ປະຕິຮູບນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມ ແນໃສ່ຮັບປະກັນສິດຄວາມປອດໄພຂອງປະຊາຊົນ, ປະຕິບັດຄວາມກ້າວໜ້າ ແລະຄວາມຍຸຕິດທຳທາງສັງຄົມ
ທ່ານນາງ ເຈືອງທິມາຍ, ກຳມະການກົມການເມືອງ, ເລຂາທິການສູນກາງ, ຫົວໜ້າຄະນະຂົນຂວາຍປະຊາຊົນສູນກາງພັກ ໃຫ້ຂອງຂວັນແກ່ຜູ້ປ່ວຍ. (ພາບ: TTXVN)
ນະໂຍບາຍຄວາມປອດໄພສັງຄົມກຳເນີດເກີດຂຶ້ນມາແຕ່ຊຸມປີທ້າຍສະຕະວັດທີ XIX, ຊຶ່ງໃນຂັ້ນຕົ້ນແມ່ນບັນດານະໂຍບາຍປະກັນໄພຫວ່າງງານ, ນະໂຍບາຍເງິນບຳນານຊະລາພາບ, ປະກັນໄພອຸບັດຕິເຫດແຮງງານ, ພະຍາດອາຊີບ, ເງິນອຸດໜູນການເກີດລູກໂດຍງົບປະມານຂອງລັດຈ່າຍໃຫ້ໃນຂອບເຂດຄັບແຄບສຳລັບຜູ້ທີ່ພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກທີ່ສຸດ. ປີ 1952, ກອງປະຊຸມສະມາຊິກຂອງອົງການແຮງງານສາກົນ (ILO) ໄດ້ຮັບຮອງຜ່ານອະນຸສັນຍາສະບັບທີ 102 ກຳນົດກ່ຽວກັບບັນດາມາດຕະຖານຕ່ຳສຸດຂອງລະບົບຄວາມປອດໄພສັງຄົມ ທີ່ກວມດ້ວຍ 9 ລະບອບອຸດໜູນ, ລະອຽດຄື: ການດູແລສຸຂະພາບ, ເງິນອຸດໜູນຜູ້ປ່ວຍ, ເງິນອຸດໜູນຜູ້ຫວ່າງງານ, ເງິນບຳນານຊະລາພາບ, ການອຸດໜູນອຸບັດຕິເຫດແຮງງານ - ພະຍາດອາຊີບ, ເງິນອຸດໜູນການເກີດລູກ, ເງິນອຸດໜູນຜູ້ພິການ, ເງິນອຸດໜູນຜູ້ເສຍຊີວິດ, ເງິນອຸດໜູນໃຫ້ຄອບຄົວ. ມາເຖິງປະຈຸບັນ, ນະໂຍບາຍຄວາມປອດໄພສັງຄົມໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວເປັນລະບົບ, ຊຶ່ງມີຂອບເຂດແລະເປົ້າໝາຍປົກຫຸ້ມຢ່າງກວ້າງຂວາງ ຕາມເງື່ອນໄຂແລະສະພາບການທີ່ຕ່າງກັນຂອງແຕ່ລະປະເທດ. ນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມກາຍເປັນເສົາຄ້ຳທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດຂອງລະບົບຄວາມປອດໄພສັງຄົມຂອງໂລກ, ນັບມື້ນັບໄດ້ແບ່ງປັນຫຼາຍກວ່າຈາກຊຸມຊົນໃນສັງຄົມ, ສົ່ງເສີມປະຊາຊົນເຂົ້າຮ່ວມ ເພື່ອຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພໃຫ້ແກ່ຕົນເອງ ແນໃສ່ຮັບມືກັບຄວາມສ່ຽງຕ່າງໆໃນຊີວິດ ໃນຂະບວນວິວັດການພັດທະນາ, ຄວາມສ່ຽງເຫຼົ່ານັ້ນອາດຈະແມ່ນຍ້ອນເຈັບປ່ວຍ, ຕິດພະຍາດ, ຫວ່າງງານ, ອຸບັດຕິເຫດແຮງງານ, ພະຍາດອາຊີບ, ຄວາມສ່ຽງໃນເມື່ອເຖິງໄວຊະລາບໍ່ມີຄວາມສາມາດອອກແຮງງານ, ບໍ່ມີລາຍໄດ້...
20 ກວ່າປີທີ່ຜ່ານມາ, ນັບແຕ່ເມື່ອກໍ່ສ້າງແລະພັດທະນາ, ແນວທາງ ທັດສະນະຂອງພັກຕໍ່ກັບນະໂຍບາຍຄວາມປອດໄພສັງຄົມໄດ້ສະແດງອອກໂດຍກົງຢູ່ໃນບັນດາເອກະສານທີ່ສຳຄັນ: ຄຳສັ່ງເລກທີ 15-CT/TW, ລົງວັນທີ 26 ພຶດສະພາ 1997, ຂອງກົມການເມືອງສູນກາງພັກສະໄໝທີ VIII ວ່າດ້ວຍການເພີ່ມທະວີການນຳພາປະຕິບັດບັນດາລະບອບປະກັນໄພສັງຄົມ, ບົດສະຫຼຸບເລກທີ 23-KL/TW, ລົງວັນທີ 29 ພຶດສະພາ 2012, ຂອງຄະນະບໍລິຫານງານສູນກາງພັກສະໄໝທີ XI ວ່າດ້ວຍບາງບັນຫາເງິນເດືອນ, ປະກັນໄພສັງຄົມ, ອຸດໜູນພິເສດໃຫ້ຜູ້ມີຄຸນງາມຄວາມດີ ແລະກຳນົດທິດປະຕິຮູບຮອດປີ 2020, ມະຕິເລກທີ 15-NQ/TW, ລົງວັນທີ 22 ພະຈິກ 2012, ຂອງຄະນະບໍລິຫານງານສູນກາງພັກສະໄໝທີ XI ວ່າດ້ວຍການເພີ່ມທະວີການນຳພາຂອງພັກຕໍ່ວຽກງານປະກັນໄພສັງຄົມ, ປະກັນສຸຂະພາບ ໄລຍະປີ 2012-2020, ມະຕິເລກທີ 21-NQ/TW ຂອງກົມການເມືອງສູນກາງພັກສະໄໝທີ XI... ແນວທາງ, ທັດສະນະຂອງພັກໄດ້ຫັນເປັນນິຕິກຳໃນບັນດາກົດໝາຍທີ່ສຳຄັນ, ນັ້ນແມ່ນ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການປະກັນສັງຄົມ (ປີ 2006), ປັບປຸງເພີ່ມເຕີມປີ 2014; ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການປະກັນສຸຂະພາບ (ປີ 2008), ປັບປຸງເພີ່ມເຕີມປີ 2014; ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍວຽກເຮັກງານທຳ ກັບນະໂຍບາຍປະກັນໄພຫວ່າງງານ (ປີ 2013); ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍຄວາມປອດໄພແລະອາຊີວະອະນາໄມ (ປີ 2015). ພິເສດ, ລັດຖະທຳມະນູນປີ 2013 ມາດຕາ 34 ໄດ້ກຳນົດ “ພົນລະເມືອງມີສິດໄດ້ຮັບຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມ”; ມາດຕາ 59 ກຳນົດ: "ລັດສ້າງຄວາມສະເໝີພາບທາງດ້ານໂອກາດ ເພື່ອໃຫ້ພົນລະເມືອງໄດ້ຊົມໃຊ້ສະວັດດີການສັງຄົມ, ພັດທະນາລະບົບປ້ອງກັນຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມ, ມີນະໂຍບາຍຊ່ວຍເຫຼືອຜູ້ສູງອາຍຸ, ຄົນພິການ, ຜູ້ທຸກຍາກ ແລະຄົນດ້ອຍໂອກາດອື່ນໆ" (1). ບົນພື້ນຖານນັ້ນ, ແຕ່ປີ 1995 ນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມໄດ້ມີການປ່ຽນແປງຕາມທາງບວກທີ່ກ້າວໜ້າ, ດ້ວຍບັນດາໄລຍະແຫ່ງການພັດທະນາຕ່າງໆເຊັ່ນ, ແຕ່ປີ 1995 ຮອດປີ 2006, ແຕ່ປີ 2007 ຮອດປີ 2015 ແລະແຕ່ປີ 2016 ຮອດປະຈຸບັນ ຢ່າງສອດຄ່ອງກັບຂະບວນການປ່ຽນແປງກົດໝາຍທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ. ປີ 2017 ປະຊາຊົນ 13,9 ລ້ານຄົນໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນໄພສັງຄົມ(2); ກວ່າ 11,7 ລ້ານຄົນໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນໄພຫວ່າງງານ. ພິເສດ, ການປະກັນສຸຂະພາບ - ເສົາຄ້ຳທີສອງຂອງຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມ ໄດ້ບັນລຸເປົ້າໝາຍກ່ອນກຳນົດທີ່ວາງໄວ້, ມີຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມເຖິງ 86,4% ຂອງປະຊາກອນ (ປີ 2017), ຄາດຄະເນ ຮອດປີ 2020 ຫຼາຍກວ່າ 90% ຂອງປະຊາກອນຈະເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສຸຂະພາບ. ນີ້ແມ່ນບັນດາຮາກຖານທີ່ສຳຄັນເພື່ອພັດທະນານະໂຍບາຍຄວາມປອດໄພສັງຄົມ ໃນເງື່ອນໄຂງົບປະມານຂອງຊາດຍັງຖືກຈຳກັດ ແລະລາຍໄດ້ຂອງປະຊາຊົນຍັງຢູ່ໃນລະດັບປານກາງຕ່ຳຄືປະເທດຫວຽດນາມ.
ໃນນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມຂອງຫວຽດນາມ ມີຄວາມກ້າວໜ້າໜຶ່ງທີ່ຄວນໄດ້ຮັບຄວາມຮັບຮູ້, ນັ້ນຄືລະບົບນະໂຍບາຍຄວາມປອດໄພສັງຄົມໄດ້ຮັບການອອກແບບຢ່າງຮອບດ້ານພໍຄວນ ຢູ່ໃນຫຼາຍລະດັບການແກ້ໄຂຄວາມສ່ຽງທີ່ຕ່າງກັນ, ກວມດ້ວຍບັນດາກຸ່ມນະໂຍບາຍ: ປ້ອງກັນ, ຫຼຸດຜ່ອນ ແລະແກ້ໄຂຄວາມສ່ຽງ ທີ່ສອດຄ່ອງກັບເງື່ອນໄຂຂອງຫວຽດນາມ ແລະທ່າອຽງກ້າວໜ້າຂອງໂລກ. ລະບົບນະໂຍບາຍທີ່ມີຢູ່ໃນປະຈຸບັນນີ້ແມ່ນ: ປະກັນໄພບຳນານ - ການເສຍຊີວິດ, ປະກັນໄພເຈັບປ່ວຍ, ເກີດລູກ; ປະກັນໄພຫວ່າງງານ; ປະກັນໄພອຸບັດຕິເຫດແຮງງານ, ພະຍາດອາຊີບ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ເຄືອຂ່າຍອົງການຈັດຕັ້ງກວ້າງຂວາງໃນທົ່ວປະເທດຮອດຮາກຖານ ແນໃສ່ອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ປະຊາຊົນເຂົ້າເຖິງນະໂຍບາຍ. ບັນດານະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມໄດ້ຫັນປ່ຽນເທື່ອລະກ້າວ ຈາກລັກສະນະສະໝັກໃຈ ໄປເປັນນະໂຍບາຍບັງຄັບ ແລະພວມຢູ່ໃນເສັ້ນທາງກ້າວໄປເຖິງການປະກັນໄພສັງຄົມທົ່ວປວງຊົນ ໂດຍລັດເປັນຜູ້ຮັບຜິດຊອບການຈັດຕັ້ງແລະການເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງກວ້າງຂວາງຂອງປະຊາຊົນ. ລະບົບນະໂຍບາຍນີ້ໄດ້ຮັບການອອກແບບເພື່ອໃຫ້ບັນດາເປົ້າໝາຍຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມທີ່ຕ່າງກັນ ແລະ ສິ່ງທີ່ສຳຄັນກວ່ານັ້ນແມ່ນການແບ່ງປັນລະຫວ່າງລັດ, ຜູ້ນຳໃຊ້ແຮງງານ ແລະຜູ້ອອກແຮງງານ ຢູ່ໃນບັນດາລະດັບທີ່ຕ່າງກັນ, ລັກສະນະແບ່ງປັນນີ້ປະກອບສ່ວນທີ່ສຳຄັນເຂົ້າໃນການປ່ຽນແປງໃໝ່ຄວາມຮັບຮູ້ຂອງປະຊາຊົນ, ຫຼຸດຜ່ອນການເອື່ອເອີງໃສ່ລັດ, ຍົກສູງຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຜູ້ນຳໃຊ້ແຮງງານ ແລະຜູ້ອອກແຮງງານ, ເພີ່ມຄວາມຍືນຍົງໃຫ້ກັບນະໂຍບາຍ. ກອງທຶນປະກັນສັງຄົມພວມກາຍເປັນກອງທຶນການເງິນນອກງົບປະມານແຫ່ງລັດທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດ, ໄດ້ຮັບການປົກປ້ອງຂອງລັດແລະການເຂົ້າຮ່ວມຂອງຫຼາຍສິບລ້ານຄົນ ເພື່ອຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພຂອງປະຊາຊົນໃນປະຈຸບັນ ກໍ່ຄືໃນອະນາຄົດເມື່ອເຖິງໄວຊະລາ.
ຄຽງຂ້າງນັ້ນ, ຄວາມຍຸດຕິທຳໃນລະບົບນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມໄດ້ສະແດງອອກໂດຍຜ່ານຫຼັກການເສຍຄ່າປະກັນ-ຮັບການປະກັນ, ຍຸດຕິທຳ, ແບ່ງປັນ. ລັດຈະບໍ່ເຂົ້າຮ່ວມແບບກະແຈກກະຈາຍ ຫາກພຽງແຕ່ຊ່ວຍເຫຼືອຜູ້ປະສົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ດ້ອຍຄວາມສາມາດ, ຖືກເສຍຫາຍງ່າຍ, ໃຫ້ຜູ້ທຸກຍາກຢູ່ເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ ເຂດທີ່ພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍ, ໃຫ້ຜູ້ທີ່ມີຄຸນງາມຄວາມດີຕໍ່ການປະຕິບັດ, ກຳລັງປະກອບອາວຸດ,... ເພື່ອໃຫ້ເຂົາມີເງື່ອນໄຂການເງິນທີ່ຈະເຂົ້າຮ່ວມ ຄືກັນກັບບັນດາເປົ້າໝາຍອື່ນ, ຖ້າຫາກບໍ່ມີການຊ່ວຍເຫຼືອນີ້ຜູ້ທຸກຍາກນັບເປັນລ້ານຄົນອາດຈະຕົກໃສ່ສະພາບອັດຕະຄັດ, ອຶດຫີວທຸກຍາກເມື່ອເຈັບປ່ວຍ, ເຈັບປ່ວຍສາຫັດ ເປັນເວລາຫຼາຍວັນຫຼາຍເດືອນ... ກອງທຶນປະກັນໄພບຳນານ-ການເສຍຊີວິດຕາມຮູບແບບສະສົມ ພວມເປັນກອງທຶນກຳນົດເວລາຍາວນານທີ່ມີລັກສະນະແບ່ງປັນລະຫວ່າງບັນດາຮຸ່ນຄົນຜູ້ອອກແຮງງານ, ບັນດາກອງທຶນປະກັນໄພກຳນົດເວລາສັ້ນ (ເຈັບປ່ວຍ, ອຸບັດຕິເຫດແຮງງານ-ພະຍາດອາຊີບ, ຫວ່າງງານ) ທີ່ມີລັກສະນະແບ່ງປັນລະຫວ່າງຜູ້ອອກແຮງງານໃນຮຸ່ນດຽວກັນ.
ແຕ່ວ່າ, ນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມຂອງຫວຽດນາມກໍ່ພວມຢືນຕໍ່ໜ້າຄວາມຫຍຸ້ງຍາກມ ສິ່ງທ້າທາຍ, ນັ້ນແມ່ນ ລະດັບປົກຫຸ້ມຍັງຕ່ຳ, ຍັງບໍ່ທັນບັນລຸເປົ້າໝາຍ ແລະ ຄຸນນະພາບຂອງຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມຍັງຖືກຈຳກັດ. ມາເຖິງດຽວນີ້, ອັດຕາສ່ວນການເຂົ້າຮ່ວມປະກັນໄພສັງຄົມບັນລຸພຽງ 29% ຂອງກຳລັງແຮງງານໃນໄວອາຍຸເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນໄພສັງຄົມ, ຍັງອີກປະມານ 69,6% ຂອງກຳລັງແຮງງານແມ່ນຍັງບໍ່ທັນເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນໄພສັງຄົມ; ອັດຕາສ່ວນການເຂົ້າຮ່ວມປະກັນໄພຫວ່າງງານບັນລຸພຽງເກືອບ 25% ຂອງກຳລັງແຮງງານ. ພາກເປັນທາງການກໍ່ບໍ່ບັນລຸລະດັບປົກຫຸ້ມ 100%, ພາກບໍ່ເປັນທາງການເຖິງວ່າມີນະໂຍບາຍ (ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການປະກັນໄພສັງຄົມປີ 2014) ແລ້ວກໍ່ຕາມ ແຕ່ມາເຖິງດຽວນີ້ກໍ່ຍັງບໍ່ສາມາດຈັດສັນແຫຼ່ງເງິນຊ່ວຍໜູນຈາກງົບປະມານແຫ່ງລັດໄດ້, ຍັງບໍ່ມີຄວາມຄືບໜ້າທາງດ້ານຈຳນວນຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນໄພສັງຄົມ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ຄຸນນະພາບຂອງການຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພກໍ່ແມ່ນບັນຫາທີ່ຕ້ອງເອົາໃຈໃສ່, ເງິນບຳນານຕ່ຳບໍ່ສາມາດສົ່ງເສີມຜູ້ອອກແຮງງານປ່ຽນແປງຄວາມຮັບຮູ້ກ່ຽວກັບການຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພຂອງຕົນດ້ວຍຕົນເອງ ໃນອະນາຄົດເມື່ອເຖິງໄວຊະລາ, ພ້ອມກັນນັ້ນກໍ່ພາໄປເຖິງ ການທີ່ເງິນບຳນານບໍ່ສາມາດເປັນອິດສະລະຈາກຄ່າແຮງຂອງຜູ້ກຳລັງເຮັດວຽກ ເຖິງວ່າສອງລະບົບນີ້ແຕກຕ່າງກັນຢ່າງສິ້ນເຊິງທາງດ້ານລັກສະນະ. ຄຽງຂ້າງນັ້ນ, ບັນດາບັນຫາຄວາມສະເໝີພາບຕາມຫຼັກການເສຍຄ່າປະກັນ-ຮັບການປະກັນລະຫວ່າງພາກລັດ ແລະພາກເອກະຊົນ, ພື້ນບຳນານຂັ້ນຕ່ຳ, ກອງທຶນບຳເນັດບຳນານພວມຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສາມາດສະສົມ ແລະປະເຊີນໜ້າກັບຄວາມສ່ຽງຂອງຄວາມບໍ່ສົມດຸນໃນໄລຍະຍາວ, ຈຳນວນຜູ້ຮັບບຳນານນັບມື້ນັບເພີ່ມຂຶ້ນພ້ອມກັນກັບປະຊາກອນສູງອາຍຸ... ສິ່ງທ້າທາຍທັງໝົດນີ້ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີການບຸກທະລຸ ແລະປະຕິຮູບຕໍ່ນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມ ເພື່ອສືບຕໍ່ຊຸກຍູ້ໃຫ້ລະບົບນະໂຍບາຍຄວາມປອດໄພສັງຄົມພັດທະນາຕາມທິດໝັ້ນຄົງກວ່າອີກ, ຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພທີ່ແທ້ຈິງໃຫ້ຜູ້ອອກແຮງງານຫຼາຍສິບລ້ານຄົນໃນປະຈຸບັນກໍ່ຄືໃນອະນາຄົດ, ຫຼຸດຜ່ອນແບກຫາບໜັກໜາຂອງລັດໃນຍາວນານ ໃນການປະຕິບັດເປົ້າໝາຍຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມໃຫ້ປະຊາຊົນ.
ມະຕິກອງປະຊຸມຄັ້ງທີເຈັດຄະນະບໍລິຫານງານສູນກາງພັກສະໄໝທີ XII ວ່າດ້ວຍການປະຕິຮູບນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມ (3) ໄດ້ສືບຕໍ່ຂະຫຍາຍທັດສະນະຊີ້ນຳຂອງພັກຕໍ່ກັບນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມໃນສະພາບການໃໝ່ ຊຶ່ງໄດ້ຖືການປະກັນໄພສັງຄົມເປັນເສົາຄ້ຳຕົ້ນຕໍຂອງລະບົບນະໂຍບາຍຄວາມປອດໄພສັງຄົມ; ພັດທະນາລະບົບນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມຢ່າງໄຫວພິບ, ຫຼາຍຮູບຫຼາຍແບບ, ຫຼາຍຊັ້ນຂັ້ນ, ທັນສະໄໝ ແລະເຊື່ອມໂຍງສາກົນ ດ້ວຍຫຼັກການເສຍຄ່າປະກັນ-ຮັບການປະກັນ, ຍຸດຕິທຳ, ສະເໝີພາບ, ແບ່ງປັນ ແລະຍືນຍົງ; ປະຕິຮູບນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມແມ່ນບັນຫາຮີບດ່ວນແລະຍາວນານ, ເຮັດຄືແນວໃດໃຫ້ປະຊາຊົນທຸກຄົນໄດ້ຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມ; ກໍ່ສ້າງລະບົບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດນະໂຍບາຍທີ່ກະທັດລັດ, ມືອາຊີບ, ມີປະສິດທິຜົນ, ທັນສະໄໝ; ປະຕິບັດນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມແມ່ນໜ້າທີ່ຮັບຜິດຊອບຂອງບັນດາຄະນະພັກ ແລະຂອງລະບົບການເມືອງ, ດ້ວຍເປົ້າໝາຍສັງລວມຄື: ປະຕິຮູບນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມເພື່ອໃຫ້ການປະກັນໄພສັງຄົມເປັນເສົາຄ້ຳຕົ້ນຕໍທີ່ແທ້ຈິງຂອງລະບົບຄວາມປອດໄພສັງຄົມ, ເປີດກວ້າງເທື່ອລະກ້າວການປົກຫູ້ມຂອງການປະກັນໄພສັງຄົມຢ່າງໜັກແໜ້ນ, ມຸ່ງໄປສູ່ເປົ້າໝາຍການປະກັນໄພທົ່ວປວງຊົນ. ພັດທະນາລະບົບນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມຢ່າງໄຫວພິບ, ຫຼາຍຮູບຫຼາຍແບບ, ຫຼາຍຊັ້ນຂັ້ນ, ທັນສະໄໝ ແລະເຊື່ອມໂຍງສາກົນ ຕາມຫຼັກການເສຍຄ່າປະກັນ-ຮັບການປະກັນ, ຍຸຕິທຳ, ສະເໝີພາບ, ແບ່ງປັນ ແລະຍືນຍົງ. ຍົກສູງຄວາມສາມາດ, ປະສິດທິພາບແລະປະສິດທິຜົນໃນການຄຸ້ມຄອງຂອງລັດ ແລະ ພັດທະນາລະບົບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມທີ່ກະທັດລັດ, ມືອາຊີບ, ທັນສະໄໝ, ເຊື່ອຖືໄດ້ ແລະໂປ່ງໃສ.
ດ້ວຍເປົ້າໝາຍຮອດປີ 2021, 2025 ແລະຄາດຄະເນເຖິງປີ 2030 ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນໄພສັງຄົມຈະກວມເອົາປະມານ 60% ຂອງກຳລັງແຮງງານ, ໃນນັ້ນພາກສ່ວນທີ່ບໍ່ເປັນທາງການກວມປະມານ 5%; ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນໄພຫວ່າງງານກວມປະມານ 45% ຂອງກຳລັງແຮງງານ, ຜູ້ຮັບເງິນບຳນາມ, ຮັບເງິນປະກັນສັງຄົມປະຈຳເດືອນ, ເງິນບຳນານທາງສັງຄົມກວມປະມານ 60% ຂອງຈຳນວນຜູ້ສູງອາຍຸ.
ເນື້ອໃນການປະຕິຮູບນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມຂອງຫວຽດນາມ ລວມສູນໃສ່ບັນດາບັນຫາຫຼັກດັ່ງລຸ່ມນີ້:
ທີໜຶ່ງ, ກໍ່ສ້າງລະບົບປະກັນໄພສັງຄົມຫຼາຍຊັ້ນ; ຊັ້ນ 1 ໂດຍລັດຮັບຜິດຊອບ ແມ່ນນະໂຍບາຍຊ່ວຍບຳນານທາງສັງຄົມໃຫ້ຜູ້ສູງອາຍຸທີ່ບໍ່ມີເງິນບຳນາມ, ຫຼືຜູ້ບໍ່ມີປະກັນໄພສັງຄົມປະຈຳເດືອນ ທີ່ພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນຊີວິດ; ຊັ້ນ 2 ໂດຍລັດ, ຜູ້ນຳໃຊ້ແຮງງານ ແລະຜູ້ອອກແຮງງານເຂົ້າຮ່ວມ ແມ່ນປະກັນໄພສັງຄົມພື້ນຖານ, ປະກອບດ້ວຍປະກັນໄພສັງຄົມບັງຄັບ ແລະ ປະກັນໄພສັງຄົມສະໝັກໃຈ ທີ່ຄ່ອຍໆປ່ຽນເປັນການປະກັນໄພສັງຄົມບັງຄັບ ຫັນໄປສູ່ການປະກັນໄພສັງຄົມທົ່ວປວງຊົນ; ຊັ້ນ 3 ໂດຍຜູ້ນຳໃຊ້ແຮງງານແລະຜູ້ອອກແຮງງານເຂົ້າຮ່ວມ ແມ່ນການປະກັນບຳນານເພີ່ມເຕີມ, ມີລັກສະນະສະໝັກໃຈ, ອຳນວຍເງື່ອນໄຂໃຫ້ຜູ້ອອກແຮງງານມີລາຍໄດ້ສູງກວ່າການເຂົ້າຮ່ວມ.
ທີສອງ, ເງື່ອນໄຂເວລາເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນໄພສັງຄົມມີຄວາມໄຫວພິບກວ່າ, ເງິນບຳນານໄດ້ຄິດໄລ່ຕາມຫຼັກການເສຍຄ່າປະກັນ-ຮັບການປະກັນ, ຍຸດຕິທຳ, ແບ່ງປັນ ແລະຍືນຍົງ.
ທີສາມ, ເຊື່ອມໂຍງ, ຊ່ວຍໜູນລະຫວ່າງບັນດານະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມ, ເອົາໃຈໃສ່ເຖິງປັດໄຈຕະຫຼາດໃນນະໂຍບາຍປະກັນໄພຫວ່າງງານ; ອອກແບບຊຸດປະກັນສັງຄົມສະໝັກໃຈຫຼາຍແບບ ເພື່ອໃຫ້ຜູ້ອອກແຮງງານມີຫຼາຍໂອກາດຄັດເລືອກໃຫ້ເໝາະສົມ ແລະ ປ່ຽນເປັນການປະກັນສັງຄົມແບບບັງຄັບເມື່ອມີເງື່ອນໄຂຄົບຖ້ວນ.
ທີສີ່, ກໍ່ສ້າງ ແລະຈັດຕັ້ງປະຕິບັດນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມຕິດກັບການປັບປຸງຄວາມເຊື່ອຖື ແລະເພີ່ມລະດັບຄວາມພໍໃຈຂອງຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມ.
ທີຫ້າ, ຍູ້ແຮງຂະບວນການເພີ່ມຈຳນວນຜູ້ອອກແຮງງານເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນໄພສັງຄົມໃນພາກສ່ວນເປັນທາງການ ສອດຄ່ອງກັບມະຕິເລກທີ 10-NQ/TW (ປີ 2017) ຂອງຄະນະບໍລິຫານສູນກາງພັກສະໄໝທີ XII ກ່ຽວກັບເສດຖະກິດເອກະຊົນ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ແກ້ໄຂຜ່ານຜ່າສິ່ງທີ່ບໍ່ສົມເຫດສົມຜົນໃນລະບອບປະກັນບຳນານ, ປະກັນໄພສັງຄົມຄັ້ງໜຶ່ງ, ເພີ່ມອາຍຸກະສຽນສະເລ່ຍຕາມຈິງຂອງຜູ້ອອກແຮງງານ; ປະຕິບັດການເພີ່ມອາຍຸກະສຽນຕາມແຜນງານ; ດັດແປງລະດັບເສຍຄ່າປະກັນ ແລະ ຫຼັກຖານເສຍຄ່າປະກັນໄພສັງຄົມ ເພື່ອບັນລຸເປົ້າໝາຍເປີດກວ້າງການປົກຫຸ້ມຂອງການປະກັນໄພສັງຄົມ; ດັດແປງອັດຕາສ່ວນສະສົມເພື່ອອາດຈະບັນລຸລະດັບຮັບເງິນບຳນານສູງສຸດ; ເປີດຫຼາກຫຼາຍລາຍການ, ໂຄງການລົງທຶນຂອງກອງທຶນປະກັນໄພສັງຄົມ ຕາມຫຼັກການປອດໄພ, ຍືນຍົງ, ມີປະສິດທິຜົນ; ດັດສົມເງິນບຳນານຢ່າງເປັນເອກະລາດທຽບຖານ ໃນສາຍພົວພັນກັບເງິນເດືອນຂອງຜູ້ທີ່ກຳລັງເຮັດວຽກ, ດັດສົມເງິນບຳນານຕາມຫຼັກການແບ່ງປັນ ເພື່ອຫຍໍ້ສັ້ນຄວາມແຕກໂຕນກັບກຸ່ມທີ່ໄດ້ຮັບເງິນບຳນາມຕ່ຳເກີນໄປ.
ເພື່ອຮັບປະກັນຄວາມເປັນໄປໄດ້ຂອງເປົ້າໝາຍແລະເນື້ອໃນຂອງການປະຕິຮູບນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມ, ຄວນສຸມໃສ່ຊີ້ນຳປະຕິບັດບັນດາໜ້າທີ່, ມາດຕະການດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້:
ທີໜຶ່ງ, ຍູ້ແຮງວຽກງານໂຄສະນາຖະແຫຼງຂ່າວ, ຍົກສູງຄວາມຮັບຮູ້ກ່ຽວກັບນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມ.
ທີສອງ, ປັບປຸງບູລະນະລະບົບກົດໝາຍກ່ຽວກັບແຮງງານ, ວຽກເຮັດງານທຳ, ປະກັນໄພສັງຄົມ; ຍົກສູງສະມັດຕະພາບ ແລະປະສິດທິຜົນຂອງວຽກງານຄຸ້ມຄອງລັດ; ຍົກສູງຄວາມສາມາດຄຸ້ມຄອງບໍລິຫານ ແລະສະມັດຕະພາບການປະຕິບັດນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມ, ປະກັນໄພຫວ່າງງານ.
ທີສາມ, ເພີ່ມທະວີບົດບາດນຳພາຂອງພັກ, ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດຂອງປະຊາຊົນ, ແນວໂຮມປະເທດຊາດຫວຽດນາມ ແລະບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງສັງຄົມ... ໃນການປະຕິບັດນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມ.
ບັນດາໜ້າທີ່, ມາດຕະການເທິງນີ້ແມ່ນໄດ້ສືບທອດບົດຮຽນຂອງ 20 ກວ່າປີແຫ່ງການຜັນຂະຫຍາຍນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມຢູ່ຫວຽດນາມ ກໍ່ຄືຮັບເອົາຄວາມກ້າວໜ້າຂອງນະໂຍບາຍຄວາມປອດໄພສັງຄົມໃນໂລກໂດຍມີການເລືອກເຟັ້ນ. ນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມຂອງຫວຽດນາມຈະຕິດແໜ້ນກັບເປົ້າໝາຍປັບປຸງບູລະນະລະບຽບກົດໝາຍເສດຖະກິດຕະຫຼາດກຳນົດທິດສັງຄົມນິຍົມ, ຂະບວນວິວັດການພັດທະນາຂອງພື້ນຖານເສດຖະກິດ, ການປ່ຽນແປງໂຄງສ້າງເສດຖະກິດ, ໂຄງສ້າງແຮງງານ ແລະການເພີ່ມຂຶ້ນເທື່ອລະກ້າວຂອງແຮງງານວຽກເຮັດງານທຳໃນພາກເປັນທາງການ, ຄວາມສາມາດຄຸ້ມຄອງບໍລິຫານຂອງລັດ ແລະອົງການປະກັນໄພສັງຄົມຫວຽດນາມ, ຄວາມຮັບຮູ້ແລະລາຍໄດ້ຂອງປະຊາຊົນ, ຖ້າຫາກປັດໄຈເຫຼົ່ານີ້ບັນລຸຜົນສຳເລັດໄດ້ດີ ກໍ່ຈະສ້າງໂອກາດເພື່ອເພີ່ມທະວີຄວາມປົກຫຸ້ມ ກໍ່ຄືຄຸນນະພາບຂອງນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມ.
ເພື່ອປະຕິຮູບນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມສຳເລັດຜົນ, ບັນລຸປະສິດທິຜົນທີ່ຄາດຫວັງນັ້ນ ຮຽກຮ້ອງຕ້ອງມີຄວາມຕັດສິນໃຈການເມືອງສູງຈາກວຽກງານການຊີ້ນຳນຳພາຂອງຄະນະພັກ, ອົງການຈັດຕັ້ງພັກ ແລະລະບົບການເມືອງ, ຄວາມຮັບຜິດຊອບໂດຍກົງຂອງບັນດາອົງການບໍລິຫານຄຸ້ມຄອງລັດທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ, ຂອງອົງການປະກັນໄພສັງຄົມຫວຽດນາມ ຈົນເຖິງການເຂົ້າຮ່ວມຂອງຜູ້ນຳໃຊ້ແຮງງານແລະຜູ້ອອກແຮງງານ. ກິດຈະການປະຕິຮູບການປະກັນໄພສັງຄົມຍັງຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຕ້ອງປະຕິຮູບຂັ້ນຕອນການບໍລິຫານໂດຍໄວ, ອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ປະຊາຊົນເຂົ້າເຖິງບັນດານະໂຍບາຍຄວາມປອດໄພສັງຄົມ, ເຫັນໄດ້ຜົນປະໂຫຍດແທ້ຈິງຂອງນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມທີ່ມີຕໍ່ຊີວິດຂອງຕົນ, ຂອງຄອບຄົວຕົນເອງ ແລະສະໝັກໃຈເຂົ້າຮ່ວມໃນຂະບວນວິວັດການປະຕິຮູບ. ອັດຕາສ່ວນປະຊາຊົນເຂົ້າຮ່ວມໃນລະບົບນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມເປັນຄຳຕອບທີ່ຈະແຈ້ງໃຫ້ແກ່ຄວາມສຳເລັດຂອງກິດຈະການປະຕິຮູູບນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມຢູ່ຫວຽດນາມ./.
ໂດຍ ທ່ານນາງ ເຈືອງທິມາຍ,
ກຳມະການກົມການເມືອງ, ເລຂາທິການສູນກາງ,
ຫົວໜ້າຄະນະຂົນຂວາຍປະຊາຊົນສູນກາງພັກ
--------------------------
(1) ໃນຈຳນວນຜູ້ສູງອາຍຸ 11 ລ້ານກວ່າຄົນຂອງທົ່ວປະເທດ (ອາຍຸ 60 ປີຂຶ້ນໄປ), ຜູ້ຮັບເງິນບຳນານ, ຮັບເງິນອຸດໜູນປະກັນໄພສັງຄົມກວມປະມານ 27%, ຜູ້ຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອທາງສັງຄົມເປັນປະຈຳກວມປະມານ 14,5% (1,6 ລ້ານຄົນ). ເປັນອັນວ່າ, ຖ້າບໍ່ຄິດໄລ່ທັງຜູ້ທີ່ມີຄຸນງາມຄວາມດີແລະຍາດຕິພີ່ນ້ອງເກືອບ 1,4 ລ້ານຄົນທີ່ພວມໄດ້ຮັບເງິນອຸດໜູນປະຈຳເດືອນແລ້ວ ແມ່ນຍັງມີ 58,9% ຂອງຈຳນວນຜູ້ສູງອາຍຸບໍ່ມີເງິນບຳນາມ, ບໍ່ໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອທາງສັງຄົມ ແລະຕ້ອງເຮັດວຽກຫາລາຍໄດ້ເພື່ອຮັບປະກັນຊີວິດຂອງຕົນ ຫຼືດຳລົງຊີວິດອາໄສເຄືອຂ່າຍຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມທີ່ບໍ່ເປັນທາງການ (ອາໄສລູກຫຼານ, ຄອບຄົວ, ຍາດຕິພີ່ນ້ອງ...)
(2) ການປະກັນໄພສັງຄົມບັງຄັບກວມດ້ວຍ 13,6 ລ້ານຄົນ, ປະກັນໄພສະໝັກໃຈ: 3 ແສນຄົນ ແລະປະກັນໄພອູບັດຕິເຫດແຮງງານ, ພະຍາດອາຊີບ: 13,6 ລ້ານຄົນ.
(3) ມະຕິເລກທີ 28-NQ/TW, ລົງວັນທີ່ 23 ພຶດສະພາ 2018, ຂອງກອງປະຊຸມຄັ້ງທີເຈັດຄະນະບໍລິຫານງານສູນກາງພັກສະໄໝທີ XII, ວ່າດ້ວຍການປະຕິຮູບນະໂຍບາຍປະກັນໄພສັງຄົມ.
- ບົດນີ້ໄດ້ລົງພິມໃນວາລະສານກອມມູນິດສະບັບທີ 908 (ເດືອນມິຖຸນາ 2018).
