1- ການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານ ແມ່ນກິດຈະກຳການຄົ້ນຄວ້າທີ່ແນໃສ່ຄົ້ນຫາທາດແທ້ແລະກົດເກນຂອງສິ່ງການ, ປະກົດການທາງທຳມະຊາດ ແລະ ສັງຄົມ ແລະ ຄວາມຄິດຈິນຕະນາການ. ການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານ ຮ່ວມກັບການຄົ້ນຄວ້າປະຍຸກ ແລະ ການດຳເນີນການທົດລອງ ເປັນລະບົບການເຄື່ອນໄຫວຄົ້ນວ້າວິທະຍາສາດ ແລະ ພັດທະນາເຕັກໂນໂລຊີ ເຊິ່ງເປັນປັດໄຈສຳຄັນ ໃນການຊຸກຍູ້ການເຕີບໂຕເສດຖະກິດ ແລະ ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງຂອງປະເທດຕ່າງໆ ໃນໂລກ.    

ເນື່ອງຈາກລັກສະນະສະເພາະຂອງການເຄື່ອນໄຫວຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດ ຈຶ່ງມີຂະບວນການທົດລອງຖືກແລະຜິດ, ມີການຊັກຊ້າ, ບາງຄັ້ງຕ້ອງໃຊ້ເວລາຫຼາຍສິບປີຈຶ່ງຈະທົດລອງສໍາເລັດ ແລະ ນໍາມາເຊິ່ງມູນຄ່າເພີ່ມ; ຜົນຂອງການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານມັກຈະຖືກຈັດພິມໃນຮູບແບບຂອງສິ່ງພິມວິທະຍາສາດ ແລະ ເກືອບບໍ່ມີຜົນປະໂຫຍດທາງການຄ້າໂດຍກົງ; ດັ່ງນັ້ນ, ການປະກອບສ່ວນຂອງການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານຈຶ່ງບໍ່ສາມາດເຫັນໄດ້ງ່າຍ. ຢ່າງໃດກໍຕາມ, ການຄົ້ນຄວ້າວິມະຍາສາດພື້ນຖານ ແມ່ນມີຄວາມຈໍາເປັນສໍາລັບການຝຶກອົບຮົມ ຊັບພະຍາກອນມະນຸດ ວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຢີ ໃນລະດັບສູງ, ພ້ອມກັນນັ້ນກໍເປັນພື້ນຖານຂອງຄວາມກ້າວໜ້າທາງດ້ານເຕັກໂນໂລຢີທີ່ສໍາຄັນ. ຜະລິດຕະພັນທົ່ວໄປຫຼາຍຊະນິດໄດ້ຖືກນໍາໃຊ້ຢ່າງກວ້າງຂວາງໃນທຸກມື້ນີ້, ເຊັ່ນ: ຢາຕ້ານເຊື້ອ, ວັກຊີນ, ໄຟຟ້າ, ຫຼອດໄຟ LED, ໂທລະພາບ, ອິນເຕີເນັດ, ສະມາຣ໌ດໂຟນ ຫຼື ວິທີການປິ່ນປົວ, ການປ້ອງກັນແລະຄວບຄຸມການແຜ່ລະບາດຂອງໂຄວິດ-19 ທີ່ຜ່ານມາ ລ້ວນແຕ່ເກີດຈາກຜົນການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານເມື່ອຫຼາຍສິບປີກ່ອນ.      

ໃນໂລກ, ຢູ່ປະເທດຂະໜາດໃຫຍ່, ມີພຽງລັດເທົ່ານັ້ນ ທີ່ມີເງື່ອນໄຂພຽງພໍ ສຳລັບການລົງທຶນທີ່ໝັ້ນຄົງ ແລະໄລຍະຍາວ ໃນການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານ. ການສຸມໃສ່ການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານແມ່ນເສັ້ນທາງຍຸດທະສາດຊ່ວຍໃຫ້ປະເທດນີ້ປັບປຸງແລະຍົກສູງທ່າແຮງ, ລະດັບ ແລະ ທີ່ຕັ້ງທາງວິທະຍາສາດ ເພື່ອນຳພາໂລກ, ບໍ່ພຽງຮັບໃຊ້ການພັດທະນາເສດຖະກິດແລະສັງຄົມເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງແກ້ໄຂບັນຫາຕ່າງໆຂອງອະນາຄົດ, ຂ້າມຊາດ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບຄວາມປອດໄພ ແລະ ຄວາມໝັ້ນຄົງຂອງຜູ້ຄົນ ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ໂລກ.

ສຳລັບບັນດາປະເທດທີ່ກຳລັງພັດທະນາຄືປະເທດຫວຽດນາມ, ຄວາມເອົາໃຈໃສ່ໃນການລົງທຶນຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານ ແມ່ນການລົງທຶນເພື່ອ​ອະ​ນາ​ຄົດ​ຂອງ​ວິ​ທະ​ຍາ​ສາດ​ແລະ​ເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຊີ​ຂອງ​ປະ​ເທດ; ປະກອບສ່ວນພັດທະນາຊັບພະຍາກອນມະນຸດທີ່ມີຄຸນນະພາບສູງໃນແນວໜ້າຂອງຄວາມຮູ້, ໂດຍສະເພາະ ໃນລະດັບບັນດິດສຶກສາ; ປັບປຸງຮາກຖານແລະຄວາມສາມາດຄົ້ນຄ້ວາ ແລະ ຖັນແຖວນັກວິທະຍາສາດທີ່ເກັ່ງກ້າ ຢູ່ໃນບັນດາມະຫາວິທະຍາໄລ ແລະສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າ; ຈາກນັ້ນ ເພີ່ມຂີດຄວາມສາມາດໃນການຄາດການ, ດູດ​ຊຶມ​, ນໍາ​ໃຊ້​ ແລະ ​ພັດ​ທະ​ນາ​ທິດ​ທາງ​ການ​ຄົ້ນ​ຄວ້າ​ໃໝ່ ​ແລະ ​ເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຢີຂັ້ນສູງ​ຂອງ​ໂລກ ​ເພື່ອ​ຮັບ​ໃຊ້​ບັນດາ​ເປົ້າ​ໝາຍ​ການພັດທະນາ​ແບບ​ຍືນ​ຍົງ​ຂອງ​ປະເທດ.

2- ຕັ້ງແຕ່ທົດສະວັດທີ 80 ຂອງສະຕະວັດທີ 20, ພັກແລະລັດຫວຽດນາມໄດ້ຮັບຮູ້ ເຖິງຄວາມສໍາຄັນຂອງການລົງທຶນໃນການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານ. ມະຕິສະບັບເລກທີ 37-NQ/TW, ລົງວັນທີ 20 ເມສາ 1981, “ວ່າດ້ວຍນະໂຍບາຍວິທະຍາສາດເຕັກນິກ” (ມະຕິສະບັບທຳອິດຂອງກົມການເມືອງສູນກາງພັກ ກ່ຽວກັບ​ວິທະຍາສາດ ​ແລະ ​ເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຢີພາຍຫຼັງ​ການ​ໂຮມ​ປະ​ເທດຫວຽດນາມ​ເປັນ​ເອກະ​ພາບ) ໄດ້ຊີ້ແຈ້ງວ່າ, ໃນ​ຂະ​ນະ​ທີ່​ສຸມ​ໃສ່​ການ​ຄົ້ນ​ຄວ້າປະຍຸກນັ້ນ ຄວນ​ເອົາ​ໃຈ​ໃສ່​ຢ່າງ​ເຕັມ​ທີ່​ກັບ​ການ​ຄົ້ນ​ຄວ້າ​ພື້ນ​ຖານທີ່ມີທິດທາງ​ ເພື່ອ​ສ້າງ​ພື້ນ​ຖານ​ວິ​ທະ​ຍາ​ສາດ​ ສໍາ​ລັບ​ການ​ພັດ​ທະ​ນາ​ການ​ຄົ້ນ​ຄວ້າ​ປະຍຸກ ​ແລະ ​ດູດ​ຊຶມ​ຜົນ​ສໍາ​ເລັດ​ທີ່​ທັນ​ສະ​ໄຫມ ​ຂອງ​ວິ​ທະ​ຍາ​ສາດ​ແລະເຕັກ​ນິກ ​ໃນ​ໂລກ​, ຮັບປະກັນ​ການ​ພັດທະນາ​ວິທະຍາສາດ ​ແລະ ການ​ສຶກສາ​ຫວຽດນາມ ຢ່າງ​ໝັ້ນຄົງ. ເຂົ້າສູ່ໄລຍະເປີດປະເທດ, ມະຕິສະບັບເລກທີ 26-NQ/TW, ລົງວັນທີ 30 ມີນາ 1991, ຂອງກົມການເມືອງສູນກາງພັກ “ວ່າດ້ວຍວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຊີໃນພາລະກິດການປ່ຽນແປງໃໝ່” ສືບຕໍຢືນຢັນວ່າ, ຄຽງ​ຄູ່​ກັບ​ການ​ຊຸກຍູ້​ການ​ຄົ້ນຄວ້າປະຍຸກ ​ແລະ ນຳ​ເອົາ​ຜົນສຳ​ເລັດ​ດ້ານ​ວິທະຍາສາດ​ເຂົ້າ​ສູ່​ການ​ຜະລິດ ​ແລະ ຊີວິດ​ຢ່າງ​ວ່ອງ​ໄວ, ຈຳເປັນຕ້ອງ​ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນກັບການ​ຄົ້ນຄວ້າ​ພື້ນຖານທີ່ມີທິດທາງ ​ເພື່ອ​​ສ້າງ​ປະຖົມປັດໄຈສຳລັບການ​ພັດທະນາ​ວິທະຍາສາດ ແລະ​ເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຊີ ​ໃນ​ອະນາຄົດ.

ນັບ​ແຕ່​ນັ້ນ​ມາ, ທັດສະນະ​ຊີ້​ນຳ​ທີ່ສະເໝີຕົ້ນສະເໝີປາຍ ຂອງ​ພັກ​ກອມ​ມູນິດ​ຫວຽດນາມ ​ໃນ​ທຸກ​ໄລຍະ​ແຫ່ງ​ການ​ພັດທະນາ​ປະ​ເທດ​ຊາດນັ້ນແມ່ນ: ຍາມ​ໃດ​ກໍ່ໃຫ້ຄວາມ​ສຳຄັນກັບ​ບົດບາດ​ຂອງ​ການ​ຄົ້ນຄວ້າ​ພື້ນຖານ ​ເພາະ​ການ​ລົງທຶນ​ໃນ​ຂົງ​ເຂດ​ນີ້​ແມ່ນ​ການ​ລົງທຶນ​ໃນ​ຮາກຖານ ​ແລະ ອະນາຄົດ​ຂອງ​ວິທະຍາສາດ​ ແລະເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຊີໃນປະ​ເທດ. ມະຕິສະບັບເລກທີ 02-NQ/HNTW, ລົງວັນທີ 24 ທັນວາ 1996, ຂອງກອງປະຊຸມສູນກາງພັກ ຄັ້ງທີ 2 ສະໄໝທີ 8, “ວ່າດ້ວຍທິດທາງຍຸດທະສາດການພັດທະນາວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຊີ ໃນໄລຍະຫັນເປັນອຸດສາຫະກຳ ຫັນເປັນທັນສະໄໝ ແລະ ໜ້າທີ່ຮອດປະ 2000”, ສືບຕໍ່ເນັ້ນໜັກເຖິງຄວາມສຳຄັນຂອງການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານ. ທິດທາງທີ່ຈະແຈ້ງທີ່ສຸດສະແດງອອກໃນມະຕິສະບັບເລກທີ 20/NQ-TW, ລົງວັນທີ 1 ພະຈິກ 2012, ຂອງກອງປະຊຸມສູນກາງພັກຄັ້ງທີ 6 ສະໄໝທີ 11, “ວ່າດ້ວຍການພັດທະນາວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຊີ ເພື່ອຮັບໃຊ້ພາລະກິດການຫັນເປັນອຸດສາຫະກຳ, ຫັນເປັນທັນສະໄໝ ໃນເງື່ອນໄຂເສດຖະກິດຕະຫຼາດກຳນົດທິດສັງຄົມນິຍົມ ແລະ ການເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບສາກົນ”. ຕາມນັ້ນ, ພັກໄດ້ຊີ້ແຈ້ງໃນວິໄສທັດຮອດປີ 2030 ວ່າ, ຕ້ອງເພີ່ມທະວີການຄົ້ນຄ້ວາພື້ນຖານ; ເອົາໃຈໃສ່ການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານມີຈຸດສຸມ; ບຸລິມະສິດບາງຂົງເຂດວິທະຍາສາດທຳມະຊາດທີ່ຫວຽດນາມມີຄວາມໄດ້ປຽບ; ຍູ້​ແຮງ​ການປະຍຸກໃຊ້ງານ​ຄົ້ນ​ຄ້​ວາ​ພື້ນ​ຖານ ​ເພື່ອ​ພັດ​ທະ​ນາ​ເສດ​ຖະ​ກິດແລະ​ສັງ​ຄົມ, ປ້ອງກັນປະເທດ, ຮັກສາຄວາມໝັ້ນຄົງ; ສ້າງໂຄງການພັດທະນາວິທະຍາສາດພື້ນຖານ ໃນບາງຂົງເຂດເຊັ່ນ ຄະນິດສາດ, ຟີຊິກວິທະຍາ, ວິທະຍາສາດຊີວິດ, ວິທະຍາສາດທາງທະເລ.      

ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ 13 ຂອງພັກສືບຕໍ່ສືບທອດທັດສະນະຊີ້ນຳ​ດັ່ງ​ກ່າວຂ້າງເທິງ, ສືບຕໍ່ຢືນຢັນວ່າ ຈຳເປັນຕ້ອງ “ເອົາໃຈໃສ່ລົງທຶນຢ່າງເໝາະສົມ ໃນການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານ; ສຸມໃສ່ການຄົ້ນຄວ້າ, ປະຍຸກໃຊ້ເຕັກໂນໂລຊີຫຼັກ, ເຕັກໂນໂລຊີດິຈິຕອນ”⁽¹⁾, ຖື​ວ່າ​ເປັນ​ໜຶ່ງ​ໃນ​ແນວທາງແກ້ໄຂ​ສຳຄັນ ທີ່​ປະກອບສ່ວນ​ເຂົ້າ​ໃນ​ການ​ພັດທະນາ​​ວິທະຍາສາດ, ​ເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຊີ ​ແລະ ນະ​ວັດຕະກຳຢ່າງແຂງແຮງ ​ເພື່ອ​ສ້າງ​ບາດກ້າວ​ບຸກທະລຸ ໃນການ​ຍົກ​ສູງ​ສະມັດຖະພາບ, ຄຸນ​ນະພາ​ບ, ປະສິດທິພາບ ​ແລະ ຄວາມ​ສາມາດໃນການແຂ່ງຂັນ ຂອງພື້ນຖານ​ເສດຖະກິດ.  

3- ແນວທາງ ແລະ ທັດສະນະຊີ້ນຳທີ່ສະຫຼາດສ່ອງໃສນັ້ນຂອງພັກ ໄດ້ກາຍເປັນເຂັມທິດທີ່ກຳນົດທິດທາງສຳລັບການວາງນະໂຍບາຍ, ການອອກແບບ ແລະ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຂໍ້ລິເລີ່ມ ແລະ ໂຄງການສົ່ງເສີມວຽກງານການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານໃນລະດັບຊາດ. ພ້ອມກັນກັບບັນດາຂົງເຂດວິທະຍາສາດສັງຄົມແລະມະນຸດສາດ, ວິທະຍາສາດເຕັກນິກແລະເຕັກໂນໂລຊີ, ຂົງເຂດວິທະຍາສາດພື້ນຖານໄດ້ຮັບຄວາມເອົາໃຈໃສ່ຢ່າງສົມດຸນ ເພື່ອລົງທຶນພັດທະນາຢ່າງຄົບຊຸດ, ປະກອບສ່ວນຍົກສູງທ່າແຮງແລະລະດັບຂອງລະບົບວິທະຍາສາດ-ເຕັກໂນໂລຊີທັງໝົດ, ປະກອບສ່ວນ​ແທດ​ຈິງ​ໃຫ້​ແກ່​ເປົ້າ​ໝາຍ​ການ​ພັດທະນາ​ຂອງ​ປະ​ເທດ​ໃນ​ແຕ່ລະ​ໄລຍະ.      

ນັບແຕ່ປີ 1991, ກະຊວງວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຊີໄດ້ຜັນຂະຫຍາຍໂຄງການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານໃນວິທະຍາສາດທຳມະຊາດ ແລະ ສ້າງຕັ້ງສະພາວິທະຍາສາດທຳມະຊາດ ເພື່ອໃຫ້ຄຳແນະນຳໃນການກຳນົດທິດທາງບຸລິມະສິດ. ​ໂຄງການນີ້​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ປະຕິບັດ​​ຮອດ​ປີ 2006, ໜູນ​ຊ່ວຍ​ນັກວິທະຍາສາດ​ນັບ​ພັນ​ຄົນ​ ໃນ​ຂົງ​ເຂດ​ຄະນິດສາດ, ຟີ​ຊິກວິທະຍາ, ເຄມີສາດ, ເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຊີ​ຂໍ້​ມູນ​ຂ່າວ​ສານ, ກົນລະສາດ, ວິທະຍາສາດ​​ກ່ຽວກັບໜ່ວຍໂລກ, ວິທະຍາສາດ​ຊີວິດ ​ເພື່ອ​ດຳ​ເນີນ​ການ​ຄົ້ນ​ຄ້ວາ​​ພື້ນຖານ ແລ້ວຕີພິມ​ເຜີຍ​ແຜ່ຜົນ​ງານ​ວິທະຍາສາດ ​ໃນ​ວາລະສານທີ່​ມີ​ຊື່​ສຽງຢູ່ໃນປະເທດ ​ແລະ ຕ່າງປະເທດ, ປະກອບສ່ວນ​ຊຸກຍູ້​ຄວາມອາດສາມາດໃນການ​ຄົ້ນຄວ້າ ຂອງຖັນແຖວພະນັກງານວິທະຍາສາດ ແລະ ຍົກສູງຄຸນນະພາບການຝຶກອົບຮົມລະດັບບັນດິດສຶກສາ.   

ປີ 2008, ການລົງທຶນໃນການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານເນັ້ນການປະຕິບັດຕາມມາດຕະຖານສາກົນ ດ້ວຍການສ້າງຕັ້ງກອງທຶນແຫ່ງຊາດ ເພື່ອການພັດທະນາວິທະຍາສາດ ແລະເຕັກໂນໂລຢີ (NAFOSTED) - ສະຖາບັນການເງິນທີ່ລັດຖະບານສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນ - ຄຸ້ມຄອງ ແລະ ດຳເນີນການໂດຍກະຊວງວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊີ, ໄດ້ຮັບການຕີລາຄາສູງຈາກປະຊາຄົມວິທະຍາສາດກ່ຽວກັບຄວາມໂປ່ງໃສ ແລະ ປະສິດທິຜົນ. ຄຽງຄູ່ກັບການສະໜອງທຶນໃຫ້ແກ່ການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານແລ້ວ, ກອງທຶນຍັງສະໜັບສະໜູນຢ່າງຕັ້ງໜ້າ ໃຫ້ນັກວິທະຍາສາດຮຸ່ນໜຸ່ມໃນປະເທດ ເຂົ້າຮ່ວມການພົບປະແລກປ່ຽນທາງວິຊາການ ໃນກອງປະຊຸມ ແລະ ການສຳມະນາສາກົນ, ພ້ອມ​ກັນ​ນັ້ນກໍ່​ໜູນ​ຊ່ວຍ​ບັນດາ​ສະ​ຖາ​ບັນ​ຄົ້ນຄວ້າ, ມະຫາວິທະຍາ​ໄລ ​ຈັດ​ຕັ້ງ​ບັນດາ​ກອງ​ປະຊຸມ​ວິທະຍາສາດ​ສາກົນ​ຢູ່ຫວຽດນາມ. ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ຂອງ​ກອງ​ທຶນ​ໄດ້​ປະກອບສ່ວນ​ຢ່າງ​ຫຼາຍ​ ໃນ​ການ​ເພີ່ມຈຳນວນສິ່ງພິມລະຫວ່າງປະເທດ​ຂອງ​ຫວຽດນາມ ​ໃນ​ຊຸມ​ປີ​ມໍ່ໆ​ມາ​ນີ້, ປະກອບສ່ວນ​ປັບປຸງ​ທີ່​ຕັ້ງທາງ​ວິທະຍາສາດ​ຂອງ​ຫວຽດນາມ ​ໃນ​ແຜນ​ທີ່​ວິທະຍາສາດ​ຂອງໂລກ.

ເພື່ອການລົງທຶນໃຫ້ເຖິງຂີດຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ຮອບດ້ານກວ່າອີກ ໃຫ້ແກ່​ການ​ຄົ້ນຄວ້າ​ພື້ນຖານ, ຄຽງຄູ່ກັບກອງທຶນ NAFOSTED, ໃນໄລຍະ 10 ປີຜ່ານມາ, ລັດຖະບານໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ຊີ້ນຳການພັດທະນາ ແລະ ປະຕິບັດບັນດາໂຄງການຫຼັກລະດັບຊາດ ກ່ຽວກັບການພັດທະນາການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານ ໃນຂົງເຂດທີ່ຫວຽດນາມມີຈຸດແຂງ ເຊັ່ນ: ຄະນິດສາດ, ຟີຊິກວິທະຍາ, ເຄມີສາດ, ວິທະຍາສາດ​ຊີວິດ, ວິທະຍາສາດ​​ກ່ຽວກັບໜ່ວຍໂລກ, ວິທະຍາສາດທາງທະເລ ໄລຍະຮອດປີ 2020, 2025 ແລະ 2030⁽²⁾.​ໂຄງການ​ເຫຼົ່ານີ້ ​ກວມ​ເອົາ​ຫຼາຍ​ວິ​ທີ​ແກ້​ໄຂ​ການ​ພັດທະນາ​ວິທະຍາສາດ​ພື້ນຖານຢູ່​ຫວຽດນາມ, ຕັ້ງແຕ່ການສະໜັບສະໜູນທຶນຄົ້ນຄວ້າ ເພື່ອເພີ່ມຜົນງານທີ່ເຜີຍແຜ່ໃນລະດັບສາກົນ; ການຝຶກອົບຮົມ ແລະ ພັດທະນາຊັບພະຍາກອນບຸກຄົນທີ່ມີຄຸນວຸດທິສູງ ໃນແຕ່ລະຂົງເຂດ; ຍົກລະດັບວາລະສານສະເພາະທາງວິທະຍາສາດພາຍໃນປະເທດ ຕາມມາດຕະຖານສາກົນ; ຈັດຕັ້ງກອງປະຊຸມ ແລະກອງປະຊຸມສຳມະນາວິທະຍາສາດສາກົນ ໃນຫວຽດນາມ; ສົ່ງ​ນັກ​ວິ​ທະ​ຍາ​ສາດ​ຫວຽດ​ນາມ ເຂົ້າ​ຮ່ວມ ແລະ ລາຍ​ງານໃນ​ກອງ​ປະ​ຊຸມແລະສຳ​ມະ​ນາສາກົນໃນ​ຕ່າງ​ປະ​ເທດ, ຈົນເຖິງການລົງທຶນເພື່ອເພີ່ມເຕີມອຸປະກອນການຄົ້ນຄວ້າທີ່ທັນສະໄໝ, ຍົກລະດັບຫ້ອງທົດລອງທີ່ໃຊ້ຮ່ວມກັນ; ສະໜັບສະໜູນການຮ່ວມມືສາກົນສອງຝ່າຍແລະຫຼາຍຝ່າຍ ໃນບັນດາຂົງເຂດການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານ; ດຶງ​ດູດ​ນັກ​ວິ​ທະ​ຍາ​ສາດຊາວ​ຫວຽດ​ນາມ​ຢູ່​ຕ່າງ​ປະ​ເທດໃຫ້​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ຝຶກ​ອົບ​ຮົມ ແລະ ການຄົ້ນ​ຄ້​ວາ​ຢູ່​ຫວຽດ​ນາມ.  

ດ້ວຍ​ຄວາມ​ເອົາ​ໃຈ​ໃສ່​ຢ່າງ​ເລິກ​ເຊິ່ງນັ້ນຂອງ​ພັກ​ແລະລັດ, ໃນຊຸມປີທີ່ຜ່ານມາ, ວິທະຍາສາດພື້ນຖານຂອງຫວຽດນາມມີຄວາມກ້າວໜ້າ ແລະ ບັນລຸຄວາມສຳເລັດຫຼາຍຢ່າງທີ່ໜ້າຊົມເຊີຍ, ປະກອບສ່ວນຍົກສູງຂີດຄວາມສາມາດ ແລະ ລະດັບວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຊີພາຍໃນປະເທດ, ປະກອບສ່ວນ​ແທດ​ຈິງ​ເຂົ້າ​ໃນ​ການ​ກໍ່ສ້າງ ​ແລະ ພັດທະນາ​ປະ​ເທດ​ແບບ​ຍືນ​ຍົງ. ຜົນໄດ້ຮັບທີ່ສໍາຄັນບາງຢ່າງແມ່ນ: 

ທີໜຶ່ງ, ວິທະຍາສາດພື້ນຖານຂອງຫວຽດນາມມີຄວາມກ້າວໜ້າຢ່າງກະໂດດຂັ້ນ ແລະ ການ​ເຊື່ອມ​ໂຍງ​ເຂົ້າ​ກັບ​ສາກົນ​ຢ່າງ​ແຂງ​ແຮງ.

ກ່ອນທີ່ກອງທຶນ NAFOSTED ໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນ, ຜ່ານໂຄງການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານໃນວິທະຍາສາດທຳມະຊາດ, ບັນດານັກວິທະຍາສາດຫວຽດນາມ​ໄດ້​ເລີ່​ມເຜີຍແຜ່​ບົດ​ຄວາມ​ວິທະຍາສາດ​ໃນ​ວາລະສານ​ສາກົນ​ທີ່​ມີ​ຊື່​ສຽງ ​ພາຍ​ໃຕ້​ຖານ​ຂໍ້​ມູນ​ຂອງ​ສະ​ຖາ​ບັນ​ຂໍ້​ມູນ​ຂ່າວສານ​ວິທະຍາສາດ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ (ລາຍຊື່ ISI, ຕໍ່ມາ Thomson ISI ແລະ WoS - Web of Science), ແຕ່ມີຈໍານວນຈໍາກັດ. ໃນເວລາກວ່າ 10 ປີທີ່ຜ່ານມາ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນ ນັບແຕ່ເມື່ອກອງທຶນ NAFOSTED ໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງ ແລະ ເຂົ້າສູ່ການເຄື່ອນໄຫວ, ຈຳນວນບົດຄວາມວິທະຍາສາດຂອງຫວຽດນາມທີ່ໄດ້ເຜີຍແຜ່ໃນວາລະສານສາກົນ ເພິ່ມຂຶ້ນຢ່າງໄວ, ຍົກ​ສູງ​ທີ່​ຕັ້ງ​ອັນ​ດັບ​​ຂອງ​ວິ​ທະ​ຍາ​ສາດ​ຫວຽດ​ນາມ​ໃນ​ໂລກຢ່າງຈະແຈ້ງ. ປີ 2009, ຫວຽດນາມໄດ້ພິມເຜີຍແຜ່ບົດຄວາມວິທະຍາສາດ 1.768 ບົດ, ອັນດັບທີ 65 ຂອງໂລກ. ຮອດຖີ 2021, ຫວຽດນາມ​ໄດ້​ຂຶ້ນ​ສູ່​ອັນ​ດັບທີ່ 45, ​ເຂົ້າ​ໃນກຸ່ມ 50 ປະເທດ​ໃນ​ໂລກ ດ້ວຍບົດຄວາມຕີພິມ 18.381 ບົດ. ຈຳນວນ​ຜົນ​ງານທີ່ຕີ​ພິມໃນລະດັບ​ສາກົນ​ ຂອງ​ນັກ​ວິທະຍາສາດ​ຫວຽດນາມ ​ເພີ່ມ​ຂຶ້ນ​ສະ​ເລ່ຍ​ກວ່າ 20% ຕໍ່​ປີ.

ມາເຖິງປະຈຸບັນ, ຜົນ​ການ​ຄົ້ນ​ຄ້​ວາ​ພື້ນ​ຖານ​ຂອງ​ຫວຽດ​ນາມສ່ວນ​ໃຫຍ່​ແມ່ນ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ເຜີຍ​ແຜ່​ຕາມ​ການ​ປະ​ຕິ​ບັດ​ສາ​ກົນ, ຜົນງານຈຳນວນຫຼາຍໄດ້ຜ່ານການ​ປະ​ເມີນວິພາກວິຈານໂດຍອິດສະລະ​ສາ​ກົນ​ຢ່າງ​ເຂັ້ມ​ງວດ, ມີລັກສະນະແຂ່ງຂັນສູງທີ່ຈະຕີພິມໃນວາລະສານວິທະຍາສາດທີ່ມີຊື່ສຽງທີ່ສຸດໃນໂລກ. ສິ່ງນີ້ເປີດໂອກາດໃຫ້ນັກວິທະຍາສາດຫວຽດນາມເຮັດວຽກໃນສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າຊັ້ນນຳ ຂອງປະເທດມະຫາອຳນາດດ້ານວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຊີ, ແລກປ່ຽນວິຊາການໃນບັນດາກອງປະຊຸມສຳມະນາວິທະຍາສາດສາກົນ​ທີ່​ມີ​ຊື່​ສຽງ​ຢູ່​ຕ່າງປະ​ເທດ ​ແລະ ຈັດ​ຕັ້ງ​ກອງ​ປະຊຸມ​ວິທະຍາສາດ​ສາກົນ​ຫຼາຍຄັ້ງໃນຫວຽດນາມ ດ້ວຍ​ການ​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ຂອງ​ບັນດາ​ນັກວິທະຍາສາດ​ທີ່​ມີ​ອິດ​ທິພົນ​ໃນ​ໂລກ. ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ, ຄຸນນະພາບຂອງບັນດາວາ​ລະ​ສານ​ວິ​ທະ​ຍາ​ສາດ​ສະ​ເພາະ​ຂອງ​ຫວຽດ​ນາມນັບມື້ນັບໄດ້ຮັບການປັບປຸງ; ວາລະສານຈຳນວນໜຶ່ງໄດ້ເຂົ້າໄປໃນບັນຊີລາຍຊື່ວາລະສານທີ່ມີຊື່ສຽງ ໃນຖານຂໍ້ມູນຂອງ Scopus ຫຼື WoS, ເຊັ່ນ: ວາລະສານຄະນິດສາດ, ວາລະສານຟີຊິກວິທະຍາ, ວາລະສານເຄມີສາດ, ວາລະສານວິທະຍາສາດແຜ່ນດິນໂລກ ຂອງສະຖາບັນບັນດິດວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊີ ຫວຽດນາມ ຫຼື ວາລະສານຟີຊິກວິທະຍາ ຂອງມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດຮ່າໂນ້ຍ. ດ້ວຍຄວາມກ້າວໜ້າແລະທ່າແຮງຂອງວິທະຍາສາດພື້ນຖານຫວຽດນາມ, ປີ 2017, ຫວຽດນາມ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ຍອມຮັບ​ຈາກ​ອົງການ​ການ​ສຶກສາ, ວິທະຍາສາດ ​ແລະ ວັດທະນະທຳ​ແຫ່ງສະຫະ​ປະຊາ​ຊາດ (UNESCO) ​ເຊິ່ງຮັບຮອງ ແລະ ​ໜູນ​ຊ່ວຍສູນ​​ຄະນິດສາດ​ ແລະ ຟີ​ຊິກວິທະຍາສອງແຫ່ງ (ສູນຟີຊິກວິທະຍາສາກົນ ແລະ ສູນສາກົນເພື່ອການຝຶກອົບຮົມແລະການຄົ້ນຄວ້າຄະນິດສາດ ສັງກັດສະຖາບັນບັນດິດວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊີ ຫວຽດນາມ), ມີພາລະໜ້າທີ່ຜັນຂະຫຍາຍງານຄົ້ນຄວ້າ ແລະ ຝຶກອົບຮົມ ສຳລັບພາກພື້ນອາຊຽນ ແລະ ບັນດາປະເທດອາຟຮິກກາ. ນີ້ແມ່ນຂີດໜາຍຂອງການຍົກລະດັບວິທະຍາສາດພື້ນຖານຂອງຫວຽດນາມໃນພາກພື້ນ ແລະ ໃນໂລກ.     

ທີສອງ, ບຸກຄະລາກອນຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານທີ່ມີຄຸນວຸດທິສູງ ນັບມື້ນັບເພີ່ມຂຶ້ນ, ສ້າງເປັນກຸ່ມນັກວິທະຍາສາດທີ່ເຂັ້ມແຂງຈຳນວນຫຼາຍທີ່ກ້າວສູ່ລະດັບສາກົນ.

ຄຽງ​ຄູ່​ກັບ​ການ​ເພີ່ມ​ຂຶ້ນ​ຂອງຈຳນວນຜົນ​ງານທີ່ຕີພິມ​ເຜີຍ​ແຜ່ໃນລະດັບ​ສາ​ກົນ, ຖັນແຖວນັກວິທະຍາສາດທີ່ນໍາພາການຄົ້ນຄວ້າ, ຜູ້ຂຽນຕົ້ນຕໍຂອງບົດຄວາມວິທະຍາສາດກໍ່ເຕີບໂຕຂຶ້ນ. ກ່ອນປີ 2009, ຈຳນວນນັກວິທະຍາສາດໃນຂົງເຂດນີ້ບໍ່ຫຼາຍ ແລະ ສ່ວນຫຼາຍລວມຕົວຢູ່ໃນ​ໜ່ວຍ​ຄົ້ນ​ຄ້ວາ​ໃຫຍ່ 3 ​ແຫ່ງຄື ສະຖາບັນບັນດິດວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊີຫວຽດນາມ, ມະຫາວະທະຍາໄລແຫ່ງຊາດຮ່າໂນ້ຍ ແລະ ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດນະຄອນໄຮ່ຈີມິນ. ແຕ່, 10 ປີຕໍ່ມາ, ມະຫາວິທະຍາໄລ ແລະ ສະຖາບັນຄົ້ນຄ້ວາເກືອບທຸກແຫ່ງໃນທົ່ວປະເທດ ມີພະນັກງານວິທະຍາສາດທີ່ມີຜົນງານຕີພິມລະດັບສາກົນເປັນຜູ້ຂຽນຕົ້ນຕໍ. ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ, ຈຳນວນນັກວິທະຍາສາດໜຸ່ມທີ່ໄດ້ຮັບທຶນສະໜັບສະໜູນຈາກລັດ⁽³⁾, ນັກວິທະຍາສາດຫວຽດນາມເຂົ້າຮ່ວມໂຄງການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານທີ່ໄດ້ຮັບທຶນສະໜັບສະໜູນຈາກຕ່າງປະເທດ ຫຼື ເຂົ້າຮ່ວມໃນຄະນະບັນນາທິການຂອງວາລະສານວິທະຍາສາດສາກົນທີ່ມີຊື່ສຽງ ນັບມື້ນັບເພີ່ມຂຶ້ນ. ນັກວິທະຍາສາດໜຸ່ມຫວຽດນາມຫຼາຍຄົນໄດ້ຮັບລາງວັນທີ່ມີຊື່ສຽງທາງວິທະຍາສາດລະດັບຊາດ ແລະ ສາກົນ.     

ການ​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ຂອງ​ອາຈານ​ມະຫາວິທະຍາ​ໄລ ​ໃນ​ການ​ເປັນ​ປະທານ​​ວຽກ​ງານ​ຄົ້ນຄວ້າ​ພື້ນຖານ​ຢູ່​ມະຫາວິທະຍາ​ໄລ ​ໄດ້​ຊ່ວຍ​ຍົກ​ສູງ​ຄຸນ​ນະພາ​ບການ​ຝຶກ​ອົບຮົມ​ລະດັບ​ປະລິນຍາ​ຕີ ​ແລະ ບັນດິດສຶກສາ. ໃນໂຄງການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານທີ່ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນຈາກກອງທຶນ NAFOSTED ໂດຍສະເລ່ຍແລ້ວ ຫົວຂໍ້ຄົ້ນຄວ້າແຕ່ລະຫົວຂໍ້ ໄດ້ຝຶກອົບຮົມນັກສຶກສາປະລິນຍາເອກໜຶ່ງຄົນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບສິ່ງພິມສາກົນ​ທີ່​ມີ​ຊື່​ສຽງ, ໄດ້ປະກອບສ່ວນສຳຄັນ​ເຂົ້າ​ໃນ​ການ​ບຳລຸງ​ສ້າງ​ແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນ​ມະນຸດ​ຫວຽດນາມ ​ໃຫ້ເຂົ້າ​ສູ່​ເນື້ອ​ໃນສຳຄັນ ແລະ​ເຊື່ອມ​ໂຍງ​ເຂົ້າ​ກັບໂລກ. ຈຳນວນອາຈານ​ມະຫາວິທະຍາ​ໄລ ແລະ ນັກວິທະຍາສາດທີ່ມີລະດັບປະລິຍາເອກ ໃນຊຸມປີທີ່ຜ່ານມາມໍ່ນີ້ ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງໄວ ແລະ ໜຸ່ມກວ່າ, ຈໍານວນປະລິນຍາເອກທີ່ມີອາຍຸຕ່ຳກວ່າ 40 ປີກວມເອົາເກືອບ 50% ໃນບາງມະຫາວິທະຍາໄລ ແລະ ສະຖາບັນຄົ້ນຄ້ວາທີ່ສໍາຄັນ. ປີ 2021, ມີມະຫາວິທະຍາໄລຂອງຫວຽດນາມ 5 ແຫ່ງທີ່ໄດ້ເຂົ້າສູ່ກຸ່ມມະຫາວິທະຍາໄລຊັ້ນນຳ 500 ແຫ່ງ ໃນບັນດາປະເທດເສດຖະກິດ​ພົ້ນ​ເດັ່ນ, ໃນ​ນັ້ນ​ມີ ​ມະ​ຫາ​ວິ​ທະ​ຍາ​ໄລ​ແຫ່ງ​ຊາດຮ່າ​ໂນ້ຍ, ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດນະຄອນໂຮ່ຈີມິນ, ມະຫາວະທະຍາໄລ ໂຕນດຶກຖັງ, ມະຫາວິທະຍາໄລ ຢູຍເຕິນ ແລະ ມະຫາວິິທະຍາໄລວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊີຮ່າໂນ້ຍ.    

ດ້ວຍການລົງທຶນຢ່າງຖືກຕ້ອງຂອງລັດ, ຫວຽດນາມຍັງ​ຄ່ອຍໆສ້າງ​ສະພາບ​ແວດ​ລ້ອມທາງວິຊາການທີ່ເຂັ້ມແຂງໃນປະເທດ, ດຶງ​ດູດ​ນັກວິທະຍາສາດ​ໜຸ່ມ​ຈຳນວນຫຼາຍ ​ທີ່​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ຝຶກ​ອົບຮົມ​ຢູ່​ຕ່າງປະ​ເທດ​ໃຫ້ກັບ​ບ້ານ​ ເພື່ອ​ສືບ​ຕໍ່​ພັດທະນາ​ໂຮງຮຽນຄົ້ນຄວ້າ​ບຸກ​ເບີກ, ສ້າງ​ກຸ່ມນັກ​ວິທະຍາສາດ​ທີ່ເຂັ້ມ​ແຂງ ໃນລະດັບ​ສາກົນ (ຍົກຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ສະຖາບັນຄະນິດສາດ, ສະຖາບັນຟີຊິກວິທະຍາ, ສະຖາບັນວັດສະດຸສາດ, ສະຖາບັນເຕັກໂນໂລຊີຊີວະພາບ ສັງກັດສະຖາບັນບັນດິດວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຊີຫວຽດນາມ; ໂຮງຮຽນມະຫາວິທະຍາໄລສາກົນ - ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດ ນະຄອນໂຮ່ຈິມິນ; ໂຮງຮຽນມະຫາວິທະຍາໄລວິທະຍາສາດທຳມະຊາດ - ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດ ຮ່າໂນ້ຍ; ສະຖາບັນຝຶກອົບຮົມສາກົນດ້ານວັດສະດຸສາດ, ສະຖາບັນວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຊີຂັ້ນສູງ,  ສະຖາບັນຟີຊິກເຕັກນິກ - ມະຫາວິທະຍາໄລວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຊີຮ່າໂນ້ຍ).

ທີ່ສາມ, ວິທະຍາສາດພື້ນຖານປະກອບສ່ວນທີ່ສຳຄັນ ເຂົ້າໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງປະເທດ. 

ໃນຊຸມປີທີ່ຜ່ານມາ, ບັນດາການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານ ແລະ ການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານທີ່ແນໃສ່ປະຍຸກ ມີສ່ວນປະກອບທີ່ຕັ້ງໜ້າຫຼາຍຢ່າງ ເຂົ້າໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ. ການ​ຄົ້ນ​ຄ້ວາ​ພື້ນ​ຖານ​ໃນ​ຂົງ​ເຂດ​ວິທະຍາສາດ​ແຜ່ນດິນ​ໂລກ ​ແລະ ສິ່ງ​ແວດ​ລ້ອມ ​ໄດ້​ປະກອບສ່ວນ​ສຳຄັນ​ ເຂົ້າ​ໃນ​ການ​ເຂົ້າ​ໃຈ​ປະຫວັດຄວາມເປັນມາຂອງ​ການກໍ່ຕົວ ວິວັດທະນາການທາງ​ທໍລະນີ​ສາດ​ຂອງ​ດິນ​ແດນ ​ແລະ ​ເຂດ​ທະ​ເລ​ອາ​ນາ​ເຂດ​ຂອງ​ຫວຽດ​ນາມ​, ປະກອບສ່ວນຢືນຢັນ ແລະ ປົກປ້ອງອຳນາດອະທິປະໄຕຂອງຊາດ; ເປັນພື້ນຖານເພື່ອຄາດຄະເນ, ການ​ແບ່ງ​ເຂດ​ຊັບ​ພະ​ຍາ​ກອນ​ທໍ​ລະ​ນີ​ສາດ​, ປະກົດການທາງທໍາມະຊາດແລະ ໄພທຳມະຊາດ, ຮັບ​ໃຊ້​ການ​ວາງ​ແຜນ​ເຂດດິນ​ແດນທີ່​ສົມ​ເຫດ​ສົມ​ຜົນ​​, ປົກ​ປັກ​ຮັກ​ສາ​ຊັບ​ພະ​ຍາ​ກອນ​ທໍາ​ມະ​ຊາດ​ ແລະ ​ສິ່ງ​ແວດ​ລ້ອມ; ຍົກສູງຂີດຄວາມສາມາດໃນການຄາດຄະເນ, ປ້ອງກັນ ແລະ ບັນເທົາຄວາມເສຍຫາຍ ທີ່ເກີດຈາກໄພທຳມະຊາດ ແລະການປ່ຽນແປງສະພາບພູມອາກາດໃນຫວຽດນາມ. ຜົນ​ການ​ສຳ​ຫຼວດ​ແລະ​ການຄົ້ນຄວ້າ​ພື້ນ​ຖານກ່ຽວກັບຄວາມຫຼາກຫຼາຍທາງຊີວະພາບຂອງຊະນິດ​ພັນ, ຄວາມຫຼາກຫຼາຍຂອງລະບົບນິເວດ ແລະ ທໍລະນີສາດ ໄດ້ສະໜອງພື້ນຖານທາງວິທະຍາສາດທີ່ໜ້າເຊື່ອຖືໃຫ້ອົງການ UNESCO ຮັບຮູ້ເຖິງບັນດາເຂດສະຫງວນຊີວະນາໆພັນຂອງໂລກ (ໜູຍຈົ໋ວ, ກອນຮ່ານຶ່ງ, ລາງບຽງ, ເກາະຈ່າມ, ແຫຼມກ່າເມົາ, ພາກຕາເວັນຕົກຂອງເງ້ອານ, ຊາຍຝັ່ງທະເລ ແລະທະເລເກາະດອນ ຂອງກຽນຢາງ, ເຂດທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳແດງ, ເກາະກ້າດບ່າ, ເຂດດົ່ງນາຍ, ປ່າຊາຍເລນ ເກິ່ນເຢີ່), ບັນດາອຸທະຍານທໍລະນີໂລກ (ພູພຽງຫິນດົ່ງວັນ, ອຸທະຍານທໍລະນີ ນອນເນື້ອກກາວບັ່ງ, ອຸທະຍານທໍລະນີ ດັກນົງ). ນີ້​ຈະ​ເປັນ​ແຫຼ່ງທ່ອງ​ທ່ຽວ​ທີ່​ມີ​ທ່າ​ແຮງ, ດຶງ​ດູດ​ນັກ​ທ່ອງ​ທ່ຽວ​ທັງ​ພາຍ​ໃນ​ແລະຕ່າງປະ​ເທດ​ເປັນ​ຈຳນວນ​​ຫຼາຍ ແລະ ພ້ອມກັນນັ້ນ ກໍ່ແມ່ນສະຖານທີ່ອະນຸລັກຄວາມຫຼາກຫຼາຍທາງຊີວະພາບ, ພັດທະນາການດຳລົງຊີວິດຂອງປະຊາຊົນ, ປະກອບສ່ວນຮັບໃຊ້ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງຂອງທ້ອງຖິ່ນ. ການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານທີ່ແນໃສ່ປະຍຸກ ກໍ່ບັນລຸຜົນສຳເລັດທີ່ພົ້ນເດັ່ນຫຼາຍຢ່າງ ໃນບັນດາຂົງເຂດຟີຊິກວິທະຍາ, ເຄມີສາດ, ກົນລະສາດ, ວິທະຍາສາດຂໍ້ມູນຂ່າວສານ ແລະ ຄອມພິວເຕີ, ຊີວະວິທະຍາກະເສດສາດ, ຊີວະວິທະຍາການແພດ. ຫຼາຍວິສາຫະກິດໄດ້ເຊື່ອມຕໍ່ການຮ່ວມມືກັບບັນດາມະຫາວິທະຍາໄລ, ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າ ເພື່ອນຳຜົນ​ການ​ຄົ້ນຄວ້າ​ພື້ນຖານໄປໃຊ້ໃນການ​ພັດທະນາ​ຜະລິດ​ຕະພັນ​ສຳຄັນ​ຂອງ​ວິ​ສາ​ຫະກິດ ​ແລະ ປະສົບຄວາມ​ສຳ​ເລັດໃນທາງພານິດ. ຍົກຕົວຢ່າງເຊັ່ນ: ກຸ່ມການກໍ່ສ້າງແລະພັດທະນາ Phenikaa (Phenikaa Group) ຮ່ວມມືກັບບັນດານັກວິທະຍາສາດ ຂອງມະຫາວິທະຍາໄລ ວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຊີຮ່າໂນ້ຍ ພັດທະນາຜະລິດຕະພັນຫີນ Vicostone; ກຸ່ມ ຣ້າງດົງ ຮ່ວມມືກັບບັນດານັກວິທະຍາສາດຈາກ ມະ​ຫາ​ວິ​ທະ​ຍາ​ໄລ​ວິ​ທະ​ຍາ​ສາດ​ແລະ​ເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຊີ​ຮ່າ​ໂນ້ຍ, ສະຖາບັນຟີຊິກວິທະຍາ, ສະຖາບັນວັດສະດຸສາດ, ສະຖາບັນວິສະວະກຳເຂດຮ້ອນ ສັງກັດສະຖາບັນບັນດິດວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊີ ຫວຽດນາມ, ສະຖາບັນກະ​ສິ​ກຳ​ຫວຽດນາມ ​ເພື່ອ​ພັດທະນາ​ຜະລິດ​ຕະພັນແສງສະຫວ່າງ ສຳລັບການ​ກະ​ເສດທີ່ມີ​ເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຊີ​ສູງ...  

4- ຄຽງຄູ່ກັບຄວາມກ້າວໜ້າທີ່ໜ້າຊົມເຊີຍເຫຼົ່ານັ້ນ, ການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານຢູ່ຫວຽດນາມຍັງປະເຊີນໜ້າກັບສິ່ງທ້າທາຍ ແລະ ຂໍ້ຈຳກັດຫຼາຍຢ່າງເຊັ່ນ: ບັນຫາການລົງທຶນສະໜັບສະໜູນການຄົ້ນຄວ້າບໍ່ພຽງພໍ, ກະແຈກກະຈາຍ, ຂາດ​ຄວາມ​ເອົາ​ໃຈ​ໃສ່ ​ແລະ ຈຸດ​ສຸມ; ພື້ນຖານວັດຖຸ, ໂຄງສ້າງພື້ນຖານ ສຳລັບການຄົ້ນຄວ້າ ຢູ່ໃນລະດັບປານກາງເທົ່ານັ້ນ; ສະມັດຖະພາບ ແລະ ຄຸນນະພາບຂອງຜົນງານທີ່ຕີພິມເຜີຍແຜ່ສາກົນ ຂອງນັກວິທະຍາສາດຫວຽດນາມ ເບິ່ງລວມຍັງຕ່ຳ; ອັດຕາສ່ວນນັກວິທະຍາສາດທີ່ມີລະດັບປະລິນຍາເອກ ຕໍ່ຈໍານວນນັກຄົ້ນຄ້ວາເຕັມເວລາທັງໝົດ ຢູ່ໃນສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າ ແລະ ສະຖາບັນສຶກສາມະຫາວິທະຍາໄລ ຍັງຕໍ່າ; ຂາດ​ພະນັກງານຊັ້ນ​ນຳ​ທີ່​ມີ​ຄຸນສົມບັດເໝາະສົມທີ່ຈະເປັນຜູ້​ນຳ​ວຽກ​ງານ​ຄົ້ນ​ຄ້ວາ​ໃນ​ລະດັບ​ສາກົນ, ​ຂະ​ໜາດ​ໃຫຍ່ ​ແລະ ສະຫະວິທະຍາການ. ສະພາບ​ການ​ດັ່ງກ່າວ​ໄດ້​ສ້າງ​ຄວາມ​ທ້າ​ທາຍ​ອັນ​ໃຫຍ່​ຫຼວງ ​ໃຫ້​ແກ່​ກຳລັງ​ວິທະຍາສາດ ​ແລະ ​ເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຊີ, ​ໃນ​ນັ້ນ​ມີ​ການ​ຄົ້ນຄວ້າ​ພື້ນຖານ, ​ເມື່ອ​ປະ​ເທດ​ກ້າວ​ເຂົ້າ​ສູ່​ໄລຍະການ​ພັດທະນາ​ໃໝ່, ​ການເຊື່ອມ​ໂຍງ ​ແລະ ການ​ແຂ່ງຂັນ​ສາກົນ​ຢ່າງຮຸນ​ແຮງ ​ໂດຍ​ອີງ​ໃສ່​ຄວາມ​ສາມາດ​ຂອງ​ຊາດ​ໃນ​ດ້ານ​ວິທະຍາສາດ, ​ເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຊີ ​ແລະ ນະ​ວັດຕະກຳ​ເປັນຕົ້ນຕໍ.

ພ້ອມກັນກັບການກຳນົດທິດທາງພັດທະນາບັນດາຂະແໜງວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊີຢ່າງຄົບຊຸດ, ວັນທີ 11 ພຶດສະພາ 2022, ນາຍົກລັດຖະມົນຕີໄດ້ລົງນາມໃນມະຕິຕົກລົງເລກທີ 569/QĐ-TTg ປະກາດ​ໃຊ້ “ຍຸດ​ທະ​ສາດ​ການພັດ​ທະ​ນາ​ວິ​ທະ​ຍາ​ສາດ, ເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຊີ ແລະ ການປ່ຽນແປງໃໝ່ປະດິດສ້າງຮອດ​ປີ 2030”, ໃນນັ້ນ ກຳນົດວ່າ ຕ້ອງ ກໍ່ສ້າງວິທະຍາສາດພື້ນຖານທີ່ທັນສະໄໝ, ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນກັບການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານທີ່ແນໃສ່ປະຍຸກ ເພື່ອກ້າວເຖິງການປະດິດສ້າງ, ເປັນເຈົ້າຕົນເອງ ແລະ ແກ່ງແຍ້ງທາງດ້ານເຕັກໂນໂລຊີ ໃນບັນດາຂົງເຂດສຳຄັນທີ່ຫວຽດນາມມີຄວາມຕ້ອງການ, ມີຄວາມສາມາດບົ່ມຊ້ອນ ແລະ ມີຂໍ້ໄດ້ປຽບ. ເພື່ອບັນລຸເປົ້າໝາຍດັ່ງກ່າວ, ໃນໄລຍະທີ່ຈະມາເຖິງ, ຕ້ອງສືບຕໍ່ເອົາໃຈໃສ່ລົງທຶນ, ປັບປຸງກົນໄກ, ນະໂຍບາຍ, ສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ເໝາະສົມ ເພື່ອໃຫ້ການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານຂອງຫວຽດນາມ ສືບຕໍ່ປັບປຸງຮາກຖານ ແລະ ມີການພັດທະນາຢ່າງກ້າວກະໂດດ, ປະກອບສ່ວນທີ່ເໝາະສົມ ເຂົ້າໃນການເຄື່ອນໄຫວວິທະຍາສາດ ແລະເຕັກໂນໂລຊີລວມຂອງປະເທດ ກໍ່ຄືເປົ້າໝາຍການພັດທະນາໄລຍະຍາວຂອງປະເທດ. ລະອຽດຄື:  

ທີໜຶ່ງ, ຈຳເປັນຕ້ອງສ້າງພື້ນທີ່ໃຫ້ແກ່ການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານ, ໃຫ້ຄວາມເອົາໃຈໃສ່ຢ່າງພຽງພໍ ກັບການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານ ເພື່ອກະກຽມຄວາມສາມາດ, ຖັນແຖວພະນັກງານ ແລະ ພື້ນຖານຄວາມຮູ້ ໃຫ້​ແກ່​ບັນດາຂົງເຂດທີ່​ເປັນ​ພື້ນຖານສຳລັບ​ການ​ພັດທະນາ ​ແລະ ປະຍຸກໃຊ້​ເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຢີຂັ້ນສູງໃນ​ອະນາຄົດ. ລັດຕ້ອງເປັນແຫຼ່ງເງິນທຶນຫຼັກ, ລົງທຶນໃນພື້ນຖານວັດຖຸ, ເຄື່ອງມືຂະໜາດໃຫຍ່, ຫ້ອງທົດລອງສຳລັບການຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດພື້ນຖານ; ຊຸກຍູ້ການພັດທະນາຢ່າງໄວ ຂອງບັນດາຖານຂໍ້ມູນວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊີແຫ່ງຊາດ, ບັນດາສູນ​ການ​ຄິດ​ໄລ່ປະມວນຜົນຂໍ້ມູນໃຫຍ່ ທີ່ມີປະສິດທິພາບສູງ. ການຄົ້ນຄວ້ານໍາໃຊ້ຕ້ອງໄປຄຽງຄູ່ກັບການຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານ.   

ທີສອງ, ສືບຕໍ່ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດຂອງກອງທຶນ NAFOSTED ໃນ​ການ​ສະໜອງທຶນ​ການ​ຄົ້ນ​ຄວ້າ​ພື້ນ​ຖານ ​ຕາມ​ຮູບ​ແບບ​ກ້າວໜ້າ​ຂອງ​ໂລກ​. ທົບທວນ, ປັບປຸງບູລະນະຂັ້ນຕອນການປະເມີນຜົນ, ວິພາກວິຈານ, ຄັດເລືອກຫົວຂໍ້ ແລະ ນັກວິທະຍາສາດທີ່ເປັນປະທານໃນການຄົ້ນຄວ້າ ໂດຍອີງໃສ່ຫຼັກການຄຸນນະພາບ ແລະ ການແຂ່ງຂັນທີ່ປອດໃສ, ຍຸດຕິທໍາ ແລະ ໂປ່ງໃສ. ສ້າງ​ມາດ​ຖານ​ວັດ​ແທກ​ຜົນ​ການ​ຄົ້ນ​ຄວ້າ ແລະ ປະ​ສິດ​ທິ​ຜົນ​ຕາມ​ແນວ​ປະ​ຕິ​ບັດ​ສາ​ກົນ. ພັດທະນາກົນໄກມອບເໝົາຄ່າໃຊ້ຈ່າຍ ແລະ ກວດສອບການເງິນພາຍຫຼັງ, ຍອມຮັບຄວາມສ່ຽງແລະຄວາມຫຼ້າຊ້າ ໃນການຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດ. 

ທີສາມ, ຍຶດໝັ້ນໃນການປະຕິຮູບລະບົບການຈັດຕັ້ງວິທະຍາສາດ ແລະເຕັກໂນໂລຊີ, ຍົກສູງຄວາມເປັນເຈົ້າຕົນເອງ ຂອງບັນດາໜ່ວຍງານຄົ້ນຄວ້າ, ສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ເອື້ອອຳນວຍ (ທາງດ້ານການບໍລິຫານ; ການເງິນ; ໂຄງສ້າງພື້ນຖານ, ເຄື່ອງຈັກເຄື່ອງປະກອບ, ເງື່ອນ​ໄຂ​ການ​ເຮັດ​ວຽກ; ການແລກປ່ຽນທາງວິຊາການ) ສຳລັບການຄົ້ນຄວ້າລະດັບສູງ; ການນຳໃຊ້ແນວປະຕິບັດສາກົນໃນການຮັບສະໝັກ ແລະ ແຕ່ງຕັ້ງນັກວິທະຍາສາດໃຫ້ດຳລົງຕຳແໜ່ງ; ຕິດແໜ້ນການຝຶກອົບຮົມກັບລະບອບເງິນເດືອນ ເງິນລາງວັນຂອງພະນັກງານຄົ້ນຄວາມວິທະຍາສາດພື້ນຖານ ກັບພັນທະການພິມຜົນງານເຜີຍແຜ່ສາກົນ. ມີກົນໄກ ແລະ ນະໂຍບາຍການລົງທຶນ ໃຫ້ແກ່ຖັນແຖວນັກວິທະຍາສາດ ແລະ ຜູ້ຄຸ້ຄອງວິທະຍາສາດ, ຮັບປະກັນລະດັບລາຍຮັບທີ່ໜ້າພໍໃຈ ແລະ ຄ່າຕອບແທນທີ່ເໝາະສົມ ເພື່ອ “ຮັກສາ” ແລະສົ່ງເສີມຄວາມສາມາດຂອງຖັນແຖວພະນັກງານນີ້.

ທີສີ່, ສືບ​ຕໍ່​ໃຊ້​ແຫຼ່ງກຳລັງ​ເພື່ອ​ຈັດ​ຕັ້ງ​ປະຕິບັດ​ບັນດາ​ໂຄງການ​ພັດທະນາ​ວິທະຍາສາດ​ພື້ນຖານ​ຢ່າງ​ມີ​ປະສິດທິ​ຜົນ​ ໃນບັນດາ​ຂົງ​ເຂດທີ່​ຫວຽດນາມມີທ່າແຮງ ​ໃນ​ໄລຍະ​ຮອດ​ປີ 2030 (ຄະນິດສາດ, ຟີຊິກວິທະຍາ, ເຄມີສາດ, ວິທະຍາສາດຊີວິດ, ວິທະຍາສາດໜ່ວຍໂລກ ແລະ ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນພິເສດເຖິງວິທະຍາສາດທາງທະເລ), ແນໃສ່ນຳໃຊ້ວິທີແກ້ໄຂບັນຫາຢ່າງຄົບຊຸດແລະພ້ອມກັນ ເພື່ອຍົກສູງຄວາມສາມາດ ແລະ ກຳລັງແຮງຂອງວິທະຍາສາດພື້ນຖານຂອງຫວຽດນາມ, ປະກອບສ່ວນແທດຈິງ ເຂົ້າໃນການພັດທະນາປະເທດຢ່າງຍືນຍົງ.

ທີຫ້າ, ຍູ້ແຮງການເຊື່ອມໂຍງແລະຮ່ວມມືສາກົນທາງດ້າວິທະຍາສາດພື້ນຖານ ຜ່ານບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງຫຼາຍຝ່າຍເຊັ່ນ UNESCO, ສະຫະພາບເອີຮົບ (EU) ແລະ ກັບບັນດາປະເທດທີ່ມີວິທະຍາສາດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຊີທີ່ກ້າວໜ້າ. ຊຸກຍູ້ການເຊື່ອມຕໍ່, ການແລກປ່ຽນທາງວິຊາການ, ຈັດຕັ້ງກອງປະຊຸມ ການສຳມະນາວິທະຍາສາດຢູ່ຫວຽດນາມ. ພັດທະນາເຄືອຂ່າຍການຮ່ວມມືລະຫວ່າງນັກວິທະຍາສາດຫວຽດນາ ກັບຊຸມຊົນວິທະຍາສາດສາກົນ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນໃນບັນດາຂົງເຂດການຄົ້ນຄວ້າທີ່ທັນສະໄໝ. ກ້າວທັນກະແສວິທະຍາສາດແບບເປີດ ແລະ ການປ່ຽນແປງໃໝ່ປະດິດສ້າງແບບເປີດ ຂອງໂລກ ເພື່ອໃຊ້ປະໂຫຍດແລະປະຍຸກໃຊ້ຢ່າງເໝາະສົມ, ນຳຜົນປະໂຫຍດມາໃຫ້ປະເທດຊາດຫວຽດນາມ.  

ສະຫຼຸບລວມ, ໂດຍເປັນປະເທດກຳລັງພັດທະນາທີ່ມີຊັບພະຍາກອນທາງການເງິນຈຳກັດ, ຫວຽດນາມ ດ້ານໜຶ່ງ ຕ້ອງເອົາໃຈໃສ່ຮັກສາການເຄື່ອນໄຫວຄົ້ນຄວ້າພື້ນຖານທີ່ບໍລິສຸດ ​ແລະ ຄ່ອຍໆ​ເພີ່ມ​ອັດຕາ​ສ່ວນ​ການ​ລົງທຶນ​ດ້ານ​ການ​ເງິນ​ໃຫ້​ສອດຄ່ອງ​ກັບ​ການ​ພັດທະນາ​ເສດຖະກິດ, ​ເພີ່ມ​ທະວີ​ພື້ນຖານ​ຄວາມ​ຮູ້ ແລະ ຄວາມ​ສາມາດ​ດ້ານ​ວິທະຍາສາດ​ເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຢີ​ເທື່ອ​ລະ​ກ້າວ, ພິເສດແມ່ນແຫຼ່ງບຸກຄະລາກອນວິທະຍາສາດແລະເຕັກໂນໂລຊີຄຸນນະພາບສູງ ເພື່ອກຽມຄວາມພ້ອມເຂົ້າຮ່ວມການແກ້ໄຂບັນດາບັນຫາທີ່ເກີດຂຶ້ນຂອງປະເທດ; ອີກດ້ານໜຶ່ງ, ກໍານົດທິດທາງການຄົ້ນຄວ້າບຸລິມະສິດສອງສາມຂໍ້ທີ່ມີທ່າແຮງໃນການນຳໃຊ້ ແລະ ມີຜົນກະທົບຢ່າງໄວວາແລະແຮງ ຕໍ່ເສດຖະກິດແລະສັງຄົມ ເພື່ອດຳເນີນການລົງທຶນທີ່ສໍາຄັນຢ່າງໄວວາແລະສ້າງບາດກ້າວບຸກທະລຸ. ໃນອະນາຄົດຂ້າງໜ້າ, ສູ້ຊົນທີ່ຈະພັດທະນາກຳລັງວິທະຍາສາດ ແລະເຕັກໂນໂລຊີຂອງປະເທດ ທີ່ສາມາດປະຕິບັດພາລະກິດລະດັບໂລກ, ເຂົ້າຮ່ວມໃນການແກ້ບັນດາຄວາມທ້າທາຍຮ່ວມກັນຂອງມະນຸດຊາດເຊັ່ນ ການປ່ຽນແປງສະພາບພູມອາກາດ, ຄວາມໝັ້ນຄົງທາງພະລັງງານ, ການໃຊ້ປະໂຫຍດອະວາກາດ, ກົ້ນມະຫາສະໝຸດ ແລະ ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງຂອງເຮືອນຮ່ວມກັນ - ໂລກ./.   

-------------------

(1) ເອກະສານກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຜູ້ແທນທົ່ວປະເທດຄັ້ງທີ 13, ສພຈ ການເມືອງແຫ່ງຊາດ ສື້ເຖິ້ດ, ຮ່າໂນ້ຍ, 2021, ເຫຼັ້ມ 1, ໜ້າ 228.

(2) ໂຄງການຈຸດສຸມແຫ່ງຊາດເພື່ອພັດທະນາຄະນິດສາດ ໄລຍະ 2011-2020 (ຂໍ້ຕັດສິນຕົກລົງເລກທີ 1483/QĐ-TTg, ລົງວັນທີ 17 ສິງຫາ 2010, ຂອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ) ແລະ ໄລຍະ 2021-2030 (ຂໍ້ຕັດສິນຕົກລົງເລກທີ 2200/QĐ-TTg, ລົງວັນທີ 22 ທັນວາ 2020, ຂອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ); ໂຄງການພັດທະນາຟີຊິກວິທະຍາ ໄລຍະ 2015-2020 (ຂໍ້ຕັດສິນຕົກລົງເລກທີ 380/QĐ-TTg, ລົງວັນທີ 24 ມີນາ 2015, ຂອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ) ແລະ ໄລຍະ 2021-2025 (ຂໍ້ຕັດສິນຕົກລົງເລກທີ 1187/QĐ-TTg, ລົງວັນທີ 4 ສິງຫາ 2020, ຂອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ); ໂຄງການພັດທະນາວິທະຍາສາດພື້ນຖານໃນຂົງເຂດເຄມີສາດ, ວິທະຍາສາດຊີວິດ, ວິທະຍາສາດໜ່ວຍໂລກ ແລະ ວິທະຍາສາດທາງທະເລ ໄລຍະ 2017-2025 (ຂໍ້ຕັດສິນຕົກລົງເລກທີ 562/QĐ-TTg, ລົງວັນທີ 25 ເມສາ 2017, ຂອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ).

(3) ຈໍານວນຜູ້ນໍາຫົວຂໍ້ຄົ້ນຄ້ວາພື້ນຖານທີ່ມີອາຍຸຕ່ຳກວ່າ 40 ປີທີ່ໄດ້ຮັບທຶນຈາກກອງທຶນ NAFOSTED ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງຫຼາຍ; ປີ 2009, ກຸ່ມນີ້ກວມພຽງປະມານ 30% ຂອງຈໍານວນຜູ້ນໍາຫົວຂໍ້ຄົ້ນຄ້ວາ, ໃນຊຸມປີມໍ່ໆມານີ້ບັນລຸເກືອບ 60%.

- ບົດນີ້ໄດ້ລົງພິມໃນວາລະສານກອມມູນິດ ສະບັບທີ 997 (ເດືອນກັນຍາ 2022)