ຂະຫຍາຍນະໂຍບາຍສະໜັບສະໜູນຂອງລັດ ຕໍ່ຜູ້ທີ່ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມ ແລະການປະກັນສຸຂະພາບ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນ ການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ ສຳລັບຊາວກະສິກອນ ແລະຜູ້ອອກແຮງງານໃນຂົງເຂດທີ່ບໍ່ເປັນທາງການ (ແຫຼ່ງ: baogialai.com.vn)
ທິດທາງຂອງພັກແລະລັດ
ລັດຖະທຳມະນູນປີ 2013 (ມາດຕາ 34), ກົດໝາຍປະກັນສັງຄົມປີ 2014 ໄດ້ເປີດກວ້າງເທື່ອລະກ້າວເປົ້າໝາຍເຂົ້າຮ່ວມໃນການປະກັນສັງຄົມສຳລັບຂົງເຂດທີ່ບໍ່ເປັນທາງການ (ການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ). ພິເສດ, ມະຕິເລກທີ 15/NQ-TW, ວັນທີ 1-6-2012, ຂອງກອງປະຊຸມຄະນະບໍລິຫານງານສູນກາງພັກຄັ້ງທີ 5 ສະໄໝທີ XI, ວ່າດ້ວຍບາງບັນຫາກ່ຽວກັບນະໂຍບາຍສັງຄົມໃນໄລຍະ 2012 - 2020, ແລະມະຕິເລກທີ 21/NQ-TW, ວັນທີ 22-11-2012, ຂອງກົມການເມືອງ, ວ່າດ້ວຍການເພີ່ມທະວີການນຳພາຂອງພັກກ່ຽວກັບນະໂຍບາຍປະກັນສັງຄົມ ແລະປະກັນສຸຂະພາບໃນໄລຍະ 2012 – 2020, ໄດ້ຢືນຢັນທັດສະນະ: “ຂະຫຍາຍແລະປັບປຸງລະບອບ, ນະໂຍບາຍປະກັນສັງຄົມ, ປະກັນສຸຂະພາບ ຢ່າງມີຂັ້ນຕອນແລະບາດກ້າວທີ່ສອດຄ່ອງກັບການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງປະເທດຊາດ. ພັດທະນາລະບົບປະກັນສັງຄົມແລະປະກັນສຸຂະພາບຄວບຄູ່ກັບການພັດທະນາການບໍລິການສັງຄົມ, ຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງປະຊາຊົນດີກວ່າອີກ; ສ້າງເງື່ອນໄຂອຳນວຍຄວາມສາດວກ ໃຫ້ທຸກຄົນເຂົ້າຮ່ວມ ແລະຊົມໃຊ້ລະບອບປະກັນສັງຄົມແລະປະກັນສຸຂະພາບ”. ບັນດາມະຕິກໍ່ໄດ້ວາງເປົ້າໝາຍ: ປະຕິບັດບັນດານະໂຍບາຍ, ລະບອບປະກັນສັງຄົມ, ປະກັນສຸຂະພາບຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ; ເພີ່ມຈຳນວນຄົນເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມຢ່າງໄວ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ; ປະຕິບັດເປົ້າໝາຍການປະກັນສຸຂະພາບທົ່ວປວງຊົນ. ສູ້ຊົນຮອດປີ 2020, ມີປະມານ 50% ຂອງກຳລັງແຮງງານເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມ, 35% ຂອງກຳລັງແຮງງານເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນໄພຫວ່າງງານ; ຫຼາຍກວ່າ 80% ຂອງປະຊາກອນເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສຸຂະພາບ, ພ້ອມກັນນັ້ນກໍ່ໄດ້ກຳນົດແຈ້ງທິດທາງການແກ້ໄຂປັບປຸງນະໂຍບາຍ: ຂະຫຍາຍນະໂຍບາຍການສະໜັບສະໜູນຂອງລັດຕໍ່ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມແລະປະກັນສຸຂະພາບ, ໂດຍສະເພາະການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈສຳລັບຊາວກະສິກອນ, ຜູ້ອອກແຮງງານໃນຂົງເຂດທີ່ບໍ່ເປັນທາງການ; ປະກັນສຸຂະພາບໃຫ້ບັນດາຜູ້ຢູ່ໃນເປົ້າໝາຍນະໂຍບາຍ, ຜູ້ຢູ່ໃນຄອບຄົວໃກ້ທຸກຍາກ, ຊາວກະສິກອນ, ນັກຮຽນນັກສຶກສາ, ປະຊາຊົນຢູ່ເຂດທີ່ພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກພິເສດ, ເຂດພູຜາ.
ທີ່ຜ່າມມາມໍ່ນີ້, ມະຕິເລກທີ 28/NQ-TW, ວັນທີ 23-5-2018, ຂອງກອງປະຊຸມຄະນະບໍລິຫານງານສູນກາງພັກຄັ້ງທີ 7 ສະໄໝທີ XII, ວ່າດ້ວຍ ການປະຕິຮູບນະໂຍບາຍປະກັນສັງຄົມ, ໄດ້ວາງແຜນສ້າງລະບົບການປະກັນສັງຄົມແບບຫຼາຍຊັ້ນ - ຖືກຖືວ່າເປັນໜຶ່ງໃນບັນດາການປະຕິຮູບສຳຄັນທີ່ສຸດ, ຕາມນັ້ນ ການປະກັນສັງຄົມໂດຍພື້ນຖານປະກອບດ້ວຍປະກັນສັງຄົມແບບບັງຄັບ ແລະປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ. ການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ ພ້ອມກັນກັບລະບອບບຳນານແລະເງິນອຸດໜູນຜູ້ເສຍຊີວິດໃນປະຈຸບັນ ຄ່ອຍໆຂະຫຍາຍໄປສູ່ລະບອບອື່ນໆທີ່ອີງໃສ່ການປະກອບສ່ວນຂອງຜູ້ອອກແຮງງານທີ່ບໍ່ມີການພົວພັນແຮງງານ; ມີການສະໜັບສະໜູນທີ່ເໝາະສົມຈາກງົບປະມານຂອງລັດ ໃຫ້ຊາວກະສິກອນ, ຜູ້ທຸກຍາກ, ຜູ້ມີລາຍໄດ້ຕ່ຳ, ຜູ້ອອກແຮງງານໃນຂົງເຂດທີ່ບໍເປັນທາງການ ເພື່ອຂະຫຍາຍການປົກຫຸ້ມຂອງລະບອບປະກັນສັງຄົມ; ຍົກສູງຄວານຮັບຮູ້ແລະຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຜູ້ອອກແຮງງານ ກ່ຽວກັບການຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພຂອງຕົນເອງ.
ຂະຫຍາຍການປົກຫຸ້ມຂອງລະບອບປະກັນສັງຄົມ ຕາມແຜນງານປັບການເພີ່ມອາຍຸບຳນານທີ່ເໝາະສົມສຳລັບແຕ່ລະໄລຍະ. ມະຕິກໍ່ໄດ້ວາງເປົ້າໝາຍອັນລະອຽດສຳລັບໄລຍະຮອດປີ 2021: ສູ້ຊົນໃຫ້ບັນລຸປະມານ 35% ຂອງກຳລັງແຮງງານໃນກຸ່ມອາຍຸເຂົ້າຮ່ວມໃນການປະກັນສັງຄົມ, ໃນນັ້ນ ຊາວກະສິກອນແລະຜູ້ອອກແຮງງານໃນຂົງເຂດທີ່ບໍ່ເປັນທາງການ ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັບສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ ກວມເອົາປະມານ 1% ຂອງກຳລັງແຮງງານໃນກຸ່ມອາຍຸ; ປະມານ 28% ຂອງກຳລັງແຮງງານໃນກຸ່ມອາຍຸເຂົ້າຮ່ວມໃນການປະກັນໄພຫວ່າງງານ; ປະມານ 45% ຂອງຈຳນວນຄົນຫຼັງໄວກະສຽນມີສິດໄດ້ຮັບເງິນບຳນາມ, ເງິນປະກັນສັງຄົມລາຍເດືອນ ແລະ ເງິນອຸດໜູນບຳນານສັງຄົມ. ໄລຍະຮອດປີ 2025: ສູ້ຊົນໃຫ້ບັນລຸປະມານ 45% ຂອງກຳລັງແຮງງານໃນກຸ່ມອາຍຸເຂົ້າຮ່ວມໃນການປະກັນສັງຄົມ, ໃນນັ້ນ ຊາວກະສິກອນແລະຜູ້ອອກແຮງງານໃນຂົງເຂດທີ່ບໍ່ເປັນທາງການ ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ ກວມເອົາປະມານ 2,5% ຂອງກຳລັງແຮງງານໃນກຸ່ມອາຍຸ; ປະມານ 35% ຂອງກຳລັງແຮງງານໃນກຸ່ມອາຍຸເຂົ້າຮ່ວມໃນການປະກັນໄພຫວ່າງງານ; ປະມານ 55% ຂອງຈຳນວນຄົນຫຼັງໄວກະສຽນມີສິດໄດ້ຮັບເງິນບຳນານ, ເງິນປະກັນສັງຄົມລາຍເດືອນ ແລະ ເງິນອຸດໜູນບຳນານສັງຄົມ; ດັດຊະນີຄວາມເພິງພໍໃຈຂອງຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມສູງເຖິງ 85%. ໄລຍະຮອດປີ 2030: ສູ້ຊົນໃຫ້ບັນລຸປະມານ 60% ຂອງກຳລັງແຮງງານໃນກຸ່ມອາຍຸເຂົ້າຮ່ວມໃນການປະກັນສັງຄົມ, ໃນນັ້ນ ຊາວກະສິກອນແລະຜູ້ອອກແຮງງານໃນຂົງເຂດທີ່ບໍ່ເປັນທາງການ ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ ກວມເອົາປະມານ 5% ຂອງກຳລັງແຮງງານໃນກຸ່ມອາຍຸ; ປະມານ 60% ຂອງຈຳນວນຄົນຫຼັງໄວກະສຽນມີສິດໄດ້ຮັບເງິນບຳນານ, ເງິນປະກັນສັງຄົມລາຍເດືອນ ແລະ ເງິນອຸດໜູນບຳນານສັງຄົມ; ດັດຊະນີຄວາມເພິງພໍໃຈຂອງຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມສູງເຖິງ 90%.
ການຂະຫຍາຍນະໂຍບາຍປະກັນສັງຄົມສຳລັບຜູ້ອອກແຮງງານໃນຂົງເຂດທີ່ບໍ່ເປັນທາງການ ພວມເປັນບັນຫາທີ່ໄດ້ຮັບຄວາມເອົາໃຈໃສ່ໃນປະຈຸບັນ, ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນການຜັນຂະຫຍາຍປະຕິບັດແນວທາງ ທັດສະນະຂອງພັກແລະລັດກ່ຽວກັບຂົງເຂດນີ້ເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງໄດ້ປະກອບສ່ວນຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມໃຫ້ກັບຜູ້ອອກແຮງງານໃນຂົງເຂດທີ່ບໍ່ເປັນທາງການອີກ.
ຜົນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ
ດ້ວຍ 18 ລ້ານວຽກໃນປີ 2016 ແລະເພີ່ມຂຶ້ນໃນຊຸມປີຕໍ່ມາ, ຂະໜາດຂອງວຽກເຮັດງານທຳທີ່ບໍ່ເປັນທາງການໃນປະເທດຫວຽດນາມແມ່ນຍັງໃຫຍ່ຫຼວງຢູ່ ແລະ ຍັງບໍ່ມີທ່າອຽງຫຼຸດລົງເທື່ອ. ຜູ້ອອກແຮງງານໃນຂົງເຂດທີ່ບໍ່ເປັນທາງການມັກຈະບໍ່ມີສັນຍາແຮງງານ, ບໍ່ມີການປະກັນສັງຄົມ, ບໍ່ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມອົງການກຳມະບານ, ບໍ່ໄດ້ມີການພົວພັນຫຼາຍກັບຂົງເຂດອື່ນຂອງພື້ນຖານເສດຖະກິດ ແລະ ດັ່ງນັ້ນ ຈຶ່ງບໍ່ຄ່ອຍໄດ້ຮັບການປົກປ້ອງຈາກກົດໝາຍແຮງງານແລະການປະກັນສັງຄົມ. ດ້ວຍເຫດນັ້ນ, ການປະຕິບັດການປະກັນສັງຄົມສຳລັບຜູ້ອອກແຮງງານທຸກຄົນໂດຍທົ່ວ ແລະ ຜູ້ອອກແຮງງານໃນຂົງເຂດທີ່ບໍ່ເປັນທາງການໂດຍສະເພາະ ຖືກຖືວ່າເປັນເປົ້າໝາຍ, ທັງເປັນວິທີແກ້ທີ່ສຳຄັນ ເພື່ອປະກອບສ່ວນປະຕິບັດຄວາມຍຸດຕິທຳທາງສັງຄົມ ໃນລະບົບບັນດານະໂຍບາຍຄວາມປອດໄພທາງສັງຄົມ, ຮັບປະກັນໃຫ້ປະຊາຊົນທຸກຄົນໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມແລະຊົມໃຊ້ລະບອບປະກັນສັງຄົມຕາມຂໍ້ກຳນົດຂອງກົດໝາຍ.
ມາດຕາ 34, ລັດຖະທຳມະນູນປີ 2013 ໄດ້ກຳນົດກ່ຽວກັບສິດທິຄວາມປອດໄພສັງຄົມຂອງພົນລະເມືອງ, ຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພສັງຄົມສຳລັບພົນລະເມືອງທຸກຄົນ, ແຕ່ມາເຖິງປະຈຸບັນ ຜູ້ອອກແຮງງານໃນຂົງເຂດທີ່ບໍ່ເປັນທາງການຍັງຖືກຈຳກັດໃນການເຂົ້າເຖິງນະໂຍບາຍຄວາມປອດໄພສັງຄົມ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນນະໂຍບາຍປະກັນສັງຄົມ.
ຕ້ອງຢືນຢັນວ່າ, ການປະກັນສັງຄົມແມ່ນການຮັບປະກັນການປ່ຽນແທນ ຫຼືຊົດເຊີຍລາຍໄດ້ສ່ວນໜຶ່ງຂອງຜູ້ອອກແຮງງານ ເມື່ອລາຍໄດ້ຂອງເຂົາຖືກຫຼຸດລົງຫຼືສູນເສຍໄປຍ້ອນການເຈັບເປັນ, ເກີດລູກ, ອຸປະຕິເຫດແຮງງານ, ພະຍາດອາຊີບ, ຫວ່າງງານ, ສິ້ນສຸດອາຍຸການເຮັດວຽກຫຼືຕາຍ, ບົນພື້ນຖານການປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນກອງທຶນປະກັນສັງຄົມ. ຂະບວນການຜັນຂະຫຍາຍການປະຕິບັດກົດໝາຍປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈຢູ່ຫວຽດນາມກໍ່ໄດ້ບັນລຸຜົນສຳເລັດຈຳນວນໜຶ່ງ, ເຊັ່ນ ຈຳນວນຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນທຸກປີ, ຈາກກວ່າ 6 ພັນຄົນໃນປີ 2008 ມາເຖິງດຽວນີ້ໄດ້ມີຫຼາຍກວ່າ 231 ພັນຄົນເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ, ລາຍຮັບທັງໝົດຈາກການປະກອບສ່ວນໃນ 10 ປີທີຜ່ານມາແມ່ນຫຼາຍກວ່າ 6.416 ຕື້ດົ່ງ. ລະດັບປະກອບສ່ວນສະເລ່ຍໃນປີ 2013 ແມ່ນ 2,7 ລ້ານດົ່ງຕໍ່ຄົນຕໍ່ປີ, ມາເຖິງປີນີ້ໄດ້ຂຶ້ນເປັນ 5,7 ລ້ານດົ່ງ, ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ມູນຄ່າການປະກອບສ່ວນແລະການຕອບສະໜອງຂອງປະຊາຊົນໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍພໍຄວນ. ຈຳນວນຄົນທີ່ອອກກິນເບ້ຍບຳນາມໃນແຕ່ລະປີເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງໄວ, ຄິດໄລ່ຮອດປີ 2017 ມີຫຼາຍກວ່າ 35 ພັນຄົນໄດ້ຮັບເງິນບຳນານຈາກການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ, ລະດັບສະເລ່ຍເກືອບ 1,9 ລ້ານດົ່ງຕໍ່ຄົນຕໍ່ເດືອນ, ເທົ່າກັບ 138% ຂອງເງິນເດືອນພື້ນຖານ, ສູງກວ່າ 3 ເທົ່າເງິນອຸດໜູນຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກບາກທົ່ວໄປໃນທົ່ວປະເທດ. ນອກຈາກນັ້ນ, ຜູ້ຮັບເງິນບຳນານຍັງໄດ້ຮັບບັດປະກັນສຸຂະພາບ ຈ່າຍຄ່າກວດແລະປົວພະຍາດ ຊຶ່ງໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ເຂົາແກ້ໄຂຜ່ານຜ່າຄວາຍຫຍຸ້ງຍາກ, ຄວາມສ່ຽງ ແລະເຈັບເປັນເມື່ອເຖົ້າແກ່ສຸຂະພາບອ່ອນເພຍ.
ການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈໄດ້ຕອບສະໜອງໃນຂັ້ນຕົ້ນ ຄວາມຕ້ອງການຮັບປະກັນລະບອບຍາວນານຕ່າງໆເຊັ່ນ ການບຳນານແລະເງິນອຸດໜູນຜູ້ເສຍຊີວິດ ສຳລັບແຮງງານໃນຂົງເຂດທີ່ບໍ່ເປັນທາງການ; ວຽກງານຄຸ້ມຄອງແລະການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດກໍ່ໄດ້ຮັບຄວາມເອົາໃຈໃສ່, ເພີ່ມະວີການນຳໃຊ້ເຕັກໂນໂລຊີຂໍ້ມູນຂ່າວສານ ເພື່ອຮັບປະກັນປະສິດທິຜົນການນຳໃຊ້ຂອງຮູບແບບການປະກັນສັງຄົມນີ້.
ແຕ່, ທັງສອງດ້ານ ຂໍ້ກຳນົດກົດໝາຍ ແລະ ຄວາມເປັນຈິງແຫ່ງການນຳໃຊ້ການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈຢູ່ຫວຽດນາມໃນປະຈຸບັນ ຍັງມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກແລະຄວາມຈຳກັດຫຼາຍຢ່າງ. ຈຳນວນຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈເປັນພຽງ 1,7% ເມື່ອທຽບກັບການປະກັນສັງຄົມແບບບັງຄັບ ແລະ 2% ເມື່ອທຽບກັບການປະກັນໄພຫວ່າງງານ ແລະ ບໍ່ເຖິງ 0,6% ເມື່ອທຽບກັບກຳລັງແຮງງານທີ່ເຂົ້າຮ່ວມ, ສິ່ງດັ່ງກ່າວໃຫ້ເຫັນວ່າ ລະດັບການປົກຫຸ້ມຂອງການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈແມ່ນຕ່ຳທີ່ສຸດ ແລະຍັງມີຫຼາຍກວ່າ 99% ຂອງກຳລັງແຮງງານທີ່ຍັງບໍ່ທັນເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນໄພ, ນັ້ນແມ່ນທ່າແຮງໃນການຂຸດຄົ້ນ. ດ້ວຍລາຍຮັບສະເລ່ຍແຕ່ລະປີຫຼາຍກວ່າ 642 ຕື້ດົ່ງ, ຖ້າແບ່ງເທົ່າທຽມກັນໃຫ້ທຸກແຂວງໃນທົ່ວປະເທດແລ້ວ ແຂວງໜຶ່ງໄດ້ຮັບພຽງ 10,2 ຕຶ້ດົ່ງຕໍ່ປີເທົ່ານັ້ນ, ຈຳນວນນີ້ແມ່ນບໍ່ພໍເທົ່າໃດເມື່ອທຽບກັບແຫຼ່ງລາຍຮັບການປະກັນໄພອື່ນ. ອັດຕາການເຕີບໂຕໃນຫຼາຍປີທີ່ຜ່ານມາຂອງການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈແມ່ນຍັງບໍ່ທັນໝັ້ນຄົງ, ຈຳນວນຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງໄວວາໃນປີ 2012 ແລະ 2013 ໂດຍ 38% ແລະ 26% ຕາມລຳດັບ, ແຕ່ຕັ້ງແຕ່ປີ 2014 ເປັນຕົ້ນມາໄດ້ຫຼຸດລົງເທື່ອລະກ້າວ.
ຕາມຄວາມເຫັນຂອງຜູ້ຊ່ຽວຊານຫຼາຍຄົນ, ສາເຫດຂອງຄວາມຫຍຸ້ງຍາກແລະຂໍ້ຈຳກັດນັ້ນແມ່ນ, ທີໜຶ່ງ, ເນື່ອງຈາກຄວາມຮັບຮູ້ຂອງຜູ້ອອກແຮງງານກ່ຽວກັບການປະກັນສັງຄົມຍັງຈຳກັດ; ດ້ານອື່ນ, ບັນດາລະບອບປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈໃນປະຈຸບັນບໍ່ດຶງດູດຜູ້ອອກແຮງງານ ແລະ ວຽກງານໂຄສະນາເຜີຍແຜ່ກົດໝາຍກໍ່ບໍ່ໄດ້ດຳເນີນໄປຢ່າງຄົບຊຸດ, ມີປະສິດທິຜົນ. ນີ້ແມ່ນສິ່ງທ້າທາຍໃນການປະຕິບັດເລກຄາດໝາຍແຜນການຂອງລັດ ແລະ ໂອກາດສຳລັບຜູ້ຮັບເງິນບຳນານ, ຮັບການດູແລຮັກສາທາງການແພດໃນເວລາເຖົ້າແກ່ທີ່ກຳລັງພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ.
ນະໂຍບາຍປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈໄດ້ເສີມຂະຫຍາຍຄຸນປະໂຫຍດຢ່າງຈະແຈ້ງ, ຈຳນວນຜູ້ຄົນໃນບຳນານເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງໄວວາໃນຊຸມປີທີ່ຜ່ານມາ, ໃນໄລຍະປີ 2014 - 2017 ເພີ່ມຂຶ້ນສະເລ່ຍ 51%. ດ້ວຍເງິນບຳນານທີ່ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈໄດ້ຮັບນັ້ນ ມັນມີຜົນກະທົບໂດຍກົງເຖິງຊີວິດຂອງຜູ້ອອກແຮງງານ, ຊ່ວຍໃຫ້ເຂົາປັບປຸງຊີວິດເມື່ອສິ້ນສຸດອາຍຸການເຮັດວຽກ. ເມື່ອທຽບກັບຊີວິການເປັນຢູ່ສະເລ່ຍໃນທົ່ວປະເທດແລ້ວ ເງິນບຳນານສະເລ່ຍໄດ້ກະທົບເຖິງຊີວິດຂອງຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈໃນປີ 2016 ແລະປີ 2017 ເທົ່າກັບ 107% ແລະ 111% ຕາມລຳດັບ.
ແຕ່ວ່າ, ໃນຈຳນວນ 35 ພັນຄົນທີ່ໄດ້ຮັບປະໂຫຍດຈາກລະບອບບຳນາມໃນປະຈຸບັນ ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຜູ້ທີ່ໄດ້ຈ່າຍຄ່າປະກັນສັງຄົມຕື່ມອີກສອງສານປີ ເພື່ອໃຫ້ມີເງື່ອນໄຂໄດ້ຮັບເງິນບຳນານ. ດັ່ງນັ້ນ, ຖ້ານັບຈຳນວນຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມຕັ້ງແຕ່ເລີ່ມຕົ້ນເພື່ອໄດ້ຮັບເງິນບຳນານ ຈະບໍ່ມີຜູ້ໃດມີສິດໄດ້ຮັບ, ຍ້ອນຂາດປີຂອງການເຂົ້າຮ່ວມ ຫຼືຂາດເງື່ອນໄຂອາຍຸ. ໃນເວລານັ້ນ, ຈຳນວນຜູ້ໄດ້ຮັບເງິນປະກັນສັງຄົມຄັ້ງດຽວ (ລວມທັງການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ ແລະ ການປະກັນສັງຄົມແບບບັງຄັບ) ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນທຸກປີ, ແຕ່ລະປີມີຫຼາຍກວ່າ 600 ພັນຄົນໄດ້ຮັບການຊຳລະເງິນປະກັນສັງຄົມຄັ້ງດຽວ. ສິ່ງດັ່ງກ່າວໃຫ້ຮູ້ວ່າ, ຈຳນວນຜູ້ອອກແຮງງານທີ່ບໍ່ຢາກສືບຕໍ່ປະກອບສ່ວນເຂົ້າການປະກັນສັງຄົມອີກ ແຕ່ຕ້ອງການໄດ້ຮັບເງິນປະກັນສັງຄົມຄັ້ງດຽວ ແມ່ນມີຈຳນວນຫຼາຍທີ່ສຸດ.
ສາເຫດແລະວິທີແກ້ໄຂ
ບົນພື້ນຖານປະເມີນສະຖານະການຂອງການປະກັນສັງຄົມຢູ່ຫວຽດນາມໃນເວລາທີ່ຜ່ານມາ, ບັນດາສາເຫດທີ່ນຳໄປສູ່ການຂະຫຍາຍການປົກຫຸ້ມຂອງການປະກັນສັງຄົມທີ່ຊັກຊ້ານັ້ນ ສາມາດແບ່ງອອກເປັນກຸ່ມສາເຫດກ່ຽວກັບການອອກແບບນະໂຍບາຍ ແລະ ກຸ່ມສາເຫດກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ.
ກຸ່ມສາເຫດກ່ຽວກັບການອອກແບບນະໂຍບາຍ:
ທີໜຶ່ງ, ກົດໝາຍປະກັນສັງຄົມຍັງບໍ່ທັນກວມລວມທຸກເປົ້າໝາຍທີ່ມີຄວາມສາມາດເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມແບບບັງຄັບ: 1- ເຈົ້າຂອງຄົວເຮືອນທຸລະກິດບໍ່ແມ່ນເປົ້າໝາຍເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມແບບບັງຄັບ. ໃນພາກຕົວຈິງ ກຸ່ມເປົ້າໝາຍນີ້ມີປະມານ 5 ລ້ານຄົວເຮືອນທຸລະກິດ, ໃນນັ້ນ ປະມານ 3,7 ລ້ານຄົວເຮືອນໄດ້ລົງທະບຽນທຸລະກິດ, ເຖິງວັນທີ 30-9-2016 ມີຫຼາຍກວ່າ 4.240 ເຈົ້າຂອງຄົວເຮືອນທຸລະກິດໄດ້ຈົດທະບຽນເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມ ແລະ ໃນພາກຕົວຈິງອົງການປະກັນສັນຄົມໄດ້ຈັດຕັ້ງການເກັບຄ່າປະກັນແລະແກ້ໄຂໃຫ້ຊົມໃຊ້ບັນດາລະບອບການປະກັນສັງຄົມ; 2- ຜູ້ບໍລິຫານວິສາຫະກິດ, ຜູ້ບໍລິຫານຈັດການສະຫະກອນບໍ່ໄດ້ຮັບຄ່າແຮງງານ.
ທີສອງ, ໃນເວລາຍາວນານ, ພວກເຮົາບໍ່ມີນະໂຍບາຍສະໜັບສະໜູນປະຊາຊົນເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມ. ຕາມກົດໝາຍປະກັນສັງຄົມ, ນັບແຕ່ປີ 2018 ຈຶ່ງມີນະໂຍບາຍສະໜັບສະໜູນປະຊາຊົນເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ ຈາກງົບປະມານຂອງລັດ, ນີ້ກໍ່ແມ່ນສາເຫດທີ່ເຮັດໃຫ້ຈຳນວນຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈເພີ່ມຂຶ້ນຊ້າ.
ທີສາມ, ຂໍ້ກຳນົດກ່ຽວກັບເງື່ອນໄຂໄດ້ຮັບເງິນບຳນານແມ່ນຂ້ອນຂ້າງເຄັ່ງຄັດ: ກ່ຽວກັບເວລາ, ຕ້ອງເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນ 20 ປີຈຶ່ງໄດ້ຮັບເງິນບຳນານ, ພາໃຫ້ເກີດສະພາບການ ຫຼາຍຄົນໄດ້ຈ່າຍຄ່າປະກັນສັງຄົມໃນເວລາດົນນານ, ເຖິງ 18-19 ປີ ແຕ່ຍັງອອກຈາກລະບົບ, ຮັບເງິນປະກັນສັງຄົມຄັ້ງດຽວ ແທນເງິນບຳນານ.
ທີສີ່, ນະໂຍບາຍປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈບໍ່ແມ່ນສິ່ງທີ່ໜ້າສົນໃຈຫຼາຍ ເພາະວ່າມີພຽງສອງລະບອບ: ບຳນານແລະເງິນອຸດໜູນຜູ້ເສຍຊີວິດ, ໃນຂະນະນັ້ນ ປະຊາຊົນມີຄວາມຕ້ອງການເຂົ້າຮ່ວມໃນຫຼາຍລະບອບການປະກັນກວ່າ ແຕ່ບໍ່ໄດ້ຕອບສະໜອງ.
ທີຫ້າ, ຂາດການເຊື່ອມຕໍ່ແລະການຊ່ວຍເຫຼືອຊຶ່ງກັນແລະກັນ ລະຫວ່າງບັນດາລະບອບປະກັນສັງຄົມ. ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ, ຢູຫຼາຍປະເທດ, ນະໂຍບາຍປະກັນໄພຫວ່າງງານໄດ້ສະໜັບສະໜູນຜູ້ອອກແຮງງານຢ່າງແທ້ຈິງ ບໍ່ໃຫ້ອອກຈາກລະບົບປະກັນສັງຄົມ ໂດຍຜ່ານການສະໜັບສະໜູນລະອຽດສະເພາະ. ແຮງງານໃນໄວອາຍຸກາງແມ່ນຜູ້ທີ່ຖືກໄລ່ອອກງ່າຍ, ກອງທຶນປະກັນໄພຫວ່າງານອາດຈະສະໜັບສະໜູນຄ່າແຮງງານສ່ວນໜຶ່ງ ເພື່ອໃຫ້ວິສາຫະກິດຫຼຸດຜ່ອນແຮງກົດດັນທາງການເງິນໃນເມື່ອນຳໃຊ້ແຮງງານທີ່ມີສະມັດຕະພາບບໍ່ສູງເທົ່າກັບແຮງງານໜຸ່ມ; ຫຼືຍົກເວັ້ນ ຫຼືຫຼຸດຜ່ອນຄ່າປະກັນສັງຄົມບາງສ່ວນ ໂດຍການຫັກເງິນຈາກກອງທຶນປະກັນໄພຫວ່າງງານ ເພື່ອຈ່າຍແທນໃຫ້ວິສາຫະກິດ; ອາໃສສິ່ງດັ່ງກ່າວ, ວິສາຫະກິດສືບຕໍ່ໃຊ້ແຮງງານ, ຜູ້ອອກແຮງງານສືບຕໍ່ມີວຽກເຮັດງານທຳ ແລະ ສືບຕໍ່ຢູ່ໃນລະບົບປະກັນສັງຄົມ, ສືບຕໍ່ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການເຕີບໂຕເສດຖະກິດ. ລະບົບນະໂຍບາຍປະກັນສັງຄົມຂອງຫວຽດນາມຍັງບໍ່ທັນມີຂໍ້ກຳນົດດັ່ງກ່າວ. ໃນສະພາບການທີ່ຄົນງານມີອາຍຸ 35 ປີຂຶ້ນໄປມີຄວາມສ່ຽງທີ່ຈະຖືກໄລ່ອອກຈາກງານໃນຂະນະນີ້, ນະໂຍບາຍເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນມີຄວາມຈຳເປັນຫຼາຍ.
ກຸ່ມສາເຫດກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ:
ທີໜຶ່ງ, ຮູບແບບການມອບຄາດໝາຍແຜນການເພື່ອພັດທະນາຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມປະກັນສັງຄົມແມ່ນເໝາະສົມກັບທ້ອງຖິ່ນທີ່ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ເຮັດເທື່ອ. ນີ້ບໍ່ແມ່ນບັນຫາງ່າຍ ເພາະວ່າ ດ້ວຍລັກສະນະຂອງຕະຫຼາດແຮງງານທີ່ຍືດຫຍຸ່ນ, ການເຄື່ອນຍ້າຍແຮງງານລະຫວ່າງທ້ອງຖິ່ນນັ້ນແຕກຕ່າງກັນຫຼາຍ; ແຮງງານທີ່ມີການພົວພັນແຮງງານຄວນໄດ້ຮັບມອບໝາຍຄາດໝາຍແຜນການຕາມອັດຕາສ່ວນການເຂົ້າຮ່ວມປະກັນສັງຄົມແບບບັງຄົບ; ແຮງງານທີ່ບໍ່ມີການພົວພັນແຮງງານ, ຂຶ້ນຢູ່ກັບການເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ ຄວນໄດ້ຮັບມອບໝາຍຕາມອັດຕາການເຕີບໂຕ. ວິທີມອບໝາຍຄາດໝາຍແຜນການປະຈຸບັນນີ້ແມ່ນ ມອບໝາຍຄາດໝາຍລາຍຮັບທັງໝົດ, ມອບໝາຍທາງດ້ານການເງິນ ບໍ່ແມ່ນມອບໝາຍການພັດທະນາຈຳນວນຄົນເຂົ້າຮ່ວມ.
ທີສອງ, ການປະຕິບັດຕາມກົດໝາຍປະກັນສັງຄົມບໍ່ສູງ: ຫຼາຍໜ່ວຍງານ, ວິສາຫະກິດຫຼາຍແຫ່ງຕັ້ງໃຈຫຼົບຫຼີກການຈ່າຍຄ່າປະກັນ ຫຼື ຈ່າຍຄ່າປະກັນບໍ່ຄົບຕາມຈຳນວນຄົນທີ່ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມແບບບັງຄັບ.
ທີສາມ, ວຽກງານກວດກາ, ກວດສອບການປະຕິບັດນະໂຍບາຍປະກັນສັງຄົມໄດ້ຮັບການເພີ່ມທະວີ ແຕ່ຍັງພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍຢ່າງໃນການຜັນຂະຫຍາຍປະຕິບັດ.
ທີສີ່, ເຖິງແມ່ນວ່າອົງການປະກັນໄພສັງຄົມໄດ້ມີຄວາມຕັ້ງໜ້າພະຍາຍາມສົ່ງເສີມການຫັນເປັນທັນສະໄໝ, ນຳໃຊ້ເຕັກໂນໂລຊີຂໍ້ມູນຂ່າວສານໃນການຄຸ້ມຄອງກໍ່ຕາມ, ແຕ່ຂະບວນການນີ້ຍັງຢູ່ໃນຂັ້ນຕອນການປັບປຸງບູລະນະ ດັ່ງນັ້ນມີບາງເນື້ອໃນຍັງບໍ່ທັນຕອບສະໜອງໄດ້ກັບຄວາມຫວັງ ຄວາມຕ້ອງການຂອງຜູ້ອອກແຮງງານ.
ເພື່ອຂະຫຍາຍການປົກຫູ້ມຂອງການປະກັນສັງຄົມ, ໂດຍສະເພາະແມ່ມສຳລັບຜູ້ອອກແຮງງານໃນຂົງເຂດທີ່ບໍ່ເປັນທາງການ, ຈຳເປັນຕ້ອງປະຕິບັດ ຫຼາຍວິທີແກ້ໄຂຢ່າງຄົບຊຸດ ເພື່ອບັນລຸເປົ້າໝາຍທັງສອງຄື: ພັດທະນາຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມໃໝ່ ແລະ ຮັກສາ, ຈຳກັດຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມທີ່ອອກຈາກລະບົບ. ລະອຽດຄື:
ທີໜຶ່ງ, ວິທີພັດທະນາຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມໃໝ່ຈະສຸມໃສ່ການກວດຄືນ, ຂະຫຍາຍເປົ້າໝາຍເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມແບບບັງຄັບ ສຳລັບກຸ່ມເຈົ້າຂອງຄົວເຮືອນທຸລະກິດ, ຜູ້ຄຸ້ມຄອງບໍລິຫານວິສາຫະກິດ, ຜູ້ບໍລິຫານຈັດການສະຫະກອນທີ່ບໍ່ຮັບຄ່າແຮງງານ, ຜູ້ເຮັດວຽກຕາມລະບອບຍືດຫຍຸ່ນ. ຄົ້ນຄ້ວາການປັບປຸງເພີ່ມເຕີມຕາມທິດເພີ່ມຄວາມດຶງດູດ, ຍືດຫຍຸ່ນຂອງລະບອບປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ, ເຊັ່ນ ມີການສະໜັບສະໜູນທີ່ເໝາະສົມຈາກງົບປະມານຂອງລັດ ໃຫ້ແກ່ຊາວກະສິກອນ, ຜູ້ທຸກຍາກ, ຜູ້ມີລາຍໄດ້ຕ່ຳ, ຜູ້ອອກແຮງງານໃນຂົງເຂດທີ່ບໍ່ເປັນທາງການ ເພື່ອຂະຫຍາຍການປົກຫຸ້ມຂອງການປະກັນສັງຄົມ; ຄົ້ນຄວ້າອອກແບບຊຸດປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈໄລຍະສັ້ນທີ່ຍືດຫຍຸ່ນ ເພື່ອໃຫ້ຜູ້ອອກແຮງງານມີທາງເລືອກຫຼາຍກວ່າທີ່ຈະເຂົ້າຮ່ວມແລະຊົມໃຊ້ການປະກັນສັງຄົມ.
ທີສອງ, ຂະຫຍາຍລະບອບປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ, ສ້າງເງື່ອນໄຂໃຫ້ການຫັນປ່ຽນຢ່າງສະດວກລະຫວ່າງການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ ແລະ ການປະກັນສັງຄົມແບບບັງຄັບ. ປັບປ່ຽນເງື່ອນໄຂຕ່າງໆເພື່ອຈະໄດ້ຊົມໃຊ້ລະບອບບຳນານຕາມທິດທາງ ຄ່ອຍໆຫຼຸດຜ່ອນຈຳນວນປີຂອງການຈ່າຍເງິນປະກັນສັງຄົມຂັ້ນຕ່ຳເພື່ອຈະໄດ້ຊົມໃຊ້ລະບອບບຳນານ ຈາກ 20 ປີລົງເປັນ 15 ປີ ແລະຫັນໄປຂ້າງໜ້າແມ່ນລົງເປັນ 10 ປີ ດ້ວຍລະດັບເງິນບຳນານທີ່ຖືກຄິດໄລ່ຕາມຄວາມເໝາະສົມ ເພື່ອແນໃສ່ສ້າງເງື່ອນໄຂໃຫ້ຜູ້ອອກແຮງງານສູງອາຍຸ ແຕ່ມີຈຳນວນປີເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມນ້ອຍ ໄດ້ເຂົ້າເຖິງແລະຊົມໃຊ້ສິດຜົນປະໂຫຍດຈາກການປະກັນສັງຄົມ.
ທີສາມ, ປ່ຽນແປງໃໝ່ວິທີໂຄສະນາໃຫ້ສອດຄ່ອງກັບຈຸດພິເສດ ແລະລັກສະນະສະເພາະຂອງແຕ່ລະກຸ່ມເປົ້າໝາຍ, ພາກ, ເຂດ; ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນ ແລະເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດຂອງບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງແລະບຸກຄົນທີ່ມີຊື່ສຽງໃນຊຸມຊົນ ເພື່ອຂົນຂວາຍປະຊາຊົນເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ.
ທີສີ່, ຍູ້ແຮງການປະຕິຮູບການບໍລິຫານ, ນຳໃຊ້ເຕັກໂນໂລຊີຂໍ້ມູນຂ່າວສານ, ເພີ່ມຄວາມງ່າຍດາຍຂອງຂະບວນການ ຂັ້ນຕອນລົງທະບຽນ, ຈ່າຍຄ່າປະກັນສັງຄົມ ແລະຊົມໃຊ້ການປະກັນສັງຄົມ, ຍົກສູງຄຸນນະພາບຂອງການໃຫ້ບໍລິການປະກັນສັງຄົມ ຕາມທິດທາງເປັນມິດ, ເປີດເຜີຍ, ໂປ່ງໃສ, ອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ປະຊາຊົນແລະວິສາປະກິດ.
ທີຫ້າ, ສ້າງເງື່ອນໄຂອຳນວຍຄວາມສະດວກທີ່ສຸດໃຫ້ຜູ້ອອກແຮງງານ ໃນການເຂົ້າເຖິງການບໍລິການປະກັນສັງຄົມ, ພິເສດແມ່ນສຳລັບການເຂົ້າຮ່ວມການປະກັນສັງຄົມແບບສະໝັກໃຈ ດ້ວຍການນຳໃຊ້ຫຼາຍຮູບການຈ່າຍຄ່າປະກັນສັງຄົມແລະຮັບເງິນປະກັນສັງຄົມ ຜ່ານລະບົບໂທລະຄົມມະນາຄົມແລະບໍລິການທະນາຄານ...
ທີກົກ, ເພີ່ມທະວີວຽກງານກວດກາແລະກວດສອບການປະກັນສັງຄົມ, ໃນນັ້ນ ສຸມໃສ່ການກວດກາ, ກວດສອບ ແລະ ຈັດການຢ່າງເຄັ່ງຄັດຕໍ່ຫົວໜ່ວຍ, ວິສາຫະກິດທີ່ຕັ້ງໃຈຫຼົບຫຼີກການຈ່າຍຄ່າປະກັນ, ຕິດໜີ້ຄ່າປະກັນສັງຄົມ./.
ໂດຍ ຫງວຽນທິມິງ
ຜູ້ອຳນວຍການໃຫຍ່ອົງການປະກັນສັງຄົມຫວຽດນາມ
----------------------
ບົດນີ້ໄດ້ລົງໃນວາລະສານກອມມູນິດອອນໄລ (ພາສາຫວຽດນາມ) ວັນທີ 24 ຕຸລາ 2019.
