໜາດໃຫຍ່ທີ່ມີການຄຸ້ມຄອງແບບອາຊີບ ແລະ ທັນສະໄໝ. ຢູ່ບັນດາເຂດທີ່ມີການຫັນເປັນອຸສາຫະກຳ ແລະ ຫັນເປັນຕົວເມືອງຢ່າງແຂງແຮງ, ແຮງງານໄດ້ຍົກຍ້າຍອອກຈາກກະສິກຳຫຼາຍແລ້ວ, ລັດຕ້ອງມີນະໂຍບາຍດັດປັບເປັນແຕ່ລະກ້າວ ເພື່ອຈຳກັດການຜະລິດຂະໜາດນ້ອຍ, ສົ່ງເສີມການລວມສູນ ແລະ ລວບລວມດິນນາຕາມການກຳນົດຂອງກົດໝາຍທີ່ດິນ (ສະບັບປັບປຸງ) ເຂົ້າເປັນຟາມຂະໜາດໃຫຍ່. ປະກາດໃຊ້ກົນໄກ ນະໂຍບາຍຄຸ້ມຄອງຟາມຕາມຂະໜາດການຜະລິດ(15), ຕິດແໜ້ນກັບບັນດາມາດຕະຖານ ການກຳນົດໃນການຄ້າລະຫວ່າງປະເທດ ແລະ ການຄຸ້ມຄອງຊັບພະຍາກອນ ສິ່ງແວດລ້ອມ.
- ນະໂຍບາຍຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບ ຕ້ອງຊຸກຍູ້ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງບັນດາສະຫະກອນຜະລິດກະສິກຳແບບໃໝ່, ບົນພື້ນຖານການຮ່ວມມືຂອງບັນດາຊາວນາທີ່ເຮັດອາຊີບດຽວກັບ ເພື່ອເປີດກວ້າງຂະໜາດ, ປະຢຸກໃຊ້ວິທະຍາສາດເຕັກໂນໂລຊີ, ພ້ອມກັນລົງທຶນ, ຄຸ້ມຄອງຄຸນນະພາບຜະລິດຕະພັນ, ສະໜອງຜະລິດຕະພັນໃຫ້ຕະຫຼາດ, ຊື້ວັດຖຸອຸປະກອນ ແລະ ການບໍລິການສົ້ນເຂົ້າ... ບັນດາຂະແໜງສິນຄ້າທີ່ຜະລິດຂະໜາດໃຫຍ່, ຂາຍສົ່ງນອກ ແມ່ນຕ້ອງບຸລິມະສິດໃຫ້ຂະຫຍາຍບັນດາສະຫະກອນສະເພາະຂະແໜງ ໃນການຜະລິດ ເຊື່ອມໂຍງການຄ້າຕາມພວງພະນັງ, ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ບັນດາສະຫະກອນເຊື່ອມໂຍງບັນດາຟາມລ້ຽງສັດ, ກາເຟ, ລ້ຽງກຸ້ງ, ລ້ຽງປາສວາຍ, ປູກດອກໄມ້, ປູກເຂົ້າ... ຕ້ອງເຊີດຊູບົດບາດຂອງສະຫະກອນໃນການເຊື່ອມໂຍງກັບວິສາຫະກິດເພື່ອສ້າງພວງພະນັງການຄ້າ(16), ປັບປຸງບັນດາສະມາຄົມຂະແໜງສິນຄ້າ, ໃນນັ້ນສະຫະກອນຟາມຂອງຊາວນາທີ່ປູກກາເຟ, ຊາ, ຢາງພາລາ, ອ້ອຍ, ເຂົ້າ, ລ້ຽງງົວໃຫ້ນ້ຳນົມ ລ້ຽງໝູ..., ຕ້ອງມີບົກບາດທີ່ສົມກຽດ ແລະ ສຳຄັນກວ່າອີກ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນຢູ່ເຂດຜະລິດສິນຄ້າທີ່ໃຫຍ່. ຢູ່ບັນດາເຂດທີ່ຄອບຄົວຊາວນາຜະລິດສິນຄ້າຂະໜາດນ້ອຍ ແມ່ນຕ້ອງຊຸກຍູ້ການຂະຫຍາຍບັນດາສະຫະກອນບໍລິການສັງລວມ. ຢູ່ເຂດທີ່ຜະລິດກຸ້ມຕົນເອງ ກໍ່ຄວນຂະຫຍາຍບັນດາຮູບການຈັດຕັ້ງຊຸມຊົນ. ສຳລັບບັນດາສະຫະກອນບໍລິການ, ຈຳເປັນຕ້ອງມີນະໂຍບາຍຊ່ວຍໜູນ ເພື່ອໃຫ້ມັນກາຍເປັນຕົວກະທົບສຳຄັນໃນການບໍລິການກະສິກຳ, ເປັນຂອດຫົວຕໍ່ທີ່ຮັບເອົາ ແລະ ຜັນຂະຫຍາຍການບໍລິການສາທາລະນະປະໂຫຍດຢູ່ຊຸມຊົນ, ເຊັ່ນສົ່ງເສີມການກະເສດ, ການສິນເຊື່ອ, ຊ່ວຍໜູນ marketing, ຄຸ້ມຄອງຄຸນນະພາບ, ກວດກາການຕ້ານສັດຕູພືດ, ປົກປັກຮັກສາປ່າໄມ້, ຄຸ້ມຄອງໜ້ານ້ຳ ...
ມີນະໂຍບາຍວາງແຜນກຳນົດການພັດທະນາລະບົບວິສາຫະກິດກະສິກຳ, ກຸ່ມສຳພັນຜະລິດອຸດສາຫະກຳ ກະສິກຳໃນບັນດາຂົງເຂດຕາມເຂດ ພາກ ເພື່ອອາດຈະເປັນພື້ນຖານສົມທົບກັບຊາວນາ, ເຊື່ອມຕໍ່ກັບພາຍນອກ, ຂະຫຍາຍການເຄື່ອນໄຫວປຸງແຕ່ງເລິກ, ບໍລິການ, logistics... ບາງຕົວແບບສຳພັນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນສຳເລັດ ເຊັ່ນໃນການຜະລິດນ້ຳນົມຂອງ Vinamilk ຢູ່ເມືອງບາວີ່, ອ້ອຍນ້ຳຕານຢູ່ເຂດລາມເຊີນ, “ທົ່ງນາຜືນໃຫຍ່” ຜະລິດເຂົ້າ ຂອງບໍລິສັດຫຸ້ນສ່ວນປົກປັກຮັກສາພືດ ອານຢາງ, ສົມທົບລົງທຶນປູກຢາງພາລາຢູ່ 3 ແຂວງພາກເໜືອ. ຕ້ອງຈັດຕັ້ງຜັນຂະຫຍາຍໂດຍໄວ ມະຕິຕົກລົງສະບັບທີ 62/2013/QĐ-TTg ລົງວັນທີ 25-10-2013 ຂອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ວ່າດ້ວຍນະໂຍບາຍສົ່ງເສີມພັດທະນາເສດຖະກິດຮ່ວມມື, ຮ່ວມສຳພັນຜະລິດ ຕິດແໜ້ນກັບການຈຳໜ່າຍຜະລິດຕະພັນກະສິກຳ, ກໍ່ສ້າງທົ່ງນາຜືນໃຫຍ່ (ປ່ຽນແທນໃຫ້ມະຕິຕົກລົງ ສະບັບທີ 80/2002/QĐ-TTg ຂອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ວ່າດ້ວຍການສົມທົບລະຫວ່າງ “4 ພາກສ່ວນ”). ໃຫ້ບຸລິມະສິດການສົມທົບລົງທຶນ ໃນການຜະລິດ ແລະ ປຸງແຕ່ງ, ການຄ້າ; ຜະລິດຕາມຫຼັກດຳເນີນງານດ້ານເຕັກນິກລວມອັນດຽວກັນ ເພື່ອໃຫ້ມີຜະລິດຕະພັນທີ່ສະໝ່ຳສະເໝີກັນ ແລະ ມີຄຸນນະພາບຄືກັນ; ສ້າງແຜນການລວມຂອງພວງພະນັງຂະແໜງສິນຄ້າ; ພ້ອມກັນຄຸ້ມຄອງເຄື່ອງໝາຍການຄ້າ; ພວງພະນັງຂະແໜງສິນຄ້າໜຶ່ງມີການຄຸ້ມຄອງລວມ ທາງດ້ານຖິ່ນກຳເນີດ ແລະ ຄຸນນະພາບຜະລິດຕະພັນ; ແບ່ງປັນຄວາມສ່ຽງ; ແບ່ງປັນຄຸນຄ່າເພີ່ມ ແລະ ຜົນກຳໄລ... ບັນດານະໂຍບາຍຊ່ວຍໜູນຄວມຊຸກຍູ້, ໃຫ້ບຸລິມະສິດແກ່ການກໍ່ຕັ້ງ ແລະ ພັດທະນາບັນດາປັດໃຈສຳພັນເຊື່ອນໂຍງ ເພື່ອເປັນກຳລັງໝູນໃຫ້ແກ່ການສຳພັນລະຫວ່າງຊາວນານຳກັນ, ລະຫວ່າງຊາວນາ ແລະ ວິສາຫະກິດ. ຈຸດປະສົງກໍ່ຄື ຜະລິດຜະລິດຕະພັນທີ່ມີລາຄາຖືກກວ່າ ໂດຍອາໃສຜົນກະທົບຂອງເສດຖະກິດຂະໜາດໃຫຍ່, ການຄຸ້ມຄອງຄຸນນະພາບຜະລິດຕະພັນທີ່ດີກວ່າຍ້ອນການກະທຳລວມໝູ່, ລັກສະນະແກ່ງແຍ້ງສູງກວ່າ, ສະໜອງໃຫ້ຕະຫຼາດຜະລິດຕະພັນທີ່ມີຄຸນນະພາບສະໝ່ຳສະເໝີ ໝັ້ນທ່ຽງ ແລະ ໄວ້ວາງໃຈໄດ້.
ວິທີແກ້ຈຳນວນໜຶ່ງທີ່ຕ້ອງເອົາໃຈໃສ່ ເມື່ອປະຕິບັດການຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບກະສິກຳ
ທີໜຶ່ງ, ກົນໄກ ນະໂຍບາຍທີ່ດິນ.
ຕ້ອງເຕົ້າໂຮມ ແລະ ລວມສູນດິນນາໃຫ້ມີເນື້ອທີ່ໃຫຍ່ພໍຄວນ, ເປັນປົກກະຕິຍາວນານ, ສອດຄ່ອງກັບບັນດາຕົວແບບຜະລິດທີ່ຕ່າງກັນ ຂອງແຕ່ລະເຂດ, ຫັນໄປສູ່ພື້ນຖານກະສິກຳທັນສະໄໝ. ຜັນຂະຫຍາຍບັນດາແຜນກຳນົດທີ່ດິນຕາມເຂດ. ຄົ້ນຄວ້າກົນໄກ ນະໂຍບາຍວາງແຜນກຳນົດ ແລະ ຄຸ້ມຄອງແຜນກຳນົດທີ່ດິນຕາມພູມພາກ 7 ເຂດເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ຫຼື 8 ເຂດນິເວດວິທະຍາ, ຮັບປະກັນມີແຜນຍຸດທະສາດພັດທະນາຕາມພູມພາກ, ກຳຈັດຜ່ານຜ່າຈຸດອ່ອນ ຍ້ອນເທສະເສດຖະກິດຖືກເທສະການບໍລິຫານຕັດແບ່ງຄືໃນປັດຈຸບັນ. ສົມທົບລະຫວ່າງບັນດາຂົງເຂດອື່ນ ເຊັ່ນລະຫວ່າງອຸດສາຫະກຳ ການບໍລິການ ກັບກະສິກຳ ແລະ ລະຫວ່າງບັນດາຂົງເຂດກະສິກຳໃນພູມພາກໜຶ່ງ. ເພື່ອປະຕິບັດການຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບ ແມ່ນຕ້ອງສືບຕໍ່ປັບປຸງບູລະນະນະໂຍບາຍໃໝ່ກ່ຽວກັບທີ່ດິນ:
- ປະກາດໃຊ້ກົນໄກ ນະໂຍບາຍ ທີ່ເປັນພື້ນຖານນິຕິກຳກ່ຽວກັບຄອບຄົວຊາວນາ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນໜ່ວຍເສດຖະກິດຟາມຂະໜາດໃຫຍ່ ແລະ ສິດ ຜົນປະໂຫຍດໃນການນຳໃຊ້ທີ່ດິນ, ທ້ອນໂຮມຄືນທີ່ດິນ, ນຳໃຊ້ສິດໃຊ້ການທີ່ດິນໃນສືບມູນ, ກູ້ຢືມທຶນສິນເຊື່ອ, ເຂົ້າຮ່ວມການຮ່ວມທຸລະກິດ, ຮ່ວມສຳພັນ, ປະກອບຫຸ້ນສ່ວນ.
- ວາງແຜນກຳນົດທີ່ດິນກະສິກຳທີ່ໝັ້ນທ່ຽງ, ຄົບຊຸດ ກັບແຜນກຳນົດການບໍລິການ, ການຈັດຕັ້ງວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊີ, ການຄ້າ, ອຸດສາຫະກຳປຸງແຕ່ງ... ໃຫ້ເປັນບັນດາກຸ່ມອຸດສາຫະກຳ - ກະສິກຳ.
- ມອບທີ່ດິນໃຫ້ຊາວນາໃຊ້ໃນເວລາຍາວນານ, ແຕ່ 50 ປີເຖິງ 70 ປີ; ຢູ່ບັນດາເຂດກະສິກຳທີ່ໝັ້ນທ່ຽງ ຄວນມອບທີ່ດິນຍາວນານ.
- ວາງແຜນກຳນົດຄອບຄົວຜະລິດຂະໜາດໃຫຍ່, ຊຸກຍູ້ການລວມສູນ ແລະ ທ້ອນໂຮມດິນນາຢ່າງແຂງແຮງ ເພື່ອຂະຫຍາຍຕົວແບບກະສິກຳທັນສະໄໝ, ລວມສູນຂະໜາດໃຫຍ່ ຢູ່ບັນດາເຂດທີ່ຫັນເປັນອຸດສາຫະກຳ ແລະ ທັນສະໄໝຢ່າງແຂງແຮງ, ແຮງງານໄດ້ຖອນອອກຈາກກະສິກຳເປັນຈຳນວນຫຼາຍພໍຄວນ. ລັດຄວນທົດລອງແຜນກຳນົດເຂດກະສິກຳທັນສະໄໝເປັນຕ່າງຫາກ ທີ່ກວ້າງປະມານສອງສາມຮ້ອຍ ເຖິງພັນແຮັກຕ້າ, ເພື່ອໃຫ້ເປັນເສດຖະກິດຟາມຂະໜາດໃຫຍ່ ທີ່ທຳການຜະລິດ ຄຸ້ມຄອງ ການຄ້າຕາມມາດຕະຖານທັນສະໄໝໂດຍສົມບູນ. ມີບັນດາມາດຕະການຊຸກຍູ້ຢ່າງແຂງແຮງໃຫ້ຊາວນາສະໝັກໃຈ “ໂຮມດິນນາ, ແລກປ່ຽນທົ່ງນາໃຫ້ກັນ”, ລວມສູນ ແລະ ທ້ອນໂຮມດິນນາໃຫ້ເປັນ “ທົ່ງນາຜືນໃຫຍ່”. ຊຸກຍູ້ຂະບວນວິວັດການລວມສູນດິນນາ ພ້ອມກັນກັບຂະຫຍາຍການສົມທົບຕາມສາຍຂວາງ ລະຫວ່າງຊາວນາດ້ວຍກັນ ກໍ່ຄືລະຫວ່າງຊາວນາກັບວິສາຫະກິດ.
- ຕ້ອງມີການກຳນົດການຮັບຮູ້ຫົວໜ່ວຍຜະລິດຄອບຄົວຊາວນາ, ເສດຖະກິດຟາມ, ນິຍາມຈະແຈ້ງ ແລະ ກຳນົດວ່າໃຜແມ່ນຊາວນາກໍ່ຈະໄດ້ຮັບມອບທີ່ດິນ; ຕໍ່ກັບຜູ້ທີ່ບໍ່ແມ່ນຊາວນາ ລັດກໍ່ອາດຈະເກັບໂຮມທີ່ດິນຄືນ ແລະ ທົດແທນດ້ວຍເງິນຕາມການກຳນົດຂອງກົດໝາຍທີ່ດິນ ເພື່ອມອບທີ່ດິນນັ້ນໃຫ້ຊາວນາ ເຊິ່ງເປັນຜູ້ທີ່ເຮັດກະສິກຳໂດຍກົງ ແລະ ລຽນຕິດ; ຈຳກັດສະພາບການທີ່ວ່າ ຜູ້ມີສິດນຳໃຊ້ທີ່ດິນແຕ່ບໍ່ຜະລິດໂດຍກົງ ຫາກ “ໃຫ້ຜູ້ອື່ນເຊົ່າເພື່ອເກັບຄ່າເຊົ່າທີ່ດິນ”, ນັບທັງຢູ່ບາງບໍລິສັດກະສິກຳ ປ່າໄມ້ໃນປັດຈຸບັນ.
ທີສອງ, ກົນໄກ ນະໂຍບາຍລົງທຶນໃຫ້ແກ່ກະສິກຳ ແລະ ຊ່ວຍເຫຼືອຊາວນາ.
- ສ້າງຕັ້ງບັນດາກອງທຶນເພື່ອລົງທຶນໃຫ້ແກ່ກະສິກຳຕາມທິດທາງບຸລິມະສິດຕໍ່ການຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບກະສິກຳ; ກອງທຶນເຫຼົ່ານີ້ອາດຈະປ່ອຍທຶນໃຫ້ບັນດາໂຄງການ, ສະໜອງສິນເຊື່ອໃຫ້ບັນດາທ້ອງຖິ່ນ ວິສາຫະກິດ ແລະ ຄອບຄົວຊາວນາ ບົນພື້ນຖານແຜນກຳນົດກະສິກຳທີ່ໄດ້ຜ່ານອະນຸມັດແລ້ວ. ກອງທຶນກະສິກຳຕ້ອງໄດ້ຈຳແນກຈະແຈ້ງລະຫວ່າງຄຸ້ມຄອງລັດ ແລະ ຄຸ້ມຄອງການລົງທຶນ; ກົນໄກລົງທຶນໄດ້ຈັດຕັ້ງການປະມູນຕາມກົນໄກຕະຫຼາດ ແລະ ມີລັກສະນະສົ່ງເສີມບັນດາຄອບຄົວຊາວນາ ວິສາປະກິດທີ່ປະຕິບັດຕາມບັນດາເງື່ອນໄຂຜະລິດກະສິກຳທັນສະໄໝ, ຕາມແຜນກຳນົດບຸລິມະສິດຂອງລັດ. ຮຽກຮ້ອງຜູ້ອຸປະຖຳສາກົນມາສະໜອງທຶນໃຫ້ແກ່ກອງທຶນເຫຼົ່ານີ້.
- ການລົງທຶນຂອງວິສາຫະກິດພາຍໃນປະເທດຕ້ອງໄດ້ຮັບການສົ່ງເສີມບົນພື້ນຖານຂະຫຍາຍພວງພະນັງກະສິກຳທັນສະໄໝ, ຕິດແໜ້ນກັບຊາວນາ, ສ້າງເປັນການເຊື່ອມໂຍງພວງພະນັງລະຫວ່າງຊາວນາ ແລະ ວິສາຫະກິດ, ກໍ່ສ້າງການຄຸ້ມຄອງແບບຍືນຍົງໃນຕະຫຼອດພວງພະນັງ ກ່ຽວກັບຄຸນນະພາບ ອະນາໄມຄວາມປອດໄພອາຫານ, logistics, ເຄື່ອງໝາຍການຄ້າ...
- ຄົ້ນຄວ້ານຳໃຊ້ນະໂຍບາຍພາສີລາຍໄດ້ວິສາຫະກິດພິເສດຕໍ່ກັບບັນດາວິສາຫະກິດປຸງແຕ່ງທີ່ໃຊ້ວັດຖຸດິບຈາກຜະລິດຕະພັນກະສິກຳພາຍໃນປະເທດ 100 %.
- ມີນະໂຍບາຍໃຫ້ກູ້ຢືມທຶນເພື່ອສ້າງເປັນບັນດາຟາມທັນສະໄໝ, ບົນພື້ນຖານຈຳນອງທີ່ດິນ ແລະ ເຄື່ອງຈັກ, ເຄື່ອງປະກອບ, ໜັງສືສັນຍາຂອງຟາມ. ຄົ້ນຄວ້າປ່ຽນແປງໂດຍພື້ນຖານວິທີໃຫ້ກູ້ຢືມໃນປັດຈຸບັນ, ຈາກການໃຫ້ກູ້ຢືມໂດຍມີການຈຳນອງດ້ວຍຊັບສົມບັດ ເຊິ່ງຕົ້ນຕໍແມ່ນໃບທະບຽນທີ່ດິນ, ມາເປັນການໃຫ້ກູ້ຢືມໂດຍມີການຈຳນອງດ້ວຍເຄື່ອງຈັກເຄື່ອງປະກອບການຜະລິດ, ທຸລະກິດ.
- ຄົ້ນຄວ້າປ່ຽນແທນເປັນແຕ່ລະກ້າວກົນໄກຊ່ວຍໜູນຕາມທາງອ້ອມໂດຍຜ່ານວິສາຫະກິດປັດຈຸບັນ (ຕົວຢ່າງຄື ກົນໄກຊື້ເຂົ້າສານເພື່ອແຮໄວ້ຊົ່ວຄາວ) ມາເປັນນະໂຍບາຍຊ່ວຍໜູນໂດຍກົງໃຫ້ຊາວນາຕາມອັດຕະສ່ວນຮ້ອຍຂອງລວມຍອດຄ່າໃຊ້ຈ່າຍສົ້ນເຂົ້າທີ່ຄອບຄົວຊາວນາໄດ້ຈ່າຍອອກ.
- ຄົ້ນຄວ້າປະຕິບັດຕົວແບບ “ຕະຫຼາດລາຄາໃນອະນາຄົດ” ຕໍ່ກັບຜະລິດຕະພັນກະສິກຳຕົ້ນຕໍບາງປະເພດ ເພື່ອແນໃສ່ດັດສົມຄວາມສ່ຽງໃນຕະຫຼາດຈາກຜູ້ຜະລິດມາໃຫ້ບັນດາບໍລິສັດການຄ້າ.
- ສືບຕໍ່ປະຕິບັດການທົດລອງປະກັນໄພໃນກະສິກຳຕາມມະຕິຕົກລົງສະບັບທີ 315/QĐ-TTg ລົງວັນທີ 01-3-2011 ຂອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ; ສະຫລຸບສັງລວມ ຖອດຖອນບົດຮຽນ ເພື່ອຜັນຂະຫຍາຍເປັນທາງການການປະກັນໄພກະສິກຳໃນລວງກວ້າງຕໍ່ກັບບັນດາເປົ້າໝາຍ, ບັນດາຂະແໜງສິນຄ້າ, ບໍ່ພຽງແຕ່ຕໍ່ກັບບັນດາຄອບຄົວທຸກຍາກ, ເກືອບທຸກຍາກເທົ່ານັ້ນ.
- ຄົ້ນຄວ້າເພີ່ມເຕີມ, ປັບປຸງນະໂຍບາຍຊ່ວຍໜູນ ແນໃສ່ຫລຸດຜ່ອນຄວາມເສຍຫາຍພາຍຫຼັງເກັບກ່ຽວຕໍ່ກັບຜະລິດຕະພັນກະສິກຳ ແລະ ສິນໃນນ້ຳ.
ທີສາມ, ກົນໄກ ນະໂຍບາຍຂະຫຍາຍພວງພະນັງຂະແໜງສິນຄ້າຜະລິດຕະພັນກະສິກຳ.
- ມີກົນໄກ ນະໂຍບາຍສົ່ງເສີມວິສາຫະກິດຫວຽດນາມທຳການຈຳໜ່າຍໂດຍກົງຢູ່ບັນດາລະບົບຊູເປີມາກເກັດສາກົນ, ຫຼາກຫຼາຍຜະລິດຕະພັນ, ຫຼາກຫຼາຍຕະຫຼາດ, ຊຸກຍູ້ການລົງທຶນໃນບັນດາຂອດທີ່ມີຄຸນຄ່າສູງ ຄຸນນະພາບດີ, ຈຳກັດການສົ່ງນອກວັດຖຸດິບ ຜະລິດຕະພັນບໍ່ສຳເລັດຮູບ. ສຳລັບຕະຫຼາດພາຍໃນປະເທດ, ເພີ່ມທະວີການຄຸ້ມຄອງຕະຫຼາດຕາມທິດໃຫ້ມີຄວາມໂປ່ງໃສທາງດ້ານຄຸນນະພາບໂດຍຜ່ານການສະເໜີຖິ່ນກຳເນີດສິນຄ້າ ແລະ ກຳມະສິດສະຕິປັນຍາ.
- ສ້າງບັນດາກອບກົນໄກ ນະໂຍບາຍຄົບວົງຈອນນັບແຕ່ການຜະລິດຈົນເຖິງຕະຫຼາດ ໃຫ້ແກ່ແຕ່ລະຫຍ່ອມຂະແໜງສິນຄ້າ, ຕິດກັບແຕ່ລະເຂດ ແຕ່ລະຕະຫຼາດ ແລະ ເປົ້າໝາຍການຜະລິດ ເພື່ອຊ່ວຍໜູນການພັດທະນາບັນດາພວງພະນັງຄຸນຄ່າທີ່ຫຼາຍຮູບຫຼາຍແບບ (ພວງພະນັງຜະລິດຕະພັນສາມັນ; ພວງພະນັງຜະລິດຕະພັນຊັ້ນສູງ; ພວງພະນັງຜະລິດຕະພັນນິເວດວິທະຍາ; ພວງພະນັງຜະລິດຕະພັນການຄ້າຍຸດຕິທຳ; ພວງພະນັງຜະລິດຕະພັນທີ່ມີການຊີ້ແນະພູມພາກ ແລະ ຜະລິດຕະພັນພິເສດ; ພວງພະນັງຜະລິດຕະພັນທີ່ຕິດກັບການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ...). ສ້າງພວງພະນັງຂະແໜງສິນຄ້າຍຸດທະສາດທີ່ຍັງມີຕະຫຼາດຫຼາຍ, ມີການເຊື່ອມຕິດກັບສາກົນຢ່າງແຂງແຮງ, ມີເຄື່ອງໝາຍການຄ້າທົ່ວໂລກ, ມີບົດບາດທີ່ຕັ້ງຢູ່ບາງຕະຫຼາດທີ່ເປັນຈຸດໝາຍ, ມີຜົນສະທ້ອນດ້ານການເມືອງ ແລະ ສັງຄົມຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງ...
- ມີກົນໄກ ນະໂຍບາຍແນໃສ່ຈັດວາງຄືນໃໝ່ໂຄງປະກອບທາງດ້ານຄຸນຄ່າເພີ່ມທົ່ວທັງພວງພະນັງ ຕາມທິດເພີ່ມພາກສ່ວນໃນປະເທດຫວຽດນາມ, ສ່ວນຂອງຊາວນາ, ສ່ວນຂອງວິທະຍາສາດເຕັກໂນໂລຊີ, ສ່ວນຂອງເຄື່ອງໝາຍການຄ້າ, ຍົກສູງຄຸນນະພາບ, ຄຸ້ມຄອງດີ...
- ມີກົນໄກ ນະໂຍບາຍແນໃສ່ຫັນເປັນໂປ່ງໃສ, ກວດກາການຕິດຕໍ່ຄ້າຂາຍທັງໝົດດ້ານຄຸນນະພາບ ລາຄາຂອງບັນດາພວງພະນັງວັດຖຸອຸປະກອນກະສິກຳສົ້ນເຂົ້າ ເຊັ່ນຝຸ່ນເຄມີ, ອາຫານສັດ, ການຄ້າຜະລິດຕະພັນກະສິກຳທີ່ຜະລິດໃນປະເທດ ແລະ ຂາເຂົ້າ ເຊັ່ນນ້ຳນົມ, ຊີ້ນ, ເຂົ້າສານ..., ເພື່ອເປັນພື້ນຖານດັດສົມຄຸນຄ່າເພີ່ມ, ພາສີ, ຄຸ້ມຄອງຄຸນນະພາບຕາມການຄົ້ນສະເໜີຖິ່ນກຳເນີດສິນຄ້າ, ການປະກັນໄພກະສິກຳ.
- ປ່ຽນແປງໃໝ່ກົນໄກດັດສົມການຂາອອກຂາເຂົ້າຕາມທິດໂປ່ງໃສ, ສະເໝີພາບ, ມີການຄຸ້ມຄອງດີຕາມພວງພະນັງຂະແໜງສິນຄ້າກະສິກຳ, ກຳນົດແຈ້ງບົດບາດຂອງລັດ ຂອງອຳນາດການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ບັນດາການຈັດຕັ້ງອາຊີບຂອງວິສາຫະກິດ ແລະ ຊາວນາ. ປັບປຸງບັນດາສະມາຄົມຂະແໜງສິນຄ້າ (ກາເຟ, ໂກໂກ້, ເຂົ້າ, ຊາ, ໝາກມ່ວງຫິມະພານ...) ໃຫ້ກາຍເປັນບັນດາສະມາຄົມອາຊີບແທ້ຈິງທີ່ມີບົດບາດສົມກຽດຂອງຊາວນາ ໃນການກຳກັບການຂາອອກຂາເຂົ້າ.
- ຕໍ່ກັບເຂົ້າເປືອກເຂົ້າສານ: ກົນໄກ ແລະ ນະໂຍບາຍຄວນສຸມໃສ່ການຍົກລະດັບພວງພະນັງຄຸນຄ່າເຂົ້າເປືອກເຂົ້າສານ ຢູ່ເຂດກະເສດສຸມຕ່າງໆດ້ວຍການເຂົ້າຮ່ວມຂອງຊາວນາ ແລະ ບັນດານະໂຍບາຍຊ່ວຍໜູນໃຫ້ແກ່ບັນດາປັດໃຈຊຸກຍູ້ ໃນພວງພະນັງຄຸນຄ່າ ນັບແຕ່ການຜະລິດ ຈົນເຖິງການທຸລະກິດ ການສົ່ງນອກເຂົ້າສານ. ຕົວແບບ “ທົ່ງນາຜືນໃຫຍ່” ໃນປັດຈຸບັນນີ້ຄວນໄດ້ຮັບການຊ່ວຍແກ້ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຢູ່ໃນຂອດການສົມທົບລະຫວ່າງຊາວນາ (ສະຫະກອນ, ໜ່ວຍງານຮ່ວມມື). ຕ້ອງເພີ່ມເຕີມເງື່ອນໄຂຕໍ່ກັບວິສາຫະກິດຂາອອກເຂົ້າສານ ເຊິ່ງຕ້ອງມີການສົມທົບກັບຊາວນາດ້ວຍສັນຍາຊື້ຂາຍຜະລິດຕະພັນກະສິກຳ. ຕ້ອງມີແຜນກຳນົດສັງລວມຂະແໜງເຂົ້າສານ ດ້ວຍ 2 ຈຸດໝາຍນະໂຍບາຍຕ່າງກັນ ແຕ່ເພີ່ມເຕີມໃຫ້ແກ່ກັນ, ກວມດ້ວຍການຜະລິດສິນຄ້າຂະໜາດໃຫຍ່ ແລະ ການຜະລິດຂະໜາດນ້ອຍເພື່ອຊົມໃຊ້ເອງ ຫຼືເພື່ອຂາຍຢູ່ທ້ອງຖິ່ນ. ຄົ້ນຄວ້າເພື່ອປ່ຽນແທນ ຫຼືເພື່ອເພີ່ມເຕີມສັນຍາເສດຖະກິດ ດ້ວຍສັນຍາລົງທຶນລະຫວ່າງລັດຖະບານ ກັບບັນດາປະເທດທີ່ຂາເຂົ້າເຂົ້າສານເປັນປົກກະຕິ, ປະກອບສ່ວນຍົກສູງບົດບາດທີ່ຕັ້ງຂອງຫວຽດນາມ, ຕິດແໜ້ນລະຫວ່າງຜູ້ຂາເຂົ້າກັບເຂດຜະລິດ, ຫຍໍ້ສັ້ນຂອດລະຫວ່າງກາງ, ຍົກສູງລາຄາຂາຍຜະລິດຕະພັນຂອງຜູ້ຜະລິດ.
ທີ່ສີ່, ກົນໄກ ນະໂຍບາຍປ່ຽນແປງໃໝ່ຮອບດ້ານລະບົດຄຸ້ມຄອງ ການບໍລິການສາທາລະນະປະໂຫຍດໃຫ້ກະສິກຳ.
ກວດຄືນ, ປັບປຸງບູລະນະລະບົບຄຸ້ມຄອງລັດດ້ານກະສິກຳແຕ່ສູນກາງລົງຮອດທ້ອງຖິ່ນບົນພື້ນຖານແບ່ງງານ ແບ່ງຂັ້ນຢ່າງສອດຄ່ອງ ແລະ ກຳນົດຈະແຈ້ງພາລະບົດບາດ ໜ້າທີ່ ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຜູ້ເປັນຫົວໜ້າ. ຮັບປະກັນຄວາມໂປ່ງໃສ, ກວດກາຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນຄຸນນະພາບ ແລະ ລາຄາບັນດາວັດຖຸອຸປະກອນກະສິກຳສົ້ນເຂົ້າ, ຄຸ້ມຄອງພະຍາດສັດ ສັດຕູພືດ ແລະ ຄວາມປອດໄພອະນາໄມອາຫານ.
ລະບົບການບໍລິການສ່ວນລວມໃຫ້ກະສິກຳຕ້ອງໄດ້ປ່ຽນແປງໂດຍພື້ນຖານທາງດ້ານພາລະບົດບາດ ແລະ ເນື້ອໃນ, ຫັນປ່ຽນຈາກບົດບາດສະໜອງການບໍລິການເປັນຕົ້ນຕໍ ມາປະຕິບັດບົດບາດຄາດຄະເນ, ປະສານງານ, ຄຸ້ມຄອງ, ຕິດຕາມກວດກາ, ຕີລາຄາ, ຊ່ວຍໜູນບັນດາການເຄື່ອນໄຫວຜະລິດກະສິກຳ, ຕະຫຼາດ, ຄຸ້ມຄອງຄຸນນະພາບ, ບໍລິການທາງດ້ານກົດໝາຍ, ແກ່ງແຍ້ງການຄ້າ... ການບໍລິການສ່ວນບວທຄວນຂະຫຍາຍເປັນຕະຫຼາດບໍລິການ. ບັນດາອົງການບໍລິການສ່ວນລວມໃຫ້ກະສິກຳ ພຽງແຕ່ຄວນສະໜອງການບໍລິການຢູ່ບ່ອນ ແລະ ຂົງເຂດ ຂອບເຂດຕ່າງໆ ທີ່ຕະຫຼາດຕອບສະໜອງບໍ່ໄດ້, ຢູ່ຂົງເຂດຕ່າງໆທີ່ມີລັກສະນະເປັນເຈົ້າພາທາງ. ຢູ່ຂອບເຂດອື່ນທີ່ຍັງເຫຼືອນັ້ນຄວນປະໃຫ້ເອກະຊົນ ແລະ ບັນດາການຈັດຕັ້ງອາຊີບເປັນຜູ້ສະໜອງ. ງົບປະມານການບໍລິການສ່ວນລວມ ແມ່ນຕ້ອງການ ແລະ ອາດຈະໃຫ້ປະມູນໂດຍເສລີ ເປີດເຜີຍ.
ດ້ວຍກຳລັງໝູນເສດຖະກິດຄອບຄົວ, ຂະແໜງກະສິກຳຫວຽດນາມໄດ້ມີການຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງກ້າວກະໂດດ, ຮັບປະກັນຄວາມສະຫງົບດ້ານສະບຽງໄດ້, ໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວຕາມລວງກວ້າງໂດຍຜ່ານການເພີ່ມລະດູການ, ເພີ່ມເນື້ອທີ່ ແລະ ປະລິມານຜະລິດຕະພັນ. ເພີ່ມທະວີການນຳໃຊ້ຄວາມກ້າວໜ້າດ້ານວິທະຍາສາດເຕັກໂນໂລຊີ ແລະ ຈັດຕັ້ງຄືນໃໝ່ການຜະລິດກະສິກຳ ດ້ວຍບັນດາຮູບການຮ່ວມມື, ຈັດຕັ້ງການສົມທົບເຊື່ອມໂຍງ, ກໍ່ຕັ້ງບັນດາສະມາຄົມອາຊີບ, ຂະຫຍາຍໜ່ວຍຮ່ວມງານ ສະຫະກອນ, ມີການເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງກວ້າງຂວາງເລິກເຊິ່ງຂອງບັນດາວິສາຫະກິດ ຈະເປັນກຳລັງໝູນໃໝ່ ເພື່ອໃຫ້ກະສິກຳຂອງປະເທດເຮົາຍົກສູງຄຸນຄ່າເພີ່ມ ແລະ ພັດທະນາແບບຍືນຍົງໃນໄລຍະທີ່ຈະມາເຖິງ./.
ໂດຍ: ສຈ. ດຣ ເວືອງດິ່ງເຮວ້
ກຳມະການສູນກາງພັກ, ຫົວໜ້າຄະນະເສດຖະກິດສູນກາງ
-------------------------------------------------------
* ບົດທີ່ໄດ້ລົງພິມໃນວາລະສານກອມມູນິດ ສະບັບທີ 854 (ເດືອນທັນວາ 2013)
(1) ຄຸນຄ່າການຜະລິດປູກຝັງ ແລະ ລ້ຽງສັດນ້ຳໃນຫົວໜ່ວຍເນື້ອທີ່ປີ 2013 ບັນລຸປະມານ 85,6 ລ້ານໂດ່ງ/ແຮັກຕ້າ, ເພີ່ມ 81% ທຽບກັບປີ 2008 (47,2 ລ້ານໂດ່ງ/ແຮັກຕ້າ).
(2) ການຂາອອກສິນຄ້າກະສິກຳ ປ່າໄມ້ ສິນໃນນ້ຳ ປີ 2013 ຄາດວ່າຈະບັນລຸໄດ້ 27,5 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ໄລຍະ 2008 - 2012 ເພີ່ມຂຶ້ນສະເຫຼ່ຍ 13,3% ຕໍ່ປີ.
(3) ຈີດີພີ ກະສິກຳ ປ່າໄມ້ ສິນໃນນ້ຳ ເພີ່ມຂຶ້ນສະເຫຼ່ຍ ໃນໄລຍະ 1996 – 2000: 4,01% ຕໍ່ປີ; 2001 - 2005: 3,83%; 2006 - 2010: 3,03%; 2009 - 2013: 2,9%.
(4) ໃນຂະແໜງກະສິກຳ, ອັດຕາສ່ວນຂອງການລ້ຽງສັດຫລຸດລົງ ຈາກ 27,1% ປີ 2009 ລົງເປັນ 24,6% ປີ 2012; ອັດຕາສ່ວນຂອງການປູກຝັງເພີ່ມຂຶ້ນ ຈາກ 71,3% ປີ 2009 ຂຶ້ນເປັນ 73,8% ປີ 2012. ໃນໂຄງປະກອບກະສິກຳ-ປ່າໄມ້-ສິນໃນນ້ຳ, ອັດຕາສ່ວນຂອງກະສິກຳຫລຸດລົງ ຈາກ 78,5% ປີ 2009 ລົງເປັນ 77,5% ປີ 2013, ອັດຕາສ່ວນຂອງສິນໃນນ້ຳເພີ່ມຂຶ້ນໜ້ອຍໜຶ່ງ ຈາກ 17,8% ຂຶ້ນເປັນ 19,2%.
(5) ປີ 2008, ສະມັດຕະພາບຂອງງານ ຕາມທະນາຄານໂລກ WB (USD/ແຮງງານ/ປີ) ຄືດັ່ງນີ້: ຫວຽດນາມ: 848,652; ຈີນ: 1.596,423; ອິນໂດເນເຊຍ: 1.779,410; ຟີລິປິນ: 2.010,964; ໄທ: 2.152,126.
(6) ຄຸນຄ່າເພີ່ມ/ແຮງງານກະສິກຳ/ປີ, ຄິດສະເຫຼ່ຍໃນໄລຍະ 2006 - 2008 (USD): ຫວຽດນາມແມ່ນ 343; ກຳປູເຈຍ: 377; ບັງກລາເທດ: 403; ຈີນ: 481: ໄທ: 681.
(7) ໃນໄລຍະ 2006-2008, ຕາມທະນາຄານໂລກ WB, ຫວຽດນາມເປັນປະເທດທີ່ມີການສົ່ງອອກອາຫານເຂົ້າອາເມລິກາຖືກປະຕິເສດຫຼາຍກວ່າໝູ່ ໃນບັນດາປະເທດທີ່ WB ດຳເນີນການສຳຫຼວດ, ຄິດໄລ່ຕາມແຕ່ລະມູນຄ່າ 10 ລ້ານ USD: ຫວຽດນາມ: 25,4 ຄັ້ງ; ອິນໂດເນເຊຍ: 18,4 ຄັ້ງ; ຈີນ: 13,3 ຄັ້ງ; ເມຊິໂກ: 12 ຄັ້ງ; ໄທ: 7,6 ຄັ້ງ; ໂຄລຳເບຍ: 3 ຄັ້ງ; ໂກສຕາ ຣິກກາ: 1,5 ຄັ້ງ; ຈີເລ: 1,1 ຄັ້ງ.
(8) ຜົນແຫ່ງການສຳຫຼວດຂອງສະຖາບັນນະໂຍບາຍ ແລະ ຍຸດທະສາດພັດທະນາກະສິກຳຊົນນະບົດຢູ່ 6 ແຂວງພາກຕາເວັນຕົກທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳຂອງ, ປີ 2008 ກ່ຽວກັບໂຄງປະກອບລາຍຮັບຂອງຄອບຄົວທຸກຍາກ: 76 % ລາຍຮັບມາຈາກການອອກແຮງງານຮັບຈ້າງ; 14 % ຈາກການປູກຝັງ ລ້ຽງສັດ ຫາປາພືດໃນນ້ຳ; ສ່ວຍຍັງເຫຼືອແມ່ນລາຍຮັບຈາກວຽກງານນອກກະສິກຳ ແລະ ເບ້ຍອຸດໜູຸນ. ກ່ຽວກັບລາຍຮັບຕົວຈິງຂອງຫຍ່ອມຄອບຄົວທຸກຍາກ: 52 % ຄອບຄົວທຸກຍາກມີລາຍຮັບບໍ່ເຖິງ 150 ພັນໂດ່ງ/ຄົນ/ເດືອນ, 16% ມີລາຍຮັບແຕ່ 151 ເຖິງ 170 ພັນໂດ່ງ; 29% ມີລາຍຮັບແຕ່ 171 ເຖິງ 200 ພັນໂດ່ງ; 3% ມີລາຍຮັບແຕ່ 201 ເຖິງ 270 ພັນໂດ່ງ.
(9) ການສຳຫຼວດຂອງສະຖາບັນນະໂຍບາຍ ແລະ ຍຸດທະສາດພັດທະນາກະສິກຳຊົນນະບົດໃນປີ 2007 ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ໂຄງປະກອບລາຍຮັບນອກກະສິກຳຄິດສະເຫຼ່ຍຂອງຄອບຄົວຊາວນາປີ 2005 ໄດ້ຂຶ້ນເຖິງ 50,5% ທຽບກັບ 32,5 % ປີ 2003.
(10) ຕາມລາຍງານຂອງກະຊວງກະສິກຳ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ, ຄິດເຖິງເດືອນພະຈິກປີ 2013 ປະກົດມີ 3.407 ຄອບຄົວຢູ່ 9 ແຂວງໄດ້ສົ່ງນາເປັນເນື້ອທີ່ 443,15 ແຮັກຕ້າ ຄືນໃຫ້ອຳນາດການປົກຄອງ ແລະ 42.785 ຄອບຄົວໃນ 21 ແຂວງໄດ້ປະດິນນາຮົກເຮື້ອວ່າງເປົ່າເປັນເນື້ອທີ່ທັງໝົດ 6.883,92 ແຮັກຕ້າ.
(11) ຕາມກົມໃຫຍ່ສະຖິຕິ, ປີ 2008, FDI ລົງທຶນເຂົ້າໃນກະສິກຳກວມ 3% ແຕ່ຮອດຊຸມປີ 2009-2011 ກວມພຽງ 1%, ຮອດປີ 2012 ຍັງເຫຼືອພຽງ 0,6%. ຊາວນາຢູ່ຫຼາຍບ່ອນເລີ່ມຕົ້ນປະນາ ແລະ ຫລຸດຜ່ອນການກະເສດສຸມ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນຢູ່ເຂດຜະລິດເຂົ້າແບບກະເສດສຸມຢູ່ພາກເໜືອ ແລະ ພາກກາງ. ເງິນທຶນທີ່ລົງໃສ່ຂະແໜງກະສິກຳ ປ່າໄມ້ ລ້ຽງສັດນ້ຳ ກວມພຽງ 5,2% ເງິນລົງທຶນສັງຄົມທັງໝົດຂອງປີ 2012.
(12) ການຊີ້ແນະພູມພາກ ແມ່ນເຄ່ືອງໝາຍທີ່ໃຊ້ເພື່ອບົ່ງບອກວ່າ ຜະລິດຕະພັນມີບໍ່ເກີດມາຈາກຂົງເຂດ, ທ້ອງຖິ່ນ, ອານາເຂດ ຫຼືປະເທດລະອຽດໃດ, ໝາຍຊີ້ແນະພູມພາກໄດ້ປົກປ້ອງ ໄດ້ຕິດໃສ່ສິນຄ້າ, ເຄື່ອງຫຸ້ມຫໍ່ສິນຄ້າ, ພາຫະນະການທຸລະກິດ.
(13) ສິນຄ້າຂາອອກທີ່ສົ່ງໄປຍັງບັນດາປະເທດສະຫະພາບເອີຣົບ ຖ້າຫາກມີການຈົດທະບຽນປົກປ້ອງຊີ້ແນະພູມພາກ ກໍ່ຈະເຮັດໃຫ້ຄຸນຄ່າການຄ້າເພີ່ມຂຶ້ນ ແລະ ຈະໄດ້ຮັບການປົກປ້ອງຈາກບັນດາປະເທດນີ້ ເນື່ອຖືກເສຍຫາຍຍ້ອນຂອງປອມ ແລະ ກຳມະສິດດ້ານສະຕິປັນຍາຖືກລະເມີດ.
(14) 1) ເຂດພູດອຍພາກເໜືອ: ເຂດວັດຖຸດິບປ່າໄມ້ຜະລິດຂະໜາດໃຫຍ່, ລ້ຽງງົວໃຫ້ນ້ຳນົມ, ງົວຊີ້ນ, ໝູພື້ນເມືອງ, ລ້ຽງໄກ່ໃນສວນ, ປູກສາລີຢູ່ແຂວງເຊີນລາ, ຊາຢູ່ແຂວງຖາຍງວຽນ ຝູເທາະ ຕວຽນກວາງ, ໄມ້ໄຜ່ໄມ້ປ່ອງຢູ່ແຂວງກາວບັ່ງ, ແລະບັນດາຜະລິດຕະພັນພິເສດ ມີການຊີ້ແນະພູມພາກເຊັ່ນ ຜັກ ດອກໄມ້ຢູ່ເມືອງຊາປາ, ໝາກມິ້ນສາມດອກ, ໝາກລິ່ນຈີ່ຢູ່ເມືອງລຸກງ້ານ, ລູກເກົາລັດຢູ່ເມືອງຈຸ່ງແຂງ, ປານ້ຳເຢັນຢູ່ເມືອງຊາປາ, ໂປ້ຍກັກຢູ່ແຂວງລ້າງເຊີນ, ໄກ່ຢູ່ເມືອງອຽນເຖ...; 2) ເຂດທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳແດງອາດຈະຂະຫຍາຍການຜະລິດບັນດາຜະລິດຕະພັນທີ່ມີທ່າໄດ້ປຽບ: ເຂົ້າຄຸນນະພາບສູງ ແລະ ເຂົ້າພິເສດ, ຜັກ, ຕົ້ນໄມ້ກິນໝາກ ເຊັ່ນ ໝາກລຳໄຍ ໝາກລິ່ນຈີ່, ງົວໃຫ້ນ້ຳນົມ, ສິນໃນນ້ຳ, ປູກຫຍ້າລ້ຽງງົວນ້ຳນົມ; 3) ເຂດພາກກາງ: ເຂດວັດຖຸດິບປ່າໄມ້ປຸງແຕ່ງຜະລິດຕະພັນປ່າໄມ້, ລ້ຽງສັດພືດນ້ຳໃນທະເລ ເທິງເກາະ, ຟາມລ້ຽງສັດຂະໜາດໃຫຍ່; 4) ເຂດໄຕງວຽນ: ປູກສະເພາະຕົ້ນໄມ້ອຸດສາຫະກຳ ແລະ ຕົ້ນໄມ້ກິນໝາກ (ກາເຟ, ໂກໂກ້, ໝາກຜິກໄທ, ໝາກແອໂວຄາໂດ...), ປູກສະເພາະປ່າໄມ້ຢູ່ແຂວງຢາລາຍ ກອນຕຸມ ແລະ ດັກລັກ, ຜັກ ແລະ ດອກໄມ້ຢູ່ເມືອງດ່າລາດ, ຊາຢູ່ແຂວງເລິມດົ່ງ; 5) ເຂດຕາເວັນອອກນາມໂບ້: ຢາງພາລາ, ໝາກມ່ວງຫິມະພານ, ລ້ຽງສັດລວມສູນ (ໝູ, ສັດປີກ); ເຂດທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳຂອງ: ເຂດປູກສະເພາະເຂົ້າ, ສາລີ, ຕົ້ນໄມ້ກິນໝາກ, ສິນໃນນ້ຳສົ່ງນອກ, ລ້ຽງເປັດ ເປັດເທດ, ລະບົບກະສິກຳນິເວດວິທະຍາຕິດກັບການຂຸດຄົ້ນ, ປົກປັກຮັກສາປ່າຊາຍເລນຢູ່ແຂວງກ່າເມົາ, ກຽນຢາງ, ບາກລຽວ.
(15) ຂະໜາດການຜະລິດຍິ່ງກວ້າງໃຫຍ່ທໍ່ໃດ ບັນດາມາດຕະຖານຄຸ້ມຄອງການຜະລິດກໍ່ຍິ່ງເຄັ່ງຄັດທາງດ້ານຄວາມໂປ່ງໃສກ່ຽວກັບການເງິນ, ລຳດັບດຳເນີນການຜະລິດ, ຄຸ້ມຄອງຄຸນນະພາບ, ມົນພິດສິ່ງແວດລ້ອມ, ການປ້ອງກັນຕົ້ນປູກແລະສັດລ້ຽງ, ການປະກັນໄພກະສິກຳ... ມາດຕະຖານບັນທັດຖານເຫຼົ່ານີ້ຕ້ອງສອດຄ່ອງກັບມາດຕະຖານສາກົນ, ຄ່ອຍໆມີໃບຢັ້ງຢືນທີ່ໄດ້ຮັບຮອງຈາກສາກົນ.
(16) ຕາມສະຫະພັນສະຫະກອນຫວຽດນາມ ແລະ ມະຫາວິທະຍາໄລເສດຖະກິດແຫ່ງຊາດປີ 2011, ຄິດໄລ່ຮອດທ້າຍປີ 2010, ໃນຂົງເຂດກະສິກຳ, ສ່ວນຫຼາຍຍັງແມ່ນສະຫະກອນບໍລິການກະສິກຳສັງລວມ (ສະຫະກອນແບບເກົ່າ, ຫັນປ່ຽນຕາມກົດໝາຍ ແລະ ຕົ້ນຕໍແມ່ນຕັ້ງຢູ່ພາກເໜືອແຕ່ແຂວງກວ໋າງບິ່ງຂຶ້ນເໜືອ), ກວມຫຼາຍກວ່າ 7.000 ສະຫະກອນ ໃນຈຳນວນ 8.000 ກວ່າສະຫະກອນທັງໝົດທີ່ມີຢູ່ໃນຂົງເຂດກະສິກຳປັດຈຸບັນ. ໃນເວລານັ້ນ ບັນດາສະຫະກອນແບບໃໝ່, ສະຫະກອນສະເພາະຂະແໜງ ພັດເກີດຂຶ້ນຢ່າງຊັກຊ້າ. ທົ່ວປະເທດມີ 80% ຈຳນວນສະຫະກອນເຮັດການບໍລິການດ້ານຊົນລະປະທານ; 43% ຈຳນວນສະຫະກອນເຮັດການບໍລິການດ້ານສະໜອງວັດຖຸອຸປະກອນ, ຝຸ່ນເຄມີ; 97% ຈຳນວນສະຫະກອນເຮັດການບໍລິການດ້ານເຕັກນິກ; 11% ຈຳນວນສະຫະກອນກະເສດເຮັດການບໍລິການດ້ານໄຟຟ້າ; 53% ເຮັດການບໍລິການແນວພັນຕົ້ນປູກ; 20% ເຮັດການບໍລິການຄາດໄຖນາ; 21% ເຮັດການບໍລິການຮັກສາສັດລ້ຽງ. ການບໍລິການຕົ້ນຕໍຂອງບັນດາສະຫະກອນຍັງໜັກໄປທາງການບໍລິການສົ້ນເຂົ້າ, ມີສະຫະກອນຈຳນວນໜ້ອຍທີ່ສຸດທີ່ສາມາດເຮັດໄດ້ພາລະບົດບາດຊ່ວຍຊາວນາປະສານສົມທົບລວມໝູ່ ໃນການລົງທຶນຜະລິດ, ຄຸ້ມຄອງຄຸນນະພາບຜະລິດຕະພັນ, ຊື້ວັດຖຸອຸປະກອນສົ້ນເຂົ້າ, ເຈລະຈາການຄ້າ, ຮ່ວມກັນຂາຍຜະລິດຕະພັນທີ່ຕະຫຼາດ, ຄຸ້ມຄອງເຄື່ອງໝາຍສິນຄ້າ... ສະພາບຕົວຈິງໃຫ້ເຫັນວ່າ, ບັນດາສະຫະກອນບໍລິການໃຫ້ຊຸມຊົນກວມສ່ວນຫຼາຍຢູ່ພາກເໜືອ ແລະ ພາກກາງ, ຍ້ອນຈຸດພິເສດການຜະລິດນ້ອຍຍັງຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການຕໍ່ກັບສະຫະກອນປະເພດນີ້ ແລະ ຍ້ອນປະຫວັດສາດແຫ່ງການພັດທະນາສະຫະກອນປະໄວ້. ຢູ່ພາກໃຕ້ຄືຢູ່ເຂດໄຕງວຽນ, ເຂດຕາເວັນອອກນາມໂບ້ ແລະ ເຂດທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳຂອງ, ການບໍລິການກະສິກຳໂດຍເອກະຊົນປະຕິບັດໄດ້ຮັບປະສິດທິຜົນດີກວ່າ.
