ຫວຽດນາມ ສືບຕໍ່ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດທີ່ຕັ້ງໜ້າຂອງຕົນ ແລະ ປະກອບສ່ວນທີ່ສຳຄັນ ເພື່ອໃຫ້ເສດຖະກິດອາຊຽນມີການເຊື່ອມໂຍງ, ເຕີບໂຕສູງ ແລະ ພັດທະນາຢ່າງຍືນຍົງ
ວກ. ອອນໄລ - ໃນຮູບພາບແຫ່ງການພັດທະນາລວມຂອງອາຊຽນ ໃນເຄິ່ງສະຕະວັດທີ່ຜ່ານມາ, ການຮ່ວມມືເສດຖະກິດອາຊຽນ ເປັນແຜ່ນພາບທີ່ຮຸ່ງເຮືອງເຫຼືອງເຫຼື້ອມ ແລະ ມີຊີວິດຊີວາທີ່ສຸດ, ດ້ວຍບັນດາຜົນງານອັນລະອຽດແລະແທ້ຈິງ. ເລີ່ມແຕ່ເປັນອົງການຈັດຕັ້ງ ທີ່ມີຄວາມບຸລິມະສິດໃຫ້ແກ່ຈຸດໝາຍການເມືອງ, ບໍ່ມີການປຶກສາຫາລືເຖິງກາຮ່ວມມືດ້ານເສດຖະກິດ(1), ມາຮອດປະຈຸປັນນີ້, ອາຊຽນໄດ້ກາຍເປັນສາຍເຊື່ອມຕໍ່ເສດຖະກິດທີ່ແຂງແຮງ ຊຶ່ງຂົງເຂດການຄ້າສິນຄ້າໄດ້ມີລະດັບເປີດເສລີສູງ, ເປັນສູນການຄ້າທີ່ສຳຄັນໃນແຜນທີ່ເສດຖະກິດໂລກ, ບືນຕົວຂຶ້ນເປັນພື້ນຖານເສດຖະກິດອັນດັບທີ 6 ໃນໂລກ ແລະ ອັນດັບທີ 3 ຢູ່ອາຊີ, ດ້ວຍລວມຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນ 2.550 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ ໃນປີ 2016. ດ້ວຍທ່ວງທ່າເຕີບໂຕໃນປະຈຸປັນ, ເຖິງປີ 2050 ອາຊຽນອາດຈະກາຍເປັນພື້ນຖານເສດຖະກິດໃຫຍ່ອັນດັບທີ 4 ໃນໂລກ.
ພາຍຫຼັງ 20 ປີແຫ່ງການເຂົ້າຮ່ວມອາຊຽນ, ລວມຍອດການສົ່ງອອກນຳເຂົ້າຂອງຫວຽດນາມ ກັບບັນດາປະເທດອາຊຽນ ເພີ່ມຂຶ້ນ 7 ເທື່ອ, ກວມເອົາ 11,8% ຂອງລວມຍອດມູນຄ່າສົ່ງອອກນຳເຂົ້າທັງໝົດ ຂອງຫວຽດນາມ. (ພາບ: TTXVN)
ຊຸກຍູ້ການຮ່ວມມືເສດຖະກິດອາຊຽນ ດ້ວຍຮູບການເຊື່ອມຕໍ່ສູງ ແລະ ຮອບດ້ານ
ປີ 2017 ເປັນຫຼັກໝາຍທີ່ສຳຄັນໃນຂະບວນວິວັດແຫ່ງການພັດທະນາ ຂອງສະມາຄົມປະຊາຊາດແຫ່ງອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ (ອາຊຽນ) ດ້ວຍການສະເຫຼີມສະຫຼອງວັນສ້າງຕັ້ງສະມາຄົມຄົບຮອບ 50 ປີ. ນັບຕັ້ງແຕ່ ຖະແຫຼງການກຸງເທດມະຫານະຄອນ ໄດ້ຮັບການລົງລາຍເຊັນຂອງລັດຖະມົນຕີຕ່າງປະເທດ 5 ປະເທດອາຊຽນ - ອີນໂດເນເຊຍ, ມາເລເຊຍ, ສິງກະໂປ, ໄທ, ຟີລິບປີນ ໃນວັນທີ 8 ສິງຫາ 1967, ອາຊຽນໄດ້ມີບາດກ້າວຫັນປ່ຽນທີ່ໂດດເດັ່ນໃນເວລາທີ່ຜ່ານມາ. ເລີ່ມແຕ່ເປັນພາກພື້ນທີ່ຖືກແບ່ງແຍກ ຍ້ອນບັນດາທັດສະນະດ້ານການເມືອງທີ່ແຕກຕ່າງກັນ, ອາເຊຽນໄດ້ກາຍເປັນກຸ່ມກ້ອນທີ່ເປັນເອກະພາບ, ສາມັກຄີ, ຕິດພັນແລະມິດຕະພາບ ດ້ວຍການເຂົ້າຮ່ວມຂອງທັງ 10 ປະເທດ ໃນພາກພື້ນອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້. ເມື່ອກ່ອນ ບັນດາປະເທດອາຊຽນຕ້ອງປະເຊີນໜ້າກັບຄວາມທຸກຍາກ, ມາຮອດປະຈຸປັນ ອາຊຽນໄດ້ກາຍເປັນປະຊາຄົມທີ່ຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງ ໃນນັ້ນຫຼາຍປະເທດສະມາຊິກໄດ້ມີການພັດທະນາຢ່າງໄວ ເໝືອນດັ່ງ “ມັງກອນ”, “ເສືອ” ທາງດ້ານເສດຖະກິດຂອງພາກພື້ນ.
ໂດຍເປັນໜຶ່ງໃນສາມເສົາຄ້ຳຂອງປະຊາຄົມອາຊຽນ, ປະຊາຄົມເສດຖະກິດອາຊຽນ (AEC) ໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງຢ່າງເປັນທາງການໃນວັນທີ 31 ທັນວາ 2015, ໄດ້ສະແດງເຖິງຄວາມຕັດສິນໃຈດ້ານການເມືອງ ແລະ ຄວາມມານະພະຍາຍາມສູງສຸດ ຂອງບັນດາປະເທດສະມາຊິກທັງໝົດ ໃນການຊຸກຍູ້ການຮ່ວມມືເສດຖະກິດອາຊຽນ ດ້ວຍບັນດາຮູບການເຊື່ອມຕໍ່ສູງແລະຮອບດ້ານ, ເປັນຈຸດເຕົ້າໂຮມບັນດານະໂຍບາຍທີ່ດີເດັ່ນ ແລະ ສະຫງຽມຄ່ຽມຄົມ, ບັນດາຂໍ້ກຳນົດທີ່ສະດວກທີ່ສຸດໃຫ້ການຜະລິດ, ທຸລະກິດໃນພາກພື້ນ. ປະຊາຄົມເສດຖະກິດອາຊຽນ ໄດ້ວາງເປົ້າໝາຍຈະພາໃຫ້ອາຊຽນກາຍເປັນຕະຫຼາດ ແລະ ພື້ນຖານຜະລິດແຫ່ງໜຶ່ງທີ່ມີຄວາມເປັນເອກະພາບ ມີຄວາມສາມາດແຂ່ງຂັນສູງ, ພັດທະນາຢ່າງສົມດູນ ແລະ ເຊື່ອມໂຍງຮອບດ້ານເຂົ້າກັບພື້ນຖານເສດຖະກິດໂລກ.
ບັນດາຜົນງານອັນລະອຽດ ໃນການຜັນຂະຫຍາຍການກໍ່ສ້າງປະຊາຄົມເສດຖະກິດອາຊຽນ ມີດັ່ງນີ້:
1- ເປັນຕະຫຼາດຮ່ວມກັນ ແລະ ພື້ນຖານຜະລິດທີ່ເປັນເອກະພາບ
ອາຊຽນຊຸກຍູ້ການກໍ່ສ້າງຕະຫຼາດຮ່ວມກັນ ໂດຍຜ່ານການເຄື່ອນຍ້າຍແບບເສລີຂອງສິນຄ້າ, ການບໍລິການ, ການລົງທຶນ, ທຶນ ແລະ ແຮງງານວິຊາອາຊີບ.
- ກ່ຽວກັບການເຫັນເປັນການຄ້າສິນຄ້າເສລີ, ບົນພື້ນຖານສັນຍາວ່າດ້ວຍການຄ້າສິນຄ້າອາຊຽນ (ATIGA) ຮອດທ້າຍປີ 2016 ອາຊຽນໄດ້ລົບລ້າງພາສີນຳເຂົ້າຕໍ່ກັບ 96,01% ຂອງຈຳນວນລາຍການພາສີທັງໝົດ (ອັດຕາສ່ວນການລົບລ້າງພາສີນຳເຂົ້າຂອງບັນດາປະເທດອາຊຽນ-6, ລວມມີ ບຣູໄນ, ອິນໂດເນເຊຍ, ມາເລເຊຍ, ສິງກະໂປ, ໄທ ແລະ ຟີລິບປີນ ແມ່ນ 99,2%; ຂອງບັນດາປະເທດຫວຽດນາມ, ລາວ, ມຽນມາ, ແລະ ກຳປູເຈຍ (CLMV) ແມ່ນ 90,9%). ຕາມແຜນການເຖິງປີ 2018, ອັດຕາສ່ວມການລົບລ້າງພາສີນຳເຂົ້າຂອງບັນດາປະເທດອາຊຽນ-6, CLMV ແລະ ອັດຕາສ່ວນຕາມສະເລ່ຍຂອງອາຊຽນ ຈະບັນລຸຕາມລຳດັບ 99,2%, 97,81% ແລະ 98,67%.
- ກ່ຽວກັບການຄ້າ-ການບໍລິການເສລີ, ໃນຂອບເຂດຂອງສັນຍາຂອບ ກ່ຽວກັບການບໍລິການອາຊຽນ (AFAS), ອາຊຽນມີ 9 ໃນ 10 ຊອງຄຳໝັ້ນສັນຍາ ກ່ຽວກັບການຄ້າ-ການບໍລິການລວມ, 7 ຊອງຄຳໝັ້ນສັນຍາກ່ຽວກັບການເງິນ, 9 ຊອງຄຳໝັ້ນສັນຍາກ່ຽວກັບການບໍລິການຂົນສົ່ງທາງອາກາດ ທີ່ມີຂອບເຂດກວ້າງຂວາງກວ່າ ແລະ ມີລະດັບເລິກເຊິ່ງກວ່າ ທຽບກັບບັນດາຄຳໝັ້ນສັນຍາໃນຂອບເຂດຂອງອົງການການຄ້າໂລກ (WTO).
- ກ່ຽວກັບເສລີພາບໃນການໝູນວຽນກະແສການລົງທຶນ, ບັນດາສະມາຊິກອາຊຽນ ໄດ້ພະຍາຍາມລົບລ້າງເທື່ອບະກ້າວ ບັນດາມາດຕະການທີ່ຮັກສາໃນສັນຍາວ່າດ້ວຍການລົງທຶນຮອບດ້ານ ອາຊຽນ (ACIA) ທີ່ໄດ້ລົງນາມໃນປີ 2009, ມຸ່ງໄປສູ່ເປົ້າໝາຍກໍ່ສ້າງສະພາບແວດລ້ອມແຫ່ງການລົງທຶນທີ່ໜ້າສົນໃຈ ດ້ວຍບັນດາມາດຕະການ, ຄວາມຄິດລິເລີ່ມ, ການຊຸກຍູ້, ຄ້ຳປະກັນ ແລະ ອຳນວຍຄວາມສະດວກແກ່ການລົງທຶນ.
- ກ່ຽວກັບການເປີດເສລີກວ່າອີກໃຫ້ແກ່ການໝູນວຽນກະແສທຶນ, ບັນດາສະມາຊິກຂອງອາຊຽນ ໄດ້ສຳເລັດການກໍ່ສ້າງຂອບອາຊຽນ ກ່ຽວກັັບການເຊື່ອມໂຍງທະນາຄານ ດ້ວຍບັນດາມາດຕະການທີ່ມີຄວາມກົມກຽວໃນຂໍ້ກຳນົດແລະມາດຕະຖານທະນາຄານ, ເພີ່ມທະວີການເຊື່ອມຕໍ່ບັນດາຕະຫຼາດຫຼັກຊັບໃນພາກພື້ນ ແລະ ນອກພາກພື້ນ.
- ກ່ຽວກັບເສລີພາບໃນການເຄື່ອນຍ້າຍຂອງແຮງງານທີ່ມີທັກສະ, ອາຊຽນໄດ້ລົງນາມໃນບັບດາຂໍ້ຕົກລົງຮັບຮອງຊຶ່ງກັນແລະກັນ ກ່ຽວກັບປະລິນຍາ ແລະ ຖານະປະຕິບັດອາຊີບ ສຳລັບ 8 ຂະແໜງການບໍລິການ (ການພະຍາບານ, ການແພດ, ທັນຕະແພດ, ການບັນຊີ, ວິສະວະກອນ, ສະຖາປັດຕະຍະ, ການສຳຫຼວດ ແລະ ການທ່ອງທ່ຽວ), ໂດຍຜ່ານຂອບອ້າງອີງລະດັບຄວາມຮູ້ອາຊຽນ (AQRF) ແລະ ປະຕິບັດຕາມສັນຍາອາຊຽນ ວ່າດ້ວຍການເຄື່ອນຍ້າຍບຸກຄະລາກອນ (MNP) ແນໃສ່ສ້າງກົນໄກທີ່ມີປະສິດທິຜົນ, ມຸ່ງໄປສູ່ການເຄື່ອນຍ້າຍໂດຍເສລີຂອງແຮງງານທີ່ມີວິຊາອາຊີບພາຍໃນອາຊຽນ.
2- ເປັນພາກພື້ນເສດຖະກິດທີ່ມີຄວາມສາມາດແຂ່ງຂັນສູງ
ເພື່ອຮັບເອົາຜົນປະໂຫຍດຫຼາຍສຸດ ຈາກໂອກາດແຫ່ງການເຊື່ອມຕໍ່ດ້ານການຄ້າ ການລົງທຶນ, ບັນດາປະເທດອາຊຽນໄດ້ແລະກຳລັງຜັນຂະຫຍາຍຢ່າງຕັ້ງໜ້າ ບັນດານະໂຍບາຍແລະມາດຕະການ ເພື່ອເຮັດໃຫ້ອາຊຽນກາຍເປັນພາກພື້ນເສດຖະກິດທີ່ມີຄວາມສາມາດແຂ່ງຂັນສູງ ບົນພື້ນຖານກໍ່ສ້າງນະໂຍບາຍການແຂ່ງຂັນ, ປົກປ້ອງຜູ້ບໍລິໂພກ, ເພີ່ມທະວີການຮ່ວມມືທາງດ້ານການຄ້າອອນໄລ, ພັດທະນາໂຄງສ້າງພື້ນຖານ, ປະຕິບັດການປົກປ້ອງສິດທິຊັບສິນທາງປັນຍາ, ໝູນໃຊ້ການຜະລິດພາບຕົວຈິງທີ່ດີທີ່ສຸດ ແລະ ມາດຕະຖານສາກົນ.
3- ອາຊຽນມີການພັດທະນາເສດຖະກິດຢ່າງສະໝ່ຳສະເໝີກັນ
ໂດຍປະຕິບັດນະໂຍບາຍບຸລິມະສິດໃນການຊ່ວຍເຫຼືອພັດທະນາວິສາຫະກິດຂະໜາດນ້ອຍທີ່ສຸດ, ວິສາຫະກິດຂະໜາດນ້ອຍແລະຂະໜາດກາງ (MSMEs), ອາຊຽນໄດ້ກໍ່ສ້າງບັນດາແຜນງານຍຸດທະສາດພັດທະນາMSMEs ໃຫ້ແຕ່ລະໄລຍະ; ຜັນຂະຫຍາຍວຽກງານຫລຸດຜ່ອນຊ່ອງວ່າງການພັດທະນາ ໂດຍຜ່ານຂໍ້ຄວາມຄິດລິເລີ່ມກ່ຽວກັບການເຊື່ອມໂຍງອາຊຽນ (IAI) ດ້ວຍເປົ້າໝາຍຊຸກຍູ້ການເຊື່ອມຕໍ່ເສດຖະກິດອາຊຽນ ໃນນັ້ນບັນດາປະເທດອາຊຽນ-6 ຊ່ວຍເຫຼືອບັັດາປະເທດ CLMV ເຊື່ອມໂຍງພາກພື້ນ ແລະ ຫລຸດຜ່ອນຊ່ອງວ່າງການພັດທະນາ, ມຸ່ງໄປສູ່ອາຊຽນທີ່ເປັນເອກະພາບແລະພັດທະນາຢ່າງສະໝ່ຳສະເໝີກັນ (ເຖິງວັນນີ້ ມີ 2 ແຜນການປະຕິບັດງານ IAI ໄດ້ຮັບການຜັນຂະຫຍາຍ ດ້ວຍ 615 ໂຄງການ ມີມຸນຄ່າທັງໝົດ 103,1 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດ, ແຜນການປະຕິບັດງານໄລຍະທີ III ກໍ່ໄດ້ຖືກຮັບຮອງໃນກອງປະຊຸມສຸດຍອດອາຊຽນຄັ້ງທີ 29).
4- ເຊື່ອມໂຍງຢ່າງມີປະສິດທິຜົນເຂົ້າກັບເສດຖະກິດໂລກ
ຄຽງຄູ່ກັບການຕັ້ງໜ້າເຊື່ອມຕໍ່ພາຍໃນ, ບັນດາປະເທດສະມາຊິກອາຊຽນ ສືບຕໍ່ກໍ່ສ້າງອາຊຽນໃຫ້ມີການເປີດປະຕູ, ເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບເສດຖະກິດໂລກ ໂດຍຜ່ານການປະຕິບັດແລະຍົກລະດັບສັນຍາການຄ້າເສລີ 5 ສະບັບ ແລະ ເຊັນສັນຍາການຄ້າເສລີກັບ 6 ປະເທດຄູ່ຮ່ວມມືຄື ຈີນ, ຍີ່ປຸ່ນ, ສ.ເກົາຫຼີ, ອີນເດຍ, ອົດສະຕາລີ ແລະ ນູແວນເຊລັງ; ຜັນຂະຫຍາຍການເຈລະຈາສັນຍາການຄ້າເສລີ ອາຊຽນ-ຮ່ອງກົງ (ໄດ້ສິ້ນສຸດການເຈລະຈາໃນທ້າຍເດືອນກໍລະກົດ 2017) ແລະ ສັນຍາວ່າດ້ວຍຄູ່ຮ່ວມມືເສດຖະກິດຮອບດ້ານພາກພື້ນ (RCEP) ກັບ 6 ຄູ່ຮ່ວມມືດັ່ງກ່າວ. ດ້ວຍຄຳໝັ້ນສັນຍາກ່ຽວກັບການເປີດເສລີທາງພາສີ, ການປົກປ້ອງການລົງທຶນຕ່າງປະເທດ, ການປະຕິບັດສິດທິຊັບສິນທາງບັນຍາ, ບັນດາສັນຍາການຄ້າເສລີເຫຼົ່ານີ້ຈະຊ່ວຍໃຫ້ ອາຊຽນ ຍູ້ແຮງການເປີດປະຕູອອກສູ່ໂລກ, ເປີດກວ້າງຕະຫຼາດສົ່ງອອກ, ຈັດແບ່ງຄືນໃໝ່ແຫຼ່ງພະລັງຕາມທິດທີ່ມີປະສິດທິຜົນຕື່ມອີກ, ຍົກສູງຄວາມສາມາດແຂ່ງຂັນ, ພ້ອມທັງເຮັດໃຫ້ສະພາບແວດລ້ອມແຫ່ງການລົງທຶນຢູ່ອາຊຽນ ມີແຮງດຶງດູດຫຼາຍຂຶ້ນເລື້ອຍໆ, ຊຸກຍູ້ໃຫ້ບັນດາວິສາຫະກິດໃນອາຊຽນ ເຂົ້າຮ່ວມເລິກເຊິ່ງເຂົ້າໃນພວງພະນັງມູນຄ່າໃນພາກພື້ນ ແລະ ທົ່ວໂລກ.
ການພົວພັນຮ່ວມມືເສດຖະກິດກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມມືທີ່ສຳຄັນອື່ນໆຄື ອາເມຣີກາ, ເອີຣົບ, ການາດາ, ລັດເຊຍ ກໍ່ໄດ້ອາຊຽນຜັນຂະຫຍາຍຢ່າງຕັ້ງໜ້າ ໂດຍຜ່ານບັນດາຂໍ້ລິເລີ່ມ, ບັນດາໂຄງການປະຕິບັດງານອັນລະອຽດ, ລວມສູນເຂົ້າໃນບັນດາເນື້ອໃນເຊິ່ງຝ່າຍຕ່າງໆມີຄວາມເອົາໃຈໃສ່ຮ່ວມກັນຄື ເສດຖະກິດການຄ້າ, ການລົງທຶນສາກົນ, ພັດທະນາຄວາມສາມາດ.
ການປະກອບສ່ວນຂອງຫວຽດນາມ ໃນການຊຸກຍູ້ການເຊື່ອມຕໍ່ເສດຖະກິດອາຊຽນ
ຫວຽດນາມໄດ້ກາຍເປັນສະມາຊິກທີ່ 7 ຂອງອາຊຽນ ໃນວັນທີ 28 ກໍລະກົດ 1995. ພາບຫຼັງ 22 ປີທີ່ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມອາຊຽນ, ຈາກຄວາມສັບສົນຍ້ອນບໍ່ຊິນເຄີຍໃນເບື້ອງຕົ້ນ, ຫວຽດນາມໄດ້ມີການເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງເລິກເຊິ່ງກວ້າງຂວາງ, ຮອບດ້ານ ເຂົ້າໃນບັນດາຂົງເຂດຮ່ວມມືທັງໝົດຂອງອາຊຽນ, ໃນນັ້ນມີການຮ່ວມມືເສດຖະກິດ, ຕາມທິດນຳ “ເປັນເຈົ້າການ, ຕັ້ງໜ້າ ແລະ ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບ”, ພ້ອມກັນນັ້ນກໍ່ປະກອບສ່ວນອັນສຳຄັນທີ່ສຸດເຂົ້າໃນການເຕີບໃຫຍ່ເຂັ້ມແຂງທາງດ້ານການຮ່ວມມືເສດຖະກິດຂອງອາຊຽນ ໃນເວລາທີ່ຜ່ານມາ.
ອາຊຽນເປັນກຳລັງໜູນທີ່ສຳຄັນ ຊ່ວຍໃຫ້ຫວຽດນາມຮັກສາຄວາມໄວໃນການເຕີບໂຕເສດຖະກິດຢ່າງໝັ້ນທ່ຽງໃນເວລາທີ່ຜ່ານມາ ຊຶ່ງເປັນຄູ່ຮ່ວມມືດ້ານການຄ້າອັນດັບ 2 ຂອງຫວຽດນາມ (ຖັດຈາກປະເທດ ຈີນ), ການແລກປ່ຽນການຄ້າເພີ່ມຂຶ້ນສະເລ່ຍ 14,5% ຕໍ່ປີ ໃນທົດຕະວັດທີ່ຜ່ານມາ. ຕາມຕົວເລກສະຖີຕິຂອງກົມໃຫຍ່ພາສີ, ລວມຍອດມູນຄ່າສົ່ງອອກນຳເຂົ້າທັງໝົດຂອງຫວຽດນາມ - ອາຊຽນ ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ 7 ເທື່ອ ພາຍຫຼັງ 22 ປີແຫ່ງການເປັນສະມາຊິກຂອງອາຊຽນ, ແຕ່ປະມານ 5,8 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດໃນປີ 1996 ຂຶ້ນເປັນ 41,49 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດໃນປີ 2016, ກວມເອົາ 11,8% ຂອງລວມຍອດມູນຄ່າສົ່ງອອກນຳເຂົ້າທັງໝົດຂອງຫວຽດນາມ. ໃນນັ້ນ, ການສົ່ງອອກຂອງຫວຽດນາມ ໄປຍັງບັນດາປະເທດອາຊຽນ ໃນປີ 2016 ບັນລຸເກືອບ 17,45 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ເພີ່ມຂຶ້ນ 6,8 ເທື່ອທຽບກັບປີ 1996 ຄິດສະເລ່ຍ 10% ຕໍ່ປີ. ການນຳເຂົ້າຈາກປະເທດອາຊຽນ ມາຍັງຫວຽດນາມ ໃນປີ 2016 ບັນລຸ 24,04 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ, ເພີ່ມຂຶ້ນ 7,2 ເທື່ອ. ຄຽງຂ້າງນັ້ນ, ດ້ວຍບັນດາສັນຍາການຄ້າເສລີທີ່ໄດ້ລົງນາມໃນຂອບອາຊຽນ, ຄ່າແຮງງານທີ່ມີຄວາມແຂ່ງຂັນ ແລະ ທີ່ຕັ້ງພູມສາດສະດວກດີ, ຫວຽດນາມກໍ່ເປັນຕະຫຼາດທຸລະກິດທີ່ຈັບໃຈ ສະດວກດີສຳລັບບັນດາວິສາຫະກິດອາຊຽນ. ການລົງທຶນຈາກບັນດາປະເທດອາຊຽນ ເຂົ້າຫວຽດນາມ ໃນປີ 2016 ໄດ້ກວມເອົາ 45% ຂອງແຫຼ່ງທຶນທັງໝົດທີ່ລົງທຶນໂດຍກົງຈາກຕ່າງປະເທດເຂົ້າຫວຽດນາມ ຊຶ່ງເພີ່ມຂຶ້ນປະມານ 2,5 ເທື່ອທຽບກັບປີ 2015.
ຫວຽດນາມໄດ້ຕັ້ງໜ້າພະຍາຍາມເຂົ້າຮ່ວມໃນຂະບວນວິວັດການວາງທິດທາງການພັດທະນາ ແລະ ສ້າງນະໂຍບາຍໃຫຍ່ທີ່ສຳຄັນ ກ່ຽວກັບການຮ່ວມມືເສດຖະກິດອາຊຽນ ແລະ ບັນດາຂໍ້ລິເລີ່ມອັນລະອຽດໃນການຮ່ວມມືເສດຖະກິດອາຊຽນ, ຄື ວິໄສທັດອາຊຽນ 2020 ແລະ ແຜນການຜັນຂະຫຍາຍປະຊາຄົມເສດຖະກິດອາຊຽນ (AEC), ລຳດັບດຳເນີນການກໍ່ສ້າງປະຊາຄົມເສດຖະກິດອາຊຽນ (2009-2015), ວິໄສທັດປະຊາຄົມອາຊຽນ 2025 ແລະ ແຜນການສັງລວມປະຊາຄົມເສດຖະກິດອາຊຽນ (AEC), ແຜນການປະຕິບັດຍຸດທະສາດໃນບັນດາຂົງເຂດວິຊາສະເພາະ ແນໃສ່ປະຕິບັດແຜນການໂດຍລວມກ່ຽວກັບການກໍ່ສ້າງ ປະຊາຄົມເສດຖະກິດອາຊຽນ 2025, ບັນດາແຜນການໂດຍລວມກ່ຽວກັບການເຊື່ອມຕໍ່ອາຊຽນ ແລະ ບັນດາແຜນງານຄວາມຄິດລິເລີ່ມເຊື່ອມໂຍງອາຊຽນ.
ຫວຽດນາມເປັນປະເທດທີ່ມີປະຊາກອນຫຼາຍເປັນອັນດັບທີ 3 ແລະ ມີເນື້ອທີ່ໃຫຍ່ເປັນອັນດັບທີ 4 ໃນອາຊຽນ, ມີທີ່ຕັ້ງພູມສາດ-ເສດຖະກິດທີ່ສຳຄັນ, ເປັນຮູບແບບການພັດທະນາເສດຖະກິດທີ່ໝັ້ນຄົງແລະຍືນຍົງໃນພາກພື້ນ, ຫວຽດນາມໄດ້ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດຂອງຕົນໃນອາຊຽນ ປະກອບສ່ວນຊຸກຍູ້ການຮ່ວມມືທາງເສດຖະກິດໃນອາຊຽນແລະລະຫວ່າງອາຊຽນກັບຕ່າງປະເທດ ແລະ ບັດລຸຜົນສຳເລັດທີ່ສຳຄັນ. ຫວຽດນາມຢູ່ໃນກຸ່ມປະເທດທີ່ມີອັດຕາການດຳເນີນງານທີ່ສູງສຸດ ໃນຂະບວນວິວັດການປະຕິບັດແຜນການໂດຍລວມຂອງປະຊາຄົມເສດຖະກິດອາຊຽນ 2015 (2). ໃນຖານະຜູ້ປະສານງານການຮ່ວມມືທາງເສດຖະກິດ ອາຊຽນ-ເອຣົບ, ຫວຽດນາມໄດ້ມີສ່ວນຮ່ວມທີ່ສຳຄັນ ໃນການຊຸກຍູ້ການພົວພັັນເສດຖະກິດ-ການຄ້າສອງຝ່າຍ, ຊຸກຍູ້ການເຈລະຈາສັນຍາການຄ້າເສລີ ອາຊຽນ-ເອຣົບ. ຫວຽດນາມຍັງໄດ້ຮັບການຍອມຮັບຈາກບັນດາປະເທດວ່າ ເປັນປະທານຂອງຄະນະປະຕິບັດງານຫຼາຍກຸ່ມພາຍໃນອາຊຽນ ແລະ ການຮ່ວມມືລະຫວ່າງອາຊຽນ ກັບບັນດາຄູ່ຮ່ວມມືພາຍນອກ.
ຖານະບົດບາດຂອງຫວຽດນາມ ກໍ່ໄດ້ຮັບການຍອມຮັບແລະຕີລາຄາສູງ ໃນການນຳພາສະມາຊິກໃໝ່ຂອງອາຊຽນ ໃນການຫລຸດຜ່ອນຊ່ອງວ່າງການພັດທະນາ ແລະ ຮັບປະກັນໃຫ້ບັນດາປະເທດນີ້ໄດ້ຮັບຄວາມເອື້ອອຳນວຍຊ່ວຍເຫຼືອ ຈາກບັດາປະເທດອາຊຽນ-6 ແລະ ຄູ່ຮ່ວມມືອື່ນ ໃນຂະບວນວິວັດການເຂົ້າຮ່ວມການເຊື່ອມຕໍ່ເສດຖະກິດອາຊຽນໃນເວລາທີ່ຜ່ານມາ. ຫວຽດນາມກໍ່ໄດ້ເປັນເຈົ້າການສະເໜີແນະ ແລະ ຊຸກຍູ້ບັນດາປະເທດອາຊຽນ ໂດຍຜ່ານຖະແຫຼງການຮ່າໂນ້ຍ ກ່ຽວກັບການຫລຸດຜ່ອນຊ່ອງວ່າງການພັດທະນາ (ປີ 2010) ເພື່ອວາງທິດທາງການຜັນຂະຫຍາຍຂໍ້ລິເລີ່ມເຊື່ອມໂຍງອາຊຽນ. ໃນຖານະປະທານກຸ່ມການເຊື່ອມຕໍ່ອາຊຽນ, ປີ 2010, ຫວຽດນາມໄດ້ພ້ອມກັບບັນດາປະເທດສະມາຊິກ ສຳເລັດການກໍ່ສ້າງແຜນການໂດຍລວມກ່ຽວກັບການເຊື່ອມຕໍ່ອາຊຽນ 2010, ກຳນົດການເຊື່ອມຕໍ່ຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນ ກ່ຽວກັບໂຄງສ້າງພື້ນຖານຄົມມະນາຄົມ, ສະຖາບັນ ແລະ ປະຊາຊົນ, ເປັນພື້ນຖານໃຫ້ແກ່ການເຊື່ອມຕໍ່ໃນພາກພື້ນອາຊີຕາເວັນອອກ ແລະ ພາກພື້ນອາຊີ-ປາຊີຟິກ.
ພາຍຫຼັງ 50 ປີແຫ່ງການສ້າງຕັ້ງແລະພັດທະນາຂອງອາຊຽນ, ດ້ວຍຫຼັກໝາຍທີ່ສຳຄັນຄືການສ້າງຕັ້ງ ປະຊາຄົມເສດຖະກິດອາຊຽນໃນທ້າຍປີ 2015, ອາຊຽນໄດ້ແລະພວມສືບຕໍ່ຜ່ານຜ່າໄລຍະທາງຍາວທີ່ສຸດ ເພື່ອກໍ່ສ້າງປະຊາຄົມເສດຖະກິດອາຊຽນ ໃຫ້ຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງຮອບດ້ານແລະເຂັ້ມແຂງ. ໄລຍະທາງແຫ່ງການພັດທະນານັ້ນ ໄດ້ຮັບຄວາມທົດສອບດ້ວຍຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຕ່າງໆໃນອະດີດຄື ການວິກິດດ້ານການເງິນທົ່ວໂລກໃນປີ 2008-2007, ແລະ ໃນປະຈຸປັນແມ່ນ ຂະບວນການຕ້ານການໂລກາພິວັດ, ຕ້ານການຫັນການຮ່ວມມືເສດຖະກິດເປັນຫຼາຍຮູບຫຼາຍແບບ ຫຼືທ່າອຽງປົກປ້ອງການຜະລິດພາຍໃນປະເທດ,... ຍິ່ງກວ່າເວລາໃດໝົດ, ພາກພື້ນອາຊີ ເຊິ່ງລະອຽດແມ່ນອາຊຽນ, ຕ້ອງເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດເປັນ “ຫົວລົດໄຟ” ໃນການຊຸກຍູ້ການຫັນເປັນການຄ້າເສລີ, ເຊື່ອມຕໍ່ເສດຖະກິດພາກພື້ນ; ເປັນຕົວແບບໃຫ້ແກ່ຂອບການຮ່ວມມືເສດຖະກິດຢູ່ພາກພື້ນ ແລະ ທົ່ວໂລກ.
ເພື່ອປະຕິບັດສິ່ງເຫຼົ່ານັ້ນໃຫ້ປະກົດເປັນຈິງ, ບັນດາປະເທດສະມາຊິກອາຊຽນ ຕ້ອງສືບຕໍ່ຮັກສາຄວາມສາມັກຄີແລະຕັ້ງໝັ້ນໄປຕາມເສັ້ນທາງເຊື່ອມໂຍງເສດຖະກິດທີ່ໄດ້ເລືອກເອົາແລ້ວ ໃນເຄິ່ງສະຕະວັດທີ່ຜ່ານມາ, ຢືນຢັນພາລະບົດບາດທີ່ນັບມື້ນັບເຕີບໃຫຍ່ເຂັ້ມແຂງຂອງອາຊຽນ ໃນແຜນທີ່ເສດຖະກິດທົ່ວໂລກ. ບົນຈິດໃຈ “ເປັນເຈົ້າການ, ຕັ້ງໜ້າ ແລະ ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບ”, ຫວຽດນາມຈະສືບຕໍ່ເສີມຂະຫຍາຍພາລະບົດບາດຂອງຕົນຢູ່ໃນອາຊຽນ ແລະ ພະຍາຍາມປະກອບສ່ວນ ເພື່ອໃຫ້ເສດຖະກິດອາຊຽນມີການເຊື່ອມໂຍງ, ເຕີບໂຕສູງ ແລະ ພັດທະນາຢ່າງຍືນຍົງ./.
ໂດຍ ເຈິ່ນຕ໊ວນແອງ
ກຳມະການສູນກາງພັກ, ລັດຖະມົນຕີກະຊວງອຸດສາຫະກຳ-ການຄ້າ
----------------
(1) ໃນຕະຫຼອດ 25 ປີ, ແຕ່ປີ 1967 ຫາ 1992, ອາຊຽນບໍ່ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ຢ່າງຈິງຈັງເຖິງການຮ່ວມມືດ້ານເສດຖະກິດ. ໃນຂະນະທີ່ໄດ້ລົງນາມໃນເອກະສານຫຼາຍສະບັບ ກ່ຽວກັບການເພີ່ມທະວີການຮ່ວມມືດ້ານປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບ (ZOPFAN ປີ 1971, TAC ປີ 1976, SEANWFZ ປີ 1984, DOC ປີ 1992) ນັ້ນ, ອາຊຽນພຽງແຕ່ດຳເນີນການເຄື່ອນໄຫວຮ່ວມມືເສດຖະກິດບາງຢ່າງເທົ່ານັ້ນ, ຄືສ້າງຕັ້ງຫ້ອງການການຄ້າແລະອຸດສາຫະກຳອາຊຽນ (ASEAN CCI) ແນໃສ່ແລກປ່ຽນຄວາມຄິດເຫັນຂອງພາກເອກະຊົນ ໃນການຮ່ວມມືເສດຖະກິດ ອາຊຽນ ໃນປີ 1972, ສ້າງຕັ້ງຄະນະກຳມະການ ເຈີເນເວີ ຂອງອາຊຽນ ເພື່ອປະສານສົມທົບນະໂຍບາຍຮ່ວມກັນຂອງອາຊຽນ ທີ່ບັນດາເວທີປາໄສຫຼາຍຝ່າຍ ໃນປີ 1973, ຜ່ານຖະແຫຼງການອາຊຽນວ່າດ້ວຍຄວາມສອດຄ່ອງປອງດອງກັນ (ຖະແຫຼງການ ບາລີ I), ໃນນັ້ນໄດ້ວາງໂຄງການປະຕິບັດງານຈຳນວນໜຶ່ງ ເພື່ອເພີ່ມທະວີການຮ່ວມມືທາງເສດຖະກິດໃນປີ 1976 ແລະ ເຊັນສັນຍາວ່າດ້ວຍການສົ່ງເສີມແລະຄ້ຳປະກັນການລົງທຶນອາຊຽນ ປີ 1987.
(2) ຕາມແບບຟອນການປະເມີນຜົນປະຊາຄົມເສດຖະກິດອາຊຽນ (AEC Scorecard) ປີ 2015, ອັດຕາສ່ວນການປະຕິບັດບັນດາມາດຕະການທີ່ບຸລິມະສິດຂອງຫວຽດນາມ ແມ່ນ 95,5%, ຢືນຢູ່ໃນອັນດັບທີ່ສອງ ຖັດຈາກສິງກະໂປ ໄດ້ທີໜຶ່ງ.
